Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W pozwie złożonym 15 lipca 2015 roku Towarzystwo (...)-cji (...) Spółka Akcyjna w W. żądało zasądzenia od pozwanego J. D. (1)-wskiego, w postępowaniu nakazowym, kwoty 503 059,62 zł, wraz z ustawowymi odset-kami od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty oraz kosztami procesu.

W uzasadnieniu pozwu powołano się na załączony do pozwu weksel in blanco wystawiony przez pozwanego i wypełniony przez stronę powodową na dochodzoną kwotę. Powodowa spółka podała, że weksel ten zabezpieczał jej roszczenia z tytułu kontraktowej gwarancji ubezpieczeniowej udzielonej w związku z zawartą przez pozwa-nego umową na budowę sieci kanalizacji sanitarnej. Wypełnienie weksla nastąpiło na skutek wypłacenia przez udzielającego gwarancji na rzecz jej beneficjenta – Gminnego Przedsiębiorstwa (...) Spółki z o.o. w S., kwoty 474 952,82 zł (pozew k. 2-3).

W dniu 25 sierpnia 2015 r. wydany został przeciwko pozwanemu nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym (nakaz zapłaty k. 41).

W dniu 22 września 2015 r. pozwany złożył zarzuty od ww. nakazu zapłaty, wnosząc o jego uchylenie i oddalenie powództwa. W uzasadnieniu zarzutów pozwany podniósł, że nie odpowiada regresowo wobec powoda, jeśli ten dokonał na rzecz benefi-cjenta gwarancji wypłaty, której winien był odmówić z uwagi na bezskuteczność wezwa-nia do zapłaty. Bezskuteczność ta miała wynikać z faktu niezałączenia do wezwania nota-rialnego poświadczenia autentyczności podpisu osoby uprawnionej do działania w imie-niu beneficjenta gwarancji, o czym stanowił ust. 7 pkt 1) gwarancji. Ponadto, zdaniem pozwanego, bezskuteczność wezwania powodowego gwaranta do zapłaty wynika z niezachowania obowiązku określenia w wezwaniu pozwanego przez beneficjenta gwarancji terminu do usunięcia stwierdzonych w nim uchybień i wad oraz braku ich usunięcia w owym terminie, czego dotyczy ust. 7 pkt 2) gwarancji.

Ponadto pozwany zarzucił brak dowodu doręczenia mu wezwania z 7.07.2015 r. do wykupu weksla oraz argumentował, że treść ust. 3 gwarancji jednoznacznie wskazuje na to, że dokonanie wypłaty z owej gwarancji na rzecz beneficjenta nie podlegało jedynie warunkom formalnym, ale także wystąpieniu i zbadaniu przez powodowego gwaranta przesłanek zapłaty o charakterze materialnoprawnym. W ocenie pozwanego, świadczy o tym użyte w ust. 3 gwarancji, odniesione do wykonawcy (pozwanego) sformułowanie „nie wykonał tego zobowiązania”. Udzielona beneficjentowi gwarancja przewidywała zatem obowiązek zbadania istnienia materialnoprawnej podstawy żądania zapłaty, nie zaś poprzestania jedynie na ocenie warunków formalnych wezwania, do czego sprzecznie z treścią gwarancji ograniczył się powód. Udzielona Beneficjentowi Gwarancja nie była zatem „bezwarunkowa”. Tymczasem, zdaniem pozwanego, nie nastąpiły faktyczne prze-słanki uzasadniające odstąpienie przez Gminne Przedsiębiorstwo (...) Spółkę z o.o. w S. od zawartej z pozwanym umowy z 13.11.2013 r., a w konsekwencji naliczenie pozwanemu kary umownej za odstąpienie od umowy. Podsumowując, pozwany podniósł, że nie wystąpiły podstawy uzasadniające wypełnienie przez stronę powodową wystawionego przez pozwanego weksla in blanco, wskutek czego roszczenie pozwu jest nieuzasadnione (zarzuty od nakazu zapłaty k. 45-51).

Postanowieniem z 21 stycznia 2016 r. pozwany został zwolniony od kosztów sądowych w zakresie opłaty od zarzutów od nakazu zapłaty, ponad kwotę 500 zł (posta-nowienie k. 84).

