Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 stycznia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku

VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Wiesława Szulczewska

Protokolant: sekr. sądowy Anna Wielgosz

po rozpoznaniu w dniu 16 stycznia 2018 r. w Gdańsku na rozprawie

sprawy L. H. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania L. H. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

z dnia 5 czerwca 2017 r. nr (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje ubezpieczonemu L. H. (1) prawo do emerytury począwszy od dnia 3 czerwca 2017r;

2.  nie stwierdza odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji;

3.  zasądza od pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. na rzecz ubezpieczonego L. H. (1) 180,00zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Wiesława Szulczewska

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 5 czerwca 2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił ubezpieczonemu L. H. (1)prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnym warunkach z uwagi na niespełnienie warunków nabycia tego prawa, przewidzianych przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1383 ze zm.), dalej: ustawa, w postaci braku 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Pozwany organ rentowy wskazał, iż nie został przez ubezpieczonego udowodniony wymagany 15-letni okres pracy w warunkach szczególnych, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Przedłożone przez ubezpieczonego zaświadczenie ze (...) S.A. z dnia 26 maja 2017 r. sporządzone zostało przez nieuprawniony podmiot, który nie jest następcą prawnym zlikwidowanego Zakładu (...).

Odwołanie z dnia 19 czerwca 2017 r. od powyższej decyzji pozwanego organu rentowego wniósł pełnomocnik ubezpieczonego L. H. (1), wnosząc o jej zmianę oraz przyznanie wnioskowanego świadczenia, zasądzenie od pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego w stawce maksymalnej, jak również dopuszczenie dowodu z zeznań świadków na okoliczność charakteru i rodzaju wykonywanej pracy (k. 2-3 akt sprawy).

W odpowiedzi z dnia 13 lipca 2017 r. na odwołanie ubezpieczonego, pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację zaprezentowaną w uzasadnieniu spornej decyzji (k. 6-8 akt sprawy).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Ubezpieczony L. H. (1) urodził się (...) W dniu (...)ukończył wiek 60 lat, jest z zawodu technikiem energetykiem .

Ubezpieczony w dniu 25 kwietnia 2017 r. złożył wniosek o emeryturę w pozwanym organie rentowym. Ubezpieczony ma staż ogólny okresów składkowych i nieskładkowych 25 lat 11 miesięcy i 14 dni. Nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

/dowód: wniosek o emeryturę – k. 1 akt ZUS; świadectwa pracy – k. 12-16 akt ZUS, karta przebiegu zatrudnienia – k. 20 akt ZUS/

Decyzją z dnia 19 maja 2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił ubezpieczonemu L. H. (1) prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnym warunkach z uwagi na niespełnienie warunków nabycia tego prawa, tj. wobec nie udowodnienia 15–letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. Zakład podał, że do stażu w warunkach szczególnych nie uwzględniono okresu zatrudnienia: od 23 czerwca 1975 r. do 24 października 1978 r., od 1 listopada 1980 r. do 6 czerwca 1989 r., od 15 lipca 1989 r. do 18 kwietnia 1993 r., od 1 czerwca 1993 r. do 31 maja 1996 r., od 1 stycznia 1998 r. do 31 grudnia 1998 r., ponieważ w przedłożonym świadectwie wykonywania prac w warunkach szczególnych z dnia 21 października 2014 r. ze (...) G. nie został określony charakter pracy ściśle według wykazu A lub B, działu i pozycji rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach.

Zakład podał dalej, że nie uwzględnił okresu od 1 września 1976 r. do 31 października 1988 r., ponieważ zaświadczenie o wykonywaniu prac zostało wystawione przez archiwum.

/dowód: decyzja z dnia 19 maja 2017 r. – k. 21 akt ZUS/

W dniu 26 maja 2017 r. ubezpieczony uzupełnił dokumentację o pisma z (...) S.A. dot. okresu wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

/dowód: pismo z dnia 26 maja 2017 r. – k. 22, pismo (...) S.A. – k. 23-24 akt ZUS/

Zaskarżoną w sprawie decyzją z dnia 5 czerwca 2017 r. pozwany organ rentowy odmówił ubezpieczonemu L. H. (1) prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnym warunkach z uwagi na niespełnienie warunków nabycia tego prawa, tj. wobec nie udowodnienia 15–letniego okresu pracy w szczególnych warunkach.

