Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem zaocznym z dnia 1 czerwca 2017 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi:

1. zasądził od P. S. na rzecz (...) Spółki Akcyjnej
z siedzibą w G. kwotę 735,64 złotych z umownymi odsetkami
w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP od kwoty 715,64 złotych od dnia 14 czerwca 2014 r. do dnia zapłaty przy czym od dnia 1 stycznia 2016 r. nie większymi niż odsetki maksymalne za opóźnienie;

2. oddalił powództwo w pozostałej części;

3. nadał wyrokowi w pkt. 1 i 4 rygor natychmiastowej wykonalności;

4. zasądził od P. S. na rzecz (...) Spółki Akcyjnej
z siedzibą w G. kwotę 61 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Powyższy wyrok wynikał z uznania za częściowo zasadne żądania zapłaty należności wynikających z łączących strony umowy pożyczki. Sąd I instancji ocenił, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie dostarczył dowodów na wywiązanie się przez pożyczkobiorcę z warunków umowy, co skutkuje obowiązkiem zwrotu udzielonej pożyczki w części niespłaconej wraz z należnymi odsetkami umownymi. Jednocześnie uznał, że żądana kwota opłat za obsługę pożyczki w domu stanowi w istocie próbę obejścia przepisów odsetkach maksymalnych i w konsekwencji w tej części żądanie pozwu oddalił.

Apelację od przedmiotowego orzeczenia, w części oddalającej powództwo wywiódł powód, podnosząc następujące zarzuty:

- naruszenia art. 233 § k.p.c. poprzez pominięcie faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sporu, tj. okoliczności zawarcia umowy pożyczki przez strony zgodnie z przepisami ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim;

- naruszenia art. 385 § 1 k.c. w zw. z art. 58 k.c. poprzez niewłaściwe ich zastosowanie prowadzące do przyjęcia, że postanowienie umowne zastrzegające opłatę za fakultatywną usługę obsługi pożyczki w miejscu zamieszkania pozwanej mają charakter niedozwolonych postanowień umownych w rozumieniu tego przepisu, podczas gdy prawidłowa interpretacja zastosowanych przez pożyczkodawcę (powoda) postanowień umownych nie kształtuje praw i obowiązków konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami ani nie narusza rażąco jego interesów, a tym samym przesłanki uznania ww. postanowienia umownego za niedozwolone nie zostały
w niniejszej sprawie wypełnione;

- naruszenia art. 385 ¹ k.c. w zw. z art. 385 ³ pkt 17 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie i przyjęcie, że powód w umowie zawartej z pozwanym zastosował niedozwolone postanowienia umowne, które nie wiążą pozwanego jako konsumenta;

- naruszenia art. 58 w zw. z art. 359 § 2 ¹ k.c. poprzez ich błędne zastosowanie polegające na przyjęciu, że w stosunku do prowizji zastosowanie znajdują przepisy o odsetkach maksymalnych;

- nierozpoznania istoty sprawy;

- niewyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy.

W oparciu o powyższe zarzuty powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie punktu 1 poprzez zasądzenia roszczenia na rzecz powoda zgodnie z żądaniem pozwu oraz jednoczesną zmianę wyroku w zakresie punktu 3 poprzez zasądzenie zwrotu kosztów procesu zgodnie z żądaniem pozwu z uwzględnieniem poniesionych wydatków związanych z opłatą skarbową od pełnomocnictwa; względnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji i pozostawienia temu Sądowi orzeczenia o kosztach postępowania za obie instancje; a nadto
o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

apelacja jest niezasadna.

Ustalenia faktyczne, jak również ocena prawna przedstawiona
w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia przez Sąd Rejonowy, znajdują pełną akceptację Sądu Okręgowego.

Przystępując do rozważań nad zarzutami apelacji w pierwszej kolejności należało odnieść się do najdalej idącego zarzutu nierozpoznania sprawy
i niewyjaśnienia wszystkich istotnych jej okoliczności. Podkreślić w tym miejscu trzeba, iż wysoki poziom ogólności sformułowanego zarzutu nie pozwala jednakże stwierdzić w czym konkretnie skarżący upatruje jego zasadności. Zachodzi zatem potrzeba wyjaśnienia, że do nierozpoznania istoty sprawy dochodzi wówczas, gdy rozstrzygnięcie sądu pierwszej instancji nie odnosi się do tego, co było przedmiotem sprawy, gdy zaniechał on zbadania materialnej podstawy żądania albo merytorycznych zarzutów strony. Sytuacja taka w niniejszej sprawie nie ma miejsca, albowiem Sąd pierwszej instancji rozpoznał istotę sprawy. Wniosek taki wynika z analizy żądań
i twierdzeń powoda, przepisów prawa materialnego stanowiących podstawę rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji oraz przyczyn jedynie częściowego uwzględnienia powództwa przez ten Sąd. Sąd pierwszej instancji uwzględnił powództwo po przeprowadzeniu na podstawie przedłożonych dokumentów postępowania dowodowego w niezbędnym zakresie. Z dowodów tych wysnuł wniosek, że pozwana co do zasady ponosi odpowiedzialność z tytułu należności wynikającej z zawartej z powodem umowy pożyczki z wyłączeniem opłat za obsługę pożyczki w domu, co znalazło wyraz w szczegółowych rozważaniach ujętych w uzasadnieniu tego Sądu. Nie sposób zatem w tej sytuacji twierdzić, że nastąpiło nierozpoznanie istoty sprawy w rozumieniu wyżej przytoczonym.

