Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 listopada 2017 roku

Sąd Rejonowy w Gdyni VI Wydział Gospodarczy, w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 08 listopada 2017 roku w Gdyni

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w L.

przeciwko Towarzystwo (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w L. na rzecz pozwanego Towarzystwo (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 917 złotych ( dziewięćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

III.  kosztami procesu w pozostałym zakresie obciąża powoda (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w L. uznając je za uiszczone.

Sygn. akt VI GC 620/17

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 30 stycznia 2017 roku powód (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w L. (poprzednio (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L.) domagał się zasądzenia od pozwanego Towarzystwo (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 3 381,95 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 02 stycznia 2017 roku do dnia zapłaty, a także kosztów procesu.

W uzasadnieniu powód wskazał, że w wyniku kolizji drogowej, która miała miejsce w dniu 27 października 2016 roku uszkodzeniu uległ pojazd marki F. o numerze rejestracyjnym (...) należący do K. R.. Poszkodowany zlecił naprawę uszkodzonego pojazdu, a na czas naprawy wynajął u powoda pojazd zastępczy. Za usługę najmu tego pojazdu przez 21 dni została wystawiona faktura VAT o numerze (...) na kwotę 4 261,95 złotych brutto (według stawki w kwocie 202,95 złotych brutto za dobę), a w dniu 26 listopada 2016 roku poszkodowany zawarł z powodem umowę przelewu powyższej wierzytelności.

Pozwany Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wypłacił tytułem odszkodowania za najem pojazdu zastępczego kwotę 880 złotych (za 11 dni według stawki w kwocie 80 złotych brutto za jeden dzień najmu pojazdu).

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 21 lutego 2017 roku wydanym w sprawie o sygn. akt VI GNc 669/17 referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Gdyni uwzględnił żądanie pozwu w całości.

Pozwany Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. w sprzeciwie od powyższego orzeczenia wniósł o oddalenie powództwa kwestionując je co do zasady oraz wysokości (w tym zarówno odnośnie okresu najmu, jak i stawki najmu). W uzasadnieniu pozwany podniósł, że poszkodowany dysponował więcej niż jednym pojazdem, a więc w okresie naprawy mógł korzystać z innych swoich pojazdów, zwłaszcza, że wynajął pojazd ponad tydzień po zaistnieniu szkody. Nadto pozwany wskazał, że zawarł z pełnomocnikiem pozwanego w dniu 08 listopada 2016 roku ugodę, w której ustalono odszkodowanie w kwocie 4 100 złotych. W tej sytuacji, zdaniem pozwanego, nie było przeszkód, by rozpocząć naprawę uszkodzonego pojazdu, tymczasem poszkodowany pojazd do warsztatu przekazał dopiero w dniu 20 listopada 2016 roku. Wobec powyższego pozwany zakwestionował okres 12 dni najmu pomiędzy dniem 08 listopada 2016 roku a dniem 20 listopada 2016 roku. Odnośnie zaś stawki najmu pojazdu zastępczego, pozwany wskazał, że poinformował poszkodowanego pismem z dnia 31 października 2016 roku o możliwości skorzystania z wypożyczalni współpracujących z pozwanym stosujących niższe stawki najmu niż powód, w związku z czym nieracjonalne było skorzystanie z wypożyczalni droższej, tym bardziej, że powód nie wskazał, jakie istotne przyczyny spowodowały, że skorzystano z innej niż wskazane przez pozwanego wypożyczalnie.

Pozwany podniósł także zarzut braku legitymacji procesowej powoda wskazując, że jeżeli czynsz najmu uiszczono po dniu 26 listopada 2016 roku, to oznacza, że wierzytelność ta nie istniała w chwili zawarcia umowy przelewu wierzytelności.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 27 października 2016 roku doszło do kolizji drogowej, w wyniku której uszkodzeniu uległ pojazd marki F. (...) o numerze rejestracyjnym (...) należący do K. R..

