Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 grudnia 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Maria Padarewska - Hajn

Sędziowie: SSA Jacek Zajączkowski (spr.)

SSO del. Dorota Rzeźniowiecka

Protokolant: st. sekr. sądowy Joanna Sztuka

po rozpoznaniu w dniu 12 grudnia 2013 r. w Łodzi

sprawy S. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddziałowi w Ł.

o wysokość emerytury,

na skutek apelacji S. B.

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 15 października 2012 r., sygn. akt: VIII U 2938/12,

1.  oddala apelację

2.  przyznaje od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Łodzi adwokatowi T. A. kwotę 147,60 (sto czterdzieści siedem 60/100) złotych tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w drugiej instancji.

Sygn. akt III AUa 1787/12

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 15 października 2012 roku Sąd Okręgowy w Łodzi oddalił apelację S. B. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. z dnia 19 lipca 2012., którą to decyzją organ rentowy odmówił S. B. prawa do przeliczenia podstawy wymiaru emerytury, argumentując, że kserokopia załącznika nr 9 Układu Zbiorowego Pracy (...) Wewnętrznego nie jest dokumentem, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia.

Wydając powyższe rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

S. B. urodził się (...)r.

Decyzją z dnia 4 sierpnia 2008 r. organ rentowy przyznał ubezpieczonemu, od dnia 8 maja 2008 r., prawo do emerytury. Do obliczenia świadczenia przyjęto podstawę wymiaru obliczoną z 20 lat kalendarzowych, tj. z lat 1975, 1978-1980, 1984-1986, 1989-1992, 1995, 1999-2006 ze wskaźnikiem wysokości podstawy wymiaru świadczenia wynoszącym 76,35%. Wysokość emerytury wnioskodawcy wyniosła 1.496,36 zł.

Następnie decyzją z dnia 20 października 2008 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przeliczył S. B. emeryturę od dnia 8 maja 2008 r. Do ustalenia podstawy wymiary emerytury przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 90,38%, a podstawa wymiaru 2.056,48 zł. Do ustalenia wysokości emerytury organ rentowy uwzględnił 40 lat i 5 miesięcy okresów składkowych oraz 3 lata i 1 miesiąc okresów nieskładkowych.

Zasadność powyższej decyzji zakwestionował wnioskodawca i w dniu 6 listopada 2008 r. złożył odwołanie, wnosząc o ponowne ustalenie wysokości emerytury. Podniósł, iż przy obliczaniu emerytury organ rentowy nie wziął pod uwagę wynagrodzeń za lata 1971-1973.

W toku procesu, decyzją z dnia 8 września 2010 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przeliczył S. B. emeryturę od dnia 1 sierpnia 2010 r. Do ustalenia podstawy wymiary emerytury przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia, w tym za lata, w których wnioskodawca podlegał ubezpieczeniu, a nie przedstawił dokumentów świadczących o wysokości jego zarobków przyjęto wynagrodzenie minimalne w j.g.u. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 90,49%, a podstawa wymiaru 2.058,98zł. Do ustalenia wysokości emerytury organ rentowy uwzględnił 40 lat i 5 miesięcy okresów składkowych oraz 3 lata i 1 miesiąc okresów nieskładkowych.

Wyrokiem z dnia 23 grudnia 2010 r. Sąd Okręgowy w Łodzi - VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 20 października 2008 r. zmienioną decyzją z dnia 8 września 2010 r. i przeliczył emeryturę S. B. od dnia 1 sierpnia 2008 r. w ten sposób, że ustalił wskaźnik podstawy wymiaru w wysokości 96,90% w oparciu o wynagrodzenie z lat: 1966 - 1967, 1970 - 1975, 1978 - 1979, 1984 - 1986, 1989 - 1990 i 2001 - 2005. Sąd przyjął wysokość wynagrodzenia wnioskodawcy za sporne lata 1971 - 1973 w oparciu o ustalenia opinii biegłego. Natomiast Sąd oddalił odwołanie w zakresie przyjęcia do ustalenia wysokości wynagrodzenia za okres 1971 - 1973 średniej ilości wykonywanych napraw w latach 1970 - 1974, z powodu niedostatecznych dowodów na okoliczność wydajności wnioskodawcy w spornym okresie.

