Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 grudnia 2017 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Jarząbek

Protokolant: Małgorzata Nakielska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 listopada 2017 r. w Warszawie

sprawy małoletniej A. D. reprezentowanej przez D. D. oraz sprawy D. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o rentę rodzinną

na skutek odwołania małoletniej A. D. reprezentowanej przez D. D. oraz D. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 5 czerwca 2014 r. znak: (...) oraz od decyzji

z dnia 13 października 2014 r. znak: (...)

1.  umarza postępowanie w zakresie w jakim decyzja z dnia 5 czerwca 2014 r. znak: (...)została zmieniona na mocy decyzji z dnia 13 października 2014 r. znak: (...);

2.  oddala odwołanie w pozostałym zakresie.

UZASADNIENIE

D. D. złożył za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. do Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie odwołanie od decyzji ww. organu rentowego z dnia 5 czerwca 2014 r., znak: (...). Odwołujący wskazał, że jego zmarła żona M. G. (1) mając orzeczoną trwałą niezdolność do pracy II grupy, spełniała na dzień zakończenia pracy t. j. na dzień 31 sierpnia 1999 r. warunki do przyznania renty inwalidzkiej. Ubezpieczony podniósł, że jego żona nie ubiegała się o rentę inwalidzką, ponieważ otrzymywała rentę rodzinną, która zaspokajała jej potrzeby finansowe (k. 2-3 a. s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.
w odpowiedzi na odwołanie wniósł o umorzenie postępowania na podstawie art. 477 ^{( 13)} k.p.c. w zakresie, w jakim zaskarżona decyzja została zmieniona przez decyzję z dnia 13 października 2014 r., znak: (...)oraz o oddalenie odwołania w pozostałej części, a także o oddalenie odwołania od decyzji z dnia 13 października 2014r., znak: (...)w przypadku rozszerzenia odwołania na tę decyzję, na podstawie art. 47714 § 1 k.p.c.

Organ rentowy zaskarżoną decyzją odmówił prawa do renty rodzinnej, ponieważ zmarła M. G. (1) nie spełniła warunków wskazanych w art. 57 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W ocenie ZUS, zmarła w dziesięcioleciu przed dniem zgonu, czyli w okresie od dnia 12 marca 2004 r. do dnia 11 marca 2014 r. nie udowodniła żadnego okresu składkowego i nieskładkowego, a ponadto zgon nastąpił po upływie 18 miesięcy od okresów wskazanych w art. 51 ust. 1 pkt 3 ustawy, ponieważ zasiłek chorobowy zakończył się w dniu 26 października 1999 r. Ponadto organ rentowy stwierdził, że orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 7 października 2014 r. ustalono, iż M. G. (1) była częściowo niezdolna do pracy od dzieciństwa do dnia 1 grudnia 2007 r. oraz całkowicie niezdolna do pracy od dnia 2 grudnia 2007 r. do dnia 12 marca 2014 r. W ocenie organu rentowego, zarówno częściowa, jak i całkowita niezdolność do pracy nie powstała w okresach, o których mowa w art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy ani w ciągu 18 miesięcy od ich ustania. Jednocześnie organ rentowy uznał, że zmarła udokumentowała jedynie 14 lat, 10 miesięcy i 13 dni okresów składkowych i nieskładkowych, zamiast wymaganych 20 lat, co umożliwiłoby wyłączenie warunku wskazanego w art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy (k. 22 a. s.).

Sąd postanowieniami z dnia 2 grudnia 2014 r. oraz z dnia 21 kwietnia 2015 r. dopuścił dowód z opinii głównej, a następnie uzupełniającej biegłego sądowego onkologa celem ustalenia, czy M. G. (1) zmarła w dniu 12 marca 2014 r. według stanu na dzień 31 sierpnia 1999 r., była osobą niezdolną do pracy, czy była to niezdolność częściowa czy całkowita, kiedy powstała i na jaki okres, a także od jakiej daty zmarła była osobą częściowo i od jakiej daty całkowicie niezdolną do pracy oraz kiedy te niezdolności powstały i na jakie okresy (k. 26 i 53a. s.).

