Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy wyrokiem z dnia 16.08.2012 roku utrzymał w mocy nakaz zapłaty z dnia 19.12.2011 roku w zakresie żądania zapłaty kwoty 10.662,23 zł i uchylił go w zakresie kosztów procesu oraz zasądził z tytułu kosztów procesu od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 1487,70 zł.

W uzasadnieniu wyroku Sąd Rejonowy wskazał, iż powód L. P. domagał się zasądzenia od pozwanych J. P. i S. P. kwoty 13.647,84 zł na podstawie weksla stanowiącego zabezpieczenie czynszu i opłat eksploatacyjnych za lokal użytkowy wynajmowany pozwanej. W dniu 19.12.2011 roku Sąd Rejonowy wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym zasądzając dochodzoną pozwem kwotę wraz z kosztami postępowania. Od tego nakazu zapłaty zarzuty wnieśli pozwani, domagając się jego uchylenia i oddalenia powództwa w całości. W uzasadnieniu zarzutów podnieśli, że weksel został wypełniony niezgodnie z deklaracją wekslową, bowiem zaległości w czynszu i opłatach eksploatacyjnych nie są szkodą wynikłą wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania umowy najmu. Ponadto zarzucono, iż powód nie wykonał obligatoryjnych czynności związanych z oprotestowaniem weksla – art. 85 prawa wekslowego. Nadto stwierdzono, że wysokość roszczenia powoda została wadliwie określona, bowiem w dniu 25.02.2011 roku wpłacono kwotę 2.985,61 zł, co nie zostało wzięte pod uwagę przez powoda. Po wniesieniu zarzutów od nakazu zapłaty powód cofnął pozew, co do kwoty 2985,61 zł, w tym zakresie Sąd Rejonowy uchylił nakaz zapłaty postanowieniem i w tej części umorzył postępowanie.

Sąd Rejonowy ustalił, że powód zawarł z pozwaną umowę najmu lokalu użytkowego przy ul. (...) w B.. Na mocy tej umowy pozwana winna była uiszczać czynsz i opłaty eksploatacyjne. Na zabezpieczenie roszczeń mogących powstać z tytułu umowy najmu pozwana przekazała powodowi weksel niezupełny z uprawnieniem do jego uzupełnienia zgodnie ze sporządzoną deklaracją wekslową. Weksel został poręczony przez pozwanego S. P.. W treści deklaracji wekslowej w § wskazano, iż wystawca składa do dyspozycji remitenta weksel własny in blanco bez podania kwoty wekslowej i daty płatności na wypadek powstania szkód mogących wyniknąć z tytułu wykonania lub nienależytego wykonania umowy najmu lokalu użytkowego. W związku z powstaniem zaległości w zapłacie czynszu i opłat eksploatacyjnych powód wypełnił weksel i zawiadomił o tym pozwanych. Łącznie zaległości w płatnościach na dzień wystawienia weksla wyniosły 10.662,23 zł.

Sąd Rejonowy na podstawie w/o stanu faktycznego uznał, iż powództwo zasługiwało na uwzględnienie. Zgodnie z art. 10 Prawa Wekslowego, jeżeli weksel, niezupełny w chwili wystawienia, uzupełniony został niezgodnie z zawartym porozumieniem, nie można wobec posiadacza zasłaniać się zarzutem, że nie zastosowano się do tego porozumienia, chyba, że posiadacz nabył weksel w złej wierze albo przy nabyciu dopuścił się rażącego niedbalstwa. Zgodnie z tym przepisem dłużnik wekslowy może powoływać się na to, że weksel został wypełniony niezgodnie z zawartym porozumieniem. Jednak zdaniem Sądu Rejonowego określenie szkody – w tym zawarte w deklaracji wekslowej, na która powołują się strony odnosi się do wszelkich uszczerbków w dobrach lub interesach prawnie chronionych, których poszkodowany doznał wbrew własnej woli. Szkodą, w ocenie Sądu Rejonowego, jest, więc różnica między dwoma stanami majątkowymi: tym po wyrządzeniu szkody i tym, który by istniał, gdyby szkody nie wyrządzono. Szkoda majątkowa obejmuje efektywny uszczerbek pomniejszający majątek poszkodowanego. W niniejszej sprawie uszczerbek w majątku powoda polegał na tym, iż w jego majątku nie pojawiły się aktywa w postaci czynszu najmu, a pojawiły się pasywa w postaci opłat eksploatacyjnych dotyczących zajmowanego przez pozwaną lokalu, które poniósł powód, a nie pokryła ich pozwana.

