Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 14 lipca 2017 roku (znak: ENP/6/021010628) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił K. J. przyznania emerytury za wcześniejszy okres.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy, powołując się na przepis art.116 ust.1 i art.129 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2016 roku, poz. 887 ze zm.), wskazał, że wniosek o przyznanie emerytury ubezpieczona zgłosiła w dniu 5 listopada 2009 roku. Decyzją z dnia 15 grudnia 2009 roku ubezpieczonej przyznano prawo do emerytury od dnia 1 listopada 2009 roku, to jest od pierwszego dnia miesiąca, w którym zgłoszono wniosek, zatem brak jest podstaw do wypłaty emerytury za okres od dnia 24 marca 2009 roku do dnia 31 października 2009 roku.

Jednocześnie organ rentowy zwrócił uwagę, że do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, to jest od dnia 1 stycznia 1981 roku do dnia 31 grudnia 1990 roku. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wynosi 84,93%..

W dniu 11 sierpnia 2017 roku odwołanie od powyższej decyzji złożyła K. J. wnosząc o wypłacenie wyrównania należnego jej świadczenia od dnia ukończenia 60 lat, czyli od dnia 24 marca 2009 roku do dnia 30 października 2009 roku.

Ubezpieczona podniosła, że przebywała na wcześniejszej emeryturze po osiągnięciu 55 lat. Z chwilą ukończenia 60 roku życia wystąpiła do ZUS z wnioskiem o przeliczenie emerytury na nowych zasadach, ale niestety odmówiono jej ponownego przeliczenia świadczenia. Po paru miesiącach powtórnie złożyła wniosek i przeliczono jej świadczenie, którego nie wypłacono od momentu ukończenia wieku wymaganego tylko od złożenia drugiego, a nie pierwszego wniosku.

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu przywołał argumentację podniesioną w zaskarżonej decyzji. Dodatkowo Zakład wskazał, że w aktach sprawy znajduje się wniosek K. J. z dnia 12 lutego 2009 roku o dokonanie nowego wymiaru świadczenia, do którego została dołączona legitymacja ubezpieczeniowa. W odpowiedzi na powyższy wniosek decyzją z dnia 24 marca 2009 roku odmówiono prawa do zmiany wysokości świadczenia w oparciu o art.111 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Powyższa decyzja, doręczona ubezpieczonej i zawierała pouczenie o przysługujących środkach odwoławczych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczona K. J. urodziła się dniu (...). Powszechny wiek emerytalny wynosi dla niej 60 lat.

(okoliczność bezsporna)

Decyzją z dnia 13 kwietnia 2004 roku, po rozpatrzeniu wniosku z dnia 4 marca 2004 roku, organ rentowy przyznał K. J. prawo do emerytury od dnia 24 marca 2004 roku, to jest od osiągnięcia wieku emerytalnego.

(decyzja z dnia 13 kwietnia 2004 roku k. 11 plik II akt ZUS)

W dniu 12 lutego 2009 roku ubezpieczona złożyła wniosek o dokonanie nowego wymiaru świadczenia, do którego została dołączona legitymacja ubezpieczeniowa.

(wniosek z dnia 12 lutego 2009 roku k. 32 -33 plik II akt ZUS)

Decyzją z dnia 24 marca 2009 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. - po rozpatrzeniu wniosku z dnia 12 lutego 2009 roku - odmówił K. J. prawa do zmiany wysokości świadczenia. Organ rentowy powołując się na przepis art.111 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2004 roku, nr 39, poz.353 ze zm.), wskazał, że wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia ustalony z:

- 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o przyznanie emerytury wynosi 82,60% z okresu 1984-1993,

- 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o ponowne ustalenie emerytury wynosi 65,49% z okresu 1989-1998,

- 20 najkorzystniejszych lat wynosi 78,61% z okresu 1968, 1970, 1980-1993. 1997-2000.

Powyższe wskaźniki są niższe od dotychczasowego wynoszącego 84,93% i nie maja wpływu na podwyższenie podstawy wymiaru świadczenia, a tym samym na korzystniejszy wymiar emerytury.

(decyzja z dnia 24 marca 2009 roku k. 42 plik II akt ZUS)

Ubezpieczona nie złożyła odwołania od powyższej decyzji.

(okoliczność bezsporna)

W dniu 5 listopada 2009 roku ubezpieczona złożyła do organu rentowego wniosek o przyznanie prawa do emerytury.

