Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 8 września 2014 r. wydanym w sprawie o sygn. akt(...)z powództwa R. W. przeciwko A. W. o obniżenie alimentów Sąd Rejonowy dla Łodzi- Śródmieścia w Łodzi (...) Wydział Rodzinny i Nieletnich oddalił powództwo, zasądził od R. W. na rzecz A. W. kwotę 2.400 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego i ustalił wysokość wynagrodzenia pełnomocnika strony powodowej, ustanowionego z urzędu na kwotę 73,80 zł, w tym podatek VAT, i sumę tę nakazał wypłacić z funduszu Skarbu Państwa Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi na rzecz adw. J. K., Kancelaria Adwokacka w Ł. przy ul. (...) r. nr 68/70 lok. 33, tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej, udzielonej powodowi z urzędu. (wyrok- k. 237).

Sąd Rejonowy oparł zaskarżony wyrok na następujących ustaleniach faktycznych:

W punkcie 3 wyroku z dnia 10 lipca 1997 roku w sprawie o sygnaturze akt I C 1215/96 Sąd Wojewódzki w (...) zasądził od R. W. na rzecz jego małoletniej córki A. W. alimenty w kwocie 1.000 zł miesięcznie płatne z góry do dnia 10 – go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami od uchybienia terminu płatności, płatne do rąk przedstawicielki ustawowej – E. W..

R. W. miał wtedy 33 lata. Zamieszkiwał na stałe we Francji wraz z rodzicami i siostrą.

A. W. urodziła się (...). Jest córką E. W. i R. W..

W momencie ustalania poprzedniego zakresu obowiązku alimentacyjnego A. W. miała 4 lata. Koszty utrzymania małoletniej A. W. i jej matki ponosili głównie jej dziadkowi macierzyści – K. i S. małżonkowie Z.. Małoletnia od września 1997 roku miała uczęszczać do przedszkola, gdzie czesne miało wynosić 200 zł miesięcznie. W maju 1997 roku matka małoletniej A. W. wpłaciła kaucję do przedszkola w wysokości 400 zł. E. W. przeznaczała 300 zł na wynagrodzenie dla opiekunki dla dziecka. Pozwana oceniła koszty utrzymania córki na 700 – 800 zł miesięcznie.

E. W. miała 31 lat. Była wówczas lekarzem i pracownikiem naukowym (...) w Ł., przygotowywała się do obrony doktoratu. Pozwana zarabiała wtedy 600 zł brutto miesięcznie.

Wyrokiem z dnia 10 października 2011 roku w sprawie o sygnaturze akt (...) Sąd Rejonowy dla Łodzi- Śródmieścia w Łodzi oddalił powództwo R. W. przeciwko A. W. o obniżenie alimentów.

W 2011 roku R. W. miał 47 lat. Powód zamieszkiwał i nadal mieszka we Francji w L. razem ze swoimi rodzicami w mieszkaniu czynszowym. R. W. był przedstawicielem handlowym dla krajów(...) w firmie (...) (S. L.).

Wyrokiem z dnia 26 czerwca 2012 roku Sąd Handlowy w D. ogłosił przymusową likwidację S. L.. Kurator sądowy likwidatora powyższej spółki zwrócił się do R. W. z informacją, iż z uwagi na powyższe orzeczenie Sądu Handlowego stanowisko pracy powoda nie może być zachowane i wypowiedział mu stosunek pracy ze względów ekonomicznych. Powód miał możliwość przystąpienia do umowy o bezpieczeństwie zawodowym, lecz powód do takiej umowy nie przystąpił. Dochód R. W. za 2011 rok wyniósł 16.343 euro, zaś za 2012 rok: 11.788 euro.