Apelację od w/w wyroku złożył organ rentowy i Wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 27 września 2011 r. w sprawie III AUa 296/11 Sąd oddalił apelację.

Wnioskodawca w dniu 29 czerwca 2012 r. złożył wniosek o przeliczenie wynagrodzeń za lata 1971, 1972 i 1973 r. w oparciu o Układ Zbiorowy Pracy - (...) Wewnętrznego z Głównej Biblioteki Pracy i Zabezpieczenia (...), z którego wynika współczynnik utrudnienia wynoszący 1,2 - dotyczący wynagrodzeń ubezpieczonego.

Wnioskodawca w okresie od 1 sierpnia 1964 roku do 30 września 1974 roku pracował w (...) Przedsiębiorstwie Handlu (...) w Zakładach Usług (...) w Ł. na stanowisku radiotechnika.

W okresie pracy w powyższym przedsiębiorstwie skarżący wykonywał pracę w systemie akordowym. Zajmował się naprawą telewizorów czarno - białych zarówno w ramach gwarancji jak i naprawą pogwarancyjną. Stawki zależały od wydajności i doświadczenia. Rodzaj usterki i typ telewizora nie wpływał na stawkę za jego naprawę. Wysokość wynagrodzenia pracowników za naprawę była uzależniona od tego czy była to naprawa gwarancyjna czy pogwarancyjna. Za naprawę telewizorów w ramach gwarancji pracownicy otrzymywali stawkę w wysokości 1,2, a za naprawę pogwarancyjną telewizorów płacono pracownikom 1,5 stawki. Naprawy najczęściej były wykonywane w domu klienta. Trudniejsze naprawy były przywożone przez pracowników do zakładu. Od lat 70 pracownicy zaczęli naprawiać także telewizory kolorowe. Wszyscy pracownicy dostawali taką samą ilość napraw gwarancyjnych i pogwarancyjnych. Około 70% napraw były to naprawy gwarancyjne, a naprawy pogwarancyjne stanowiły 30%. Pracownicy wykonywali około 150 - 200 sztuk miesięcznie. Nie było wykazu napraw gwarancyjnych i pogwarancyjnych dokonywanych przez pracowników.

W (...) Przedsiębiorstwie Handlu (...) w Zakładach Usług (...) w Ł. obowiązywał Układ Zbiorowy Pracy (...) Wewnętrznego regulujący zasady wynagradzania pracowników działalności usługowej zakładów usług radiotechnicznych i telewizyjnych. Zgodnie z pkt 1.1 Załącznika nr 9, pracownicy (...) bezpośrednio zatrudnieni przy naprawach sprzętu radio - telewizyjnego zatrudnieni na stanowisku m.in. radiotechnik otrzymywali wynagrodzenie obliczone wg stawki jednostkowej za wykonanie jednej niereklamowanej naprawy wysokości od 17 do 22 zł. W §2 pkt 2 wskazano, że wykonanie ilości napraw, przed ostatecznym obliczeniem wynagrodzenia, podlegało przeliczeniu przez współczynniki utrudnienia, ustalone na określony czasookres (co najmniej ½ roku) przez Centralę (...) w porozumieniu z Zarządem Głównym Związków Zawodowych (...). Wskaźnik przeliczeniowy nie mógł być wyższy niż 2,5.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, zeznań świadków oraz wnioskodawcy. Okoliczności faktyczne nie były sporne.