Postanowieniem z dnia 9 czerwca 2015 r. Sąd dopuścił dowód
z opinii biegłego sądowego ginekologa, a postanowieniem z dnia 19 listopada 2015 r. dowód z opinii biegłych sądowych ortopedy i neurologa na tożsame okoliczności, jak w postanowieniu z dnia 2 grudnia 2014 r. (k. 91 a. s. k. 127 a. s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Zgodnie z odpisem skróconym aktu zgonu, M. G. (1) urodzona w dniu (...) zmarła w dniu 12 marca 2014 r. (akta ZUS).

M. G. (1) na mocy orzeczenia Komisji Lekarskiej ds. Inwalidztwa i Zatrudnienia z dnia 10 stycznia 1980 r. została uznana za inwalidę i zaliczona do drugiej grupy inwalidów z ogólnego stanu zdrowia. W treści orzeczenia wskazano, że możliwe jest ewentualne wykonywanie pracy chałupniczej (k. 51 akt ZUS).

Zgodnie z zaświadczeniem z dnia 5 marca 1992 r., zmarła ukończyła studia wyższe odbyte w latach 1981-1986 na Uniwersytecie (...) uzyskując tytuł magistra matematyki. Studia te ukończyła w dniu 30 września 1986r. (k. 37 akt ZUS).

Zgodnie ze świadectwem pracy z dnia 30 czerwca 1993 r., zmarła była zatrudniona w Politechnice (...) od dnia 15 grudnia 1986 r. do dnia 30 czerwca 1993 r. (k. 39 akt ZUS).

Następnie M. G. (1) była zatrudniona w (...) S.A. z siedzibą w Ł. w okresie od dnia 1 października 1996 r. do dnia 31 sierpnia 1999 r. na stanowisku informatyka w pełnym wymiarze czasu pracy (k. 47 akt ZUS), a następnie pobierała zasiłek chorobowy w okresie od dnia 1 września 1999 r. do dnia 26 października 1999 r. (k. 57 akt ZUS).

D. D. w dniu 1 kwietnia 2014 r. złożył wniosek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. o rentę rodzinną po zmarłej żonie dla siebie i ich małoletniej córki A. D. (k. 1 akt ZUS).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w oparciu o własne ustalenia wydał zaskarżoną decyzję z dnia 5 czerwca 2014 r., znak: (...), na mocy której odmówił prawa do renty rodzinnej po zmarłej M. G. (1) dla D. D. i A. D.. Organ rentowy wskazał, że nie spełniono drugiego i trzeciego warunku nałożonego w art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ponieważ w dziesięcioleciu przed dniem zgonu 12 marca 2014 r., tj. w okresie od dnia 12 marca 2004 r. do dnia 11 marca 2014 r. M. G. (1) nie legitymowała się żadnym okresem składkowym i nieskładkowym, a zgon nastąpił w terminie późniejszym niż 18 miesięcy od ustania zatrudnienia/ubezpieczenia. Zmarła posiadała ogólny staż pracy w wymiarze 11 lat, 2 miesięcy i 3 dni okresów składkowych, 3 lat, 8 miesięcy i 21 dni okresów nieskładkowych ograniczonych do 1/3 składkowych, co dało razem 11 lat, 10 miesięcy i 24 dni (k. 67 akt ZUS).

Orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z dnia 8 sierpnia 2014 r. stwierdzono, że zmarła była całkowicie niezdolna do pracy od dnia 1 grudnia 2007 r. do dnia 12 marca 2014 r. (k. 85 akt ZUS), a następnie orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z dnia 3 września 2014 r. ustalono, że zmarła nie była częściowo niezdolna do pracy (k. 91 akt ZUS).

W związku ze sprzeciwem odwołującego z dnia 24 września 2014 r., sprawa została skierowana do Komisji Lekarskiej ZUS, która orzeczeniem z dnia 7 października 2014 r. stwierdziła, że zmarła była częściowo niezdolna do pracy od dzieciństwa do dnia 1 grudnia 2007 r. oraz całkowicie niezdolna do pracy od dnia 2 grudnia 2007 r. do dnia 12 marca 2014 r. (k. 113 akt ZUS i k. 183 dok. lek.).

