Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 listopada 2013 roku

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Mirosława Molenda-Migdalewicz

Protokolant: Katarzyna Awsiukiewicz

po rozpoznaniu w dniu 27 listopada 2013 r. w Legnicy

sprawy z wniosku T. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o emeryturę

na skutek odwołania T. C.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 8 stycznia 2013 roku

znak (...)

oddala odwołanie

sygn. akt VU 294/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 8 stycznia 2013r. w sprawie (...)Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił T. C.prawa do emerytury z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy, powołując się na treść art. 114 ustawy emerytalnej wskazał, iż ubezpieczony wraz z wnioskiem z dnia 17 grudnia 2012r. nie przedłożył żadnych nowych dowodów, a zatem nie zachodziła podstawa do zmiany decyzji z dnia 26 listopada 2012r., w której organ rentowy odmówił wnioskodawcy przyznania prawa do emerytury

Odwołanie od powyższej decyzji złożył T. C.domagając się zaliczenia do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w (...) S.A.z siedzibą w J.od 2 stycznia 1986r. do 31 grudnia 1987r. oraz od 1 stycznia 1990r. do 30 września 1993r. na stanowisku kierownika sekcji technologicznej oraz sekcji konstrukcyjnej z obowiązkiem zastępcy Głównego Kuźnika.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji. Dodatkowo wskazał, że wnioskodawca nie spełnia warunków do przyznania emerytury z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze określonych w art. 184 ust. 1 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Jakkolwiek ubezpieczony nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, osiągnął wymagany wiek emerytalny, zaś na dzień 1 stycznia 1999r. wykazał 27 lat, 3 miesiące i 5 dni stażu ubezpieczeniowego, o którym mowa w art. 27 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej, to jednak udowodnił 11 lat, 7 miesięcy i 25 dni pracy, o której mowa § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudniony w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Do pracy w warunkach szczególnych organ rentowy nie uwzględnił okresu zatrudnienia w (...) S.A.z siedzibą w J.argumentując, iż T. C.łączył obowiązki kierownika sekcji technologicznej z obowiązkami zastępcy Głównego Kuźnika, a w konsekwencji nie wykonywał pracy w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

T. C. urodzony w dniu (...), nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Na dzień 1 stycznia 1999r. udowodnił 27 lat, 3 miesiące i 5 dni okresów składkowych i nieskładkowych, a w tym 11 lat, 7 miesięcy i 25 dni pracy w warunkach szczególnych.

/okoliczności bezsporne/

W okresie od 2 stycznia 1986r. do 31 grudnia 1987r. T. C.był zatrudniony w (...) S.A.z siedzibą w J.na stanowisku kierownika sekcji konstrukcyjnej z obowiązkiem zastępcy Głównego Kuźnika, zaś w okresie od 1 stycznia 1990r. do 30 września 1993r. jako kierownik sekcji technologicznej z obowiązkiem zastępcy Głównego Kuźnika.

W przedsiębiorstwie, na wydziałach krajalni, łamaczy, młotowni, pras kujących, obróbki cieplnej, hartowania i normalizowania zatrudniano m.in. kowali, hartowników oraz oczyszczaczy detali. Praca organizowana była w systemie trzyzmianowym.

W spornych okresach wnioskodawca pracował w sekcji technologii. Do jego obowiązków należało przygotowywanie dokumentacji techniczno-technologicznej detali zamawianych przez odbiorców do procesu produkcyjnego oraz wykonywanie czynności nadzorczych w tym zakresie. W tym celu, na rysunku detalu dostarczonym przez klienta nakreślał tzw. naddatki, które usuwano przy obróbce detalu, a następnie zajmował się planowaniem podstawowych czynności związanych z przebiegiem procesu technologicznego (cięcie i nagrzew materiału do kucia, kucie, rodzaj operacji wykonywanych w związku z obróbką cieplną). Do obowiązków T. C.należało również weryfikowanie projektów sporządzonych przez podległych pracowników. Na przygotowanie dokumentacji i wykonywanie z tym związanych prac biurowych wnioskodawca poświęcał około 2 godzin dziennie