Pismem złożonym 22 marca 2016 r. strona powodowa przypozwała Gminne Przedsiębiorstwo (...) Spółkę z o.o. w S.. Spółka ta złożyła interwencję uboczną po stronie powodowej, przyłączając się do jej stanowiska procesowego i argumentacji (przypozwanie k. 98-103, interwencja uboczna k. 141-146).

W piśmie złożonym 20 lipca 2016 r. pozwany przyznał, że nie dotrzymał termi-nów wykonania robót z umowy zawartej ze spółką (...), jednakże zaprzeczył, aby nastąpiło z przyczyn, za które ponosi odpowiedzialność, albowiem wynikało ono z:

−

konieczności wprowadzania wielu zmian w dokumentacji projektowej,

−

konieczności zmiany lokalizacji kolektora sanitarnego i technologii wykonania robót na skutek „kolizji kanalizacji z szambem na działce (...)”,

−

konieczności przesunięcia studni i wykonania dodatkowych studni T. 425,

−

braku dostępności frontu robót objętych etapem II zadania inwestycyjnego,

−

oczekiwania pozwanego na zatwierdzenie tymczasowej organizacji ruchu przez właściwy organ administracji,

−

opóźnionego przekazania pasa drogowego w ul. (...) (pismo pozwanego k. 219-224).

Interwenient uboczny zaprzeczył, aby opóźnienie pozwanego zostało spowodo-wane przez powyższe przyczyny wymienione przez pozwanego, podnosząc, iż wskazy-wane przez niego okoliczności nie miały znaczenia mogącego zadecydować o opóźnieniu w wykonaniu robót, gdyż miały charakter przejściowy lub nieistotny dla terminowego wykonania całości robót, zaś pozwany mógł tak zorganizować wykonanie zleconych robót, aby uniknąć opóźnienia, albowiem „przejściowe kłopoty z możliwością prowadze-nia prac w jednym miejscu nie miały wpływu na możliwość ich prowadzenia w innym miejscu” (pismo interwenienta ubocznego k. 382-384).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 5 listopada 2013 r. pozwany J. D. (2) prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą (...) Przedsiębiorstwo (...) w R., zawarł z T.-rzystwem (...) S.A. w W. umowę o udzielanie ubezpieczeniowych gwarancji kontraktowych w ramach określonego limitu gwarancyj-nego nr (...) (bezsporne – poświadczona kopia umowy k. 19-20).

Zgodnie z treścią § 7 ust. 2 ww. umowy o udzielanie ubezpieczeniowych gwarancji kontraktowych w ramach określonego limitu gwarancyjnego, z dniem wypłaty kwoty gwarancji na rzecz beneficjenta, powodowemu (...) S.A. w W. przysługuje roszczenie zwrotne wobec pozwanego powiększone o odsetki ustawowe.

Natomiast zgodnie z § 7 ust. 3 tej umowy, Wnioskodawca (tj. pozwany) zobowiązał się nieodwołalnie i bezwarunkowo do zapłaty na rzecz (...) S.A. kwoty określonej w ust. 2 najpóźniej w terminie określonym w wezwaniu do zapłaty, także wtedy, gdy został wszczęty spór co do obowiązku uiszczenia lub wysokości kwoty należnej beneficjentowi (dowód: poświadczona kopia umowy k. 19-20).

Realizując powyższą, zawartą z pozwanym umowę, (...) S.A. w W. w dniu 8 listopada 2013 r. udzieliła beneficjentowi − Gminnemu P.-biorstwu (...) Spółce z o.o. w S. − U.-niowej gwarancji należytego wykonania i właściwego usunięcia wad nr KI (...)./ (...). Gwarancja obejmowała bezwarunkowe i nieodwołalne zobowiązanie się (...) S.A. w W. do spłaty wszelkich roszczeń benefi-cjenta wobec pozwanego z tytułu kontraktu na „Budowę sieci kanalizacji sanitarnej - ul. (...)” (pkt 4 gwarancji). Okres ważności gwarancji z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy wynosił od dnia 13 listopada 2013 r. do daty podpisania przez pozwanego i Beneficjenta protokołu zakoń-czenia inwestycji i przekazania do eksploatacji, jednak nie dłużej niż do dnia 7 paździer-nika 2014 r., natomiast z tytułu rękojmi za wady od dnia 8 października 2014 r. do dnia 22 października 2019 r. (pkt 6 gwarancji).