Zakład podał, że przedłożone przez ubezpieczonego zaświadczenie z dnia 26 maja 2017 r. sporządzone zostało przez nieuprawniony podmiot, który nie jest następcą prawnym zlikwidowanego Zakładu (...).

/dowód: decyzja pozwanego o odmowie prawa do emerytury z dnia 5 czerwca 2017 r. – k. 21 akt ZUS/

W dniu 1 września 1972 ubezpieczony zawarł z Zakładem (...) w G. umowę o naukę zawodu w zawodzie mechanik maszyn.

W dniu 23 czerwca 1975 r. ubezpieczony zawarł z Zakładem (...) w G. umowę o pracę na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku montera urządzeń cieplno-mechanicznych.

W dniu 5 czerwca 1978 r. ubezpieczony L. H. (1) ukończył naukę w Technikum (...)w G. o trzyletnim okresie nauczania na podbudowie (...) Szkoły Zawodowej oraz uzyskał tytuł technika energetyka o specjalności energetyka cieplna.

Okres zatrudnienia skarżącego od 23.6.1975 r. do 24.10.1978 r. wynosi 3 lata 4 miesiące i 2 dni.

W okresie od 25 października 1978 r. do 2 października 1980 r. ubezpieczony odbywał zasadniczą służbę wojskową. W dniu 28 października 1980 r. ubezpieczony zgłosił się do Zakładu (...) wnosząc o ponowne przyjęcie do pracy. W dniu 30 października 1980 r. ubezpieczony został skierowany do pracy w charakterze montera remontu urządzeń cieplno-mechanicznych w Wydziale (...) od dnia 1 listopada 1980 r.

Okres zasadniczej służby wojskowej skarżącego wynosi 1 rok 11 miesięcy i 8 dni.

W dniu 1 listopada 1981 r. ubezpieczonemu powierzono obowiązki brygadzisty.

Okres zatrudnienia skarżącego od 1.11.1980 r. do 2.7.1984 r. wynosi 3 lata 8 miesięcy i 2 dni.

W okresie od 3 lipca 1984 r. do 31 grudnia 1984 r. ubezpieczony pracował na budowie eksportowej w K. w C. w charakterze ślusarza. W okresie od dnia 2 stycznia 1985 r. do 16 stycznia 1985 r. korzystał z urlopu dewizowego. Po powrocie z eksportu ubezpieczony z dnia 17 stycznia 1985 r. podjął pracę w Wydziale (...), warunki pracy pozostały bez zmian.

W okresie od 5 stycznia 1989 r. do 14 kwietnia 1989 r. ubezpieczony pracował na budowie eksportowej w charakterze montera kotłowego w N.. Po powrocie z N. skarżącemu powierzono obowiązki starszego montera remontu kotłów od 25 kwietnia 1989 r.

Okres zatrudnienia skarżącego od 17.1.1985 r. do 6.6.1989 r. wynosi 4 lata 4 miesiące i 21 dni.

W okresie od 7 czerwca 1989 r. do 14 lipca 1989 r. ubezpieczony przebywał na urlopie bezpłatnym.

Okres zatrudnienia skarżącego od 15.7.1989 r. do 11.1.1991 r. wynosi 1 rok 5 miesięcy i 28 dni.

W okresie od 12 stycznia 1991 r. ubezpieczony do 31 marca 1991 r. ubezpieczony był na budowie eksportowej w G.. W dniu 1 kwietnia 1991 r. wrócił do pracy do Zakładu (...) w G., stanowisko – bez zmian.

Okres zatrudnienia skarżącego od 1.4.1991 r. do 18.4.1993 r. wynosi 2 lata i 18 dni.

