Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 października 2017 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Stachurska

Protokolant: Paulina Filipkowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 października 2017 r. w Warszawie

sprawy W. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania W. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 30 czerwca 2017 r. znak: (...)

oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

W. W. w dniu 2 sierpnia 2017r. złożył, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W., odwołanie od decyzji z dnia 30 czerwca 2017r., znak: (...), przeliczającej emeryturę, w którym sformułował zarzut błędnego ustalenia stanu faktycznego poprzez uznanie, że staż pracy w gospodarstwie rolnym wynosi 8 lat i 8 miesięcy, podczas gdy w rzeczywistości wynosi on 11 lat i 4 miesiące.

Ubezpieczony wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez przeliczenie emerytury i uwzględnienie przy jej wyliczaniu właściwego okresu pracy w gospodarstwie rolnym.

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony wskazał, że w dniu 19 czerwca 2017r. złożył wniosek o przeliczenie emerytury i organ rentowy wydał decyzję z dnia 1 lipca 2017r., w której wyliczył, że kwota świadczenia do opodatkowania wynosi 1.000 zł, natomiast wysokość świadczenia do wypłaty to 854 zł. Do wyliczenia emerytury błędnie został przyjęty staż pracy w gospodarstwie rolnym w wymiarze 8 lat i 8 miesięcy zamiast rzeczywistego stażu pracy wynoszącego 11 lat i 4 miesiące, co wynika z materiału dowodowego zebranego przy wydawaniu decyzji z dnia 4 września 2015r. Gdyby został uwzględniony rzeczywisty staż pracy w gospodarstwie rolnym wówczas przeliczona emerytura byłaby wyższa. W. W. wniósł więc o zmianę zaskarżonej decyzji i uwzględnienie w niej właściwego czasu pracy w gospodarstwie rolnym, co wpłynie na wysokość przeliczonego świadczenia (odwołanie z dnia 31 lipca 2017r., k. 2 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania, a uzasadniając swe stanowisko wskazał, że W. W. jest uprawniony do emerytury rolniczej i emerytury pracowniczej, ale z uwagi na zbieg świadczeń wypłata świadczenia z ZUS jest zawieszona. Decyzją z dnia 30 czerwca 2017r. Zakład ponownie ustalił jej wysokość na kwotę 1.000 zł. Emerytura jest wyliczona na podstawie art. 27 ustawy emerytalnej. W. W. udowodnił okres składkowy w wysokości 16 lat i 4 miesięcy. Został on uzupełniony do pełnych 25 lat okresem pracy rolniczej wynoszącym 8 lat i 8 miesięcy – tak, aby wnioskodawca mógł nabyć prawo do emerytury. Uwzględnienie okresu pracy rolniczej w ww. wymiarze wynikało z tego, że zgodnie z art. 10 ustawy emerytalnej okresy uzupełniające mogą być uwzględnione jedynie w wymiarze niezbędnym do nabycia prawa. W przypadku ubezpieczonego okresy pracy w gospodarstwie rolnym, nie pozostające w zbiegu z okresami wymienionymi w art. 6 ustawy emerytalnej wynoszą 11 lat i 4 miesięcy. Okresy tej pracy przy ustalaniu prawa do emerytury pracowniczej na podstawie art. 27 ustawy emerytalnej podlegały ograniczeniu do 8 lat i 8 miesięcy.

Dodatkowo organ rentowy podniósł, że w decyzji z dnia 4 września 2015r. wskazano, że W. W. legitymuje się stażem pracy w wysokości 25 lat, 8 miesięcy i 19 dni, jednakże prawidłowo powinien być ograniczony do pełnych 25 lat. Ubezpieczonemu za okres pracy w gospodarstwie rolnym przysługuje część składkowa świadczenia rolniczego, tj. za 23 lata i 4 miesiące (odpowiedź na odwołanie z dnia 10 sierpnia 2017 roku, k. 3 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W. W., ur. (...), w okresie od 1 lipca 1977r. do 30 września 1992r., od 1 kwietnia 1993r. do 30 września 1996r., od 1 listopada 1998r. do 30 czerwca 1999r. oraz od 1 sierpnia 1999r. do 31 marca 2003r. podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników (zaświadczenie z dnia 30 października 1998r., k. 7 tom I akt emerytalnych, zaświadczenie KRUS, k. 71 – 75 tom I akt emerytalnych). Wcześniej, od 16 grudnia 1958r. do 31 maja 1977r. pracował w gospodarstwie rolnym matki z tym, że od 29 października 1962 roku do 14 października 1964 roku pełnił służbę wojskową (oświadczenie wnioskodawcy, k. 11 tom I akt emerytalnych, zeznania świadków, k. 13 – 16 tom I akt emerytalnych, zaświadczenie z dnia 25 października 1996r., k. 23 tom I akt emerytalnych).