W związku z powyższym Zakład Ubezpieczeń Społecznych
(...) Oddział w W. wydał decyzję z dnia 13 października 2014 r., znak: (...), którą zmienił decyzję z dnia 5 czerwca 2014 r., znak: (...). Organ rentowy stwierdził, że Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 7 października 2014 r. ustaliła, iż zmarła była całkowicie niezdolna do pracy od dnia 2 grudnia 2007r. do dnia 12 marca 2014 r. oraz częściowo niezdolna do pracy od dzieciństwa do dnia 1 grudnia 2007 r. Oddział odmówił przyznania prawa do renty rodzinnej po zmarłej, ponieważ całkowita niezdolność do pracy powstała w terminie późniejszym niż 18 miesięcy od ustania zatrudnienia/ubezpieczenia, natomiast częściowa niezdolność do pracy nie powstała w okresie ubezpieczenia, lecz istniała od dzieciństwa (k. 121 akt ZUS).

Sąd na podstawie opinii biegłego sądowego onkologa ustalił, że M. G. (1) od dnia 4 grudnia 2009 r. leczona była w Centrum Onkologii w W. z rozpoznaniem miejscowo zaawansowanego raka piersi z przerzutami w układzie kostnym. Choroba ta miała swój początek w grudniu 2007 r. O powstaniu niezdolności z przyczyn onkologicznych decyduje wystąpienie objawów choroby nowotworowej skojarzonych z odpowiednio wysokim poziomem dolegliwości lub rozpoczęcie leczenia specjalistycznego z uwagi na jego wysoką toksyczność. Obecność schorzenia nowotworowego w fazie przedklinicznej nie może być podstawą orzekania jakiejkolwiek niezdolności do pracy. Z uwagi na wysoki stopień zaawansowania procesu nowotworowego, w grudniu 2007 r. mogły istnieć u M. G. (1) podstawy do orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy. Przed dniem 1 grudnia 2007r. zebrana dokumentacja medyczna nie uzasadnia stwierdzenia, aby zmarła była częściowo lub całkowicie niezdolna do pracy. Opis badania ultrasonograficznego jamy brzusznej i miednicy z oceną narządu rodnego z dnia 27 listopada 1990 r. oraz opis badania ultrasonograficznego narządu rodnego z dnia 27 sierpnia 1993 r. nie daje jakichkolwiek podstaw do stwierdzenia obecności złośliwego procesu nowotworowego u zmarłej (k. 42 i 89 a. s.).

Sąd na podstawie opinii biegłego sądowego ginekologa ustalił,
że w latach 1990 i 1993 grubość błony śluzowej macicy M. G. (1) była w granicach normy i była zależna od fazy cyklu miesiączkowego. Formy pęcherzykowe opisywane w jajnikach są charakterystyczne dla jajników młodych, miesiączkujących kobiet w różnych fazach rozwoju, a opisane dwa pęcherzyki średnicy 21 mm i 22 mm również nie są patologią, jak również wielkość ich jest zależna od fazy cyklu miesiączkowego. M. G. (1) nie była niezdolna do pracy w jakimkolwiek zakresie z przyczyn ginekologicznych (k. 104 a. s.).

W oparciu o opinię biegłego sądowego neurologa Sąd ustalił, że u M. G. (1) rozpoznano wrodzone skrzywienie boczne kręgosłupa znacznego stopnia, stan po operacji z powodu przepukliny oponowo-rdzeniowej w 1962 r., niedowład kończyn dolnych o charakterze rdzeniowym ze znacznymi zanikami mięśniowymi i objawami piramidowymi, zespół bólowy kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego, piersiowego i szyjnego w przebiegu zmian zwyrodnieniowych i dyskopatycznych, a następnie przerzutów nowotworowych oraz rak sutka z przerzutami do kości. Zmarła na dzień 31 sierpnia 1999 r. była częściowo trwale niezdolna do pracy od dzieciństwa ze względu na stan neurologiczny oraz od dnia 1 grudnia 2007r. do daty zgonu była całkowicie niezdolna do pracy z powodu ogólnego stanu zdrowia. Ze względu na stan neurologiczny nie stwierdzono całkowitej niezdolności do pracy zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami zmarłej przed dniem 1 grudnia 2007 r. (k. 136-137 a. s.).

