Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 31 stycznia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu Wydział VI Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący SSO Małgorzata Bartczak – Sobierajska (spr.)

Sędziowie SO Zbigniew Krepski, SO Joanna Rusińska

po rozpoznaniu w dniu 31 stycznia 2018r.

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku S. P.

o ogłoszenie upadłości osoby nieprowadzącej działalności gospodarczej

na skutek zażalenia wnioskodawcy na postanowienia Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 17 października 2017r., sygn. akt V GU 158/17

postanawia

oddalić zażalenie

Zbigniew Krepski Małgorzata Bartczak – Sobierajska Joanna Rusińska

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 17 października 2017 r. Sąd Rejonowy w Toruniu oddalił wniosek o ogłoszenie jego upadłości S. P.. Sąd ten ustalił m.in., iż dłużnik nie posiada żadnego majątku, natomiast ma zobowiązania względem 20 wierzycieli, zarówno związanych z prowadzoną w latach 2009 – 2015 działalnością gospodarczą (zobowiązania względem kontrahentów, ZUS, Urzędu Skarbowego), jak i zobowiązania z tytułu niewykonania wyroków sądowych, nieuiszczonych kar względem (...) oraz innych, których dłużnik częściowo nie był w stanie określić, na łączną kwotę ok. 480.000,00 zł. W stosunku do dłużnika prowadzone są postępowania egzekucyjne. w 2011 r. dłużnik popadł w uzależnienie od narkotyków, które zażywał przez kolejne lata. W 2012 r. zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej, pozostawiając nieuregulowane zobowiązania wobec kontrahentów oraz z tytułu składek i podatków. dłużnik popadł także w konflikt z prawem i toczyły się przeciwko niemu postępowania karne o kradzież oraz posiadanie narkotyków, a także postepowania karno – skarbowe. w lutym 2015 r. dłużnik wyrejestrował działalność, ale nie złożył wniosku o ogłoszenie upadłości. w okresie od 12 lipca 2015 r. do 1 marca 2016 r. przebywał na terapii odwykowej, rozpoczął prowadzenie nowej działalności gospodarczej, która zakończył po upływie pół roku z uwagi na brak oczekiwanej dochodowości. aktualnie pozostaje na utrzymaniu rodziców oraz pracuje dorywczo jako kierowca, nie poszukuje stałej pracy.

W ocenie Sądu I instancji, w niniejszej sprawie nie zachodzą przesłanki do ogłoszenia upadłości, wynikającą z art. 491 ⁴ pr. up.

Wnioskodawca w zażaleniu, zarzucił Sądowi Rejonowemu naruszenie:

1)  art. art.491 ⁴ ust. 1 p.u. poprzez jego błędne zastosowanie i oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości dłużnika, który doprowadził do swojej niewypłacalności wskutek choroby narkomanii, która to przyczyna nie była przez niego zawiniona, przez co nie może być mowy o rażącym niedbalstwie w doprowadzeniu do stanu niewypłacalności

2)  sprzeczność istotnych ustaleń z Sądu z treścią zebranego materiału dowodowego, wskutek naruszenia przepisów postepowania, które mogło mieć wpływ na wynika sprawy, a mianowicie naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 35 p.u. poprzez dokonanie oceny dowodów w sposób sprzeczny z zasadami doświadczenia życiowego i nielogiczny poprzez uznanie, że dłużnik nie zasługuje na skorzystanie z dobrodziejstwa upadłości konsumenckiej z uwagi na aktualny brak podjęcia stałej pracy zarobkowej podczas gdy zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że dłużnik ma zamiar podjąć dobrze płatną pracę za granicą i umożliwić tym samym spłatę wierzycieli w większym zakresie w ewentualnym postepowaniu upadłościowym

W oparciu o takie zarzuty skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie jest bezzasadne.

Wbrew skarżącemu nie doszło do naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia tego przepisu wymaga wykazania, że Sąd pierwszej instancji uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu Sądu do dokonania swobodnej oceny dowodów. W doktrynie i orzecznictwie przyjęte jest, że ramy swobodnej oceny dowodów muszą być zakreślone wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego, regułami logicznego myślenia oraz pewnego poziomu świadomości prawnej, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność odnosi je do pozostałego materiału dowodowego. Jak prawidłowo przyjął Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 19 czerwca 2008 r. (sygn. akt I ACa 180/08, LEX nr 468598), jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Dla skuteczności zarzutu naruszenia powyższego przepisu nie wystarcza zatem stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych. Konieczne jest tu wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu w tym zakresie (por. wyrok SA w Szczecinie z dnia 27 marca 2014 r., I ACa 953/13). Natomiast skarżący nie zdołał podważyć prawidłowych ustaleń Sądu Rejonowego, a żaden z zarzutów zażalenia nie dyskwalifikuje toku rozumowania Sądu I instancji, stanowi jedynie polemikę ze słusznymi i prawidłowymi ustaleniami Sądu.

Sąd Okręgowy uznał, że może przyjąć za własne ustalenia faktyczne, dokonane przez Sąd I instancji. W istotnym dla rozstrzygnięcia zakresie ustalenia te są zgodne z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, a jego ocena, wbrew zarzutom skarżącego, odpowiada treści art. 233 § 1 k.p.c. i mieści się w określonych w nim granicach swobodnej oceny wiarygodności i mocy dowodowej całości materiału dowodowego. Ustalenia te są ponadto wystarczające do dokonania oceny zasadności zażalenia. Tym samym zbędne jest ich powtarzanie.