Sąd w ramach przeprowadzonego postępowania dowodowego dopuścił dowód z przesłuchania świadków, oraz wnioskodawcy. W ocenie Sądu złożone zeznania nie pozwoliły jednak na ustalenie wysokości uzyskiwanych przez wnioskodawcę wynagrodzeń w spornych okresach. Świadkowie wyjaśnili, iż za naprawę telewizorów otrzymywali wynagrodzenie liczone w stawkach powiększone o współczynnik utrudnienia wynoszący dla telewizorów czarno-białych 1,2 w przypadku napraw gwarancyjnych i 1,5 w przypadku napraw pogwarancyjnych. Jednakże nie byli wstanie podać ile dokładnie napraw dziennie bądź miesięcznie wykonywał wnioskodawca oraz ile napraw było gwarancyjnych, a ile pogwarancyjnych. Nie zachowała się w tym zakresie także żadna dokumentacja. Wskazanie, iż w miesiącu każdy pracownik wykonywał około 150 - 200 napraw bez podania konkretnej kwoty i bez podania ile napraw było gwarancyjnych a ile pogwarancyjnych nie pozwala na ustalenie jaka była wartość każdej z napraw, a tym samym nie ma możliwości ustalenia wysokości wynagrodzeń ubezpieczonego w spornym okresie w oparciu o w/w współczynnik utrudnienia. Świadkowie podali także, że od lat 70 wnioskodawca oraz pozostali pracownicy naprawiali także telewizory kolorowe, jednakże żaden z nich pamiętał jaki był współczynnik utrudnienia dla napraw tych telewizorów oraz ile takich napraw wykonał wnioskodawca.

Ponadto Sąd pierwszej instancji wskazał, że sam fakt ustalania wynagrodzenia wnioskodawcy w oparciu o współczynnik utrudnienia potwierdza Układ Zbiorowy Pracy (...) Wewnętrznego regulujący zasady wynagradzania pracowników działalności usługowej zakładów usług radiotechnicznych i telewizyjnych, który w §2 pkt 2 wskazuje, że wynagrodzenie pracowników podlegało przeliczeniu przez współczynnik utrudnienia, który nie mógł być wyższy niż 2,5. Nie wskazuje on jednak dokładnie wysokości współczynników, co oznacza, że na tej podstawie nie ma możliwości ustalenia wysokości wynagrodzenia skarżącego w oparciu o współczynnik utrudnienia.

Sąd Okręgowy przyjmując natomiast zeznania przesłuchanych świadków oraz wnioskodawcy, w zakresie stwierdzającym, że wynagrodzenie w w/w zakładzie pracy pracowników zajmujących się naprawą telewizorów było liczone z uwzględnieniem współczynnika utrudnienia, podniósł, jednakże iż na podstawie tak wskazanych wysokości uzyskiwanych wynagrodzeń nie jest możliwe poczynienie konkretnych ustaleń pozwalających na ustalenie wysokości rzeczywistych uposażeń uzyskiwanych przez wnioskodawcę..

Sąd oddalił wniosek dowodowy ubezpieczonego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego dla przeliczenia wysokości jego wynagrodzenia za lata 1971,1972 i 1973 z uwzględnieniem współczynnika utrudnienia napraw, gdyż w ocenie Sądu nie ma możliwości wyliczenia wysokości wynagrodzenia w oparciu o współczynnik utrudnienia z uwagi na brak informacji o ilości i rodzaju dokonanych napraw. Dlatego też w ocenie Sądu wniosek ten zmierza jedynie do przedłużenia postępowania. Na marginesie Sąd podał, że wysokość wynagrodzenia za lata 1971, 1972 i 1973 była już wyliczana w oparciu o opinię biegłego w sprawie VIII U 172/09.

W tak ustalonym stanie faktycznym sprawy Sąd Okręgowy powołując się na treść art. 111 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych uznał odwołanie wnioskodawcy za nieuzasadnione, bowiem w ocenie Sądu S. B. nie wykazał konkretnych kwot otrzymanych przez niego zarobków, jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe lub ubezpieczenie społeczne.

Ponadto Sąd podniósł, że na podstawie w/w układu zbiorowego pracy można jedynie ustalić, że współczynnik utrudnienia stanowił jeden z elementów do ustalania wysokości wynagrodzenia wnioskodawcy, co jednak w okolicznościach niniejszej sprawy nie daje możliwości dokładnego określenia wysokości tego współczynnika utrudnienia, a tym samym wysokości wynagrodzeń skarżącego w latach 1971, 1972 i 1973.