W treści przedmiotowej gwarancji zastrzeżono także, iż:

−

gwarancja zabezpiecza zobowiązanie Wykonawcy wobec Beneficjenta dotyczące:

1)  niewykonania lub nienależytego wykonania Umowy, zgodnie z jej treścią z dnia wystawienia Gwarancji,

2)  właściwego usunięcia wad stwierdzonych po podpisaniu przez Wykonawcę i B.-ficjenta protokołu zakończenia inwestycji i przekazania do eksploatacji, powstałych i ujawnionych w terminie ważności gwarancji (pkt 2 gwarancji);

−

gwarant odpowiada wyłącznie w zakresie zabezpieczonym gwarancją, jeżeli roszcze-nie Beneficjenta do Gwaranta zostanie skierowane w terminie ważności gwarancji, i tylko w części odpowiadającej niewykonaniu bądź nienależytemu wykonaniu Umowy albo w części odpowiadającej nieusuniętym wadom, za które odpowiada Wykonawca zgodnie z treścią Umowy obowiązującej w dniu wystawienia gwarancji, jeżeli Wykonawca − pomimo otrzymania pisemnego wezwania od Beneficjenta okre-ślającego termin usunięcia wskazanych w nim uchybień lub wad − nie wykonał tego zobowiązania (pkt 3 gwarancji);

−

wypłata z tytułu gwarancji nastąpi w ciągu 30 dni od daty doręczenia Gwarantowi, w terminie ważności gwarancji:

1)  oryginału wezwania do zapłaty, zawierającego kwotę roszczenia i oświadczenie, że żądana kwota jest należna z tytułu Gwarancji, podpisanego przez osoby właściwie umocowane do działania w imieniu Beneficjenta, których podpisy na wezwaniu do zapłaty zostały poświadczone notarialnie, przez radcę prawnego lub przez bank prowadzący rachunek Beneficjenta,

2)  kopii pisemnego wezwania, o którym mowa w ust. 3,

3)  dokumentów poświadczających umocowanie osób, które podpisały wezwanie do zapłaty (pkt 7 gwarancji)

(dowód: poświadczona kopia gwarancji k. 18).

Aneksem nr (...) do ww. gwarancji strony zmieniły terminy ważności gwarancji, określone w punkcie 6, odpowiednio do dnia 3 listopada 2014 r. i 18 listopada 2019 r. (dowód: poświadczona kopia aneksu nr (...) k. 18-odwr.).

W dniu 13 listopada 2013 r. pozwany, jako wykonawca, zawarł z Gminnym Przedsiębiorstwem (...) Spółką z o.o. w S., jako zamawiającym, umowę nr (...), której przedmiotem było wykonanie systemu kanalizacyjnego w zachodniej części Gminy S.. Pozwany zgodnie z § 14 ust. 1 tej umowy, wniósł zabezpieczenie należytego wykonania tej umowy w wysokości 10% wynagrodzenia umownego brutto, tj. do kwoty 479 952,82 zł, w postaci opisanej powyżej gwarancji ubezpieczeniowej. W § 22 umowy strony określiły warunki odstąpienia od umowy, w tym m.in. w przypadku zaistnienia okoliczności, o których mowa w art. 635 i następnych Kodeksu cywilnego. Odstąpienie pod rygorem nieważności mogło nastąpić w formie pisemnej, z podaniem jego uzasadnienia, ze skutkiem od chwili doręczenia drugiej stronie umowy. W § 19 ust. 2 umowy określono m.in. karę umowną przysługującą zamawiającemu za odstąpienie od umowy z przyczyn, za które wykonawca ponosi odpowiedzialność – w wysokości 10% wynagrodzenia umownego brutto (dowód: poświadczona kopia umowy k. 25-31).

W związku z brakiem należytej realizacji kontraktu, beneficjent gwarancji – spółka (...) − wezwał pozwanego do zintensyfikowania prac pismem z dnia 27 maja 2014 r., zagrażając odstąpieniem od umowy w razie dalszej zwłoki pozwanego z wykonaniem robót. Brak reakcji ze strony pozwanego skutkował pisemnym odstąpieniem przez beneficjenta od umowy w dniu 6 czerwca 2014 r. Jako uzasadnienie odstąpienia podano § 22 ust. 1 pkt 1 tiret 7 umowy z 13.11.2013 r. w zw. z art. 635 k.c., z uwagi na to, że nie jest prawdopodobne, aby wykonawca zdołał ukończyć przyjęte do wykonania roboty budowlane w terminie ustalonym w umowie (dowód: poświadczona kopia wezwa-nia k. 34, poświadczona kopia odstąpienia od umowy k. 37).