Ubezpieczony był również ubezpieczony w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych w związku z zatrudnieniem:

- w Przedsiębiorstwie (...) W. Oddział (...) w W. w okresie od 1 czerwca 1977r. do 31 grudnia 1981r. ( świadectwo pracy z dnia 13 stycznia 1982r., k 25 – 26 tom I akt emerytalnych);

- w Zakładzie (...) w E. w okresie od 15 grudnia 1982r. do 30 września 1983r. (świadectwo pracy z dnia 29 listopada 1983r., k. 27 – 28 tom I akt emerytalnych, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, k. 63 – 64, k. 97 - 98 tom I akt emerytalnych);

- w (...) Zakładzie (...) w W. w okresie od 22 listopada 1984r. do 31 marca 1985r. (świadectwo pracy z dnia 15 kwietnia 1985r., k. 29 – 30 tom I akt emerytalnych, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, k. 65 – 66, k. 93 - 94 tom I akt emerytalnych);

- w Urzędzie Gminy w K. w okresach: od 1 października 1991r. do 15 kwietnia 1992r., od 5 października 1929r. do 15 kwietnia 1993r. oraz od 1 listopada 1992r. do 15 kwietnia 1993r. (świadectwo pracy z dnia 20 lutego 1996r., k. 31 – 32 tom I akt emerytalnych, świadectwo pracy z dnia 26 października 1998r., k. 33 – 34 tom I akt emerytalnych, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, k. 67 – 68, k. 69 – 70, k. 91 – 92, k. 95 - 96 tom I akt emerytalnych);

- w Urzędzie Rejonowym w W. w okresie od 3 października 1995r. do 15 grudnia 1995r. ( świadectwo pracy z dnia 15 grudnia 1995r., k. 35 – 36 tom I akt emerytalnych, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzenia, k. 61 – 62 tom I akt emerytalnych);

- w (...) Ośrodku (...) w W. w okresie od 1 października 1996r. do 31 października 1998r. (świadectwo pracy z dnia 30 października 1998r., k. 37 – 39 tom I akt emerytalnych);

- w (...) S.A. w okresie od 10 czerwca 1999r. do 31 lipca 1999r. (świadectwo pracy z dnia 31 lipca 1999r., k. 47 i k. 49 tom I akt emerytalnych, zaświadczenie z dnia 2 stycznia 2008r., k. 51 tom I akt emerytalnych, (...), k. 57 – 59 tom I akt emerytalnych);

- w (...) w okresie od 17 stycznia 2000r. do 29 lutego 2000r. (świadectwo pracy z dnia 29 lutego 2000r., k. 53 – 54 tom I akt emerytalnych, zaświadczenie z dnia 28 grudnia 2007r., k. 55 tom I akt emerytalnych);

W okresie od 10 listopada 1998r. do 24 maja 1999r. W. W. był zarejestrowany w Urzędzie Pracy i pobierał zasiłek dla bezrobotnych w okresach: od 18 listopada 1998r. do 29 listopada 1998r. oraz od 28 lutego 1999r. do 17 maja 1999r. (zaświadczenie nr (...), k. 45 tom I akt emerytalnych, zaświadczenie z dnia 18 kwietnia 2008r., k. 99 – 100 tom I akt emerytalnych).