Pozostałe zarzuty apelacji zmierzają do wykazania, że objęte pozwem żądanie zapłaty kwoty 229,36 złotych odpowiadającej wysokości opłaty za obsługę pożyczki w domu, nie narusza obowiązujących w tym zakresie regulacji prawnych. Ze stanowiskiem tym nie można się zgodzić. W sytuacji procesowej z jaką mamy do czynienia w niniejszej sprawie nie rodzi żadnych wątpliwości zasadność dochodzonej przez powoda należności głównej wraz odsetkami z tytułu umowy pożyczki udzielonej pozwanej. Istotne zastrzeżenia, wymagające ingerencji w treść łączącego strony stosunku prawnego, budzi jednakże przewidziana w tejże umowie wzmiankowana wysokość opłaty za obsługę pożyczki w domu. W ocenie Sądu Okręgowego ustalenie tej opłaty na poziomie zbliżonym do jednej czwartej wysokości środków pieniężnych, które pożyczkodawca udostępnił pozwanej na podstawie umowy pożyczki narusza zasady współżycia społecznego. Przepis art. 353 ¹ k.c. deklarując swobodę zawierania umów, wskazuje, że treść lub cel swobodnie ułożonego stosunku prawnego nie może sprzeciwiać się między innymi zasadom współżycia społecznego. W rezultacie zastrzeganie w umowie pożyczki, zawieranej zwłaszcza w obrocie konsumenckim, kosztów obciążających biorącego pożyczkę w postaci opłat, marż i prowizji w nadmiernej wysokości, która nie ma uzasadnienia w kosztach rzeczywiście poniesionych trzeba ocenić jako sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Powód nie wykazał, że zastrzeżenie opłaty w wysokości dochodzonej w pozwie znajduje odzwierciedlenie w realnie poniesionych przez niego kosztach związanych
z realizacją pożyczki, nie sprecyzował też jakie konkretnie niezbędne obciążenia po jego stronie wygenerował proces obsługi umowy w domu pożyczkobiorcy. W świetle zaś zasad doświadczenia życiowego i reguł obrotu gospodarczego nie sposób przyjąć, że rzetelnie prowadzona działalność gospodarcza generuje sporne koszty na tak wysokim poziomie. Uznać zatem trzeba, iż tak rażące zachwianie ekwiwalentnością świadczeń stron umowy jest społecznie nieakceptowalne, pożyczkodawcy przysparza bowiem korzyści nie dających się uzasadnić żadnymi racjami. Niezależnie od powyższego, za prawidłową należy uznać konkluzję Sądu Rejonowego, że ukształtowanie wynagrodzenia należnego pożyczkodawcy w oparciu o ustanowienie opłaty za obsługę pożyczki w miejscu zamieszkania w omawianej wysokości stanowi także obejście bezwzględnie obwiązującego przepisu art. 359 § 2 ¹ k.c. ograniczającego wysokość odsetek maksymalnych.

Prawidłowości tej oceny w niczym nie podważa argumentacja apelującego odwołująca się do przepisów cyt. ustawy o kredycie konsumenckim i przewidzianej w niej możliwości zamieszczenia w umowie pożyczki dodatkowych opłat i prowizji. Skarżący nie dostrzega, że istota omawianego problemu nie sprowadza się do oceny samej dopuszczalności ustalenia w umowie pożyczki opłat dodatkowych obciążających kredytobiorcę, ale ich wysokości w relacji do wartości przekazanego jemu do dyspozycji kapitału. Wbrew odmiennemu przekonaniu skarżącego, przedmiotowa ustawa nie zapewnia dowolności w kształtowaniu wysokości tychże opłat. Przeciwnie, ustawodawca restrykcyjnie ograniczył swobodę ustalania kosztów obciążających konsumenta wprowadzając opisane wzorem do wyliczenia pojęcie „maksymalnej wysokości pozaodsetkowych kosztów kredytu/pożyczki”.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy uznał, iż apelacja nie zawiera uzasadnionych zarzutów mogących podważyć stanowisko Sądu Rejonowego, a tym samym jako bezzasadna podlega oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.