Postanowieniem z dnia 12 lipca 2010 roku w sprawie o sygnaturze akt (...) Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi pozbawił powoda władzy rodzicielskiej nad małoletnią wówczas córką A. W.. R. W. nie kontaktuje się z córką od 1996 roku, nie składa jej życzeń z okazji uroczystości córki, nic jej nie kupuje. Od momentu rozwodu tj. 10 lipca 1997 roku początkowo nie płacił żadnych alimentów na córkę, później przekazywał na jej utrzymanie drobne kwoty - około 100 franków. Od 2002 roku powód przestał przesyłać jakiekolwiek środki finansowe na utrzymanie córki. A. W. nie otrzymuje żadnych alimentów od ojca. (...) Sądu Okręgowego w Łodzi prowadzi sprawę o egzekucję alimentów na rzecz A. W.. W czerwcu 2010 roku E. W. otrzymała 5.000 euro od komornika francuskiego. We wrześniu 2011 roku E. W. otrzymała przekaz na kwotę 1544 euro zatytułowany „alimenty na czerwiec, lipiec i sierpień 2011”, ale powód nie wyjaśnił na co są te pieniądze. Nadawcą tegoż przekazu była spółka (...) z A. (...) P. B.. W 2012 roku w drodze egzekucji zostało ściągnięte 4212 euro tytułem alimentów od powoda. Nikt z rodziny powoda nie pomaga w utrzymaniu pozwanej.

A. W. ma obecnie 21 lat i studiuje dziennie w Wyższej Szkole (...) w Ł., gdzie czesne wynosi 8.280 zł rocznie. Obecnie powtarza semestr studiów, co spowodowane jest problemami ze zdrowiem pozwanej- jej dość częstymi chorobami a nadto sytuacją zdrowotną jej matki i koniecznością sprawowania nad nią opieki przez A. W.. Za powtarzanie semestru nie ponosiła dodatkowych opłat. Poza zajęciami na uczelni pozwana uczęszcza na zajęcia z języka angielskiego, co kosztuje 240 zł miesięcznie. W październiku 2011 roku i w styczniu 2012 roku A. W. miała założony aparat ortodontyczny, który kosztował 3.400 zł, zaś za kontrolne wizyty u ortodonty, odbywające się średnio raz na miesiąc, płaciła 130 zł. Roczny bilet MPK dla pozwanej na dojazdy na uczelnię kosztuje 450 zł. Na wyżywienie pozwanej należy przeznaczyć około 300 zł miesięcznie, na zakup odzieży i obuwia – około 400 zł na miesiąc. A. W. dostawała od matki kieszonkowe -200-400 zł miesięcznie.

U matki pozwanej – E. W. w styczniu 2014 roku wykryto nowotwór piersi, przeszła amputację piersi, obecnie przechodzi chemioterapię.

Aktualnie E. Z. - W. ma 48 lat. Jest lekarzem ze specjalizacją. Od stycznia 1993 roku pracuje w Szpitalu im. (...), w 2011 roku pracowała tam jako pracownik kontraktowy. W ramach pracy kontraktowej miała obowiązek wypracowania maksymalnie 160 godzin, za co otrzymywała wynagrodzenie w wysokości 6.400 zł brutto miesięcznie. Pod koniec 2012 roku jej wynagrodzenie w tym szpitalu wynosiło 5.000-6.000 zł miesięcznie, zaś z tytułu pracy w poradni alergologicznej w tym szpitalu -1.500-2.000 zł brutto miesięcznie, w zależności od liczby pacjentów. Jeśli była taka konieczność, E. Z.- W. pracowała też w izbie przyjęć i otrzymywała 50 – 55 zł za godzinę, 55 zł w dni świąteczne, co dawało sumę około 900 zł miesięcznie. Od 2008 – 2009 roku prowadziła ona działalność gospodarczą – własną praktykę lekarską, w ramach której pracowała w kilku miejscach: w L. – zarabiała tam około 85 zł za godzinę, co w zależności od miesiąca dawało 1.300 – 1.700 zł miesięcznie, zaś pod koniec 2012 roku – 1.600 zł brutto na miesiąc. Nadto dwa razy w miesiącu w Ł., za co otrzymywała wynagrodzenie w wysokości około 1.250 zł brutto, a w końcu 2012 roku -2.000 zł brutto w skali miesiąca. E. W. pracowała również jako specjalista alergolog w (...) w Ł. przy ul. (...). W zależności od liczby pacjentów zarabiała tam od 400– 1.200 zł brutto miesięcznie, a w 2012 roku- 4000-5000 zł brutto na miesiąc. Od czerwca do sierpnia 2011 roku średni dochód netto miesięczny E. W. wynosił 8.518, 21 zł. Za okres kwiecień 2012 – wrzesień 2012 roku E. W. osiągnęła łączny dochód netto 22.457,32 zł, co dało około 3.740 z ł netto miesięcznie.