Następnie, w dniu 6 października 2014 roku beneficjent − Gminne (...) Spółka z o.o. w S., wezwał powodową Spółkę do zapłaty kwoty 474 952,82 zł, stanowiącej kwotę udzielonej gwarancji, w związku z odstąpieniem od umowy zawartej z pozwanym (dowód: poświadczona kopia wezwania k. 24).

W odpowiedzi na powyższe, powód w dniu 10 listopada 2014 r. wypłacił na rzecz Gminnego Przedsiębiorstwa (...) Spółki z o.o. w S. kwotę 474 952,82 zł o czym poinformował beneficjenta pismem z dnia 6 listopada 2014 r. (dowód: wydruk potwierdzenia przelewu bankowego k. 13, poświad-czona kopia zawiadomienia k. 21).

Następnie, powód wezwał pozwanego do zwrotu wypłaconej kwoty (dowód: poświadczone kopie wezwań wraz z dowodami doręczenia k. 15-17 i k. 22).

Dla zabezpieczenia roszczeń powódki z tytułu zawartej umowy, pozwany wystawił weksel in blanco i upoważnił (...) S.A. w W. do wypełnienia weksla (dowód: poświadczona kopia umowy k. 19-20, § 8 umowy). Powód wypełnił weksel na kwotę 503 059,62 zł, na co składa się 474 952,82 zł wypłacone na rzecz Gminnego Przedsiębiorstwa (...) Spółki z o.o. w S. z tytułu udzielonej gwarancji oraz 28 106,80 zł stanowiące odsetki ustawowe skumulowane na dzień zapłaty weksla (dowód: weksel k. 4).

Powód pismem z dnia 7 lipca 2015 r. powiadomił pozwanego o wypełnieniu weksla i wezwał go do zapłaty należności, jednak do dnia wytoczenia powództwa pozwany dochodzonej należności nie uiścił (dowód: poświadczona kopia wezwania wraz z dowodem nadania k. 11).

Sąd zważył, co następuje:

Powódka w niniejszej sprawie wystąpiła przeciwko pozwanemu z roszczeniem wywie-dzionym z weksla załączonego do pozwu.

Zobowiązanie wekslowe jest co do zasady zobowiązaniem abstrakcyjnym, oderwa-nym od przyczyny prawnej jego powstania. Za zapłatę weksla własnego odpo-wiada m.in. wystawca (art. 9 w zw. z art. 103 ustawy z dnia 28.04.1936 r. Prawo wekslowe, tekst jedn. - Dz. U. z 2016 r. poz. 160, z późn. zm. – zwanej dalej „prawem wekslowym”). Każdy posiadacz weksla, po wykaza-niu nieprzerwanego ciągu indosów, może dochodzić przeciwko dłużnikom wekslowym zapłaty sumy wekslowej, zgodnie z regułami określonymi w art. 38–54 prawa wekslowego.

Zasada abstrakcyjności zobowiązania wekslowego doznaje jednak istotnego przeła-mania w sytuacji, gdy weksel nie został puszczony w obieg, lecz remitent dochodzi należno-ści z weksla przeciwko wystawcy weksla własnego.

Zgodnie bowiem z art. 17 prawa wekslowego, osoby, przeciw którym dochodzi się praw z weksla, nie mogą wobec posiadacza zasłaniać się zarzutami opartymi na swych stosunkach osobistych z wystawcą lub z posiadaczami poprzednimi, chyba że posiadacz, nabywając weksel, działał świadomie na szkodę dłużnika.