Odpowiedzialność za tę szkodę ponosił kierujący pojazdem ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w Towarzystwo (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W..

niesporne

W związku z tym, że kolizja miała miejsce niedaleko warsztatu naprawczego prowadzonego przez K. D., K. R. zdecydował się na zlecenie naprawy uszkodzonego pojazdu marki F. (...) o numerze rejestracyjnym (...) właśnie w tym warsztacie. Pojazd został tam sholowany bezpośrednio po kolizji.

K. R. przelał na K. D. wierzytelność z tytułu kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu i udzielił mu także pełnomocnictwa do reprezentowania go przed zakładem ubezpieczeniem w związku z likwidacją powyższej szkody.

zeznania świadka K. D. – protokół skrócony rozprawy z dnia 08 listopada 2017 roku – k. 82-86 akt (zapis cyfrowy 00:04:10-00:21:09), zeznania świadka K. R. – protokół skrócony rozprawy z dnia 08 listopada 2017 roku – k. 82-86 akt (zapis cyfrowy 00:21:09-01:08:10), zlecenie – k. 19 akt, cesja odszkodowania wraz z pełnomocnictwem – w aktach szkody, zgłoszenie szkody – w aktach szkody

Pojazd marki F. (...) o numerze rejestracyjnym (...), który uległ uszkodzeniu, był wykorzystywany przez K. R. w bieżących sprawach życia codziennego.

K. R. posiadał także inny pojazd, który w tym czasie użytkowała jego żona.

Po kolizji K. R. korzystał przez dwa dni z pojazdu brata, który jednakże nie mógł mu użyczyć tego pojazdu na dłuższy okres, gdyż sam go potrzebował.

zeznania świadka K. R. – protokół skrócony rozprawy z dnia 08 listopada 2017 roku – k. 82-86 akt (zapis cyfrowy 00:21:09-01:08:10)

W dniu 31 października 2016 roku Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. mailem przesłał K. D. pismo z dnia 31 października 2016 roku, w którym wskazano, że istnieje możliwość wynajęcia pojazdu zastępczego z wypożyczalni współpracujących z tym ubezpieczycielem (oraz wskazano stosowne dane kontaktowe). Jednocześnie wskazano, że stawki najmu podlegać będą weryfikacji do wysokości około 80 złotych brutto za dobę.

W związku z zapytaniem o pojazd zastępczy K. D. polecił K. R. wypożyczalnię pojazdów prowadzoną przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L. (obecnie (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w L.).

W dniu 05 listopada 2016 roku K. R. zawarł z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L. (obecnie (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w L.) umowę najmu samochodu numer (...) na okres do dnia 12 listopada 2016 roku. Strony uzgodniły cenę najmu w kwocie 165 złotych netto.

W dniu 12 listopada 2016 roku K. R. zawarł z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L. (obecnie (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w L.) umowę najmu samochodu numer (...) na okres do dnia 19 listopada 2016 roku. Strony uzgodniły cenę najmu w kwocie 165 złotych netto.

W dniu 19 listopada 2016 roku K. R. zawarł z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L. (obecnie (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w L.) umowę najmu samochodu numer (...) na okres do dnia 26 listopada 2016 roku. Strony uzgodniły cenę najmu w kwocie 165 złotych netto.

Dnia 26 listopada 2016 roku z tytułu najmu pojazdu zastępczego (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L. (obecnie (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w L.) wystawił na rzecz K. R. fakturę VAT (...) na kwotę 4 261,95 złotych brutto, uwzględniając okres najmu pojazdu zastępczego liczony od dnia 05 listopada 2016 roku do dnia 26 listopada 2016 roku (21 dni), według stawki w wysokości 165 złotych netto za dobę.

W czasie, gdy K. R. korzystał z wynajętego pojazdu, otrzymał on od Towarzystwo (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. pismo z dnia 31 października 2016 roku, w którym wskazano, że istnieje możliwość wynajęcia pojazdu zastępczego z wypożyczalni współpracujących z tym ubezpieczycielem (oraz wskazano stosowne dane kontaktowe). Jednocześnie wskazano, że stawki najmu podlegać będą weryfikacji do wysokości około 80 złotych brutto za dobę.