Aktualnie E. W. jest zatrudniona jako starszy asystent w Szpitalu im. (...) w Ł. na czas nieokreślony za wynagrodzeniem 2.801,97 zł netto miesięcznie, obecnie – z uwagi na chorobę- przebywa na zasiłku chorobowym.

E. W. posiada trzy samochody osobowe– F. (...), O. (...) z (...) lub (...) roku i V. (...), z którego korzysta w ramach umowy leasingu. Spłata rat leasingu jest rozłożona na 5 lat, miesięczna rata wynosi 2.000 zł. E. W. jest właścicielką domu wolnostojącego, w którym zamieszkuje razem z córką A. W.. Koszt utrzymania domu oceniła ona na około 600 zł miesięcznie w przeliczeniu na osobę. Matka pozwanej ma dwa kredyty konsumpcyjne do spłacenia w (...) B.– miesięczne raty obu kredytów wynoszą łącznie 2.000 zł. Jeden z kredytów był zaciągnięty na remont pokoju pozwanej, a drugi na remont pozostałych pomieszczeń oraz meble do pokoju A. W.. Ogólny koszt remontu tegoż domu wyniósł około 100.000 zł.

Mając na względzie powyższe ustalenia, Sąd Rejonowy, wskazując na treść przepisów art. 138 krio, art. 135 krio i art. 133 krio, uznał, że powództwo jest niezasadne i je oddalił. Sąd Rejonowy podkreślił, że niewątpliwie potrzeby pozwanej od 1997 r. zmieniły się jeśli chodzi o ich strukturę i wysokość. Wówczas miała 4 lata, a obecnie jest 21- letnią studentką. Sąd Rejonowy podkreślił, że studia odbywane przez pozwaną są płatne, a ponadto wymagają zakupu podręczników, sprzętu fotograficznego, wywoływania zdjęć, przygotowywania różnego rodzaju projektów. Matka pozwanej zachorowała i nie może pracować w dotychczasowym wymiarze czasu pracy. Powód wprawdzie stracił zatrudnienie, jednakże nie przystąpił do umowy o bezpieczeństwie zawodowym. Powództwo w niniejszej sprawie zostało wytoczone w marcu 2012 roku, a więc w okresie, gdy R. W. jeszcze pracował. Sam R. W. w żaden sposób nie udowodnił swoich dochodów osiąganych z pracy. Pełnomocnik R. W. nie przedstawiła dokumentów potwierdzających wysokość jego dochodów z ostatnich 6 miesięcy. Na żądanie Sądu (...)we Francji przesłała informację o dochodach powoda. Kwota 1.000 zł zasądzona na rzecz córki w 1997 roku, stanowiąca równowartość około 250 euro, nie jest zdaniem Sądu Rejonowego kwotą wygórowaną. Powód w żaden sposób nie udowodnił, że nie jest w stanie łożyć alimentów w powyższej kwocie. Nie udowodnił też, iż obecnie nie posiada żadnych źródeł dochodu. Poza tym Sąd I instancji podkreślił, iż powód od szeregu lat w żaden inny sposób nie partycypuje w kosztach utrzymania swej córki, nigdy nie zaprosił jej do Francji, nie jej nie kupuje nawet z okazji świat czy uroczystości A. W..

Mając na względzie powyższe okoliczności, Sąd I instancji oddalił powództwo, uznając je za niezasadne.

Powyższe orzeczenie w dniu 21 października 2014 r. pełnomocnik powoda zaskarżyła apelacją w zakresie punktu 1 i 2 wyroku. Skarżąca zarzuciła rozstrzygnięciu błąd w ustaleniach faktycznych, polegający na przyjęciu, że od 2011 r. nie nastąpiła istotna zmiana możliwości zarobkowych i majątkowych powoda, mimo utraty przez niego pracy w czerwcu 2012 r. Mając na względzie powyższe, pełnomocnik powoda wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez obniżenie alimentów zasądzonych wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w Ł.z dnia 10 lipca 1997 r. od R. W. na rzecz jego córki A. W. z kwoty 1.000 zł do kwoty po 500 zł miesięcznie oraz zasądzenie kosztów pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu. (apelacja- k. 245- 246).