Sąd Rejonowy wskazał, że z deklaracji wekslowej wynikało, iż remitent mógł wypełnić weksel do wysokości 4 krotnej stawki czynszu najmu brutto powiększonej o opłaty eksploatacyjne. Powyższe wskazuje, iż weksel został wystawiony również jako zabezpieczenie zaległych opłat czynszowych i eksploatacyjnych. Wysokość zaległości z tego tytułu w zakresie kwoty 10.662,23 zł nie była przez pozwanych kwestionowana, a nadto wynika z przedłożonych przez powoda faktur. Zarzut wypełnienia weksla niezgodnie z deklaracją Sąd Rejonowy uznał za niezasadny.

Sąd I instancji stwierdził także, że powód nie był zobowiązany do oprotestowania weksla, ponieważ weksel wystawiony przez pozwaną jest wekslem własnym, co wynika z jej przyrzeczenia zapłaty wekslu a poza tym pozwana jest dłużnikiem głównym powoda zaś pozwany poręczycielem na wekslu.

Mając powyższe na uwadze na podstawie art. 469 kpc Sąd Rejonowy wydał wyrok, w którym nakaz zapłaty wydany w sprawie utrzymał w mocy w zakresie w jakim nie został on uchylony wcześniejszym postanowieniem i uchylił go w zakresie kosztów procesu. O kosztach procesu Sąd orzekł w myśl art. 100 kpc stosunkowo je rozdzielając.

Apelację od powyższego wyroku w części dotyczącej punktu 1 i 3 wnieśli pozwani domagając się jego zmiany poprzez uchylenie nakazu zapłaty w całości i oddalenia powództwa oraz przyznanie pozwanym od powoda kosztów postępowania według norm przepisanych. Jako wniosek ewentualny apelacji pozwani zażądali uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Pozwani zarzucili naruszenie przepisu prawa materialnego tj. art. 65 kc poprzez jego błędną wykładnię a w rezultacie błędną wykładnię oświadczenia woli złożonego przez pozwanych w deklaracji wekslowej, a także naruszenie art. 10 ustawy z dnia 28.04.1936 roku Prawo wekslowe poprzez jego błędną wykładnię.

Powód w odpowiedzi na apelację pozwanych wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie na swoją rzecz od pozwanych kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym. Zdaniem powoda zarzuty podniesione w apelacji nie są zasadne.

W kolejnym piśmie procesowym pozwani wnieśli o dopuszczenie dowodu z dokumentu w postaci opinii biegłego sądowego z dnia 14.05.2013 roku sporządzonej w sprawie I C 3871/12.

Na rozprawie apelacyjnej strony podtrzymały swoje w/o stanowiska a nadto pełnomocnik powoda wniósł o pominięcie zgłoszonego przez pozwanych wniosku dowodowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelację pozwanych należało uznać za bezzasadną. Sąd Okręgowy podziela jako prawidłowe ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Rejonowy i czyni je podstawą własnych rozważań.

Oba podniesione w apelacji zarzuty uznać należało za bezzasadne.