faktura VAT – k. 12 akt, pismo – k. 45 akt, wydruk korespondencji mailowej z dnia 31 października 2016 roku – w aktach szkody, zeznania świadka K. D. – protokół skrócony rozprawy z dnia 08 listopada 2017 roku – k. 82-86 akt (zapis cyfrowy 00:04:10-00:21:09), zeznania świadka K. R. – protokół skrócony rozprawy z dnia 08 listopada 2017 roku – k. 82-86 akt (zapis cyfrowy 00:21:09-01:08:10), umowy najmu – k. 13-14, 15-16, 17-18 akt

W dniu 08 listopada 2016 roku K. D. w imieniu K. R. wynegocjował warunki ugody, na mocy której ubezpieczyciel miał wypłacić poszkodowanemu kwotę 4 100 złotych tytułem odszkodowania w związku z kolizją z dnia 27 października 2016 roku. K. D. w międzyczasie poszukiwał także części potrzebnych do naprawy. Strony ustaliły, że naprawa dokonywana będzie przy użyciu części oryginalnych używanych.

W związku z informacjami uzyskanymi przez K. R. od przedstawiciela (...) Spółki Akcyjnej z L. (poprzednio (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L.), aby nie podpisywał żadnej ugody bez konsultacji z wynajmującym, K. R. odwołał pełnomocnictwo udzielone K. D. i w dniu 16 listopada 2016 roku, po uprzednim przesłaniu warunków ugody (...) Spółce Akcyjnej z L. (poprzednio (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L.), doszło do podpisania ugody pomiędzy K. R. a Towarzystwo (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w L. w zakresie kosztów naprawy pojazdu, na podstawie której przyznano K. R. odszkodowanie z tego tytułu w kwocie 4 100 złotych.

Po podpisaniu ugody, K. R. w dniu 20 listopada 2016 roku polecił K. D. rozpoczęcie naprawy uszkodzonego pojazdu.

K. R. odebrał naprawiony pojazd w dniu 26 listopada 2016 roku.

zlecenie – k. 19 akt, nagranie rozmowy na płycie CD – k. 31 akt, zeznania świadka K. D. – protokół skrócony rozprawy z dnia 08 listopada 2017 roku – k. 82-86 akt (zapis cyfrowy 00:04:10-00:21:09), zeznania świadka K. R. – protokół skrócony rozprawy z dnia 08 listopada 2017 roku – k. 82-86 akt (zapis cyfrowy 00:21:09-01:08:10), ugoda – w aktach szkody

W dniu 26 listopada 2016 roku K. R. zawarł z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L. (obecnie (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w L.) umowę cesji wierzytelności w postaci kosztów najmu pojazdu zastępczego.

umowa cesji wierzytelności – k. 20 akt

Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wypłacił tytułem odszkodowania za najem pojazdu zastępczego kwotę 880 złotych brutto, uznając okres 11 dni najmu pojazdu zastępczego oraz stawkę w kwocie 80 złotych brutto.

niesporne

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wyżej wymienionych dowodów – z nagrania rozmowy telefonicznej pomiędzy przedstawicielem pozwanego a K. D. – pełnomocnikiem poszkodowanego oraz dokumentów przedłożonych przez strony w toku postępowania, których zarówno autentyczność, jak i prawdziwość w zakresie twierdzeń w nich zawartych, nie budziła wątpliwości Sądu, a zatem brak było podstaw do odmowy dania im wiary, tym bardziej, że nie były one kwestionowane w zakresie ich mocy dowodowej przez żadną ze stron. Pozostałe dokumenty dołączone do akt nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia, gdyż nie wnosiły do sprawy nowych i istotnych okoliczności. Sąd wziął pod uwagę również oświadczenia stron uwzględniając je jednakże w takim jedynie zakresie, w jakim nie były one kwestionowane przez stronę przeciwną.