W dniu 23 stycznia 2008r. W. W. wystąpił do ZUS z wnioskiem o przyznanie emerytury (wniosek o emeryturę, k. 1 – 6 tom I akt emerytalnych). Organ rentowy, po rozpoznaniu wniosku, decyzją z dnia 13 lutego 2008r. przyznał wnioskodawcy emeryturę od dnia 1 stycznia 2008r. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto wynagrodzenie – dochód – przychód, które stanowiło podstawę wymiaru składek z 10 lat kalendarzowych, tj. od stycznia 1989r. do grudnia 1998r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru (wwpw) wyniósł 20,01%, natomiast podstawa wymiaru obliczona poprzez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru – 20,01% przez kwotę bazową – 2.059,92 zł, wyniosła 412,19 zł. Do ustalenia wysokości emerytury Zakład uwzględnił: 16 lat i 4 miesiące okresów składkowych oraz 23 lata i 6 miesięcy okresów pracy w gospodarstwie rolnym. Wyliczona wysokość świadczenia wyniosła 410,52 zł i została podwyższona do kwoty najniższej emerytury, tj. 597,46 zł. Ubezpieczonemu do świadczenia emerytalnego została też przyznana część składkowa świadczenia rolniczego za okres pracy w gospodarstwie rolnym, tj. za 23 lata i 6 miesięcy. Organ rentowy wskazał w decyzji, że z uwagi na uprawnienia W. W. do świadczenia rolnego, KRUS wyda decyzję stwierdzającą prawo lub brak prawa do wypłaty świadczeń w zbiegu (decyzja ZUS z dnia 13 lutego 2008r., k. 83 – 84 tom I akt emerytalnych).

Prezes KRUS decyzją z dnia 31 marca 2008r. odmówił ubezpieczonemu prawa do świadczeń w zbiegu i w piśmie z ww. daty, skierowanym do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wskazał, że wypłacana emerytura rolnicza nie ma prawa zbiegu z emeryturą pracowniczą, dlatego wypłata emerytury pracowniczej nie powinna być wznowiona, a wypłacane jako korzystniejsze będzie świadczenie emerytalne z KRUS (pismo z dnia 31 marca 2008r., k. 87 tom I akt emerytalnych, decyzja Prezesa KRUS z dnia 31 marca 2008r., k. 89 tom I akt emerytalnych).

Decyzją z dnia 5 czerwca 2008r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. dokonał przeliczenia emerytury od dnia 1 maja 2008r. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto wynagrodzenie – dochód – przychód , które stanowiło podstawę wymiaru składek z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru (wwpw) wyniósł 46,92%, natomiast podstawa wymiaru obliczona poprzez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru – 46,92% przez kwotę bazową – 2.059,92 zł, wyniosła 966,51 zł, a po waloryzacji – 1.007,10 zł. Do ustalenia wysokości emerytury Zakład uwzględnił: 16 lat i 4 miesiące okresów składkowych oraz 23 lata i 6 miesięcy okresów pracy w gospodarstwie rolnym. Sposób wyliczenia tego świadczenia był następujący:

24% x 2.059,92 zł = 494,38 zł

(300 x 1,3%) : 12 x 966,51 zł = 314,12 zł

196,0 : 300,0 x 808,50 zł = 528,22 zł

Wyliczona wysokość świadczenia wyniosła 528,22 zł, a po waloryzacji – 550,41 zł. Ubezpieczonemu do świadczenia emerytalnego została też przyznana część składkowa świadczenia rolniczego za okres pracy w gospodarstwie rolnym, tj. za 23 lata i 6 miesięcy, w kwocie 149,53 zł (decyzja ZUS z dnia 5 czerwca 2008r., k. 107 - 108 tom I akt emerytalnych).

Prezes KRUS decyzją z dnia 13 października 2008r., ponownie, załatwiając wniosek W. W. z dnia 24 września 2008r., odmówił prawa do zbiegu świadczeń wskazując, że emerytura rolna jest wyższa niż emerytura pracownicza i na podstawie art. 33 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, będzie wypłacane świadczenie z KRUS jako korzystniejsze (decyzja Prezesa KRUS z dnia 13 października 2008r., k. 113 – 114 tom I akt emerytalnych).