W pierwszej kolejności wyjaśnić jednak należy, dlaczego Sąd II instancji oddalił wniosek dowodowy zawarty w piśmie pozwanych z dnia 09.12.2013 roku. Należy zwrócić uwagę na treść art. 381 kpc zgodnie, z którym nowe fakty i dowody mogą być przedmiotem postępowania dowodowego w postępowaniu apelacyjnym jedynie wówczas gdy potrzeba ich powołania wynikła po wydaniu wyroku przez Sąd I instancji. W niniejszej sprawie taka sytuacja z całą pewnością nie zachodzi albowiem kwestia wielkości wynajętego pozwanej lokalu użytkowego mogła być podnoszona w toku postępowania przed Sądem Rejonowym a nową okolicznością nie jest opinia biegłego sądowego sporządzona na potrzeby innej sprawy sądowej. Pozwana dysponowała przedmiotowym lokalem przez długi czas i nigdy nie kwestionowała określonej w umowie najmu jego powierzchni. Pozwana mogła sama dokonać pomiarów lokalu, czego jednak nie uczyniła i nie przedstawiła takiego zarzutu w postępowaniu przed Sądem Rejonowym. Nadto wniosek dowodowy zgłoszony przez pozwanych w postępowaniu apelacyjnym nie mógłby zostać uwzględniony nawet gdyby nie był sprekludowany w oparciu o art. 381 kpc. Opinia biegłego nie może być zastępowana dowodem z dokumentu. Opinia sporządzona na potrzeby innego postępowania sądowego nie może zostać dopuszczona jako dowód na okoliczności wynikające z wniosków w niej zawartych chyba, że obie strony faktom tym nie zaprzeczają. W niniejszej sprawie pozwany kwestionuje wnioski w/o opinii a oceny tej opinii nie dokonał jeszcze Sąd zlecający jej sporządzenie. W tej sytuacji prawidłowo sformułowany wniosek dowodowy winien dotyczyć dopuszczenia dowodu z opinii biegłego a nie przeprowadzenia dowodu z dokumentu w postaci opinii sporządzonej w innym postępowaniu. Jak jednak w/w również taki wniosek musiałby na mocy art. 381 kpc zostać pominięty jako spóźniony. Już tylko na marginesie tej kwestii wskazać należy, że różnica pomiędzy powierzchnią lokalu wskazaną w umowie a ustaloną przez biegłego wynosi jedynie 2,87% a obliczenia biegłego są tak szczegółowe, że przy normalnym użytkowaniu wynajętego lokalu różnica ta może zostać uznana za nieistotną.

Odnosząc się do pierwszego zarzutu podniesionego w apelacji stwierdzić należy, że Sąd Rejonowy w jakimkolwiek zakresie nie naruszył przepisu art. 65 kc interpretując zapisy deklaracji wekslowej. Sformułowanie użyte w § 1 tej deklaracji są jasne i nie wymagają żadnej interpretacji poza językową. Pojęcie „niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązań wynikających z umowy najmu” jest zarówno dla Sądu jak i dla każdej osoby zajmującej się prowadzeniem jakiejkolwiek działalności gospodarczej oczywiste. Pozwana jako najemca lokalu użytkowego przyjęła na siebie zobowiązanie określone w § 2 umowy najmu – karta 8 akt – polegające m.in. na zapłacie czynszu w umówionej wysokości i czasie oraz pokrywaniu kosztów eksploatacji określonych w § 5 umowy najmu. Brak uiszczania czynszu i opłat eksploatacyjnych jest nienależytym wykonaniem zobowiązań przez pozwaną. Jakiekolwiek wątpliwości interpretacyjne, co do takiego rozumienia w/o sformułowania zawartego w deklaracji wekslowej o ile mogłyby się one pojawić rozwiewa treść punktu 2 § 1 deklaracji wekslowej. Strony w tym punkcie doprecyzowały wysokość kwoty wekslowej tj. sposobu jej obliczenia, wskazując, iż nie może ona przekraczać czterokrotności czynszu najmu brutto powiększonej o koszty eksploatacji za cztery miesiące. Nie ma, zatem żadnych wątpliwości, iż weksel miał zabezpieczać również szkodę wynikłą z braku opłat ze strony pozwanej. Weksel jak słusznie uznał Sąd Rejonowy został wobec tego wypełniony zgodnie z deklaracją wekslową. Pozwani w toku postępowania przed Sądem Rejonowym nie kwestionowali wysokości należności z w/o tytułu w zakresie, w którym nakaz zapłaty został utrzymany w mocy.

Również drugi podniesiony w apelacji zarzut jest bezzasadny. Skoro weksel własny został wypełniony zgodnie z deklaracją wekslową nie mogło dojść przy rozpatrywaniu niniejszej sprawy przez Sąd I instancji do naruszenia art. 10 ustawy Prawo wekslowe. Na marginesie wskazać należy, że rację ma powód wskazując w odpowiedzi na apelację, iż orzeczenia Sądu Najwyższego podane w stronie 4 uzasadnienia apelacji nie odnoszą się w żadnej mierze do stanu faktycznego i prawnego niniejszej sprawy.

Dlatego też na mocy art. 385 kpc apelację pozwanych jako bezzasadną należało oddalić.

Orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego zawarte w punkcie II wyroku z dnia 11.12.2013 roku oparto na art. 108 kpc zasądzając wynagrodzenie pełnomocnika w najniższej stawce przy wskazanej w apelacji wartości przedmiotu zaskarżenia.