Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 października 2017r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA – Marek Motuk

Sędziowie: SA – Paweł Rysiński (spr.)

SO (del.) – Grzegorz Miśkiewicz

Protokolant: – st. sekr. sąd. Łukasz Jachowicz

przy udziale oskarżycieli posiłkowych A. C.. (...) Sp. Jawna i C. J. (1)

oraz Prokuratora Jacka Pergałowskiego

po rozpoznaniu w dniu 5 i 23 października 2017 r. w Warszawie

sprawy K. P. (1) urodz. (...) w W.
s. J.

oskarżonego o czyn z art. 284 § 2 k.k., z art. 286 § 1 k.k., z art. 296 § 1
i in. k.k.

na skutek apelacji, wniesionych przez obrońców oskarżonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 20 grudnia 2016 r. sygn. akt VIII K 204/15

utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty procesu należne za postępowanie odwoławcze, w tym 300 zł z tytułu opłaty;

zasądza od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego C. J. (1) 720 zł z tytułu zwrotu kosztów ustanowienia pełnomocnika w postępowaniu odwoławczym.

UZASADNIENIE

Oskarżony K. P. (1) i oskarżyciel posiłkowy C. J. (1) od lat 90 – tych prowadzili wspólnie działalność gospodarczą. Od 2008 r. w formie spółki jawnej A..

Prokurator oskarżył K. P. o to, że:

I.  w dniu 24 kwietnia 2009 roku w Ż. L. ul. (...) będąc jako współwłaściciel A. C. J., K. (...) Sp. Jawna na podstawie zawartej umowy zobowiązanym do zajmowania się sprawami majątkowymi spółki dokonał przywłaszczenia powierzonej mu kwoty pieniężnej 38.000 zł. w ten sposób, że wskazaną kwotę pochodzącą ze sprzedaży samochodu osobowego P. (...) o nr rej. (...), stanowiącego własność spółki, przelał na swoje konto osobiste w Banku (...) SA w P. działając na szkodę A. i C. J. (1),

tj. o czyn z art. 284 § 2 k.k.

II.  w dniu 6 sierpnia 2012r. w Ż. L. ul. (...) będąc jako współwłaściciel A. C. J., K. (...) Sp. Jawna na podstawie zawartej umowy zobowiązanym do zajmowania się sprawami majątkowymi spółki, działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej dokonał zapłaty za samochód osobowy P. (...) o nr rej. (...) nabyty od firmy (...) z siedzibą w M. przez jego jednoosobową firmę (...) z siedzibą w Ż. w ten sposób, że w miejsce zapłaty ceny za samochód obniżył zobowiązania firmy (...) wobec A. C. J., K. (...) Sp. jawna wynikające z faktur (...), a następnie poprzez wprowadzenie w błąd pracownika Spółki (...) o przyjęciu od firmy (...) kwoty 20.000 zł. z tytułu zaległych i nieopłaconych w/w faktur nakazał sporządzenie dowodu "kasa przyjęła" na powyższą kwotę, pomimo braku takiej wpłaty ze strony firmy (...), czym doprowadził (...) Sp. jawna i C. J. (1) do niekorzystnego rozporządzenia w wysokości 20.000 zł. z tytułu braku wpłaty powyższej kwoty na rzecz spółki (...),

tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k.  

III.  w okresie od 31 grudnia 2012 roku do 29 kwietnia 2013 roku będąc jako współwłaściciel A. C. J., K. (...) Spółka Jawna na podstawie zawartej umowy zobowiązanym do zajmowania się sprawami majątkowymi spółki posłużył się podrobionymi dokumentami w postaci Uchwały Nr (...)Zgromadzenia Wspólników A. C. J., K. (...) Spółka jawna, Bilansu na dzień 31 grudnia 2012 rok, oraz rachunków zysków i strat od 1 stycznia 2012 roku do 31 grudnia 2012 roku, na których to dokumentach zamiast wymaganego własnoręcznego podpisu umieścił ze skanowany podpis drugiego właściciela C. J. (1) użyty bez jego wiedzy i które to działania zmierzały do uniemożliwienia C. J. do zapoznania się z tymi dokumentami, a jednocześnie wyrażały akceptacje dla nieprawdziwego stanu finansowego spółki z uwagi na fakt, iż potwierdzona w raporcie kasowym za okres 1 grudnia 2012 do 31 grudnia 2012 pod poz. 24 Wypłata zysków na rzecz C. J. (1) nigdy nie została dokonana, co doprowadziło do powstania znacznej szkody w majątku spółki a także C. J. (1) w wysokości 392.000 zł.