W dniu 10 grudnia 2013r. W. W. złożył w ZUS wniosek o wypłacanie emerytury pracowniczej (wniosek z dnia 10 grudnia 2013r., k. 123 tom I akt emerytalnych). Decyzją z dnia 18 grudnia 2013r. organ rentowy odmówił prawa do wznowienia emerytury (decyzja ZUS z dnia 18 grudnia 2013r., k. 124 – 127 tom I akt emerytalnych). Od wskazanej decyzji ubezpieczony wniósł odwołanie. Sąd Okręgowy Warszawa – Praga wyrokiem z dnia 25 kwietnia 2014r. nie uwzględnił odwołania, natomiast Sąd Apelacyjny w Warszawie, po rozpoznaniu apelacji W. W., oddalił ją wyrokiem z dnia 7 grudnia 2015r. (odwołanie z dnia 13 stycznia 2014r., k. 128 tom I akt emerytalnych, wyrok z dnia 25 kwietnia 2014r., k. 178 tom I akt emerytalnych, wyrok z dnia 7 grudnia 2015r., k. 180 tom I akt emerytalnych).

W. W. w dniu 24 sierpnia 2016r. złożył wniosek o wznowienie wypłaty emerytury pracowniczej w wyjątkowym trybie (wniosek, nienumerowane karty tomu I akt emerytalnych). Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych postanowieniem z dnia 14 listopada 2016r. odmówił wszczęcia postępowania w sprawie wskazanego wniosku, a następnie postanowieniem z dnia 15 grudnia 2016r. utrzymał w mocy wcześniejsze postanowienie z dnia 14 listopada 2016r. ( postanowienie z dnia 14 listopada 2016r. oraz postanowienie z dnia 15 grudnia 2016r., nienumerowane karty tomu I akt emerytalnych).

Ubezpieczony w dniu 19 czerwca 2017r. skierował do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniosek o wyliczenie jego emerytury na chwilę obecną (wniosek, nienumerowana karty tomu I akt emerytalnych). Po rozpoznaniu wskazanego wniosku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. decyzją z dnia 30 czerwca 2017r. przeliczył świadczenie emerytalne W. W. od dnia 1 czerwca 2017r. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto wynagrodzenie – dochód – przychód z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru (wwpw) wyniósł 46,92%, natomiast podstawa wymiaru obliczona poprzez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru – 46,92% przez kwotę bazową – 2.059,92 zł, wyniosła 966,51 zł. Do ustalenia wysokości emerytury Zakład uwzględnił: 16 lat i 4 miesiące okresów składkowych (196 miesięcy) oraz 8 lat i 8 miesięcy okresów pracy w gospodarstwie rolnym, tj. 104 miesiące.

Sposób wyliczenia tego świadczenia był następujący:

24% x 2.059,92 = 494,38 zł

(300 x 1,3%) : 12 x 966,51 = 314,12 zł

196,0 : 300,0 x 808,50 = 528,22 zł

Wyliczona wysokość świadczenia wyniosła 528,22 zł, a po waloryzacji: od 1 marca 2015r. – 956,14 zł, od 1 marca 2016r. – 958,43 zł i od 1 marca 2017r. – 968,43 zł i została podwyższona do kwoty najniższej emerytury od 1 marca 2017r., tj. 1.000 zł. Ubezpieczonemu do świadczenia emerytalnego została też przyznana część składkowa świadczenia rolniczego za okres pracy w gospodarstwie rolnym, tj. za 23 lata i 4 miesiące i 17 dni, w kwocie 148,47 zł. Zakład zawiesił jednak wypłatę emerytury z powodu zbiegu prawa do więcej niż jednego świadczenia (decyzja ZUS z dnia 30 czerwca 2017r., nienumerowane karty tomu I akt emerytalnych).

W. W. odwołał się od wskazanej decyzji (odwołanie z dnia 31 lipca 2017r., k. 2 a.s.).

Wskazany stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów z dokumentów zgromadzonych przez organ rentowy, których żadna ze stron nie kwestionowała i dlatego zostały ocenione jako wiarygodne.