Sąd oparł się także – uznając je za wiarygodne i spójne – na zeznaniach świadka K. R., w szczególności w zakresie, w jakim świadek ten wskazywał na dotychczasowy sposób korzystania z uszkodzonego pojazdu marki F. (...) o numerze rejestracyjnym (...), jak i okoliczności towarzyszące najmowi pojazdu zastępczego, a także okoliczności związane z zawieraniem z pozwanym ugody w sprawie pokrycia kosztów naprawy pojazdu. Sąd uwzględnił zeznania tego świadka także odnośnie wskazywanej przez świadka okoliczności, że dopiero po podpisaniu ugody polecił zakładowi naprawczemu rozpoczęcie naprawy, jak bowiem wskazał świadek „ jak już miałem podpisaną ugodę i byłem spokojny, to dałem zielone światło do naprawy, wcześniej być może sam blokowałem tę naprawę, już nie pamiętam”.

Za wiarygodne Sąd uznał także zeznania świadka K. D. w szczególności dotyczące przebiegu procesu naprawy oraz okoliczności związanych z negocjowaniem w imieniu i na rachunek poszkodowanego warunków ugody, okoliczności te znajdują potwierdzenie w innych dowodach, w tym zeznaniach świadka K. R. i nagraniu rozmowy.

W ocenie Sądu powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie powód (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w L. domagał się zasądzenia od pozwanego Towarzystwo (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 3 381,95 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 02 stycznia 2017 roku do dnia zapłaty, tytułem zapłaty pozostałej kwoty odszkodowania z tytułu zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego. Pozwany wnosząc o oddalenie powództwa, kwestionował żądanie pozwu w zakresie uzasadnionego okresu najmu i wysokości stawki najmu, a także samej zasadności najmu oraz legitymacji procesowej powoda.

Posiadanie przez strony legitymacji czynnej i biernej w procesie jest przesłanką zasadniczą, od której istnienia uzależniona jest możliwość uwzględnienia powództwa, a jej brak, zarówno w postaci czynnej, jak i biernej, prowadzi do wydania wyroku oddalającego powództwo. Mając zatem powyższe na względzie zarzut strony pozwanej w przedmiocie braku legitymacji czynnej po stronie strony powodowej należało rozstrzygnąć w pierwszej kolejności, wskazujac jednakże, iż zarzut ten nie jest zasadny.

Wskazać należy, że legitymacja procesowa to uprawnienie do poszukiwania ochrony prawnej w konkretnej sprawie, przy czym literatura przedmiotu rozróżnia legitymację procesową czynną i bierną. Pierwsza z nich dotyczy strony powodowej i oznacza uprawnienie do wszczęcia i prowadzenia procesu, druga zaś dotyczy strony pozwanej i uzasadnia występowanie w procesie w charakterze pozwanego. Legitymacja procesowa jest więc uprawnieniem konkretnego podmiotu (legitymacja czynna) do występowania z konkretnym roszczeniem przeciwko innemu oznaczonemu podmiotowi (legitymacja bierna) wypływające z prawa materialnego.

Z przedłożonych w sprawie dokumentów wynika, że w dniu 26 listopada 2016 roku poszkodowany K. R. zawarł powodem umowę cesji wierzytelności w postaci kosztów najmu pojazdu zastępczego. Pozwany podnosił natomiast, że jeżeli czynsz najmu uiszczono po dniu 26 listopada 2016 roku, to oznacza, że wierzytelność ta nie istniała w chwili zawarcia umowy przelewu wierzytelności.