Przygotowywane projekty wnioskodawca wdrażał w cykl produkcyjny, sprawując nadzór nad całym procesem od cięcia materiału poprzez jego kucie, aż do procesu obróbki cieplnej. Po obróbce cieplnej odkówka była oczyszczana ze zgorzeliny i przekazywana do badań laboratoryjnych. Wnioskodawca analizował wyniki przeprowadzonych badań pod kątem oceny przydatności procesu dla produkcji. Po wykonaniu pierwszych sztuk detali i sprawdzenia ich jakości technicznej wzorcowe odkówki przekazywano do magazynów.

W spornych okresach, pod nieobecność Głównego Kuźnika wnioskodawca wykonywał również obowiązki w zakresie projektowania, nadzoru nad technologią i inwestycjami, a ponadto zajmował się sporządzaniem i zatwierdzaniem dokumentacji technicznej oraz technologicznej. Do obowiązków T. C.należało również prowadzenie korespondencji z inwestorami, uczestnictwo w naradach technicznych, a także prowadzenie negocjacji i ustaleń w zakresie cyklów technologicznych i parametrów zamówień w sprawach niecierpiących zwłoki.

Dowód: - wyjaśnienia wnioskodawcy: 00:32:55-00:54:34;

- zeznania świadka A. J.: 00:07:53-00:30:03;

- zeznania świadka C. S.: 00:32:48-01:05:51;

- zeznania świadka Z. M.: 00:03:01-00:31:48;

- akta osobowe: świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych; angaże.

W dniu 25 maja 2012r. T. C.złożył wniosek o przyznanie mu prawa do emerytury. Do wniosku załączył świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 26 lipca 2010r. oraz zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (Rp-7).

Decyzją z dnia 13 czerwca 2012r. znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił T. C.prawa do emerytury z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że wnioskodawca nie spełnia warunków do przyznania określonych w art. 184 ust. 1 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Jakkolwiek ubezpieczony nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, osiągnął wymagany wiek emerytalny, zaś na dzień 1 stycznia 1999r wykazał 27 lat, 3 miesiące i 5 dni stażu ubezpieczeniowego, o którym mowa w art. 27 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej, to jednak udowodnił zaledwie 3 miesiące i 8 dni pracy, o której mowa § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudniony w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Organ rentowy podał, iż do pracy w warunkach szczególnych nie uwzględnił okresu zatrudnienia T. C.w (...) S.A. z siedzibą w J. od 15 sierpnia 1974r. do 31 grudnia 1998r. argumentując, iż wykonywanie prac o charakterze administracyjno-biurowym w przypadku pracowników dozoru inżynieryjno-technicznego wyższego szczebla uniemożliwia zakwalifikowanie wykonywanej pracy do pracy w warunkach szczególnych.

Po przedłożeniu świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 12 lipca 2012r., decyzją z dnia 13 sierpnia 2012r. znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił T. C.prawa do świadczenia. W uzasadnieniu decyzji wskazał, że po uwzględnieniu do pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w (...) S.A. z siedzibą w J. od 15 sierpnia 1974r. do 1 stycznia 1986r. staż pracy w warunkach szczególnych wyniósł 11 lat, 7 miesięcy i 25 dni, a zatem wnioskodawca w dalszym ciągu nie spełniał warunków do przyznania emerytury w obniżonym wieku emerytalnym określonych w art. 184 ust. 1 w zw. z art. 32 ustawy emerytalnej.

Po przedłożeniu przez wnioskodawcę świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 7 września 2012r. oraz z dnia 24 października 2012r., w kolejnych decyzjach Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił T. C.prawa do emerytury z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych z przyczyn wskazanych w decyzji z dnia 13 sierpnia 2012r.