Powyższe orzeczenie zaskarżył apelacją wnioskodawca, reprezentowany przez pełnomocnika z urzędu, zarzucając naruszenie przepisów postępowania mogące mieć istotny wpływ na treść wyroku tj.

- art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 473 k.p.c. poprzez wysnucie błędnych wniosków z zeznań świadków T. B. (1) oraz S. Ś., w zakresie braku możliwości ustalenia wysokości uzyskiwanych przez ubezpieczonego wynagrodzeń w spornych okresach,

- art. 217 § 3 k.p.c. przez bezpodstawne oddalenie wniosku dowodowego ubezpieczonego w postaci dopuszczenia dowodu z opinii biegłego na okoliczność przeliczenia wysokości wynagrodzenia ubezpieczonego z uwzględnieniem współczynnika utrudnienia napraw, w związku z błędnym przyjęciem przez Sąd I instancji, że przedmiotowy wniosek dowodowy zmierza do przedłużenia postępowania.

Wskazując na powyższe podstawy apelacji wnioskodawca wniósł o:

1.  dopuszczenie dowodu z zeznań świadka inż. J. M., kierownika ubezpieczonego S. B. - będącego jednocześnie biegłym z listy Sądu Okręgowego w Łodzi, w zakresie elektrotechniki przemysłowej - na okoliczność możliwości ustalenia składników wynagrodzenia ubezpieczonego w spornych okresach oraz zasad awansu pracowników w (...), a także udzielenie informacji nt. danych adresowych świadka,

2.  dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu księgowości i płac celem wyliczenia wysokości wynagrodzenia ubezpieczonego w spornym okresie z uwzględnieniem współczynnika utrudnienia napraw,

3.  zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez uwzględnienie przy obliczaniu podstawy wymiaru emerytury wynagrodzenia ubezpieczonego S. B. z lat 1971-1973 powiększonego o najmniejszy współczynnik utrudnienia w wysokości 1,2 ewentualnie o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji,

4.  zasądzenie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej ubezpieczonemu z urzędu w postępowaniu przed Sądem drugiej instancji.

W uzasadnieniu pełnomocnik wnioskodawcy podniósł, że Sąd I instancji miał rację uznając że brak jest dokumentacji, z której wprost wynikałyby dane dotyczące ilości wykonywanych napraw to jednak zakwestionował jakoby brak było dostatecznych dowodów na okoliczność wydajności ubezpieczonego w spornym okresie.

W ocenie skarżącego ustalenie wynagrodzenia ubezpieczonego w spornym okresie (tj. w latach 1971,1972, 1973) jest możliwe przy uwzględnieniu trzech uzupełniających się czynników. Pierwszym jest średnia ilość napraw przeliczonych na godzinę z lat 1965 - 1970 i 1974, która oscylowała przez cały okres zatrudnienia w okolicach 1 sztuki na godzinę. Drugim czynnikiem w oparciu, o który możliwe jest wyliczenie wynagrodzenia ubezpieczonego w spornym okresie, są zeznania samego ubezpieczonego potwierdzone zeznaniami świadków, którzy jednomyślnie wskazali, że naprawy były wykonywane w ilościach od 150 sztuk wzwyż, w ciągu jednego miesiąca. Trzecim czynnikiem mającym wpływ na możliwość ustalenia wynagrodzenia ubezpieczonego w spornym okresie, jest okoliczność od której zależała możliwość uzyskania awansu przez pracownika w latach 1972 oraz 1973.