tj. o czyn z art. 296 § 1 k.k. w zb. z art. 270 § 1 k. k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

IV.  w dniu 17 października 2013 roku w Ż. L. ul. (...) będąc jako współwłaściciel A. C. J., K. (...) Sp. Jawna na podstawie zawartej umowy zobowiązanym do zajmowania się sprawami majątkowymi spółki dokonał przywłaszczenia powierzonej mu kwoty pieniężnej 36.270 zł w ten sposób, że wskazaną kwotę pochodzącą ze sprzedaży samochodu osobowego K. (...), stanowiącego własność spółki, którą otrzymał gotówką od kupującego zatrzymał dla siebie działając na szkodę A. i C. J. (1),

tj. o czyn z art. 284 § 2 k.k.

V.  w okresie od 12 stycznia 2011 rok do 5 listopada 2013 roku w W. i w Ż. z rachunku bankowego nr (...) na którym zdeponowane były środki pieniężne A. stanowiące współwłasność C. J. (1) i K. P. (1) bez zgody i akceptacji współwłaściciela środków pieniężnych C. J. (1) dokonał szeregu operacji finansowych przelewając na swoje prywatne rachunki i wypłacając z tegoż rachunku środki w wyniku czego dokonał przywłaszczenia mienia powierzonego w postaci łącznie 1 356713,61 zł na szkodę A. i C. J. (1), przy czym czynu dopuścił się w stosunku do mienia znacznej wartości,

tj. o czyn z art. 284 § 2 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.

Po rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy w Warszawie wyrokiem z
20 grudnia 2016 r. uznał oskarżonego za winnego popełnienia wszystkich zarzuconych mu czynów, przy czym w odniesieniu do zarzutu z pkt V a/o ustalił wartość przywłaszczonej kwoty na 1.085.370,80 zł i wymierzył oskarżonemu jednostkowe kary pozbawienia wolności, a w konsekwencji karę łączną w wysokości 1 roku i 6 miesięcy, której wykonanie warunkowo zawiesił ustalając 3 letni okres próby. Zobowiązał oskarżonego do naprawienia szkód wyrządzonych przestępstwem przez zapłatę na rzecz C. J. (1) 1.085.370,80 zł, a na rzecz sp. A. - 486.270 zł (wyrok – k. 273 – 277 t. VI akt).

Powyższy wyrok apelacjami na korzyść zaskarżyli obrońcy.

Apelacja adw. M. P. zarzuciła orzeczeniu w szczególności obrazę przepisów art. 149 § 1 k.p.k. w zw. z art. 143 § 1 pkt 11 k.p.k. przez niesporządzenie protokołu z ogłoszenia wyroku, co – zdaniem skarżącego – wyklucza możliwość kontroli odwoławczej w zakresie prawidłowości wyrokowania tj. zaistnienia aktu ogłoszenia wyroku oraz przez nieopatrzenie podpisem przewodniczącego protokołu rozprawy z dnia 22 listopada 2016 r.

Nadto zarzucił w odniesieniu do czynów z pkt I i IV wyroku obrazę art. 7 k.p.k., a w konsekwencji błędne ustalenie, że oskarżony przywłaszczył powierzone mu mienie.

W odniesieniu do czynu z pkt II i III wyroku – błędne ustalenia faktyczne, nadto w odniesieniu do czynu z pkt III i V – obrazę art. 7 k.p.k. i błędne ustalenia faktyczne (pkt V wyroku).

W konkluzji skarżący wniósł o uniewinnienie oskarżonego od popełnienia czynów przypisanych w pkt II i III wyroku, a o uniewinnienie, bądź uchylenie sprawy do ponownego rozpoznania w pozostałym zakresie (ap. k. 333 – 352 t. VI akt).