W piśmie z dnia 17 grudnia 2012r. ubezpieczony wniósł ponownie o przyznanie mu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym oraz wskazał, iż zakres czynności na stanowisku kierownika sekcji technologicznej pokrywał się z zakresem czynności, jakie wykonywał będąc zatrudnionym na stanowisku kierownika sekcji technologicznej, starszego technologa oraz specjalisty do spraw technologicznych, które to okresy zostały zaliczone do pracy w szczególnych warunkach.

/okoliczności bezsporne/

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie T. C.nie zasługiwało na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności należało zauważyć, iż zgodnie z treścią art. 114 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009r., Nr 153, poz. 1227), prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość. Uwagę zwraca, iż w piśmie z dnia 17 grudnia 2012r. wnioskodawca powołał okoliczności, które nie zostały ujawnione przed wydaniem zaskarżonej decyzji. Ponadto, w toku prowadzonego postępowania, Sąd zwrócił się o do (...) S.A. z siedzibą w J. udostępnienie akt osobowych T. C.. Dokumenty zgromadzone w tych aktach stanowią nowe dowody w rozumieniu art. 114 ustawy emerytalnej na poparcie okoliczności podnoszonych przez wnioskodawcę w odwołaniu od decyzji z dnia 8 stycznia 2013r. W konsekwencji Sąd był uprawniony do ponownej oceny uprawnień ubezpieczeniowych wnioskodawcy.

Zgodnie z treścią przepisu art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. ustawy emerytalnej, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 wskazanej ustawy, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat - dla mężczyzn oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 tj. 25 lat dla mężczyzn. Emerytura, o której mowa, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie zaś z dyspozycją art. 32 ust. 1 ustawy emerytalnej, ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Wiek emerytalny, o którym mowa we wskazanym artykule, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom zatrudnionym w szczególnych warunkach przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, tj. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.). Z dyspozycji § 4 ust. 1 cytowanego rozporządzenia wynika, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn, ma okres zatrudnienia 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Przy czym, zgodnie z § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy, o których mowa powyżej, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Zgodnie z § 22 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 października 2011r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń istnieje możliwość udowodnienia zeznaniami świadków okresu składkowego, od którego zależy prawo lub wysokość świadczenia w przypadku braku odmiennych regulacji ustawowych w tym przedmiecie. Dowód ten dopuszcza się pod warunkiem złożenia przez zainteresowanego oświadczenia w formie pisemnej lub ustnej do protokołu, że nie może on przedłożyć odpowiedniego dokumentu potwierdzającego ten okres.

Na gruncie niniejszej sprawy bezspornym było, iż wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, osiągnął wiek emerytalny, zaś do dnia 1 stycznia 1999r. osiągnął 27 lat, 3 miesiącei i 5 dni stażu ubezpieczeniowego, o którym mowa w art. 27 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej.

Kwestią sporną pomiędzy stronami było natomiast ustalenie, czy T. C.spełniał pozostałe warunki niezbędne do nabycia prawa do emerytury. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wywodził bowiem, iż na dzień 1 stycznia 1999r. ubezpieczony wykazał 11 lat, 7 miesięcy i 25 dni pracy, o której mowa w § 4 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Wnioskodawca argumentował natomiast, iż decyzja organu rentowego jest niezgodna ze stanem faktycznym, bowiem w okresie zatrudnienia w (...) S.A. od 2 stycznia 1986r. do 31 grudnia 1987r. oraz od 1 stycznia 1990r. do 30 września 1993r. wykonywał prace w warunkach szczególnych, w wymiarze umożliwiającym nabycie prawa spornego świadczenia.

Podkreślenia wymaga, iż w dniu 24 października 2012r. sporządził świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach potwierdzające, iż w okresie od 28 lutego 1976r. do 30 kwietnia 1977r. T. C.wykonywał prace wskazane w wykazie A, dział XIV poz. 24 (kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno – techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie) stanowiącym załącznik nr 1 do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudniony w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Istotne jest jednak, iż świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych nie ma mocy wiążącej dla Sądu, nie jest bowiem dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c. Zwiera natomiast oświadczenie wiedzy i podane w nim informacje mogą być zwalczane wszelkimi dowodami (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 1996r. I PRN 40/96).