W odniesieniu zaś do weksla in blanco, zastosowanie znajduje art. 10 prawa wekslowego, który stanowi, iż w przypadku, jeżeli weksel, niezupełny w chwili wysta-wienia, uzupełniony został niezgodnie z zawartym porozumieniem, nie można wobec posiadacza zasłaniać się zarzutem, że nie zastosowano się do tego porozumienia, chyba że posiadacz nabył weksel w złej wierze albo przy nabyciu dopuścił się rażącego niedbal-stwa

Zarówno w literaturze prawniczej, jak i w judykaturze, powszechnie przyjmuje się, iż przepisy powyższe dotyczą sytuacji, w których weksel znajduje się już w obiegu, tj. został przeniesiony na inną osobę niż pierwotny wierzyciel–remitent. Remitent nie może powoły-wać się bowiem na cyt. przepis art. 17 prawa wekslowego, i to nie dlatego, że zobowiązanie wekslowe w stosunku do niego jest „mniej” abstrakcyjne, ale z tego powodu, że nie nabył weksla przez indos, a więc nie jest objęty dyspozycją ww. przepisu. Jeszcze dalej idąca moż-liwość podniesienia w takim wypadku zarzutów ze stosunku osobistego wynika z przytoczo-nego art. 10 prawa wekslowego.

Powyższe przepisy, jakkolwiek czynią swoisty wyłom w zasadzie abstrakcyjno-ści zobowiązania wekslowego, to jednak nie zmieniają samej podstawy tej odpowiedzial-ności, jaką jest wystawienie weksla. Dlatego też, w procesie o należność wynikającą z weksla, na powodzie ciąży jedynie ciężar wykazania posiadania prawidłowo wypełnio-nego weksla, obejmującego zobowiązanie pozwanego o treści zgodnej z treścią żądania pozwu. Natomiast ciężar wykazania wypełnienia weksla in blanco niezgodnie z deklara-cją wekslową spoczywa na stronie pozwanej – służy jej tu bowiem stosowny zarzut w procesie.

W rozpoznanej sprawie powódka przedstawiła prawidłowo wypełniony (ważny) weksel, obejmujący zobowiązanie pozwanego wystawcy do zapłaty kwoty objętej żąda-niem pozwu. Strona powodowa wypełniła zatem spoczywający na niej ciężar wykazania istnienia zobo-wiązania wekslowego pozwanego.

Natomiast pozwany zarzucał, po pierwsze, brak dowodu doręczenia mu wezwa-nia z 7.07.2015 r. do wykupu weksla, po drugie zaś − wypełnienie weksla niezgodnie z deklaracją wekslową zawartą w umowie z powódką, jako skutek nieuzasadnionej, jego zdaniem, wypłaty przez powódkę na rzecz beneficjenta gwarancji, której gwarant winien był odmówić z uwagi na bezskuteczność wezwania do zapłaty. Ciężar wykazania okoli-czności stanowiących podstawę faktyczną tego zarzutu spoczywał na pozwanym.

Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika jednak, że powódka przedstawiła pozwanemu załączony weksel do zapłaty, poprzez przesłanie pozwanemu listem poleconym pisma z 7 lipca 2015 r. z powiadomieniem o wypełnieniu weksla i wezwaniem pozwanego do zapłaty wynikającego z owego weksla należności. Pozwany nie przedstawił żadnych dowodów przeciwnych, podważających moc dowo-dową ww. pisma i dowodu jego nadania ani świadczących o tym, że pomimo wysłania pisma z 7.07.2015 r., pozwany pisma tego nie otrzymał.

W ocenie Sądu, pozwany nie zdołał także przedstawić dowodów świadczących o wypełnieniu weksla in blanco niezgodnie z deklaracją wekslową, związaną z zawartą przez strony umową gwarancji ubezpieczeniowej.

Przepisy obowiązującego prawa nie regulują umowy gwarancji ubezpieczenio-wej, jej udzielanie jest jednak przedmiotem działalności zakładów ubezpieczeń (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 kwietnia 1996 r., II CRN 38/96, OSNC 1996, nr 9, poz. 122). Artykuł 3 ust. 3 obowiązującej w chwili zawarcia umowy przez strony ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (tekst jedn. - Dz. U. z 2015 r. poz. 1206) zaliczał do czynności ubezpieczeniowych m.in. zawieranie umów gwarancji ubezpieczeniowych. W art. 12a pkt 2 tej ustawy przewidziano m.in., że ogólne warunki ubezpieczenia określają w szczególności warunki zmiany sumy gwarancyjnej. W załącz-niku do tej ustawy, określającej podział ryzyka według działów, grup i rodzajów ubezpie-czeń, wymieniono gwarancję ubezpieczeniową w dziale II w punkcie 15, w którym podzielono gwarancję ubezpieczeniową na bezpośrednią i pośrednią. Poza tym wymie-niona ustawa nie zawierała żadnych regulacji dotyczących treści umowy gwarancji ubez-pieczeniowej, jest więc ona czynnością prawną, której treść jest kształtowana wolą stron w ramach zasady swobody umów (art. 353 ¹ k.c.).