Drugi z obrońców oskarżonego adw. E. L. zarzuciła wyrokowi obrazę przepisów art. 7 k.p.k., art. 170 § 1 k.p.k. i błędne ustalenia faktyczne, w konkluzji wnosząc o uniewinnienie oskarżonego, bądź o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie spawy do ponownego rozpoznania (ap. k. 354 – 363 t. VI akt).

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zarzuty wniesionych apelacji okazały się niezasadne, dlatego nie mogły być uwzględnione ich wnioski, a zaskarżony wyrok jako trafny należało utrzymać w mocy.

W pierwszej kolejności rozważyć należało zarzut z pkt II. 1. apelacji adw. M. P.. Aczkolwiek skarżący (ustanowiony obrońcą w postępowaniu międzyinstancyjnym) nie stwierdza wprost, ale sugeruje, że mogło dojść do nieogłoszenia wyroku, skoro w aktach sprawy przekazanych Sądowi odwoławczemu nie zamieszczono protokołu tej czynności. Gdyby istotnie sugerowane uchybienie miało miejsce doszłoby do sytuacji normowanej w art. 411 § 2 k.p.k. W konsekwencji Sąd odwoławczy winien pozostawić wniesione apelacji bez rozpoznania – jako niedopuszczalne z mocy ustawy, a sprawę zwrócić Sądowi I instancji w celu prowadzenia rozprawy od początku. Wbrew sugestii skarżącego uchybienie to w istocie nie zaistniało – Sąd Okręgowy przesłał protokół z ogłoszenia wyroku w dniu 20 grudnia 2016 r. (k. 272 A i pisma k. 448, k. 469) oraz wyjaśnił okoliczności jego powstania (k. 470 – 72 t. VII). Fakt ogłoszenia wyroku zgodnie z procesowymi wymogami potwierdził obecny na tej czynności pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego.

W tym stanie rzeczy uznać należało, że sugerowane przez skarżącego uchybienie nie miało miejsca, a stawiany w tym przedmiocie zarzut jest bezzasadny w stopniu oczywistym.

Podobnie bezzasadny okazał się zarzut tyczący braku podpisu sędziego przewodniczącego rozprawie na protokole z dnia 22 listopada 2016 r. Brak ten został uzupełniony zgodnie z przepisem art. 151 § 2 k.p.k., co może nastąpić w każdym czasie, również w toku postępowania odwoławczego (vide K.P.K. Komentarz red. D. Świecki, W-wa 2017, t. I str. 578 – 581) i nie stanowi uchybienia mogącego prowadzić do uchylenia wyroku z tego tylko powodu (vide nadto post. Sądu Najwyższego z dnia 1 października 2010 r. – sygn. V K.K. 71/10 OSNw SK poz. 1875).

Apelacja drugiego z obrońców oskarżonego adw. E. L. zarzuciła wyrokowi obrazę art. 170 § 1 k.p.k. poprzez oddalenie wniosku o przesłuchanie w charakterze świadków dwojga radców prawnych (pkt 3 ap.). Istotnie, na rozprawie w dniu 17 czerwca 2016 r. (k. 146 t. V akt) Sąd oddalił wniosek oskarżonego o przesłuchanie radców prawnych świadczących pomoc prawną sp. A. i oskarżonemu. Uczynił to zasadnie w oparciu o przepis art. 180 § 2 k.p.k., albowiem przesłuchanie radcy prawnego na okoliczności, które poznał świadcząc pomoc prawną, a które tym samym objęte są tajemnicą radcy prawnego, dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy wskazane okoliczności nie mogą być ustalone na podstawie innych dowodów. W sprawie niniejszej Sąd ustalił je na podstawie wyjaśnień oskarżonego i zeznań C. J.. W tym stanie rzeczy Sąd nie popełnił wskazanego uchybienia, przeciwnie – postąpił zgodnie z przepisami procedury gwarantującymi prawo do dochowania tajemnicy wykonywanego zawodu.

Z tych powodów również ten zarzut należało uznać za chybiony.