Ponadto, w przedmiotowej sprawie zdaniem strony skarżącej Sąd I instancji wydając zaskarżone orzeczenie dopuścił się naruszenia art. 217 § 3 k.p.c. poprzez bezpodstawne oddalenie wniosku dowodowego ubezpieczonego w postaci dopuszczenia dowodu z opinii biegłego na okoliczność przeliczenia wysokości wynagrodzenia ubezpieczonego z uwzględnieniem współczynnika utrudnienia napraw, bowiem na jaw wyszła istotna okoliczność mająca wpływ na możliwość ustalenia wysokości wynagrodzenia ubezpieczonego, a mianowicie treść Układu Zbiorowego Pracy, w którym mowa jest o przeliczaniu ilości dokonanych napraw przez współczynnik utrudnienia, przed ostatecznym obliczeniem wynagrodzenia. Zatem wniosek ubezpieczonego o dopuszczenie w/w dowodu wbrew stanowisku Sądu nie zmierzał w ocenie wnioskodawcy jedynie do przedłużenia postępowania, przeciwnie wniosek ten jest uzasadniony ujawnioną nową okolicznością w postaci przelicznika wynagrodzenia tzw. współczynnika utrudnienia napraw, który w jego ocenie ma wpływ na możliwość ustalenia wysokości wynagrodzenia ubezpieczonego za sporne okresy.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawcy jest nieuzasadniona, w ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych i na ich podstawie wywiódł trafne wnioski. Sąd Apelacyjny aprobuje stanowisko Sądu Okręgowego wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku i ustalenia poczynione przez Sąd Okręgowy przyjmuje za własne.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami regulującymi wysokość świadczeń emerytalno rentowych ponowne ustalenie wysokości emerytury lub renty jest możliwe jedynie w przypadku doliczenia nieuwzględnionych dotychczas, przy obliczaniu wymiaru świadczenia, okresów składkowych i nieskładkowych bądź przez zmianę okresu, z którego podstawę wymiaru składki przyjmuje się jako podstawę wymiaru świadczenia. Art. 111 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. tj. (...) z późn. zm.) stanowi, że wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art. 15, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego:

1) z liczby kolejnych lat kalendarzowych i w okresie wskazanym do ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru świadczenia,

2) z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o przyznanie emerytury lub renty albo o ponowne ustalenie emerytury lub renty, z uwzględnieniem art. 176,

3) z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub renty,

- a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

W niniejszej sprawie ubezpieczony wnioskował o przeliczenie wysokości otrzymywanego świadczenia poprzez uzupełnienie wysokości przyjętego przez ZUS wynagrodzenia w latach 1971-1973.

Sąd pierwszej instancji podkreślając , iż w postępowaniu sądowym z zakresu ubezpieczeń społecznych nie obowiązują ograniczenia dowodowe i przeprowadził wnikliwe postępowanie dowodowe, w tym z dokumentów i zeznań świadków, w oparciu o które ustalił zakres obowiązków i system wynagradzania wnioskodawcy w spornym okresie.

Jednakże w oparciu o te ustalenia Sąd Okręgowy w sposób prawidłowy uznał, że brak jest możliwości ustalenia wysokości wynagrodzenia wnioskodawcy w latach 1971-1973 bowiem nie zachowały się żadne dokumenty, które potwierdzałyby dokładną ilość wykonywanej przez wnioskodawcę pracy. Natomiast powołani w sprawie świadkowie , jak i sam wnioskodawca także nie byli w stanie precyzyjnie określić ile ubezpieczony naprawiał telewizorów i które z nich były naprawami gwarancyjnymi, a które nie. Ponadto ustalenia sądu dotyczące powyższych okoliczności ograniczyły się jedynie do napraw telewizorów czarno-białych, gdy tymczasem zgodnie z zeznaniami świadków wnioskodawca oraz inni pracownicy od lat 70 naprawiali także telewizory kolorowe, jednakże żaden z nich nie pamiętał jaki był współczynnik utrudnienia dla napraw tych telewizorów oraz ile takich napraw wykonał wnioskodawca.