Stronami umowy gwarancji ubezpieczeniowej, określanej mianem umowy gwarancji samoistnej, są gwarant oraz gwarantariusz (beneficjent gwarancji), przy czym gwarantem jest zakład ubezpieczeń. Na podstawie umowy gwarancji ubezpieczeniowej gwarant zobowiązuje się zapłacić gwarantariuszowi (beneficjentowi) świadczenie pieniężne w postaci sumy gwarancyjnej w przypadku wystąpienia wypadku gwarancyj-nego.

Umowie gwarancji ubezpieczeniowej - podobnie jak w przypadku umowy gwarancji bankowej - towarzyszą zazwyczaj dwa dodatkowe stosunki prawne: tzw. stosunek podstawowy pomiędzy dłużnikiem i wierzycielem - beneficjentem gwarancji oraz umowa zlecenia gwarancji ubezpieczeniowej zawierana pomiędzy dłużnikiem ze stosunku podstawowego albo osobą trzecią i zakładem ubezpieczeń - gwarantem. Ze stosunku podstawowego wynika obowiązek udzielenia wierzycielowi gwarancji ubezpie-czeniowej, której celem jest zabezpieczenie wykonania zobowiązania dłużnika ze stosunku podstawowego. Wykonanie obowiązku udzielenia wierzycielowi zabezpiecze-nia przez ustanowienie gwarancji ubezpieczeniowej następuje przez zlecenie − przez dłużnika ze stosunku podstawowego albo osobę trzecią − udzielenia gwarancji ubezpie-czeniowej przez zakład ubezpieczeń. W wykonaniu tego zobowiązania gwarant, będący zakładem ubezpieczeń, zawiera umowę gwarancji ubezpieczeniowej z gwarantariuszem, a zarazem wierzycielem ze stosunku podstawowego. Zazwyczaj zawarcie umowy gwarancji następuje przez przyjęcie przez gwarantariusza oferty gwaranta zawierającej treść umowy gwarancji.

W ramach swobody umów strony mogą ukształtować umowę gwarancji ubezpie-czeniowej jako umowę o charakterze kauzalnym bądź abstrakcyjnym. Użycie w doku-mencie gwarancyjnym, zawierającym postanowienia umowy gwarancji ubezpieczenio-wej, sformułowań, że gwarancja ubezpieczeniowa jest płatna na pierwsze żądanie albo że jest bezwarunkowa, powoduje, iż umowie tej nadano cechy zobowiązania abstrakcyj-nego. Taka cecha gwarancji ubezpieczeniowej powoduje, że żadna ze stron umowy gwarancji ubezpieczeniowej nie może podnosić zarzutów nieważności causae bądź jej odpadnięcia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2004 r., I CSK 102/03, niepubl.), niezależnie od tego − co jest sporne w doktrynie − czy przyczyny prawnej powstania zobowiązania gwaranta upatruje się w umowie zlecenia gwarancji ubezpiecze-niowej, czy też w treści stosunku podstawowego.

