Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 listopada 2017 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSO Joanna Składowska

Sędziowie SSO Barbara Bojakowska

SSO Iwona Podwójniak

Protokolant sekretarz sądowy Elwira Kosieniak

po rozpoznaniu w dniu 15 listopada 2017 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa Z. S.

przeciwko (...) SA w W.

o zadośćuczynienie i odszkodowanie

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Łasku

z dnia 24 maja 2017 roku, sygnatura akt I C 381/15

oraz zażalenia pozwanego na rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zawarte w punktach 4, 5 i 6 wyroku

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punktach 1, 3, 4 i 5 w ten sposób, że:

a)  punktowi 1 nadaje następującą treść: „zasądza od pozwanego (...) SA w W. na rzecz powódki Z. S. zadośćuczynienie w kwocie 10.000 (dziesięć tysięcy) złotych z odsetkami: od kwoty 9.000 złotych ustawowymi za opóźnienie za okres od 11 kwietnia 2015 roku do 31 grudnia 2015 roku i ustawowymi za opóźnienie od 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty, a od kwoty 1000 złotych ustawowymi za opóźnienie od 21 lutego 2017 roku do dnia zapłaty”;

b)  punktowi 4 nadaje brzmienie: „zasądza od pozwanego (...) SA w W. na rzecz powódki Z. S. 1309 (jeden tysiąc trzysta dziewięć) złotych z tytułu częściowego zwrotu kosztów procesu”;

c)  w punkcie 5 kwotę pobranych od pozwanego kosztów sądowych podwyższa z 863,20 złotych do 1919 (jeden tysiąc dziewięćset dziewiętnaście) złotych;

I.  oddala zażalenie;

II.  prostuje oczywistą omyłkę w punkcie 2 wyroku, zastępując datę płatności odsetek „31 stycznia 2015 roku” datą „31 grudnia 2015 roku”;

III.  zasądza od pozwanego A. Towarzystwo (...) w W. na rzecz powódki Z. S. 570 (pięćset siedemdziesiąt) złotych z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym i zażaleniowym.

Sygn. akt I Ca 341/17

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 24 maja 2017 r., wydanym w sprawie sygn. akt I C 381/15, Sąd Rejonowy w Łasku zasądził od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powódki Z. S.:

- 5 000 złotych tytułem zadośćuczynienia z odsetkami ustawowymi od 11 kwietnia 2015 r. do 31 stycznia 2015 r., a od 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty z ustawowymi odsetkami za opóźnienie;

- 207 złotych tytułem odszkodowania z odsetkami ustawowymi od 11 kwietnia 2015 r. do 31 stycznia 2015 r., a od 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty z ustawowymi odsetkami za opóźnienie;

oddalając powództwo w pozostałym zakresie; nakazując pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Łasku kwotę 863,20 złotych tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych od uwzględnionej części powództwa oraz nie obciążając powódki kosztami sądowymi od nieuwzględnionej części powództwa.

Rozstrzygnięcie zapadło przy następujących ustaleniach i wnioskach:

W dniu 2 sierpnia 2013 r w Ł. miała miejsce kolizja drogowa, w której uczestniczyła powódka. Sprawcą zdarzenia była osoba posiadająca ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych u pozwanego.

W wyniku kolizji powódka doznała urazu głowy ze wstrząśnieniem mózgu oraz lekkiego urazu pośredniego kręgosłupa bez powikłań. Przebywała od 2 do 6 sierpnia

2013 r. na oddziale chirurgii ogólnej szpitala w Ł.. Wypisano ją z zaleceniem noszenia kołnierza ortopedycznego.

Przed wypadkiem powódka leczyła się psychiatrycznie z rozpoznaniem depresji. Cierpiała również na chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa. Rozpoznano u niej padaczkę.

Wskutek zdarzenia nie doszło do powstania uszczerbku na zdrowiu w obszarze neurologicznym. Skręcenie kręgosłupa szyjnego spowodowało co prawda kilkunastodniowe dolegliwości bólowe, jednakże nie skutkowało powstaniem uszczerbku na zdrowiu.

Zdarzenie z 2 sierpnia 2013 r. wpłynęło natomiast negatywnie na stan psychiczny powódki, zarówno z powodu doznanego urazu głowy, jak i przeżytego stresu. Istniejące przed wypadkiem zaburzenia depresyjne miały bowiem charakter organiczny i pogłębiły się wskutek kolizji. Po sierpniu 2013 r. powódka przebywała m. in. dwukrotnie w szpitalu psychiatrycznym.

W toku procesu leczenia powódka dojeżdżała do lekarzy na terenie Ł. i P.. Przyjmowała standardowe leki przeciwbólowe. Wymagała opieki przez okres tygodnia przez 1 godzinę dziennie.

Pismem z 10 kwietnia 2015 r. pozwany odmówił powódce wypłaty zadośćuczynienia i odszkodowania.