Przede wszystkim należy podkreślić, iż wnioskodawca od 2009 r. prowadził działalność gospodarczą, którą ostatecznie wyrejestrował w 2015 r., posiadając szereg niespłaconych zobowiązań pieniężnych, a z drugiej strony całkowity brak aktywów. Słusznie zatem Sąd I instancji uznał, iż dłużnik był zobowiązany do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w myśl art. 21 ust. 1 pr. up., którego to obowiązku nie wypełnił. Nie ulega więc wątpliwości, iż została spełniona przesłanka z art. 491 ⁴ ust. 2 pkt. 3 pr. u. Dłużnik składając przedmiotowy wniosek podał nieprawdziwe dane oświadczając, iż w stosunku do niego nie zachodzą negatywne przesłanki wymienione w art. 491 ⁴ ust. 2 pr. u. Wobec tego zrealizowała się druga podstawa do oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości wynikająca z art. 491 ⁴ ust. 4 pr. u.

Prawidłowo Sąd a quo przyjął, iż w przedmiotowej sprawie dłużnik ponadto doprowadził do swojej niewypłacalności w sposób co najmniej rażąco niedbały.

W doktrynie prawa upadłościowego wskazuje się, że za rażące niedbalstwo można uznać tylko takie zachowanie dłużnika, które w sposób bardzo znaczący, bardzo istotny odbiega od wzorca zachowań osób podobnych dłużnikowi. W konsekwencji oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości powinno więc nastąpić tylko wtedy, gdy dłużnik, rozsądnie oceniając sytuację, powinien był wiedzieć (choć nie miał takiej świadomości), że jego zachowanie będzie prowadziło do niewypłacalności lub jej nasilenia. Oznacza to utrzymanie wymogu należytej staranności, choć brzmienie przepisu sugeruje obniżenie jego poziomu.

Zdaniem Sądu Odwoławczego przeznaczenie całego majątku na narkotyki należy ocenić co najmniej jako rażące niedbalstwo. Dłużnik prowadził działalność gospodarczą i jako przedsiębiorca z pewnością miał wystarczającą świadomość konieczności regulowani a zobowiązań, nie wszystkie długi zostały zaciągnięte w okresie nałogowego zażywania narkotyków przez dłużnika. Dłużnik był na tyle doświadczoną osobą, iż sięgając po narkotyki zdawał sobie sprawę z konsekwencji dla swojego zdrowia i swojej dalszej działalności. Brak jakichkolwiek podstaw do przyjęcia, iż przyczyna niewypłacalności była niezawiniona przez dłużnika. Co istotne, dłużnik po skutecznej terapii nie podjął wystarczających środków w celu uzyskania źródła dochodu. Nie wykazał, iż poszukiwał pracy, innej niż nieudana próba rozpoczęcia działalności gospodarczej. Sam przyznał, że nie brał pod uwagę możliwości podjęcia pracy w ramach stosunku pracy z uwagi na niskie zarobki, dłużnik nigdy nie był zatrudniony u pracodawcy, nie zarejestrował się w urzędzie pracy. Racje ma Sad Rejonowy, ze takie zachowanie należy traktować jako unikanie odpowiedzialności za zobowiązania finansowe. Wiadomo bowiem, iż przy jakimkolwiek zatrudnieniu dłużnika na podstawie formalnej umowy doszłoby do zajęcia jego wynagrodzenia za pracę. W tej chwili dłużnik jest osobą zdrową i ma możliwości zarobkowe. Świadczy o tym jego praca dorywcza, czyli nieformalna, nigdzie niezarejestrowana, zatem jego zarobki nie są zagrożone ryzykiem dokonania zajęcia egzekucyjnego.

Wbrew zarzutom skarżącego Sąd Rejonowy prawidłowo uznał też, iż względy słuszności, czy względy humanitarne, nie mają w tym wypadku zastosowania.

Reasumując, w ocenie Sądu Okręgowego, w realiach niniejszej sprawy Sąd pierwszej instancji trafnie uznał, iż zachowanie wnioskodawcy, spełniało przesłankę rażącego niedbalstwa, której zaistnienie prowadzi do oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości stosownie do art. 491 ⁴ ust. 1 prawa upadłościowego.

Ratio legis art. 491 ⁴ ust.1 pr. u. należy upatrywać w powstrzymaniu się od takich zachowań przez dłużnika, którymi doprowadza do swojej niewypłacalności poprzez rezygnację z działalności gospodarczej, a następnie mając obiektywną możliwość, nie podejmuje się poprawy swojej sytuacji materialnej.

Skoro taka sytuacja miała miejsce w rozpatrywanej sprawie, to prawidłowość zastosowania art. 491 ⁴ ust.1 pr.u. przez sąd upadłościowy nie budzi zastrzeżeń.

Z tych względów, na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 35 i art. 491 ² ust.1 pr.u., orzeczono, jak w sentencji.

Zbigniew Krepski Małgorzata Bartczak – Sobierajska Joanna Rusińska

Z.

1. (...),

2. (...)

3. (...)

T. 31.01.2018 r.