W okresie od 19 kwietnia 1993 r. do 31 maja 1993 r. ubezpieczony przebywał na urlopie bezpłatnym.

Okres zatrudnienia skarżącego od 1.6.1993 r. do 31.5.1996 r. wynosi 2 lata i 12 miesięcy.

Od 1 marca 1995 r. zakład pracy uległ przekształceniu na Zakład (...) sp. z o.o.

Stosunek pracy pomiędzy stronami ustał dnia 31 maja 1996 r.

W dniu 1 stycznia 1998 r. ubezpieczony został ponownie zatrudniony w Zakładzie (...) sp. z o.o. na stanowisko montera remontu urządzeń cieplno-mechanicznych w pełnym wymiarze czasu pracy. Stosunek pracy ustał w dniu 31 marca 1999 r.

Okres zatrudnienia skarżącego od 1.1.1998 r. do 31.12.1998 r. wynosi 1 rok.

/dowód: akta osobowe ubezpieczonego w kopercie do k. 22, nienumerowane: umowa o naukę zawodu z dnia 1 września 1972 r., świadectwo ukończenia technikum, umowa o pracę z dnia 23 czerwca 1975 r. protokół nr (...) egzaminu, wniosek o ponowne przyjęcie do pracy z dnia 28 października 1980 r., angaż z dnia 30 października 1980 r., pismo z dnia 18 grudnia 1981 r. umowa o pracę na czas określony – praca na eksporcie z dnia 4 stycznia 1989 r.; świadectwo zakończenia pracy za granicą z dnia 31 marca 1989 r., angaż z dnia 18 kwietnia 1989 r., umowa na czas określony z dnia 29 czerwca 1984 r., pismo (...) z dnia 20 grudnia 1984 r., karta urlopowa z dnia 20 grudnia 1984 r. angaż z dnia 17 stycznia 1985 r. pismo z dnia 8 stycznia 1991 r., angaż z dnia 26 kwietnia 1991 r., świadectwo pracy z dnia 5.6.1996 r., umowa o pracę z 6 stycznia 1998 r.; akta ZUS: kopia książeczki wojskowej – k. 7-8, świadectwo pracy w warunkach szczególnych – k. 13/

Będąc zatrudnionym jako monter remontu urządzeń cieplno-mechanicznych oraz starszy monter remontu kotłów ubezpieczony wykonywał pracę, która polegała na remoncie kotłów grzewczych w elektrociepłowniach , rurociągów doprowadzających do nich wodę i parę , urządzeń wysokich ciśnień: podgrzewaczy, przegrzewaczy, walczaków (przegrzewacz poziomy na bardzo wysoką temperaturę rzędu 500-600 stopni). Ubezpieczony zajmował się tzw. wyżarzaniem, polegało to na tym, że nagrzewano rurociągi do 200-300 stopni i w tej temperaturze odbywały się prace spawalnicze. Po zakończeniu prac spawalniczych należało taki rurociąg wyżarzyć. Oprócz tego ubezpieczony pracował na remontach kapitalnych koszy. Kosz to urządzenie, przez które przechodzi powietrze które się ogrzewa. Nadto ubezpieczony wyżarzał spoiny na ekranach, na grodziach wysokiego ciśnienia.

Brygadzistą w brygadzie, w której pracował ubezpieczony, był J. S.. Brygada ta zajmowała się remontami kotłów, wymianą ekranu, demontażem opancerzenia kotła, później ekrany były wycinane i wstawiane nowe. W ekranach krąży woda, ekrany znajdują się w kotłach. Kotły były wodne i parowe. Brygada ubezpieczonego pracowała najczęściej przy remontach w elektrociepłowniach w G. i G.. Nadto pracowali w elektrociepłowniach w okręgu północnym w E. i B. oraz w W.- S. , K. , J. .