Jak zauważył Sąd Rejonowy, podstawa odpowiedzialności pozwanego jest statuowana przez art. 34 ust. 1 ustawy z 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (t.j. Dz.U 2016 r. poz. 2060). Zakres roszczeń powódki określają zaś przepisy art. 445 § oraz 444 § 2 k.c.

Ustalając wysokość należnego zadośćuczynienia, Sąd pierwszej instancji wziął pod uwagę, że powódka doznała wskutek zdarzenia urazu głowy ze wstrząśnieniem mózgu oraz skręcenia szyjnego kręgosłupa. Urazy te skutkowały dolegliwościami bólowymi, hospitalizacją i koniecznością noszenia gorsetu. Nadto, udział w kolizji był przeżyciem stresującym. Wypadek pogłębił i zdynamizował przebieg organicznych zaburzeń depresyjnych powódki, przez co pogorszył jej stan psychiczny.

Oddalając w części powództwo w tym zakresie, Sąd pierwszej instancji miał natomiast na uwadze, że same urazy przeminęły bez pozostawienia skutków w postaci uszczerbku na zdrowiu. Ponadto, na przebieg schorzenia psychicznego powódki wpływał zarówno sam wypadek, jak i inne czynniki zewnętrzne, np. śmierć brata.

Mając na względzie te okoliczności Sąd Rejonowy doszedł do przekonania, że adekwatną sumą tytułem zadośćuczynienia będzie kwota 5 000 złotych.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 102 k.p.c., a o nieopłaconych kosztach sądowych zgodnie z art. 113 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Powódka wniosła apelację od wyroku Sądu Rejonowego, zaskarżając orzeczenie w części:

- oddalającej powództwo z tytułu zadośćuczynienia ponad kwotę 5 000 złotych w zakresie do kwoty 10 000 złotych oraz w zakresie w zakresie odsetek ustawowych od ww. kwoty za okres od 11 kwietnia 2015 t. do 31 grudnia 2015 r. (punkt 1 i 3 wyroku);

- w zakresie odsetek ustawowych od kwoty 207 złotych za okres od 11 kwietnia 2015 r. do 31 grudnia 2015 r. (punkt 2 i 3 wyroku);

- w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu (punkt 4 wyroku).

Zarzuciła naruszenie prawa materialnego, a to art. 445 § 1 k.c. , poprzez błędną jego wykładnię polegającą na przyjęciu, że zasądzone zadośćuczynienie w kwocie 5 000 złotych jest odpowiednie dla krzywdy doznanej przez powódkę podczas, gdy zadośćuczynienie w tej wysokości jest rażąco niskie, zaś sumą adekwatną do cierpień psychicznych i fizycznych powódki jest kwota 10 000 złotych.

W oparciu o podniesiony zarzut wniosła o:

- zmianę zaskarżonego wyroku w punktach 1 i 4:

a.  w zakresie pkt. 1, poprzez, zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki
w miejsce kwoty 5 000 złotych kwoty 10 000 złotych tytułem zadośćuczynienia:

- z ustawowymi odsetkami od kwoty 9 000 złotych od 11 kwietnia 2015 r. do 31 grudnia 2015 r., a od 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty z ustawowymi odsetkami za opóźnienie,

- z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 1 000 złotych od dnia 24 maja 2016 r. do dnia zapłaty;

b.  w zakresie pkt. 2, poprzez zasądzenie odsetek ustawowych od 11 kwietnia 2015 r. do 31 grudnia 2015 r., a od 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie;

c.  w zakresie pkt. 4, poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu w stosunku do uwzględnionej części powództwa;

- zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu, w tym koszty zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

Pozwany domagał się oddalenia apelacji na koszt powódki.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie.

Odnosząc się do podniesionego zarzutu naruszenia prawa materialnego, należy wskazać, że zgodnie z art. 445 § 1 k.c., kwota zadośćuczynienia przyznana poszkodowanemu powinna być odpowiednia do rozmiarów doznanej krzywdy. O wysokości świadczenia powinien zatem decydować rozmiar cierpień, jakich doznał pokrzywdzony - tak fizycznych, jak i psychicznych. Przyznana suma pieniężna ma stanowić ekwiwalent poniesionej szkody niemajątkowej wynagradzający doznane cierpienia oraz mający ułatwić przezwyciężenie ujemnych przeżyć, aby w ten sposób przynajmniej częściowo przywrócona została równowaga zachwiana na skutek doznanego wypadku. Wymaga przy tym uwzględnienia, że zadośćuczynienie ma mieć przede wszystkim charakter kompensacyjny, wobec czego jego wysokość nie może stanowić zapłaty symbolicznej, lecz musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość

Choć określenie wysokości świadczenia pozostawione zostało swobodnemu uznaniu sądu, decyzja w tym zakresie nie może mieć charakteru dowolnego. Gdy przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy mających wpływ na wysokość świadczenia, jest ono nieodpowiednie, jako rażąco wygórowane lub rażąco zaniżone, konieczna jest jego korekta przez sąd drugiej instancji. Z taką zaś sytuacją mamy do czynienia w przedmiotowej sprawie.