Sąd oddalił wniosek dowodowy zgłoszony w piśmie z dnia 11 września 2017r., a dotyczący przesłuchania W. W. jako strony (pismo z dnia 11 września 2017r., k. 9 a.s., protokół rozprawy z dnia 11 października 2017r., k. 15 – 16 a.s.). Zdaniem Sądu, przeprowadzenie wskazanego dowodu było bezcelowe z uwagi na fakt, że miałoby posłużyć Sądowi do ustalenia kwestii długości stażu pracy ubezpieczonego i okresu opłacania składek. Tymczasem kwestie te po pierwsze, nie są między stronami sporne, po drugie zaś, na okoliczność długości stażu pracy, w tym w gospodarstwie rolnym, oraz odnośnie zarobków uzyskiwanych podczas zatrudnienia pracowniczego, zostały złożone przez ubezpieczonego dokumenty – zaświadczenia i świadectwa pracy, które pozwoliły ZUS ustalić w sposób nieodbiegający od stanowiska ubezpieczonego, okoliczności istotne przy wyliczaniu emerytury. W takiej sytuacji, dodatkowo biorąc pod uwagę okoliczność, że dowód z przesłuchania stron, zgodnie z art. 299 k.p.c., przeprowadza się jeśli pozostały niewyjaśnione okoliczności sporne, Sąd ocenił, że w rozpatrywanej sprawie nie podstaw do przeprowadzenia wnioskowanego dowodu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie W. W. od decyzji z dnia 30 czerwca 2017r., jako bezzasadne, podlegało oddaleniu.

Sporny w sprawie był sposób wyliczenia świadczenia emerytalnego. W. W. w odwołaniu wskazywał na wadliwość w wyliczeniach stażu pracy w gospodarstwie rolnym, który wynosi 11 lat i 4 miesiące, a nie 8 lat i 8 miesięcy, jak przyjął ZUS. Ponadto, na rozprawie w dniu 11 października 2017r. ubezpieczony prezentował stanowisko, że opłacał składki i w ZUS, i w KRUS, a otrzymał tylko jedno świadczenie (k. 15 a.s.).

Tytułem wstępu, przed przystąpieniem do szczegółowych rozważań odnośnie wysokości wyliczonego ubezpieczonemu świadczenia, wskazać należy, że zgodnie z treścią art. 27 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2017r., poz. 1383) - zwanej dalej ustawą emerytalną, ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949r. przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki:

1)  osiągnęli wiek emerytalny określony w ust. 2 albo 3;

2)  mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet
i 25 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 27 a;

W rozpatrywanej sprawie organ rentowy wyliczył, że W. W. posiada okresy składkowe, wymienione w art. 6 ustawy emerytalnej, wynoszące łącznie 16 lat i 4 miesiące (196 miesięcy), co zostało potwierdzone świadectwami pracy i zaświadczeniami o zatrudnieniu i wynagrodzeniu i nie było przez ubezpieczonego kwestionowane ani w odwołaniu od decyzji zaskarżonej w przedmiotowej sprawie, ani w okresie wcześniejszym.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych uwzględnił ubezpieczonemu również i okres pracy w gospodarstwie rolnym, z tym, że w decyzji z dnia 30 czerwca 2017r. jako uwzględniony do ustalenia wysokości emerytury został przyjęty tego rodzaju okres wynoszący 8 lat i 8 miesięcy (104 miesiące), podczas gdy w decyzjach wcześniejszych organ rentowy określał, że jest to 23 lata i 6 miesięcy (282 miesięcy). Z kolei W. W. w odwołaniu podawał, że powinno to być 11 lat i 4 miesiące.