Sąd na podstawie opinii głównej i uzupełniającej biegłego sądowego ortopedy M. G. (2) ustalił, że u M. G. (1) rozpoznano wrodzoną przepuklinę rdzeniową ze znacznym niedowładem kończyn dolnych z wrodzoną skoliozą piersiowo-lędźwiową, dysplazję biodra prawego oraz zmiany zwyrodnieniowe wtórne kręgosłupa i bioder. Analiza przedstawionej dokumentacji pozwala stwierdzić, że zmarła na dzień 31 sierpnia 1999 r. była całkowicie niezdolna do pracy z powodu bardzo znacznej dysfunkcji narządu ruchu. Wynikała ona z uszkodzenia wrodzonego układu nerwowego. Organ rentowy w 1980 r. uznał zmarłą za całkowicie niezdolną do pracy. Od tego czasu nastąpiła progresja zmian, ponieważ zwiększył się kąt skoliozy z 3* na 4* oraz pojawiły się zmiany wtórne zwyrodnieniowe. M. G. (1) była zgięta w pół, w kręgosłupie występowało kontr wygięcie oraz w obrębie bioder występowały zmiany dysplastyczne, które osłabiały biodra. Już w 1974 r. stwierdzono u zmarłej niedowład obu kończyn dolnych znacznego stopnia i wrodzone skrzywienie kręgosłupa znacznego stopnia, a w 1999 r. była hospitalizowana z rozpoznaniem skoliozy piersiowo-lędźwiowej z niedowładem kończyn dolnych, przepuklinę rdzeniową po leczeniu operacyjnym i podwichnięcie biodra prawego (k. 146-148 i 228 a. s.).

Na podstawie opinii głównej i uzupełniającej biegłego sądowego ortopedy K. K. Sąd ustalił, że u M. G. (1) rozpoznano niedowład wiotki prawej kończyny dolnej z powodu rozszczepu kręgosłupa – przepukliny oponowo-rdzeniowej oraz w związku z tym przebytą operację, skoliozę IIIo odcinka piersiowego i lędźwiowego kręgosłupa, podwichnięcie prawego stawu biodrowego oraz dysplazję stawów biodrowych. Zmarła była częściowo niezdolna do pracy od dzieciństwa do dnia 31 sierpnia 1999 r. oraz z powodu choroby nowotworowej była całkowicie niezdolna do pracy od dnia 1 grudnia 2007 r. do dnia śmierci. Zmarła orzeczeniem Obwodowej Komisji Lekarskiej ds. Inwalidztwa i Zatrudnienia w dniu 10 stycznia 1980 r. została zaliczona do drugiej grupy inwalidzkiej z powodu ogólnego stanu zdrowia. W uzasadnieniu dodano, że nie wymaga opieki innej osoby oraz, że może wykonywać pracę chałupniczą niewymagającą chodzenia. Zmarła od urodzenia miała schorzenie układu ruchu znacznie utrudniające chodzenie wykluczające wykonywanie prac fizycznych wymagających podnoszenia i przenoszenia większych ciężarów. Schorzenia układu ruchu, z którymi zmagała się zmarła w dacie 31 sierpnia 1999 r., nie powodowały niezdolności do pracy w zawodzie informatyka, w której to pracuje się głównie w pozycji siedzącej. Zmarła, co prawda została zaliczona do drugiej grupy inwalidzkiej, lecz stało się to przed uzyskaniem przez nią zawodu informatyka, w którym to pracowała wiele lat. M. G. (1) mogła się poruszać, co zalecono jej w 1986r. za pomocą aparatu ortopedycznego podtrzymującego opadające prawe przodostopie. W dniu 30 września 2002 r. stwierdzono u zmarłej skoliozę IIIo kręgosłupa piersiowego i lędźwiowego, jednak nie powodowała ona całkowitej niezdolności do pracy siedzącej tak, jak i stwierdzone badaniem z dnia 23 lipca 1999 r. znaczne prawostronne skrzywienie w odcinku piersiowo-lędźwiowym, niepełny blok kostny na wysokości Th12L1, znaczne obniżenie przestrzeni międzykręgowej L1/L2, oraz na poziomie L2/L3 centralną wypuklinę pod więzadłową z osteofitami na tylnych krawędziach trzonu. Dopiero w badaniu RTG stawów biodrowych z dnia 20 stycznia 2010 r. uwidocznione stawy biodrowe dysplastyczne ze zmianami zwyrodnieniowymi, które w znacznym stopniu zaburzały sprawność i wydolność chodu (k. 175 i 202 a. s.).