Przyznaną przez Sąd pierwszej instancji tytułem zadośćuczynienia kwotę można by było uznać za adekwatną, gdyby skutki wypadku ograniczały się do dolegliwości fizycznych wynikających z urazu głowy ze wstrząśnieniem mózgu oraz lekkiego urazu pośredniego kręgosłupa. Jedynie w tym bowiem zakresie możemy mówić o braku trwałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu i zakończeniu procesu leczenia. Tymczasem, jak ustalił Sąd Rejonowy, u powódki doszło do pogorszenia stanu psychicznego. Pogorszenie to było zaś na tyle istotne, że spowodowało wystąpienie długotrwałego lub trwałego uszczerbku na zdrowiu wynoszącego 5 %.

Na podstawie opinii biegłej z zakresu psychiatrii K. W. należało uzupełniająco ustalić, co Sad Okręgowy niniejszym czyni, iż wiązało się to istotnym pogorszeniem funkcjonowania powódki. Pojawiły się lęki, przestała kontaktować się z ludźmi, bała się, że dostanie kolejnego ataku padaczkowego. Przestała jeździć samochodem. Często leżała w łóżku, niczym się nie zajmując (opinia - k. 144). Uraz głowy ze wstrząśnieniem mózgu spowodował pogorszenie zmian w (...). U powódki wystąpił napad padaczkowy. Była również dwukrotnie hospitalizowana z rozpoznaniem organicznych zaburzeń nastroju oraz padaczką (opinia uzupełniająca - k. 191 - 192). Przed wypadkiem nie miało to miejsca, mimo występowania depresji.

Warto w tym kontekście wskazać na niespójność uzasadnienia orzeczenia Sądu pierwszej instancji, w którym z jednej strony wskazuje się, że zdarzenie z 2 sierpnia 2013 r. wpłynęło negatywnie na stan psychiczny powódki, z drugiej zaś przyjmuje, że leczenie skutków wypadku należy uznać za zakończone. Pogorszenie zmian w (...) i jego skutki, nadal są odczuwalne dla powódki, która kontynuuje leczenie psychiatryczne.

Należy też podkreślić, że biegła powiązała wpadek z 5 % uszczerbkiem na zdrowiu, uwzględniając wcześniejszy stan powódki oraz ewentualny wpływ na pogorszenie funkcjonowania śmierci brata.

Analiza wysokości zasądzonego przez Sąd Rejonowy zadośćuczynienia w kontekście powyższych okoliczności prowadzi do konstatacji, że zasądzona w zaskarżonym wyroku kwota jest oczywiście zaniżona. Dlatego też, Sąd Okręgowy - na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. - zmienił zaskarżony wyrok i zasądzoną w punkcie 1 kwotę podwyższył z 5 000 złotych do 10 000 złotych; zasądzając ją, zgodnie z art. 481 k.c., z odsetkami: od kwoty

9 000 złotych ustawowymi za okres od 11 kwietnia 2015 r. do 31 grudnia 2015 r. i ustawowymi za opóźnienie od 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty, a od kwoty 1 000 złotych ustawowymi za opóźnienie od 21 lutego 2017 r. (dzień po doręczeniu pisma procesowego rozszerzającego żądanie) do dnia zapłaty.

Powyższe uzasadniało również korektę orzeczenia w zakresie kosztów procesu, przy zastosowaniu art. 100 k.p.c. Skoro powódka, w wyniku zmiany rozstrzygnięcia co do wysokości zadośćuczynienia wygrała proces w 77 %, pozwanego winien obciążać obowiązek pokrycia kosztów w takim stosunku, czyli 4 177 złotych (77 % x 5 134 złotych), co po uwzględnieniu kosztów poniesionych - 2 867,70 złotych, daje podlegającą zasądzeniu na rzecz powódki kwotę 1 309 złotych. W tym samym zakresie, zgodnie z art. 113 u.k.s.c. należało obciążyć pozwanego wydatkami tymczasowo pokrytymi z funduszy Skarbu Państwa (łącznie 1 828,56 złotych, z czego 77 % stanowi 1 408 złotych) oraz opłatą od uwzględnionej części powództwa - 511 złotych.

Jednocześnie, na zasadzie art. 350 § 3 k.p.c., Sąd Okręgowy sprostował oczywistą omyłkę w punkcie 2 wyroku w zakresie określenia terminu płatności odsetek za okres od 11 kwietnia do 31 grudnia 2015 r. W orzeczeniu błędnie wskazano, że chodzi o okres 11 kwietnia - 31 stycznia 2015 r.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., zasądzając od pozwanego na rzecz powódki kwotę 450 złotych, na którą składa się wynagrodzenie pełnomocnika ustalone na podstawie § 2 pkt 3 oraz § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015r., poz. 1800 z późn. zm.).