Rozpatrując na wstępie kwestię możliwości uwzględnienia okresów pracy w gospodarstwie rolnym, Sąd wskazuje, że odwołać należy się do treści art. 10 ustawy emerytalnej, który stanowi w ust. 1, że przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również, traktując je, z zastrzeżeniem art. 56, jak okresy składkowe:

1)okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono przewidziane w odrębnych przepisach składki,

2) przypadające przed dniem 1 lipca 1977r. okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego po ukończeniu 16 roku życia,

3) przypadające przed dniem 1 stycznia 1983r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia,

jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

Z powołanego art. 10 wynika możliwość uwzględnienia wymienionych w nim okresów w stażu ubezpieczeniowym uprawniającym do emerytury i rzutującym na obliczenie jej wysokości, ale tylko w razie kumulatywnego spełnienia wskazanych w tym przepisie warunków. Przede wszystkim art. 10 ust. 3 omawianej ustawy koresponduje z art. 20 ust. 2 ustawy z 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jedn. Dz. U. z 2008r., Nr 50, poz. 291 ze zm.), wykluczając możliwość podwójnego uwzględniania danego okresu, zarówno przy ustalaniu prawa do świadczeń rolniczych, jak i świadczeń z powszechnego ubezpieczenia emerytalnego i rentowego (wyrok Sądu Najwyższego z 20 lutego 1997r., II UR 2/97, LexPolonica nr 324767, OSNAPiUS 1997, nr 24, poz. 497). Poza tym okresy wymienione w art. 10 ust. 1 ustawy służą wyłącznie do uzupełnienia brakującego stażu ubezpieczeniowego, wymaganego do przyznania emerytury, co oznacza, że bierze się je pod uwagę dopiero po uwzględnieniu wszystkich udokumentowanych przez wnioskodawcę okresów składkowych i nieskładkowych. Wreszcie uwzględnia się je w wymiarze niezbędnym do uzupełnienia brakującego stażu ubezpieczenia (wyrok Sądu Najwyższego z 2 października 2008r., III UK 49/08, LexPolonica nr 2143295). Podobnie wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 24 września 2009r. (II UK 19/09, LexPolonica nr 2342813), w którym również uznał, że ubezpieczony, który posiada mniej okresów składkowych i nieskładkowych niż wymagane, może skorzystać z posiadanych okresów rolnych z art. 10, ale tylko do uzupełnienia okresu wymaganego do nabycia emerytury przewidzianej w przepisach ustawy emerytalnej.

Powyższe wynika z tego, że sformułowanie umieszczone w art. 10 ust. 1 in fine stanowi „w niezbędnym zakresie”. Analizując je Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 września 2008r. (II UK 364/07, OSNPUSiSP 2010, nr 1-2, poz. 23) przyjął, że przy ustalaniu emerytury pracownik może doliczyć sobie do stażu lata pracy w gospodarstwie rolnym, nawet jeśli i bez tego okresu jego staż wystarczy do uzyskania emerytury, choć niepełnej (tj. emerytury z art. 28). Sąd Najwyższy uznał bowiem, że art. 10 ust. 1 pozwala uzupełnić okresy składkowe i nieskładkowe z art. 5-7 okresami składkowymi rolniczego ubezpieczenia społecznego, prowadzenia lub pracy w gospodarstwie rolnym do rozmiaru najbliższego (kolejnego) stażu okresów składkowych i nieskładkowych w zakresie wymaganym i koniecznym do nabycia określonych uprawnień emerytalnych. Oznacza to, że jeżeli okresy z art. 5-7 nie przekraczają 15 lat w przypadku kobiety (20 lat w przypadku mężczyzny), można je uzupełnić okresami rolniczymi jedynie w celu nabycia prawa do emerytury z art. 28. Jeżeli natomiast okresy z art. 5-7 przekraczają 15 lat w przypadku kobiety (20 lat w przypadku mężczyzny), to można je uzupełnić okresami rolniczymi, aby nabyć pełne uprawnienia emerytalne (wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 29 stycznia 2009r., II UK 138/08, LEX nr 736734; z dnia 24 września 2009r., II UK 19/09, LEX nr 559947 i z dnia 11 stycznia 2011r., I UK 246/10, LEX nr 738534).