W ocenie Sądu nie ma wątpliwości, że faktyczne poniesienie kosztów najmu pojazdu zastępczego nie jest warunkiem skutecznego domagania się zwrotu tych kosztów. Stanowisko to jest wynikiem analizy uzasadnienia uchwały Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 roku (sygn. akt III CZP 5/11, OSNC 2012/3/28). Wprawdzie Sąd Najwyższy wskazał, że „strata majątkowa powstaje dopiero z chwilą poniesienia kosztów najmu pojazdu zastępczego”, ale nie można z tego wyprowadzić wniosku, że poszkodowany może domagać się zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego tylko, jeżeli faktycznie poniósł te koszty poprzez zapłatę stosownej kwoty. Zauważyć bowiem należy, że przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego było to, czy osobie fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej w ogóle przysługuje refundacja kosztów najmu pojazdu zastępczego. Sąd Najwyższy wskazał, że co do roszczeń o naprawienie szkody powstałej bezpośrednio w pojeździe w orzecznictwie ukształtował się pogląd, iż naprawa uszkodzonego pojazdu nie jest warunkiem wypłaty odszkodowania, bo istotne znaczenie ma fakt powstania szkody, a nie jej naprawienie. Analizując zaś, czy osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej może domagać się zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego Sąd Najwyższy zaznaczył, że poszkodowanemu nie przysługuje roszczenie z tytułu samej utraty możliwości korzystania z uszkodzonego pojazdu, a poszkodowany będzie miał roszczenie, jeżeli w związku z uzyskaniem pojazdu zastępczego w jego majątku powstanie uszczerbek. Poszkodowany musi wykazać, że faktycznie skorzystał z pojazdu zastępczego. Tak więc dochodzenie zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego nie jest uzależnione od faktycznego opłacenia kosztów najmu pojazdu zastępczego, ale od wykazania uszczerbku w majątku w związku z korzystaniem z pojazdu zastępczego. Uszczerbek w majątku w związku z korzystaniem z pojazdu zastępczego powstaje zaś nie tylko w sytuacji opłacenia faktury za najem tego pojazdu, ale także wówczas kiedy jedynie została wystawiona ta faktura, bowiem w tej sytuacji w majątku powstają pasywa. Poszkodowany przedkładając fakturę za najem pojazdu zastępczego udowadnia, że w jego majątku powstał uszczerbek w związku z korzystaniem z pojazdu zastępczego.

W sytuacji cesji wierzytelności z tytułu najmu pojazdu zastępczego skuteczne dochodzenie zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego przez powoda będącego cesjonariuszem, który wynajął poszkodowanemu pojazd zastępczy, uzależnione jest zatem od wykazania, że poszkodowany wynajął pojazd zastępczy i jest zobowiązany do poniesienia kosztów z tym związanych. Dowodem wynajęcia przez poszkodowanego pojazdu zastępczego i powstania z tego tytułu pasywów w jego majątku jest faktura za najem pojazdu zastępczego. Poniesienie zaś przez poszkodowanego kosztu najmu pojazdu zastępczego nastąpiło poprzez przeniesienie na rzecz powoda wierzytelności przysługującej poszkodowanemu względem pozwanego z tytułu odszkodowania, w zakresie kosztów pojazdu zastępczego. Już bowiem samo powstanie wymagalnej wierzytelności o zapłatę czynszu najmu przysługującego wynajmującemu wobec poszkodowanego powoduje u tego ostatniego powstanie nowych lub zwiększenie się istniejących pasywów. Zwiększenie pasywów lub powstanie nowych jest niczym innym jak poniesieniem straty przez poszkodowanego w rozumieniu art. 361 § 2 k.c. (tak np. Sąd Okręgowy w Bydgoszczy w wyroku z dnia 20 października 2015 roku, sygn. akt VIII Ga 162/15).

Odnosząc się natomiast do zarzutu niezasadności najmu, to wskazać należy, że poza sporem pozostawało, że poszkodowany K. R. korzystał na co dzień z uszkodzonego pojazdu marki F. (...) w celach prywatnych, jak również związanych z przemieszczaniem się do pracy. Okolicznością bezsporną był również fakt, że był on oprócz pojazdu uszkodzonego, także właścicielem innego pojazdu. Wskazać jednak przy tym należy, iż ten inny pojazd znajdował się w posiadaniu żony, która wykorzystywała go na co dzień, a zatem samochód ten został jej użyczony przez poszkodowanego, do czego miał on prawo jako właściciel.

Jak wprawdzie wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 17 listopada 2011 roku (sygn. akt III CZP 5/11) istota zaliczenia wydatków na najem pojazdu zastępczego jako celowo i ekonomicznie uzasadnionych może mieć miejsce jedynie wtedy, gdy poszkodowany nie posiada innego wolnego i nadającego się do używania pojazdu, przy czym w ocenie Sądu nawet w przypadku posiadania przez poszkodowanego innych pojazdów, nie wyklucza to wystąpienia po jego stronie szkody w postaci braku możliwości korzystania z uszkodzonego pojazdu. Należy bowiem pamiętać, że możliwość wynajęcia pojazdu zastępczego ma umożliwić poszkodowanemu zachowanie takiego standardu życia codziennego, jak gdyby wypadek nie miał miejsca.