Od kauzalności i abstrakcyjności gwarancji ubezpieczeniowej należy odróżnić kwestię braku cechy akcesoryjności zobowiązania gwaranta. Zobowiązanie gwaranta z umowy gwarancji ubezpieczeniowej nie jest zobowiązaniem akcesoryjnym (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 25 czerwca 1999 r., II CKN 402/98, OSNC 2000, nr 1, poz. 16 oraz z dnia 14 stycznia 2004 r., I CSK 102/03); ma charakter zobowiązania samodziel-nego, którego istnienie i zakres nie zależy - tak jak ma to miejsce w przypadku zobowią-zania poręczyciela (art. 879 § 1 k.c.) - od istnienia i zakresu innego zobowiązania, w szczególności zobowiązania dłużnika ze stosunku podstawowego. Istnienie i zakres samodzielnego zobowiązania gwaranta określa sama umowa gwarancji ubezpieczenio-wej; gwarant płaci własny, a nie cudzy dług (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2006 r., III CSK 25/06, niepubl. oraz z dnia 14 stycznia 2004 r., I CSK 102/03). W omówionym zakresie cechy gwarancji ubezpieczeniowej są podobne do gwarancji bankowej (por. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 16 kwietnia 1993 r., zasada prawna, III CZP 16/93, OSNC 1993, nr 10, poz. 166 oraz uchwała pełnego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 1995 r., III CZP 166/94, OSNC 1995, nr 10, poz. 135). Konsekwencją braku cechy akcesoryjności zobo-wiązania gwaranta jest to, że gwarant nie może wobec gwarantariusza podnosić zarzutów z innego stosunku prawnego, w szczególności zarzutów ani z umowy zlecenia gwarancji ubezpieczeniowej, ani też zarzutów ze stosunku podstawowego, w tym zarzutów, które przysługują dłużnikowi ze stosunku podstawowego wobec beneficjenta gwarancji − wierzyciela ze stosunku podstawowego. Wniosek taki wynika z charakteru więzi łączącej strony umowy gwarancji, tj. o charakterze obligacyjnym, z którego wynikają prawa podmiotowe o charakterze względnym (wierzytelności), skuteczne jedynie wobec drugiej strony stosunku obligacyjnego. Odmienna zasada, tj. dopuszczająca możliwość podno-szenia przez gwaranta zarzutów ze stosunku podstawowego, musiałaby wynikać albo z przepisu prawa, tak jak ma to miejsce w przypadku poręczyciela (por. art. 883 § 1 zdanie pierwsze k.c.), albo z woli stron umowy gwarancji ubezpieczeniowej, nie ma bowiem przeszkód, aby w ramach zasady swobody umów strony inaczej ukształtowały treść umowy gwarancji ubezpieczeniowej, w szczególności, aby zobowiązanie gwaranta miało charakter akcesoryjny, zbliżony do zobowiązania poręczyciela.

Mając na uwadze powyższe rozważania stwierdzić należy, że umowa gwarancji zawarta przez powódkę w dniu 8.11.2013 r. z beneficjentem gwarancji – spółką (...), miała charakter umowy o charakterze abstrakcyjnym, gdyż z treści dokumentu gwarancji wynikało, że jest to gwarancja płatna na pierwsze żądanie beneficjenta i bezwarunkowa w tym znaczeniu, iż zgłoszenie żądania przez beneficjenta wypełniało warunki formalne domagania się od gwaranta wypłaty sumy gwarancyjnej. Ponadto zobowiązanie gwaranta było zobowiązaniem samodzielnym, a nie akcesoryjnym w stosunku do zobowiązania dłużnika wynikającego ze stosunku podstawowego.

Wbrew twierdzeniom pozwanego, spełnione natomiast zostały warunki formalne wypłaty sumy wynikającej z udzielonej gwarancji. Wymóg poświadczenia podpisów na wezwaniu gwaranta do zapłaty traktować należy jako wymóg zastrzeżony jedynie na korzyść powodowego gwaranta, którego celem było zminimalizowanie możliwości podrobienia czy przerobienia dokumentu wezwania, stanowiącego podstawę wypłaty sumy z tytułu gwarancji. W sytuacji, gdy okolicznością bezsporną, a ponadto wynikającą z przedstawionych w sprawie dowodów i twierdzeń beneficjenta gwarancji (interwe-nienta ubocznego), jest sporządzenie i podpisanie wezwania gwaranta do zapłaty przez osoby uprawnione do działania w imieniu spółki (...), wynikający z ust. 7 pkt 1) gwarancji, wymóg poświadczenia podpisów na wezwaniu nie może być traktowany jako bezwzględny warunek formalny wypłaty sumy gwarancyjnej.