Przenosząc powyższe na grunt rozpatrywanej sprawy, podkreślić należy, że W. W., ponieważ legitymuje się zbyt krótkim okresem składkowym i nieskładkowym, ustalonym na podstawie art. 6 i 7 ustawy emerytalnej, mógł skorzystać z wynikającej z cytowanego art. 10 tej ustawy, możliwości uzupełnienia stażu pracy okresami pracy w gospodarstwie rolnym. Mogło to jednak nastąpić jedynie w takim wymiarze, jaki jest niezbędny do uzyskania minimalnego wymaganego przez ustawę okresu pozwalającego na przyznanie emerytury. W myśl art. 27 ustawy emerytalnej tenże okres powinien wynosić w przypadku mężczyzn 25 lat, a skoro ubezpieczony ma okres składkowy wynoszący jedynie 16 lat i 4 miesiące, to uzupełnienie okresami z art. 10 ustawy emerytalnej do wymaganych 25 lat, mogło nastąpić tylko w zakresie brakujących 8 lat i 8 miesięcy, a nie 11 lat i 4 miesięcy, jak podnosi ubezpieczony.

W dalszej kolejności Sąd wskazuje, że organ rentowy w wydanych wcześniej: decyzji o przyznaniu emerytury i decyzji o przeliczeniu emerytury wskazał, że okres pracy w gospodarstwie rolnym został przyjęty w wymiarze 23 lat i 6 miesięcy. Powyższa zmiana 23 lat i 6 miesięcy na wskazywane w zaskarżonej decyzji 8 lat i 8 miesięcy jest prawidłowa z przyczyn, które zostały wyjaśnione, ale co istotne – nie miała ona żadnego wpływu na sam sposób wyliczenia świadczenia emerytalnego. Jeśli prześledzi się sposób, w jaki ZUS wyliczył emeryturę W. W., to poza tym, że w roku 2008 zmienił wwpw, który zamiast z 10 lat, został wyliczony w wariancie korzystniejszym z 20 lat wybranych z całego okresu ubezpieczenia, nie dokonał innych zmian w sposobie obliczenia świadczenia Prezentuje to sposób obliczenia świadczenia prezentowany w decyzjach z 30 czerwca 2017r. i 5 czerwca 2008r. W obu wymienionych decyzjach Zakład wskazał, że wyliczył emeryturę następująco:

24% x 2.059,92 zł (kwota bazowa) = 494,38 zł

(300 – długość okresów pracy stanowiąca odpowiednik 25 lat x 1,3%) : 12 x 966,51 zł = 314,12 zł

196,0 (długość okresów składkowych) : 300,0 x 808,50 = 528,22 zł

Wymienione wartości 300,0 czy 196,0 – takie same w obu omówionych decyzjach – odpowiadają odpowiednio okresowi 25 lat i okresowi składkowemu ustalonemu na podstawie art. 6 ustawy emerytalnej i nie uległy zmianie mimo, że organ rentowy w ostatniej decyzji z dnia 30 czerwca 2017r. podał, że przyjęte okresy pracy w gospodarstwie rolnym wyniosły 8 lat i 8 miesięcy. W poprzedniej decyzji, z powodów, które zostały zaprezentowane, do wyliczenia też została przyjęta taka ich długość, pomimo że organ rentowy w pkt II.2 decyzji podał, że jest to 23 lata i 6 miesięcy. Tę wadliwość skorygował w zaskarżonej decyzji, ale w sposób, które nie miał wpływu na sam sposób wyliczenia świadczenia, ten bowiem w zaskarżonej decyzji i poprzednich był w tym zakresie taki sam.

Ubezpieczony nie może wobec tego domagać się przeliczenia emerytury przy uwzględnieniu 11 lat i 4 miesięcy pracy w gospodarstwie rolnym. W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 2006r. (I UK 166/05, LEX nr 375655) podkreślono, że jeśli ubezpieczony nie posiada wymaganego okresu ubezpieczenia, to może okresy składkowe i nieskładkowe uzupełnić pracą w gospodarstwie rolnym, jednak tylko po to, aby uzyskać świadczenie, a nie po to, aby je podwyższyć (także wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 9 października 2012r., III AUa 147/12, LEX nr 1236479). Taka sytuacja miała miejsce w przypadku W. W., który ma okresy składkowe w wymiarze 16 lat i 4 miesięcy, co stanowi zbyt krótki okres ubezpieczenia dla uzyskania świadczenia. Z tego względu, organ rentowy stosując prawidłowo art. 10 ustawy emerytalnej, uzupełnił okres składkowy okresem pracy w gospodarstwie rolnym po to, aby W. W., w ogóle mógł otrzymać świadczenie z ustawy emerytalnej. Ubezpieczony nie mógł w przeszłości i nie może obecnie domagać się uwzględnienia dłuższego okresu pracy rolniczej w zasadzie po to, aby świadczenie było wyższe.