W ocenie Sądu jakkolwiek przeprowadzane w sprawie postępowanie dowodowe wykazało, iż w spornych okresach wnioskodawca prace wskazane w wykazie A, dział XIV poz. 24 cytowanego rozporządzenia, to jednak praca ta nie była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Jak wskazano na wstępie, tylko okresy wykonywania zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy kreują i wypełniają weryfikowalne kryterium uznania pracy o cechach znacznej szkodliwości dla zdrowia lub znacznego stopnia uciążliwości, lub wymagającej wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Taki sam warunek odnosi się do wymagania stałego wykonywania takich prac, co oznacza, że krótsze dobowo (nie w pełnym wymiarze obowiązującego czasu pracy na danym stanowisku), a nie stałe świadczenie pracy wyklucza dopuszczalność uznania pracy za świadczoną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wskutek niespełnienia warunku stałej znacznej szkodliwości dla zdrowia lub stałego znacznego stopnia uciążliwości wykonywanego zatrudnienia.

Jak wynikało natomiast z zeznań C. S., Z. M., A. J., z wyjaśnień T. C.oraz z opisu czynności wykonywanych przez wnioskodawcę w okresie od 28 lutego 1976r. do 30 kwietnia 1977r. zamieszczonych w świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 24 października 2012r., do obowiązków wnioskodawcy na stanowisku kierownika sekcji konstrukcyjnej z obowiązkiem zastępcy Głównego Kuźnika oraz na stanowisku kierownik sekcji technologicznej z obowiązkiem zastępcy Głównego Kuźnika należało nie tylko wykonywanie obowiązków związanych z bezpośrednim strzeżeniem prawidłowego toku pracy i bezpieczeństwa podległych pracowników, ale również wykonywanie szeregu czynności o charakterze biurowym, których nie wymieniono w wykazach A i B, stanowiących załączniki do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. T. C.zajmował się bowiem przygotowywaniem dokumentacji techniczno-technologicznej (planowanie czynności związanych z przebiegiem procesu technologicznego) i weryfikowaniem projektów sporządzonych przez podległych pracowników. Niezależnie od powyższego obowiązki kierownika sekcji wnioskodawca łączył z obowiązkami zastępcy Głównego Kuźnika. W związku z powyższym zajmował się wykonywaniem czynności w zakresie projektowania, nadzoru nad technologią i inwestycjami, a ponadto sporządzał i zatwierdzał dokumentacje techniczną oraz technologiczną. W spornych okresach do obowiązków T. C.należało również prowadzenie korespondencji z inwestorami, uczestnictwo w naradach technicznych, a także prowadzenie negocjacji i ustaleń w zakresie cyklów technologicznych i parametrów zamówień.

Sąd miał na uwadze, iż zgodnie z ugruntowanym w judykaturze poglądem, iż w stosunku do czynności wykonywanych w warunkach nienarażających na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia o charakterze incydentalnym, krótkotrwałym, ubocznym w stosunku do czynności podstawowych kwalifikowanych jako praca w szczególnych warunkach, to nie ma podstaw, aby tej pracy nie zaliczać do okresu uprawniającego do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2012r., sygn. akt II UK 233/11). Istotne jest jednak, iż obowiązki związane z przygotowaniem i weryfikacją dokumentacji, które zajmowały wnioskodawcy około 2 godzin dziennie, a także obowiązki w ramach zastępstwa Głównego Kuźnika stanowiły istotną część obowiązków wnioskodawcy, a w konsekwencji nie sposób przypisać im charakteru ubocznego względem czynności podstawowych kwalifikowanych jako praca w szczególnych warunkach. Tym samym w rozpatrywanym okresie wnioskodawca nie wykonywał pracy w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Mając powyższe na uwadze, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie T. C.od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.z dnia 8 stycznia 2013r. w sprawie (...)