(wniosek z dnia 5 listopada 2009 roku k. 1- 6 plik IV akt ZUS)

Decyzją z dnia 15 grudnia 2009 roku po rozpatrzeniu wniosku K. J. z dnia 5 listopada 2009 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przyznał ubezpieczonej zaliczkę na poczet przysługującej emerytury od dnia 1 listopada 2009 roku, to jest od miesiąca w którym złożono wniosek. Organ rentowy wskazał, że kwota zewidencjonowanych składek na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi: 9.887,87 zł, kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 392.630,63 zł, średnie dalsze trwanie życia wynosi 242,20 miesięcy, wyliczona kwota emerytury wynosi 1.661,93 zł.

ZUS wskazał, że wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art.26 ustawy: (9.887,87 + 392.630,63):242,20 = 1.661,93 zł.

Od 1 stycznia 2010 roku obliczona emerytura brutto wynosi 1.661,93 zł. Wysokość świadczenia do wypłaty wynosi miesięcznie 1.388,36 zł.

(decyzja z dnia 15 grudnia 2009 roku k. 31- 33 plik IV akt ZUS)

Kolejną decyzją z dnia 4 marca 2010 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przeliczył emeryturę ubezpieczonej od dnia 1 listopada 2009 roku, to jest od miesiąca w którym złożono wniosek.

Organ rentowy wskazał, że: kwota zewidencjonowanych składek na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi: 10.023,77 zł, kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 392,630,63 zł, średnie dalsze trwanie życia wynosi 242,20 miesięcy, kwota składek od wydania ostatniej decyzji 331,62 zł, średnie dalsze trwanie życia dla składek od wydania ostatniej decyzji (...) miesięcy, wyliczona kwota emerytury wynosi 1,663,87 zł. ZUS wskazał, że wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art.26 ustawy po korekcie wysokości składek na koncie wysokości emerytury [(10.023,77 + 392.630,63):242,20 = 1.662,49 zł oraz (331,62:240,80) = 1,38] =1.663,87 zł.

Od 1 maja 2010 roku obliczona emerytura brutto wynosi 1.740,74 zł. Wysokość świadczenia do wypłaty wynosi miesięcznie 1452,07 zł.

(decyzja z dnia 4 marca 2009 roku k. 47 - 50 plik IV akt ZUS)

W dniu 31 stycznia 2014 roku ubezpieczona złożyła wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury w oparciu o przedłożoną dokumentację.

(wniosek z dnia 31 stycznia 2014 roku k. 71 - 72 plik IV akt ZUS)

Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. decyzją z dnia 13 marca 2014 roku przeliczył emeryturę ubezpieczonej od dnia 1 stycznia 2014 roku, to jest od miesiąca w którym złożono wniosek. Organ rentowy wskazał, że emeryturę ustaloną w kwocie 1.939,68 zł zwiększa się o kwotę wynikającą z podzielenia składek zewidencjonowanych na koncie po dniu ponownego ustalenia wysokości emerytury do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury, z uwzględnieniem ich waloryzacji, przez średnie dalsze trwanie życia ustalone dla i wieku w dniu złożenia tego wniosku, to jest w dniu 31 stycznia 2014 roku, kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 4.407,85 zł, średnie dalsze trwanie życia wynosi 213,60 miesięcy. Po ponownym ustaleniu wysokości emerytury wynosi: 1.939,68 + ( (...),85:213,60) = 1960,32 zł. Emerytura po waloryzacji przysługuje w od dnia 1 marca 2014 roku w kwocie 1.991,69 zł. Wysokość świadczenia do wypłaty wynosi miesięcznie 1.654,44 zł.

(decyzja z dnia 13 marca 2014 roku k. 73 -76 plik IV akt ZUS)

W dniu 19 czerwca 2017 roku ubezpieczona wystąpiła z wnioskiem o wyrównanie emerytury od dnia 24 marca 2009 roku do października 2009 roku. W uzasadnieniu wskazała, że w dniu (...) ukończyła 60 lat i związku z tym powinna mieć przeliczoną emeryturę. Wystąpiła do ZUS z wnioskiem, ale jak się okazało nie był on złożony na odpowiednim formularzu i w związku z tym została wydana decyzja odmowna. Ponownie wystąpiła do ZUS formułując swoje żądanie już na prawidłowym druku, ale przeliczono świadczenie od dnia złożenia ostatniego wniosku. W związku z tym wniosła o wyrównanie świadczenia od dnia 24 marca 2009 roku do października 2009 roku.