/dowód: zeznania świadka P. B. na rozprawie w dniu 16 stycznia 2018 r. protokół elektroniczny od 00:03:42 – k. 39, zeznania świadka Z. K. na rozprawie w dniu 16 stycznia 2018 r. protokół elektroniczny od 00:11:41 – k. 39, zeznania świadka J. S. na rozprawie w dniu 16 stycznia 2018 r. protokół elektroniczny od 00:19:12 – k. 39, zeznania ubezpieczonego na rozprawie w dniu 16 stycznia 2018 r. protokół elektroniczny od 00:24:48 – k. 39/

Sąd zważył, co następuje.

W świetle poczynionych ustaleń faktycznych odwołanie skarżącego L. H. (1) jest zasadne i z tego tytułu zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem niniejszego postępowania była kwestia ustalenia prawa ubezpieczonego do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnych warunkach. Wyniki przeprowadzonego przez Sąd postępowania dowodowego wykazały, że wnioskodawca legitymuje się wymaganym 15–letnim stażem pracy w szczególnych warunkach, co sprawia, iż stanowisko organu emerytalnego odmawiające wnioskodawcy prawa do wcześniejszej emerytury, nie jest słuszne.

Ogólne zasady nabywania prawa do emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po 1948 r. zostały uregulowane w treści art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1383 j.t. ze zm.), dalej: ustawa, zgodnie z którym ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, tj. spełniają łącznie następujące warunki:

1.  legitymują się okresem zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż: 65 lat dla mężczyzn, 60 lat dla kobiet,

2.  mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej: 25 lat dla mężczyzn, 20 dla kobiet,

3.  nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Aktem wykonawczym, do którego odsyła ustawa, jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43). Stosownie do treści § 4 tego rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W wykazie A – prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego – stanowiącym załącznik do rozporządzenia w dziale II (w energetyce) pod jedyną pozycją wskazano prace przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych.

Jednocześnie w Zarządzeniu nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12 sierpnia 983 r. w sprawie określenia stanowisk w resorcie górnictwa i energetyki, na których są wykonywane prace w warunkach szczególnych, w załączniku nr 1 tego zarządzenia, w dziale II pod poz. 29 wskazano: monter kotłów i urządzeń pomocniczych, a pod pozycją 32 monter turbin /parowych, wodnych/ i urządzeń pomocniczych turbiny.

Wskazać również należy, iż zgodnie z przepisem § 2 ust. 1 i 2 powołanego wyżej rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy pracy natomiast, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (§ 2 ust. 2).

Trzeba jednak zwrócić uwagę, że zgodnie z utartą praktyką i orzecznictwem w postępowaniu przed sądem okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przewidziane rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze mogą być ustalane także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia z zakładu pracy (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 r., III UZP 6/84 oraz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 r. III UZP 48/84), a więc wszelkimi dopuszczalnymi przez prawo środkami dowodowymi.

Bezspornym jest, iż ubezpieczony w dniu 3 czerwca 2017 r. osiągnął 60 rok życia. Wnioskodawca na dzień złożenia wniosku udokumentował okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze 25 lat, nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Przedmiotem sporu pozostawało ustalenie, czy za prace w warunkach szczególnych (prace przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych) można było uznać prace podczas zatrudnienia ubezpieczonego w Zakładzie (...) w okresie od 23 czerwca 1975 r. do 31 grudnia 1998 r. gdzie ubezpieczony pracował na stanowiskach montera urządzeń cieplno-mechanicznych, montera remontu kotłów, turbin i urządzeń pomocniczych oraz starszego montera remontu kotłów.

W ocenie Sądu Okręgowego, fakt wykonywania przez ubezpieczonego pracy w szczególnych warunkach w okresach:

- od 23.6.1975 r. do 24.10.1978 r. (w okresie od 25 października 1978 r. do 2 października 1980 r. ubezpieczony pełnił służbę wojskową, powrócił do pracy 1 listopada 1980 r.)