Na rozprawie apelacyjnej w dniu 12 marca 2015 r. pełnomocnik powoda poparła złożoną apelację, wniosła o zasądzenie kosztów pomocy prawnej z urzędu, które nie zostały uiszczone w całości ani w części. Pełnomocnik pozwanej wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów zastępstwa adwokackiego. (protokół rozprawy apelacyjnej- 00:01:04, 00:03:11).

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja jest bezzasadna i podlega oddaleniu.

Sąd Okręgowy w całości podzielił ustalenia i poczynione na tej podstawie rozważania Sądu Rejonowego.

W ocenie Sądu II instancji, Sąd Rejonowy, przy rozpoznaniu niniejszej sprawy, nie uchybił przepisom prawa materialnego ani prawa procesowego, zaś wnioski i zarzuty apelacji są nietrafne.

Przy ustaleniu, czy zachodzą przesłanki do zmiany orzeczenia dotyczącego obowiązku alimentacyjnego w myśl art. 138 krio, należy brać pod uwagę wszelkie okoliczności mogące świadczyć o zmianie stosunków, a zwłaszcza możliwości zarobkowych i majątkowych stron. Przez zmianę stosunków rozumie się istotne zwiększenie lub zmniejszenie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji, istotne zwiększenie się usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego lub istotne zmniejszenie się możliwości zaspokajania potrzeb własnymi siłami. Wynika z tego, że rozstrzygnięcie o żądaniu opartym na art. 138 krio wymaga porównania stanu istniejącego w dacie uprawomocnienia się wyroku zasądzającego alimenty ze stanem istniejącym w dacie orzekania.

Strona powodowa nie wykazała zaistnienia od czasu wydania ostatniego rozstrzygnięcia w zakresie obowiązku alimentacyjnego, które miałyby stanowić podstawę do obniżenia alimentów. Okoliczności podnoszone w 2011 r. w sprawie o obniżenie alimentów zostały ponownie podniesione w niniejszej sprawie. Należy podkreślić przy tym, że jeśli chodzi o charakter zawodowej działalności powoda, to powód nie udowodnił, by jego potencjalne możliwości majątkowe i zarobkowe były niższe niż poprzednio osiągane dochody. Przyjmując, że nie są one niższe niż 1.000 euro miesięcznie, kwota 1.000 zł, będąca odpowiednikiem 250 euro, mieści się w granicach możliwości zarobkowych powoda. Powód ma 50 lat, nie osiągnął jeszcze wieku emerytalnego, nie może zatem powoływać się na okoliczność, iż nie będzie podejmował zatrudnienia. Powód nie wskazał okoliczności zdrowotnych ani faktycznych, które wykluczałyby możliwość podjęcia przez niego pracy. Sąd Rejonowy na właściwym poziomie oszacował możliwości zarobkowe powoda i uwzględnił również sytuację matki pozwanej, która również jest obowiązana do alimentacji, przyjmując, że koszty utrzymania uprawnionej nie są niższe niż 1.500 zł miesięcznie. Matka pozwanej powinna w mniejszym stopniu niż powód partycypować w tych kosztach z uwagi na jej sytuację zdrowotną i bytową. Pozwana studiuje w systemie dziennym, nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać. W związku z tym rodzice są zobowiązani podzielić się z nią wszelkimi możliwymi dochodami.

Mając powyższe na względzie, na podstawie art. 385 k.p.c., Sąd Okręgowy oddalił apelację.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 kpc. Mając na względzie regulację powyższego przepisu oraz stosownie do treści § 6 pkt 1 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej Sąd Okręgowy zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego w postępowaniu apelacyjnym.

Stosownie od treści § 7 pkt 11 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej Sąd Okręgowy przyznał i nakazał wypłacić z Funduszu Skarbu Państwa Sądu Rejonowego dla Łodzi- Śródmieścia w Łodzi adwokat J. K. kwotę 73,80 zł tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi w postępowaniu apelacyjnym.