(wniosek z dnia 19 czerwca 2017 roku k. 123 - 126 plik IV akt ZUS)

Powyższy stan faktyczny jest bezsporny między stronami. Istotne w sprawie okoliczności zostały ustalone w oparciu o dowodu z ww. dokumentów, których autentyczności żadna ze stron nie kwestionowała.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art.116 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2017 roku, poz. 1383), postępowanie w sprawach świadczeń wszczyna się na podstawie wniosku zainteresowanego, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Z treści art.129 ust.1 ww. ustawy wynika, iż świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Przepisy wskazanej ustawy w sposób jednoznaczny określają terminy podjęcia wypłaty świadczenia zarówno pierwszorazowego, jak i po przeliczeniu. Generalną zasadą wynikającą z art.116 ust.1 ww. ustawy jest wnioskowy charakter świadczeń i to w przedmiocie nabycia prawa, jak i dalszych przeliczeń świadczenia. Wyjątkami są sytuacje przewidziane w przepisach, kiedy organ rentowy wydaje decyzję z urzędu. Konsekwencją wnioskowego charakteru świadczeń jest uregulowanie w przepisie art.129 ust.1 ustawy maksymalnego wstecznego terminu podjęcia wypłaty. Dotyczy to pierwszego dnia miesiąca złożenia wniosku, o ile w tej dacie spełnione są wszystkie warunki do powstania prawa o podjęcia jego wypłaty.

Brak jest podstaw prawnych, które modyfikowałyby powyższą zasadę, czy uzależniały termin wypłaty od dnia złożenia jakiegokolwiek wniosku we wskazanym zakresie.

Obecnie ubezpieczona kwestionując zaskarżoną decyzje wniosła o wypłatę wyrównania świadczenia od dnia 24 marca 2009 roku do października 2009 roku, ponieważ - w jej przekonaniu - skutecznie złożonym wnioskiem o emeryturę był wniosek z dnia 12 lutego 2009 roku. Z tak sformułowaną tezą nie sposób się zgodzić. Przede wszystkim w dniu 12 lutego 2009 roku ubezpieczona złożyła wniosek o dokonanie nowego wymiaru świadczenia. Natomiast dopiero w dniu 5 listopada 2009 roku złożyła wniosek o emeryturę. Co istotne ubezpieczona we wniosku z dnia 19 czerwca 2017 roku wprost przyznała, że wniosek z dnia 12 lutego 2009 roku został złożony na nieprawidłowym formularzu i dlatego też została wydana decyzja odmowna. Występując zaś ponownie w dniu 5 listopada 2009 roku formułowała swoje żądanie już na prawidłowym druku, jednak ponownego przeliczenia świadczenia organ rentowy dokonał od dnia złożenia tego wniosku, to jest od dnia 1 listopada 2009 roku, nie zaś od dnia pierwszego wniosku z dnia 12 lutego 2009 roku. Co zdaniem ubezpieczonej było błędne. Jak już wskazano z tak sformułowanym twierdzeniem nie można się zgodzić, ponieważ art.129 ww. ustawy o emeryturach i rentach w sposób kategoryczny wskazuje od jakiej konkretnie daty następuje wypłata świadczeń.

A zatem to ubezpieczona jako osoba zainteresowana powinna była zadbać o to, aby we właściwym terminie i na prawidłowym druku złożyć wniosek o emeryturę. Dlatego też wniosku z dnia 12 lutego 2009 roku nie można było potraktować jako wniosku o przyznanie praw do emerytury w związku z ukończeniem powszechnego wieku emerytalnego, ponieważ taki wpłynął dopiero w dniu 5 listopada 2009 roku. A co za tym idzie ZUS nie mógł wcześniej przyznać jej prawa do tego świadczenia, niż od miesiąca w którym złożyła wniosek we wskazanym przedmiocie, czyli od 1 listopada 2009 roku. Nadto skoro ubezpieczona nie zgadzała się z decyzją z dnia 24 marca 2009 roku o odmowie przeliczenia świadczenia, mogła, stosownie do zawartego w decyzji pouczenia złożyć odwołanie, czego nie uczyniła. Ubezpieczona nie kwestionowała również decyzji z dnia 4 marca 2010 roku w zakresie daty przyznania świadczenia.

Mając powyższe na uwadze, wobec braku podstaw do uwzględnienia odwołania, Sąd Okręgowy na podstawie art.477 ¹⁴§1 k.p.c. odwołanie oddalił.

(E.W.)

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć ubezpieczonej z pouczeniem o prawie, terminie i sposobie złożenia apelacji.

31 stycznia 2018 roku