Na podstawie opinii biegłego sądowego ortopedy E. P. Sąd ustalił, że u M. G. (1) rozpoznano skoliozę znacznego stopnia z istotnym upośledzeniem funkcji narządu ruchu, stan po przebytej operacji przepukliny oponowo-rdzeniowej w 1962 r., niedowład kończyn dolnych o charakterze rdzeniowym z objawami piramidowym, wielopoziomową dyskopatię kręgosłupa z przewlekłym zespołem bólowym, podwichnięcie stawu biodrowego prawego w przebiegu dysplazji oraz rak sutka z przerzutami do kości rozpoznanego w 2007 r. Do dnia 31 sierpnia 1999r. u zmarłej zdiagnozowano skoliozę znacznego stopnia z istotnym upośledzeniem funkcji narządu ruchu, stan po przebytej operacji przepukliny oponowo-rdzeniowej w 1962 r., niedowład kończyn dolnych o charakterze rdzeniowym, wielopoziomową dyskopatię kręgosłupa z przewlekłym zespołem bólowym i podwichnięcie w stawie biodrowym prawym w przebiegu dysplazji. Rozpoznania te musiały powodować znaczną dysfunkcyjność narządu ruchu pogłębioną dodatkowo przewlekłym zespołem bólowym. Długotrwała pozycja siedząca z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością nasilała u zmarłej dolegliwości bólowe odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Fakt wykonywania pracy umysłowej nie może przesądzać o orzeczeniu lekarskim, że zmarła była pod względem medycznym zdolna do pracy. M. G. (1) na dzień 31 sierpnia 1999 r. była pod względem ortopedycznym całkowicie niezdolna do pracy ze względu na znaczną i złożoną dysfunkcję ruchową i bólową narządu ruchu (k. 255-256 a. s.).

Na podstawie opinii biegłego sądowego z zakresu medycyny pracy Sąd ustalił, że stopień upośledzenia sprawności organizmu powodował u zmarłej na dzień 31 sierpnia 1999 r. całkowitą niezdolność do pracy, która istniała co najmniej od 1974 r., kiedy opisano niedowład obu kończyn dolnych znacznego stopnia po przebytej operacji przepukliny rdzeniowej, wrodzone skrzywienie boczne kręgosłupa znacznego stopnia uzasadniające konieczność stałej pielęgnacji i opieki innej osoby od urodzenia czasowo do września 1979 r. Schorzenie upośledzające sprawność narządu ruchu istniały od urodzenia, jednak brak jest dokumentacji potwierdzającej stan w okresach wcześniejszych. Znaczny stopień dysfunkcji narządu ruchu opisywany w latach 70-tych nie miał możliwości ulec poprawie. Znaczna dysfunkcja narządu ruchu w postaci masywnej skoliozy i stan po rozszczepie kręgosłupa istotnie ograniczało zdolność zmarłej do długotrwałej pracy w pozycji siedzącej. Ponadto zatrudnienie zmarłej w okresie od dnia 1 października 1996 r. do dnia 31 sierpnia 1999 r. miało miejsce w ramach pracy chronionej, gdzie stanowisko musiało być dostosowane do psychofizycznych potrzeb i możliwości pracownika (k. 285-287 a. s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego w aktach sprawy, w tym aktach rentowych. Sąd uznał za wiarygodne dokumentację medyczną zgromadzoną w toku postępowania, jak również dowody dotyczące ogólnego stażu pracy. W tym zakresie strony nie kwestionowały ustaleń wynikających wprost z dokumentów, toteż Sąd uznał je za bezsporne. Sąd również uznał co do zasady za wiarygodne opinie biegłych sądowych, ponieważ zostały one sporządzone w oparciu o tezę dowodową zawartą w postanowieniach. Sąd uznał za nieprzydatne do rozstrzygnięcia opinii biegłych sądowych z zakresu onkologii, ginekologii i neurologii, gdyż główne schorzenia, z którymi zmagała się zmarła, dotyczyły zakresu ortopedycznego. Z uwagi na liczne zastrzeżenia zgłaszane przez strony procesu, Sąd dwukrotnie dopuszczał dowód z opinii innego biegłego sądowego lekarza ortopedy. Sąd uznał za w pełni wiarygodne, zbieżne ze sobą wnioski zawarte w opiniach sporządzonych przez biegłych sądowych lekarzy ortopedów M. G. (2) i E. P., gdyż obaj stwierdzili, że zmarła na dzień 31 sierpnia 1999 r. była całkowicie niezdolna do pracy. W związku z powyższym Sąd pominął wnioski zawarte w opinii biegłego sądowego ortopedy K. K. wskazujące, że zmarła w tej dacie nie była całkowicie niezdolna do pracy. W ocenie Sądu, pozostali biegli w sposób wyczerpujący wskazali, że niedowład kończyn dolnych o charakterze rdzeniowym, wielopoziomowa dyskopatia kręgosłupa z przewlekłym zespołem bólowym i podwichnięcie w stawie biodrowym prawym w przebiegu dysplazji uzasadniały uznania zmarłej za całkowicie niezdolną do pracy. Dodatkowo Sąd uznał, że potwierdzeniem wniosków M. G. (2) i E. P. jest treść opinii sporządzonej przez biegłego sądowego z zakresu medycyny pracy. Biegły ten dodatkowo wskazał, że całkowita niezdolność do pracy zmarłej ma swój początek w 1974 r. czasowo do września 1979 r., kiedy opisano niedowład obu kończyn dolnych znacznego stopnia po przebytej operacji przepukliny rdzeniowej i wrodzone skrzywienie boczne kręgosłupa znacznego stopnia. Sąd uznał, że do tej opinii strony procesu nie wniosły merytorycznych zarzutów, a więc wnioski wyprowadzone przez biegłego sądowego z zakresu medycyny pracy uznano za własne.