Z powyższych względów, w ocenie Sądu, najem przez poszkodowanego K. R. pojazdu zastępczego był zatem uzasadniony okolicznościami przedmiotowej sprawy.

Zgodnie z treścią art. 822 § 1 i 4 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na której rzecz została zawarta umowa ubezpieczenia. Uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela.

Przedmiotem ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej jest odpowiedzialność ubezpieczającego za szkody wyrządzone osobom trzecim. Jest to więc ubezpieczenie jego odpowiedzialności za wyrządzenie szkody opartej na zasadzie winy lub na zasadzie ryzyka. Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej sięga tak daleko, jak odpowiedzialność cywilna ubezpieczającego, a wysokość świadczeń ubezpieczyciela z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej jest determinowana wysokością zobowiązań odszkodowawczych ubezpieczającego. W związku z tym odpowiedzialność odszkodowawcza ubezpieczyciela jest taka, do jakiej zobowiązany byłby sprawca szkody, gdyby to od niego powód domagał się naprawienia szkody.

Zgodnie zaś z dyspozycją art. 361 § 1 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z których szkoda wynikła. W myśl § 2 niniejszego przepisu, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby szkody nie wyrządzono.

Przepis art. 361 § 2 kodeksu cywilnego statuuje zatem zasadę pełnego odszkodowania. Podstawową funkcją odszkodowania jest bowiem kompensacja, co oznacza, że odszkodowanie powinno przywrócić w majątku poszkodowanego stan rzeczy naruszony zdarzeniem wyrządzającym szkodę, nie może ono jednak przewyższać wysokości faktycznie poniesionej szkody. Jednocześnie naprawieniu podlega jedynie taka szkoda, która pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem wyrządzającym szkodę. Oceny, czy poniesienie określonych kosztów mieści się w ramach szkody i normalnego związku przyczynowego, należy dokonywać na podstawie indywidualnej sytuacji poszkodowanego i konkretnych okoliczności sprawy. Wskazać przy tym należy, że korzystanie z rzeczy nie stanowi samoistnej wartości majątkowej i w każdym przypadku należy badać, czy pozbawienia możliwości korzystania z rzeczy wywołało uszczerbek majątkowy poszkodowanych.

W ocenie Sądu nie ulega wątpliwości, iż w majątku poszkodowanego K. R. powstała szkoda majątkowa, której część stanowią koszty zasadnego wynajmu pojazdu zastępczego na czas dokonywanej naprawy pojazdu uszkodzonego w wyniku kolizji z dnia 27 października 2016 roku. Nie podlega bowiem wątpliwości, iż w sytuacji gdyby do kolizji de facto nie doszło, nie powstałyby dodatkowe koszty związane z najmem pojazdu zastępczego.

Rozstrzygając kwestię zasadnego okresu najmu pojazdu zastępczego, Sąd miał na uwadze, że zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie poglądem koszty najmu przez poszkodowanego tzw. samochodu zastępczego obejmować mogą tylko okres konieczny i niezbędny do naprawy pojazdu (tak Sąd Najwyższy z dnia 05 listopada 2004 roku, sygn. akt II CK 494/03, Biuletyn Sądu Najwyższego 2005/3/11) oraz, że powód, wbrew spoczywającemu na nim ciężarowi dowodzenia wynikającemu z treści art. 6 k.c., nie zawnioskował skutecznie żadnych dowodów, z których wynikałoby, iż najem pojazdu zastępczego wynoszący w niniejszej sprawie 21 dni (za okres od dnia 05 listopada 2016 roku do dnia 26 listopada 2016 roku), był uzasadniony. Dowodu na powyższą okoliczność nie może stanowić faktura VAT numer (...) z dnia 26 listopada 2016 roku, jest ona bowiem jedynie dokumentem o charakterze rozliczeniowo – księgowym, z którego wynika, że powód wystawił na rzecz poszkodowanego fakturę VAT z tytułu najmu pojazdu zastępczego za wskazany wyżej okres na kwotę 4 261,95 złotych brutto. Sama jednakże okoliczność wystawienia faktury VAT o powyższej treści, jak i okoliczność faktycznego czasu trwania najmu (zgodnego z treścią faktury) była między stronami bezsporna, co jednakże nie przesądza o tym, że cały ten okres był uzasadnionym okresem najmu.