Pozostałe zarzuty obu apelacji są tożsame i sprowadzają się do kwestionowania ocen dokonanych przez Sąd, wbrew regułom art. 7 k.p.k., a w następstwie tego dokonanie błędnych ustaleń faktycznych.

W tej części sprawy na wstępie wskazać należy, że wbrew twierdzeniom skarżących, oskarżony K. P., który nie przyznał się do winy, nie zaprzeczył ustalonym faktom, w istocie zaś przyznał, że pieniądze pochodzące ze sprzedaży samochodów (pkt I i pkt IV a/o) zatrzymał dla siebie; za samochód P. (pkt II a/o) dokonał zapłaty przez potrącenie należności, jakie firma (...) winna była spółce (...), przyznał również fakt przelania środków pieniężnych z konta A. na własne konto prywatne (pkt V a/o), przyznał też w istocie, że zabiegi opisane w pkt III a/o miały prowadzić do uzasadnienia szkody w kwocie 392.000 zł powstałej w majątku spółki. Oskarżony dążąc do uniknięcia odpowiedzialności – tłumaczył natomiast powyższe zachowania tym, że wyrażał na nie zgodę pokrzywdzony C. J., co więcej że oskarżyciel planował przekazać mu zarówno spółkę, jak i swój majątek, w tym dom w Hiszpanii. To dlatego – jak m. in. wyjaśnił – pieniądze z konta spółki przelał na swoje prywatne rachunki bankowe.

Oskarżyciel posiłkowy zaprzeczył jednoznacznie i konsekwentnie powyższym okolicznościom. Z kolei oskarżony nie przedstawił żadnych dowodów na swe twierdzenia np. na to, że samochody P. (...) i K. S. zostały dla spółki (...) zakupione z jego prywatnych środków.

W tym stanie rzeczy Sąd I instancji słusznie nie dał oskarżonemu wiary, uznając jego wyjaśnienia za niezgodne ze stanem rzeczywistym, a mające na celu wyłącznie uchylenie się od odpowiedzialności karnej.

Wskazać nadto należy, że tłumacząc swe zachowania w sposób wyżej wskazany, oskarżony wykazuje bądź to nieznajomość, bądź lekceważenie reguł normujących działanie spółki prawa handlowego, której mienie nie jest osobistym, prywatnym mieniem wspólników, a kwestie dysponowania nim, czy rozliczeń między wspólnikami regulują przepisy Kodeksu spółek handlowych. Gdyby istotnie C. J. (1) miał wolę przekazania majątku spółki – czemu konsekwentnie i stanowczo zaprzeczał – oskarżonemu należałoby spełnić przesłanki z art. 66 K.S.H., a następnie zwrócić się do Sądu o przyznanie wspólnikowi prawa do przejęcia majątku spółki, co oczywiste - z obowiązkiem rozliczenia się z występującym wspólnikiem. Tylko taki tryb postępowania byłby zgodny z prawem spółek i nie wywołałby odpowiedzialności wspólnika, czy to za przywłaszczenie majątku spółki, czy za oszustwo na szkodę spółki i wspólnika.

W sprawie niniejszej oskarżony nie wykazał, że przysługiwało mu jakiekolwiek uprawnienie do przejęcia majątku spółki i zasilenia nim swego majątku osobistego (zarzuty z pkt I, II, IV, V a/o). Nie zdołał również odeprzeć zarzutów związanych z wyrządzeniem spółce szkody (zarzut z pkt III a/o). Przeciwnie, w tej kwestii przyznał w istocie, że przedmiotowa kwota 392.000 zł zasiliła jego prywatną spółkę.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy słusznie przypisał oskarżonemu popełnienie zarzucanych mu czynów. Nie uchybił przy tym w żadnej mierze regułom oceny dowodów z art. 7 k.p.k., a w konsekwencji nie popełnił, jak chcą skarżący, błędów w ustaleniach faktycznych. Swój pogląd na winę oskarżonego obszernie i przekonująco umotywował w pisemnym uzasadnieniu, które spełnia wszelkie wymogi art. 424 k.p.k.

Z tych wszystkich powodów uznając zarzuty wniesionych apelacji za niezasadne zaskarżony wyrok, jako trafny, należało utrzymać w mocy.