Jeśli chodzi o wymóg załączenia przez beneficjenta gwarancji kopii pisemnego wezwania dłużnika (ust. 7 pkt 2) gwarancji), to wskazać należy, że prawidłowa wykład-nia ustępu 3 gwarancji prowadzi do wniosku, zgodnie z którym wymóg doręczenia wykonawcy (pozwanemu) pisemnego wezwania od beneficjenta, określającego również termin usunięcia wskazanych w nim uchybień lub wad, dotyczy sytuacji, gdy roszczenie beneficjenta gwarancji wynika z nieusunięcia w terminie wad budowy, za które odpo-wiada wykonawca. Tylko wówczas bowiem wyznaczenie wykonawcy terminu do usunięcia „uchybień i wad” jawi się jako celowe, tym bardziej że w sytuacji określonej w art. 635 k.c. − którego dyspozycja inkorporowana została do umowy zawartej pomiędzy pozwanym a spółką (...) jako jedna z przyczyn odstąpienia od umowy − nie jest konieczne wyznaczenie wykonawcy dodatkowego terminu wykonania umowy, lecz możliwe jest odstąpienie od umowy bez wyznaczenia takiego terminu.

Również treść umowy stron procesu z 5.11.2013 r. o udzielanie ubezpieczenio-wych gwarancji kontraktowych w ramach określonego limitu gwarancyjnego wskazuje na abstrakcyjny charakter gwarancji, jakie miały być udzielane na podstawie tej umowy. Zgodnie bowiem z § 7 ust. 3 tej umowy, Wnioskodawca (tj. pozwany) zobowiązał się nieodwołalnie i bezwarunkowo do zapłaty na rzecz (...) S.A. kwoty określonej w ust. 2 najpóźniej w terminie określonym w wezwaniu do zapłaty, także wtedy, gdy został wszczęty spór co do obowiązku uiszczenia lub wysokości kwoty należnej beneficjentowi. W tej sytuacji nie sposób zgodzić się z argu-mentacją strony pozwanej, iż udzielona beneficjentowi gwarancja przewidywała obowią-zek zbadania istnienia materialnoprawnej podstawy żądania zapłaty, nie zaś poprzestania jedynie na ocenie warunków formalnych wezwania, do czego jakoby sprzecznie z treścią gwarancji ograniczył się powód.

Jednakże nawet, gdyby argumentację pozwanego w powyższym zakresie uznać za słuszną − stwierdzając, że obowiązek zapłaty przez powódkę świadczenia z gwarancji uzależniony był również od zaistnienia przesłanek warunkujących możliwość domagania się przez beneficjenta gwarancji kary umownej za odstąpienie od umowy zawartej z pozwanym − to mając na uwadze wspomniany wcześniej wekslowy charakter roszczenia w niniejszej sprawie, stwierdzić należy, że to na pozwanym spoczywał ciężar wykazania, że takie przesłanki w istocie nie zaszły.

Pozwany przedstawił w sprawie szereg dowodów (w tym z zeznań świadków) świadczących o okolicznościach towarzyszących wykonywaniu przez niego umowy ze spółką (...). Jednakże nie zdołał udowodnić, że okoliczności te rzeczywiście obiektywnie uniemożliwiły mu wykonanie umówionych robót w terminie − a była to kwestia sporna między stronami. Do stwierdzenia czy i w jakim stopniu wykazywane przez pozwanego okoliczności rzeczywiście stanowiły przeszkody, które niezależnie od podejmowanych przez niego w ramach umowy działań, nie pozwoliłyby mu na termi-nowe wykonanie umowy, wymagana jest wiedza specjalna z zakresu budownictwa. Pozwany zaś nie zgłosił inicjatywy dowodowej pozwalającej na ustalenie za pomocą dowodu z opinii biegłego, że faktycznie wskazywane przez niego okoliczności świadczą o braku winy w opóźnieniu z wykonaniem robót. Jak bowiem wskazywała strona powo-dowa i interwenient uboczny, nawet pomimo zaistnienia pewnych przeszkód w toku realizacji prac budowlanych, pozwany nadal zachowywał możliwość zakończenia robót w umówionym terminie. Twierdzenia przeciwnego pozwany ostatecznie nie dowiódł.

Skoro zatem strona pozwana nie udowodniła okoliczności stanowiących podstawę faktyczną zarzutów przeciwko roszczeniu wynikającego z załączonego do pozwu ważnego weksla, na podstawie art. 496 k.p.c. należało utrzymać w mocy nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym.

O kosztach procesu w nakazie zapłaty orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c., zasądzając je od pozwanego, który przegrał proces. Na koszty poniesione przez stronę powodową złożyła się opłata od pozwu 6289 zł, opłata za czynności adwokackie 7200 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa procesowego 17 zł.

ZARZĄDZENIE

doręczyć odpis wyroku z uzasadnieniem pełnomocnikowi strony pozwanej