Sąd zważył co następuje:

Odwołanie D. D. złożone w imieniu własnym oraz
w imieniu małoletniej córki A. D. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. z dnia 5 czerwca 2014 r., znak: (...)oraz od decyzji z dnia 13 października 2014 r., znak: (...)jako niezasadne podlegają oddaleniu.

W punkcie 1 wyroku Sąd orzekł o umorzeniu postępowania w zakresie, w jakim decyzja z dnia 5 czerwca 2014 r., znak: (...)została zmieniona na mocy decyzji z dnia 13 października 2014 r., znak: (...).

Na mocy art. 355 § 1 k.p.c., sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeżeli powód (odwołujący) cofnął ze skutkiem prawnym pozew (odwołanie) lub jeżeli wydanie wyroku stało się z innych przyczyn zbędne lub niedopuszczalne. Należy stwierdzić, że z uwagi na wydanie kolejnej decyzji przez organ rentowy, zaskarżona decyzja z dnia 5 czerwca 2014 r. przestała obowiązywać w zakresie, w jakim została zmieniona przez co zakończyła swój byt prawny, dlatego Sąd umorzył postepowanie w tej części.

Zgodnie z art. 65 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1440 z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą’’, renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. Przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy.

W myśl art. 66 ustawy, renta rodzinna przysługuje także uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci pobierała zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne. W takim przypadku przyjmuje się, że osoba zmarła spełniała warunki do uzyskania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

Na podstawie art. 57 ust. 1 i 2 ustawy, renta z tytułu niezdolności
do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1.  jest niezdolny do pracy;

2.  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3.  niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-3, 5lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów. Przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

W rozumieniu art. 58 ust. 1 i 2 ustawy, warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, w myśl art. 57 ust. 1 pkt 2, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej:

- 1 rok - jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem
20 lat;

- 2 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej
20 do 22 lat;

- 3 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej
22 do 25 lat;

- 4 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej
25 do 30 lat;

- 5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.

Okres, o którym mowa w ust. 1 pkt 5 powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy; do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej lub renty rodzinnej.

Zgodnie z art. 58 ust. 3 ustawy, jeżeli ubezpieczony nie osiągnął okresu składkowego i nieskładkowego, o którym mowa w ust. 1, warunek posiadania wymaganego okresu uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony został zgłoszony do ubezpieczenia przed ukończeniem 18 lat albo w ciągu 6 miesięcy po ukończeniu nauki w szkole ponadpodstawowej, ponadgimnazjalnej lub w szkole wyższej oraz do dnia powstania niezdolności do pracy miał, bez przerwy lub z przerwami nieprzekraczającymi 6 miesięcy, okresy składkowe i nieskładkowe.

Spór w niniejszej sprawie dotyczył ustalenia i rozważenia, czy D. D. oraz jego małoletnia córka A. D. są uprawnieni do renty rodzinnej po zmarłej M. G. (1).

Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Lublinie, ,,renta rodzinna ma charakter pochodny (wtórny), przez co rozumie się, że jest to świadczenie, które przysługuje w miejsce świadczenia pobieranego przez zmarłego żywiciela rodziny, względnie przyznawanego w przypadku spełniania warunków do uzyskania świadczeń emerytalno-rentowych. Uprawniony członek rodziny nie nabywa samodzielnie prawa do renty rodzinnej jako odrębnego świadczenia, ale nabywa je niejako po zmarłym, wstępuje w prawo, które wcześniej przysługiwało zmarłemu żywicielowi. W przypadku, gdy zmarły pobierał emeryturę lub rentę, renta rodzinna zastępuje niejako pobierane świadczenia, a jeśli żywiciel był czynny zawodowo, to należy ustalić jego prawo do tych świadczeń. Renta rodzinna przysługuje zarówno w przypadku, gdy żywiciel miał ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, jak i wówczas, gdy jedynie spełniał warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń.’’ (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 26 maja 2015 r., sygn. akt III AUa 229/15)

Wskazane powyżej przepisy prawa, jak również orzeczenie Sądu Apelacyjnego wyraźnie określają warunki, które trzeba spełnić, aby uzyskać prawo do renty rodzinnej po zmarłym członku rodziny. Mąż zmarłej M. G. (1) oraz jej małoletnie dziecko zaliczają się do kręgu osób mogących ubiegać się zgodnie z ustawą o przedmiotowe świadczenie.

Sąd na wstępie zważył, że M. G. (1) w chwili śmierci nie miała ustalonego prawa do emerytury ani renty z tytułu niezdolności do pracy. Zatem kontrola Sądu sprowadzała się do poczynienia ustaleń, czy zmarła spełniała przesłanki do przyznania jej renty z tytułu niezdolności do pracy. Organ rentowy w toku postępowania wskazywał, że zmarła nie spełniła przesłanek wynikających z art. 57 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy.

Po pierwsze należy wskazać, że zmarła legitymowała się ogólnym stażem pracy w wymiarze 11 lat, 10 miesięcy i 24 dni. Zatem do zmarłej miał zastosowanie przepis art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy, gdyż nie udowodniła co najmniej 20-letniego okresu pracy. Aby udowodnić wymagany prawem okres składkowy i nieskładkowy, zmarła winna była legitymować się co najmniej 5-letnim okresem pracy w 10-leciu przed dniem zgonu. Sąd doszedł do przekonania, że zmarła w okresie od dnia 12 marca 2004 r. do dnia 11 marca 2004 r. nie posiadała żadnego okresu pracy, a ponadto jej zgon nastąpił po upływie 18 miesięcy od okresów wskazanych w art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy.

W związku z powyższym należało ustalić, czy a jeśli tak, to od kiedy, zmarła była niezdolna do pracy. Sąd ustalił, że ostatnie ubezpieczenie zmarłej zakończyło się w dniu 31 sierpnia 1999 r. Na podstawie opinii biegłych sądowych, Sąd ustalił, że zmarła na dzień ustania ubezpieczenia była osobą całkowicie niezdolną do pracy. Jednakże w oparciu o treść opinii biegłego sądowego z zakresu medycyny pracy, Sąd ustalił, że niezdolność ta miała swój początek w 1974 r., kiedy M. G. (1) miała 13 lat. W tej sytuacji okres składkowy i nieskładkowy uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnie co najmniej jeden rok przed ukończeniem 20-tego roku życia. Sąd zważył, że zmarła opisywanego warunku również nie spełniła. Jednak ustawa przewidywała kolejny wyjątek, zgodnie z którym tenże warunek uznaje się za spełniony, jeżeli osoba została zgłoszona do ubezpieczenia przed ukończeniem 18 lat albo w ciągu 6 miesięcy po ukończeniu nauki oraz do dnia powstania niezdolności do pracy miała bez przerwy lub z przerwami nieprzekraczającymi 6 miesięcy, okresy składkowe i nieskładkowe. Sąd zważył, że u zmarłej wystąpiła całkowita niezdolność do pracy w okresie nauki, toteż posiadała wymagany okres składkowy i nieskładkowy. Jednakże Sąd zważył, że zmarła nie spełniła przesłanki wynikającej z art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy, ponieważ niezdolność do pracy istniała od dzieciństwa, zatem nie powstała w okresach wymienionych w art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej.

Mając na uwadze powyższe, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., orzekł jak w sentencji.

ZARZĄDZENIE

(...)