Wobec tak nieprecyzyjnych informacji dotyczących składników wynagrodzenia ubezpieczonego, sugerowany przez wnioskodawcę w apelacji sposób ustalenia jego wysokości - poprzez przyjęcie w latach spornych uśrednionej ilości wykonywanych przez niego napraw w pozostałym okresie zatrudnienia (...) Przedsiębiorstwie Handlu (...) w Zakładach Usług (...) w Ł., przy uwzględnieniu jedynie najniższego współczynnika utrudnienia i najniższej stawki - związany z brakiem dokumentacji płacowej, należy ocenić jako próbę odtworzenia sytuacji jedynie zbliżonej do stanu faktycznego, ale nie zbieżnej z rzeczywistym stanem faktycznym. Tymczasem dla celów obliczenia wysokości emerytury organ rentowy musi dysponować pewnymi danymi co do wysokości dochodów ubezpieczonego stanowiących podstawę obliczenia wysokości świadczeń emerytalnych. Wprawdzie w postępowaniu cywilnym sąd nie jest związany takimi ograniczeniami w dowodzeniu, jakie odnoszą się do organu rentowego w postępowaniu rentowym, jednak ustalenia dokonywane przez sąd także muszą być oparte na konkretnych dowodach. W rozpoznawanej sprawie Sąd pierwszej instancji, dysponował materiałem dowodowym, który nie pozwolił w sposób rzeczywisty określić wysokość otrzymywanego przez ubezpieczonego wynagrodzenia w spornym okresie. Nie jest także możliwe ustalenie wysokości wynagrodzenia ubezpieczonego w oparciu o załączoną do apelacji tabelę przedstawiającą wyliczenie podstawy wymiaru emerytury świadka T. B. (2) sporządzoną przy użyciu tej samej metody jak w przypadku wnioskodawcy, bowiem uwzględnienia wymaga, że stosunek pracy ma zawsze charakter indywidualny, a określone warunki zatrudnienia mają charakter niepowtarzalny. Dlatego też uśrednione obliczenie wysokości wynagrodzenia - oparte na wynagrodzeniu otrzymanym przez innych pracowników, tym bardziej w systemie akordowym - nie może oddać indywidualnych cech właściwych dla danego stosunku pracy.

W związku z powyższym w sposób uprawniony wywiódł Sąd Okręgowy, że mimo braku ograniczeń dowodowych w postępowaniu przed sądami z zakresu ubezpieczeń społecznych nie można pominąć faktu, iż wysokość zarobków, stanowiących podstawę do wyliczenia składki na ubezpieczenia społeczne, nie może być ustalana w sposób hipotetyczny, oparty jedynie na domniemaniu. Rzeczą sądu w sprawach o wysokość emerytury jest dokładne ustalenie wysokości wynagrodzenia otrzymywanego przez ubezpieczonego w danym okresie. Zarobki za poszczególne miesiące i wybrane lata kalendarzowe wykazane muszą być w sposób niebudzący wątpliwości w ściśle określonej kwotowo wysokości i odprowadzonych od nich składek na ubezpieczenie społeczne.

Mając powyższe na uwadze, w ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd Okręgowy nie naruszył przepisom prawa procesowego, prawidłowo oddalając wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność ustalenia wynagrodzenia ubezpieczonego, bowiem biegły dysponując zgromadzonym materiałem dowodowym nie byłby w stanie precyzyjnie , a jedynie hipotetycznie wyliczyć otrzymywane przez wnioskodawcę pobory w spornym okresie. Dokonał także prawidłowej subsumcji zgromadzonego materiału dowodowego, a jego ocena mieściła się w granicach wyznaczonych art. 233 § 1 k.p.c.

Z tych samych powodów Sąd Apelacyjny nie dostrzegł potrzeby powoływania kolejnych świadków, ani przeprowadzania dowodu z opinii biegłego. Wszystkie okoliczności dotyczące przyjętego przez wnioskodawcę sposobu wyliczenia jego wynagrodzenia nie były sporne i są zawarte w ustaleniach sądu pierwszej instancji. Spór ograniczał się jedynie do oceny czy na podstawie tak zebranego materiału dowodowego istnieje możliwość precyzyjnego określenia wynagrodzenia ubezpieczonego.

Stąd też, zdaniem Sądu Apelacyjnego, słusznie Sąd Okręgowy uznał, że nowe dowody w niniejszej sprawie, nie dawały podstawy do przeliczenia wnioskodawcy wysokości emerytury.

Mając powyższe na uwadze, nie uznając zasadności zarzutom apelacji, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

O kosztach pomocy prawnej udzielonej z urzędu w drugiej instancji Sąd Apelacyjny orzekł zgodnie z § 12 ust.1 pkt.2 w zw. z § 2 pkt 3 w zw. z § 15 i § 16 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163 poz.1349 ze zmianami).