- od 1.11.1980 r. do 2.7.1984 r. (w okresie od 3 lipca 1984 r. do 31 grudnia 1984 r. ubezpieczony pracował na budowie eksportowej w K. w C. w charakterze ślusarza)

- od 17.1.1985 r. do 6.6.1989 r. (w okresie od 7 czerwca 1989 r. do 14 lipca 1989 r. ubezpieczony przebywał na urlopie bezpłatnym)

- od 15.7.1989 r. do 11.1.1991 r. (w okresie od 12 stycznia 1991 r. do 31 marca 1991 r. ubezpieczony przebywał na budowie eksportowej w G.)

- 1.4.1991 r. do 18.4.1993 r. (w okresie od 19 kwietnia 1993 r. do 31 maja 1993 r. ubezpieczony przebywał na urlopie bezpłatnym)

- 1.6.1993 r. do 31.5.1996 r. (w dniu 31 maja 1996 r. ubezpieczony rozwiązał stosunek pracy z pracodawcą – Zakładem (...))

- 1.1.1998 r. do 31.12.1998 r.

znajduje pełne potwierdzenie w zebranym w sprawie materiale dowodowym (świadectwo pracy, świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, angaże, umowy o pracę, pisma kierowane od pracodawcy do pracownika, umowy o pracę na eksporcie, akta osobowe). Wskazać należy w pierwszej kolejności, że wśród zachowanej dokumentacji znajduje się „zaświadczenie wykonywania prac w szczególnych warunkach” z dnia 21 października 2014 r., nieuznane przez ZUS, w którym pracodawca wyraźnie wskazał na wykonywanie przez ubezpieczonego prac w warunkach szczególnych oraz określił charakter tych prac. Także z umów o pracę, świadectwa pracy, angaży i pism wynika stanowisko pracy ubezpieczonego – monter remontu urządzeń cieplno-mechanicznych, starszy monter remontu kotłów. Nie bez znaczenia pozostaje także, że ubezpieczony miał odpowiednie kwalifikacje do pracy przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych, ponieważ ukończył w zakładzie naukę zawodu, a następnie ukończył Technikum (...).

Niewątpliwie faktyczny rodzaj pracy ubezpieczonego został potwierdzony zeznaniami świadków P. B., J. S. i Z. K.. – którzy zgodnie wskazali, iż wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w spornym okresie wykonywał w warunkach szczególnych właśnie przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych. Świadek J. S. był brygadzistą brygady, w której pracował ubezpieczony. Nadto świadkowie Z. K. i P. B. pracowali bezpośrednio z ubezpieczonym, wykonując te same obowiązki co on. Świadkowie zgodnie opisali charakter prac wykonywanych przez ubezpieczonego, które polegały w głównej mierze na tzw. wyżarzaniu kotłów, wymianie ekranów w kotłach, remoncie koszy, pracach spawalniczych na rozgrzanych urządzeniach cieplno-mechanicznych. Świadkowie opisali wyczerpująco nie tylko obowiązki ubezpieczonego, ale również organizację pracy w zakładzie, podali, ile było kotłów, jak wyglądała praca, w jakich miejscowościach oprócz G. wykonywano prace.

Wskazać należy, że cały obszerny materiał dowodowy, a zwłaszcza zachowane akta osobowe z zakładu pracy oraz zeznania świadków, stanowi spójną całość. Zeznania świadków był zgodne, spójne, spontaniczne. Za takie uznać również należało zeznania ubezpieczonego. Nadto treść tych zeznań wzajemnie się potwierdzała oraz była zgodna z całym pozostałym materiałem dowodowym.

W ocenie Sądu, ww. wymienione dowody wskazują jednoznacznie, że ubezpieczony od momentu zatrudnienia w Zakładzie (...) (pracodawca w różnych formach prawnych) od 23 czerwca 1975 r., tj. od dnia wskazanych w umowie o pracę zawartej po zakończeniu nauki zawodu, do dnia 31 grudnia 1998 r. wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu prace w warunkach szczególnych, za wyjątkiem okresów urlopów bezpłatnych, okresu pracy eksportowej w C. (od 3 lipca 1984 r. do 31 grudnia 1984 r.) i G. (od 12 stycznia 1991 r. do 31 marca 1991 r.) oraz przerwy w zatrudnieniu w tym zakładzie (od 1 czerwca 1996 r. do 31 grudnia 1997 r.), co z całą pewnością łącznie stanowi okres przekraczający wymagane 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

W ocenie Sądu Okręgowego z okresów zatrudnienia w warunkach szczególnych należało wyłączyć okres pracy eksportowej w C., gdzie jak wynika z umowy ubezpieczony pracował w charakterze ślusarza. . Prace ślusarza nie należą do prac w warunkach szczególnych w rozumieniu ww. przepisów.