W świetle powołanego art. 10 ustawy emerytalnej i orzecznictwa, które dokonało jego wykładni, kolejność działań matematycznych przy ustalaniu prawa do emerytury i jej wysokości musi być następująca: okresy składkowe (art. 6 ustawy emerytalnej) + okresy nieskładkowe (art. 7) - nie więcej niż 1/3 okresów składkowych z art. 6. Dopiero jeżeli tak ustalony staż ubezpieczeniowy okaże się niewystarczający organ rentowy ma prawo zaliczyć okresy wymienione w art. 10 ustawy traktując je jako okresy składkowe na potrzeby ustalenia wysokości świadczenia. Odmienna kolejność działań jest niedopuszczalna, gdyż okresy wymienione w art. 10 stanowią swoisty zawór bezpieczeństwa na wypadek, gdyby okresy ustalone w oparciu o uregulowania art. 6 i 7 okazały się niewystarczające. Wobec tego za niedopuszczalną należy uznać rozszerzającą interpretację dyspozycji art. 10 ust. 1 ustawy zmierzającą do zaliczania w każdym wypadku okresów pracy w gospodarstwie rolnym zamiast wymaganych okresów składkowych w ramach ubezpieczenia pracowniczego. Wynika to z tego, że art. 10 ust. 1 ustawy dopuszcza jedynie wyjątkowo i w ograniczonym zakresie ("w zakresie niezbędnym do uzupełnienia" wymaganego do przyznania emerytury w wypadku ubezpieczenia pracowniczego tzw. okresu składkowego i nieskładkowego) możliwość traktowania okresów pracy w gospodarstwie rolnym "jak okresów składkowych" w ramach ubezpieczenia pracowniczego, a zatem powinien być on interpretowany i stosowany w sposób restryktywny.

Podsumowując, sposób wyliczenia emerytury W. W. w zaskarżonej decyzji odpowiada prawu. Jeśli chodzi zaś o sygnalizowany na rozprawie fakt opłacania składek w ZUS i KRUS, a wypłatę jednego tylko świadczenia, to Sąd wskazuje, że zgodnie z art. 33 ust. 2 ustawy z 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2016r., poz. 277), w razie zbiegu prawa do emerytury lub renty przysługującej na podstawie ustawy z prawem do emerytury lub renty z innego ubezpieczenia społecznego, uprawnionemu wypłaca się jedno wybrane przez niego świadczenie, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4.

W świetle powyższego nie ma możliwości, aby ubezpieczony pobierał oba świadczenia – z ZUS i KRUS. Sprawa dotycząca podjęcia wypłaty emerytury ustalonej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych była zresztą przedmiotem kontroli przez Sąd Okręgowy i Sąd Apelacyjny, ale bez skutku, jakiego oczekiwał W. W.. Sąd również obecnie z powodów wskazanych przyjmuje, że zawieszenie wypłaty emerytury w skarżonej decyzji, jest prawidłowe.

Na zakończenie podkreślić należy, że organ rentowy w zaskarżonej decyzji i poprzednich prawidłowo przyjął również, że do emerytury W. W. powinno być doliczone zwiększenie z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników. O tym stanowi art. 56 ust. 4 ustawy emerytalnej, który wskazuje, że jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe nie zostały uzupełnione okresami wymienionymi w art. 10, emerytura ulega zwiększeniu za okres opłacania składek na Fundusz Emerytalny Rolników, Fundusz Ubezpieczenia Społecznego Rolników i ubezpieczenie emerytalno-rentowe rolników. Zwiększenie to ustala się według zasad wymiaru przewidzianych dla części składkowej w przepisach, o których mowa w ust. 3 i takie Zakład Ubezpieczeń Społecznych uwzględnił.

Mając na uwadze powołaną argumentację Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie jako bezzasadne.

ZARZĄDZENIE

(...)