Należy mieć bowiem na uwadze, że uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego determinowany jest okresem koniecznym do naprawy uszkodzonego pojazdu. W tych okolicznościach nie można uznać, iż przedmiotowa faktura stanowi potwierdzenie, iż najem pojazdu zastępczego przez okres od dnia 05 listopada 2016 roku do dnia 26 listopada 2016 roku był zasadny, zwłaszcza w świetle zeznań samego poszkodowanego, który wskazał, że „ jak już miałem podpisaną ugodę i byłem spokojny, to dałem zielone światło do naprawy, wcześniej być może sam blokowałem tę naprawę, już nie pamiętam”. Dowodem na zasadność okresu najmu nie są także lakoniczne zeznania świadka K. D., że długi był okres poszukiwania części zamiennych, np. na giełdach czy portalach internetowych, nie znajduje to bowiem żadnego potwierdzenia w zgromadzonych w sprawie dowodach.

W sytuacji zatem zakwestionowania zasadności okresu najmu pojazdu zastępczego przez pozwanego Towarzystwo (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w W., powyższe dowody nie mogą stanowić miarodajnej podstawy pozwalającej Sądowi ustalić, iż zasadnym w niniejszej sprawie był okres najmu pojazdu zastępczego wskazywany na fakturze i określony przez powoda na 21 dni.

Z uwagi więc na to, że sporna w niniejszej sprawie była okoliczność, czy okres najmu pojazdu zastępczego w czasie od dnia 05 listopada 2016 roku do dnia 26 listopada 2016 roku, był usprawiedliwiony okolicznościami faktycznymi sprawy i zasadny, ustalenie tej okoliczności wymagało wiadomości specjalnych zastrzeżonych dla biegłego sądowego, wobec czego w zaistniałej sytuacji zasadnym byłby wniosek o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego, który – posiadając wiedzę specjalistyczną w dziedzinie techniki samochodowej, ustaliłby zasadny okres najmu pojazdu zastępczego w niniejszej sprawie, w szczególności z uwzględnieniem konieczności zamówienia części zamiennych i ich dostępności oraz technologicznego okresu naprawy uszkodzonego pojazdu. Ciężar dowodzenia w tym zakresie spoczywał zgodnie z treścią art. 6 k.c. na powodzie, jednakże zaniechał on inicjatywy dowodowej w tym zakresie i to on ponosi negatywne konsekwencje powyższego zaniedbania. W tych okolicznościach należało uznać, iż powód nie udowodnił, aby zasadnym było uwzględnienie okresu 21 dni najmu pojazdu zastępczego, stąd też przyjąć trzeba było, że zasadnym był okres najmu pojazdu zastępczego uznany przez pozwanego w toku postępowania likwidacyjnego.

Odnosząc się natomiast do zarzutu pozwanego dotyczącego naruszenia przez poszkodowanego K. R. ciążącego na nim obowiązku minimalizacji szkody poprzez wynajęcie pojazdu w wypożyczalni stosującej wyższe stawki aniżeli wskazane poszkodowanemu przez pozwanego, w ocenie Sądu zarzut ten uznać należało za nieuzasadniony.