Do okresu pracy w warunkach szczególnych Sąd nie zaliczył ubezpieczonemu także okresu pracy eksportowej w G., ponieważ z przedstawionej dokumentacji nie wynika, jakie obowiązki ubezpieczony tam wykonywał. Zachowało się jedynie pismo z zakładu pracy, w którym pracodawca wyraża zgodę na pracę za granicą w charakterze pracownika eksportowego oraz pismo świadczące o powrocie ubezpieczonego z robót eksportowych – wskazujące, że od 1 kwietnia 1991 r. ubezpieczony podejmuje pracę w tym samym wydziale, stanowisko – bez zmian. Charakter pracy ubezpieczonego w G. nie wynikał z zachowanych dokumentów , a twierdzenia ubezpieczonego w tym zakresie, jako niepoparte żadnym innym dowodem, uznać należało za gołosłowne.

Oznacza to, że ubezpieczony legitymuje się stażem pracy w warunkach szczególnych 18 lat 11 miesięcy i 11 dni.

Sąd Okręgowy zaliczył także ubezpieczonemu okres służby wojskowej jako okres pracy w warunkach szczególnych. Nie ulega wątpliwości, że ubezpieczony pełnił zasadniczą służbę wojskową w okresie od 25 października 1978 r. do 2 października 1980 r. Następnie w dniu 28 października 1980 r. ubezpieczony zgłosił się do Zakładu (...) wnosząc o ponowne przyjęcie do pracy. W dniu 30 października 1980 r. ubezpieczony został skierowany do pracy w charakterze montera remontu urządzeń cieplno-mechanicznych w Wydziale (...) od dnia 1 listopada 1980 r.

Sąd podziela pogląd Sądu Najwyższego, wyrażony w wyroku z dnia 25 lutego 2010 r., w świetle którego okres zasadniczej służby wojskowej odbytej w czasie trwania stosunku pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze zalicza się do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, jeżeli pracownik w ustawowym terminie zgłosił swój powrót do tego zatrudnienia (II UK 219/09). Nadto w uchwale składu 7 sędziów z dnia 16 października 2013 r. Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że czas zasadniczej służby wojskowej odbytej w okresie obowiązywania art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1974 r. zalicza się - na warunkach wynikających z tego przepisu - do okresu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (II UZP 6/13, OSNP 2014/3/42).

Od dnia 1 stycznia 1975 r. nastąpiła zmiana art. 108 ust. 1 cyt. ustawy, który otrzymał brzmienie: „Czas odbywania zasadniczej lub okresowej służby wojskowej wlicza się pracownikowi do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem, jeżeli po odbyciu tej służby podjął on zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby”. Ustawodawca zaakcentował wliczanie do okresu zatrudnienia okresu służby wojskowej do wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem, o ile pracownik podjął pracę w tym samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby - rezygnując z „tej samej gałęzi pracy” i stanowiąc o „tym” a nie jakimkolwiek zatrudnieniu. Zmiana przepisu nic nie zmieniła w sytuacji pracowników, którzy w czasie zatrudnienia zostali powołani do odbycia służby wojskowej a po jej zakończeniu wrócili w ciągu 30 dni do tego samego zakładu pracy. Czas odbywania służby pozostaje wówczas wliczony do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem. Jeżeli zatem przed odbyciem służby pracownik wykonywał pracę w warunkach szczególnych, po jej odbyciu zgłosił swój powrót do pracy w ciągu 30 dni i został zatrudniony w warunkach szczególnych to czas odbywania służby wlicza się do tego okresu pracy. „Wszelkie uprawnienia” o jakich stanowi cyt. przepis, to również uprawnienia emerytalne, zatem brak podstaw do wyłączenia okresu odbywania służby z okresu pracy w warunkach szczególnych, stanowiącego jedną z przesłanek nabycia prawa do emerytury. Taki zabieg byłby sprzeczny z treścią cytowanego przepisu. Tym samym powołane wyżej poglądy Sądu Najwyższego znajdują zastosowanie również do tych pracowników, którzy odbywali służbę wojskową po 31 grudnia 1974 r.

Mając powyższe na uwadze powyższe – zdaniem Sądu Okręgowego okres zasadniczej służby wojskowej w wypadku L. H. (1) także podlegał niewątpliwie zaliczeniu do stażu pracy w warunkach szczególnych, skoro po odbyciu służby wojskowej w dniu 2 października 1980 r. powrócił do pracy w zakładzie w dniu 1 listopada 1980 r., a zatem powrócił do zakładu pracy w ustawowym terminie 30 dni, i kontynuował wykonywanie prac montera remontu urządzeń cieplno-mechanicznych.

Oznacza to, że do wyliczonego przez sąd okresu pracy w warunkach szczególnych 18 lat 11 miesięcy i 11 dni należało doliczyć 1 rok 11 miesięcy i 8 dni służby wojskowej, co oznacza, że ubezpieczony z całą pewnością przekracza wymagany 15-letni staż pracy w warunkach szczególnych.

W ocenie Sądu Okręgowego, wobec udowodnienia wykonywania stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych ubezpieczony L. H. (1) spełnił wszystkie przesłanki dla nabycia emerytury w obniżonym wieku, ponieważ osiągnął 60 rok życia, na dzień złożenia wniosku udokumentował okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze 25 lat, nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, a także spełnił przesłankę udokumentowania stażu co najmniej 15 lat pracy wykonywanej w szczególnych warunkach.

W konkluzji Sąd Okręgowy na mocy art. 477 ^{( 14)} § 2 k.p.c. w związku z cytowanymi wyżej przepisami, w pkt. 1 wyroku zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego z dnia 5 czerwca 2017 r. i przyznał ubezpieczonemu L. H. (1) prawo do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach od dnia 3 czerwca 2017 r. (tj. od daty osiągnięcia wieku emerytalnego – jako daty spełnienia ostatniej przesłanki). Sąd Okręgowy wziął pod uwagę fakt, iż wniosek o emeryturę ubezpieczony złożył w dniu 25 kwietnia 2017 r., oraz dyspozycję art. 129 ust. 1 cyt. ustawy, zgodnie z którym świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstawania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca w którym zgłoszono wniosek.

Orzeczony w punkcie 2. wyroku brak odpowiedzialności organu rentowego w myśl art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wynika z faktu, iż wobec braku świadectwa pracy w warunkach szczególnych z okresu spornego zatrudnienia w Zakładzie (...) w G. dopiero postępowanie dowodowe przeprowadzone przed Sądem Okręgowym dało podstawę do ustalenia charakteru wykonywanej przez wnioskodawcę w tym okresie pracy.

W pkt. 3 wyroku Sąd Okręgowy, kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, na podstawie art. 98 k.p.c. w związku z art. 108 § 1 k.p.c. w związku z § 2 ust. 1 i 2 w związku z § 3 ust. 1 w związku z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2015 r. poz. 1805 z późn. zm.), zgodnie z wnioskiem ubezpieczonego (punkt 2 odwołania – k. 2 akt sprawy), obciążył pozwanego Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. jako stronę przegrywającą, kosztami zastępstwa procesowego ubezpieczonego w wysokości 180 zł, zasądzając je w stawce minimalnej, biorąc pod uwagę rodzaj i stopień zawiłości sprawy, nakład pracy pełnomocnika oraz jego wkład pracy w przyczynienie się do wyjaśnienia sprawy i dokonania jej rozstrzygnięcia.

SSO Wiesława Szulczewska