Wprawdzie, jak wynikało z zeznań świadka K. R., otrzymał on listem zwykłym od pozwanego pismo z dnia 31 października 2016 roku, w którym wskazano, że istnieje możliwość wynajęcia pojazdu zastępczego z wypożyczalni współpracujących z tym ubezpieczycielem (oraz wskazano stosowne dane kontaktowe), jak i poinformowano go, że stawki najmu podlegać będą weryfikacji do wysokości około 80 złotych brutto za dobę jako stawki występującej na lokalnym rynku, z tym, że nastąpiło to już w czasie, gdy korzystał on z wynajętego od powoda pojazdu. Sąd zważył także, że w aktach szkody znajduje się korespondencja mailowa, z której wynika, że w dniu 31 października 2016 roku przedstawiciel pozwanego ubezpieczyciela przesłał K. D. tożsame pismo z informacją o wypożyczalniach współpracujących i stawkach za najem pojazdów zastępczych, niemniej jednak z treści tego pełnomocnictwa wynika jednoznacznie, iż swoim zakresem obejmowało ono czynności związane z likwidacją powyższej szkody, tj. szkody w zakresie zwrotu kosztów naprawy pojazdu, o czym świadczy także zakres przelewu wierzytelności. Powyższe zaś oznacza, że K. D. nie był pełnomocnikiem poszkodowanego w odniesieniu do czynności związanych z najmem pojazdu zastępczego, a zatem nie sposób uznać, że poszkodowany został jeszcze przed zawarciem przez niego w dniu 05 listopada 2016 roku umowy najmu skutecznie poinformowany o możliwości skorzystania ze wskazanej przez pozwanego wypożyczalni i stawkach podlegających weryfikacji.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 24 sierpnia 2017 roku (sygn. akt III CZP 20/17) wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu, objęte są odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione, tj. usprawiedliwione szczególnymi okolicznościami i potrzebami poszkodowanego. Niemniej jednak zważyć należy, że w niniejszej sprawie pozwany nie wykazał, ażeby zawiadomił poszkodowanego K. R. o możliwości wynajęcia pojazdu w wypożyczalniach współpracujących z pozwanym przed wynajęciem pojazdu przez poszkodowanego, a zatem w sytuacji, gdy poszkodowany otrzymał takie pismo mając już zawartą umowę najmu z innym podmiotem, nawet za czynsz najmu wyższy niż oferowany przez ubezpieczyciela, nie ma w ocenie Sądu podstaw do tego, aby uznać, że zachowanie poszkodowanego było nieprawidłowe i przyczyniające się do powstania szkody, nieuzasadnione i zbyt daleko idące zaś byłoby wymaganie, ażeby np. poszkodowany rozwiązał zawartą już umowę najmu.

W tej sytuacji, zdaniem Sądu, powodowi przysługuje zwrot faktycznie poniesionych wydatków na najem pojazdu zastępczego, o ile stawki najmu wskazane przez powoda mieszczą się w ramach stawek występujących na lokalnym rynku.

W świetle powyższego to powód po myśli art. 6 k.c. powinien udowodnić, iż najem pojazdu przy zastosowaniu stawek za dobę w wysokości 202,95 złotych brutto był w tym konkretnym przypadku celowy i ekonomicznie uzasadniony oraz że są to stawki występujące powszechnie na rynku lokalnym, albowiem to on wywodził z tej okoliczności korzystne dla siebie skutki prawne, zaś pozwany stawki w tej wysokości kwestionował (weryfikując je do kwoty 80 złotych brutto jako stawki występującej na lokalnym dla poszkodowanego rynku). Wskazać przy tym należy, że do udowodnienia zasadności wysokości stawki wskazanej przez powoda, tj. że jest ona stawką rynkową, niewątpliwie także niezbędne było skorzystanie z wiadomości specjalnych, zaś powód takiego wniosku o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego nie złożył, stąd też nie sposób uznać, że wykazał, ażeby zastosowana przez niego stawka najmu była stawką obowiązującą na lokalnym dla poszkodowanego rynku.

Mając powyższe rozważania na uwadze, uznać należało, że roszczenie powoda nie zasługiwało z przyczyn wyżej wskazanych na uwzględnienie, stąd też Sąd w punkcie I wyroku na podstawie art. 822 k.c. w zw. z art. 6 k.c. a contrario, powództwo oddalił.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w punkcie II wyroku zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. i zasądził od powoda jako strony przegrywającej niniejszy proces na rzecz pozwanego kwotę 917 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, na którą składają się kwoty: 900 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (na podstawie § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1804 ze zmianami) oraz 17 złotych tytułem zwrotu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Kosztami procesu w pozostałym zakresie obciążył powoda uznając je za uiszczone.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

SSR Justyna Supińska

Gdynia, dnia 01 grudnia 2017 roku