Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 października 2013 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 29 października 2013 r. w Gdańsku

sprawy H. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury i wysokość kapitału początkowego

na skutek apelacji H. P.

od wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 26 listopada 2012 r., sygn. akt IV U 419/12

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 296/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 grudnia 2011 r., znak (...)-2011, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. ustalił H. P. kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999 r. na kwotę 69.170,64%. Do ustalenia wartości kapitału przyjęto podstawę wymiaru w kwocie 386,90 zł przy WWPW 31,69% obliczonym z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia oraz 21 lat, 3 miesiące i 5 dni okresów składkowych.

Drugą decyzją z dnia 27 grudnia 2011 r., znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił H. P. prawa do emerytury z uwagi na niewykazanie do dnia 1 stycznia 1999 r. 25-letniego okresu składkowego i nieskładkowego oraz 15-letniego okresu stażu pracy w warunkach szczególnych. Do stażu tego nie zaliczono okresu zatrudnienia w Spółdzielni Kółek Rolniczych w K. od 11 listopada 1987 r. do 31 stycznia 1991 r. z uwagi na błędne wypełnienie świadectwa wykonywania prac w warunkach szczególnych.

H. P. złożył odwołanie od obu powyższych decyzji. Podniósł, iż z przedłożonej organowi rentowemu dokumentacji jasno wynika, że pracował w warunkach szczególnych w charakterze traktorzysty i operatora maszyn ciężkich; nie ponosi zaś odpowiedzialności za to, iż dokumentacja pracownicza zawiera błędy formalnie. W zakresie ogólnego stażu ubezpieczeniowego wnioskodawca wniósł z kolei o uwzględnienie do niego okresu od 6 stycznia 1966 r. do 11 czerwca 1966 r., w którym odbywał kurs ślusarski oraz okres odbywania kursu kombajnistów. W zakresie kapitału początkowego wnioskodawca wniósł natomiast o jego ustalenie z uwzględnieniem lat nie zaliczonych w decyzji emerytalnej.

W odpowiedziach na odwołanie organ rentowy wniósł o ich oddalenie.

W piśmie procesowym z dnia 27 kwietnia 2012 r. (k. 21-22) wnioskodawca sprecyzował odwołanie wskazując, iż dodatkowo wnosi o przyjęcie do stażu ubezpieczeniowego ogólnego i pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w (...) Bazie (...) w T. od 15 lipca 1966 r. do 1 czerwca 1970 r., a nadto do stażu pracy w warunkach szczególnych także okresów zatrudnienia w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w K. od 7 sierpnia 1984 r. do 15 listopada 1985 r. oraz w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w C. od 5 grudnia 1985 r. do 14 listopada 1986 r.

W piśmie procesowym z dnia 22 czerwca 2012 r. pozwany wskazał, iż nie kwestionuje okresu pracy wnioskodawcy w gospodarstwie rolnym rodziców od 15 lipca 1963 r. do 6 stycznia 1966 r. i od 25 lipca do 16 września 1973 r. Nawet jednak po jego uwzględnieniu ogólny staż ubezpieczeniowy wnioskodawcy wyniósłby 23 lata, 10 miesięcy i 19 dni i nadal nie przekraczał wymaganych 25 lat. Organ rentowy podtrzymał swoje stanowisko na okoliczność nie uwzględnienia do stażu okresu zatrudnienia ubezpieczonego w (...) Bazie (...) w T. od 15 lipca 1966 r. do 1 czerwca 1970 r.

Wyrokiem z dnia 26 listopada 2012 r. Sąd Okręgowy w Toruniu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołania. Uzasadniając swoje stanowisko Sąd wskazał, iż H. P. urodził się (...) Nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego. Ostatni stosunek pracy zakończył 14 listopada 2011r.

W dniu 14 grudnia 2011 r. do organu rentowego wpłynął wniosek H. P. o przyznanie prawa do emerytury oraz o ustalenie kapitału początkowego.

W kwestionariuszu dotyczącym okresów składkowych i nieskładkowych wnioskodawca wskazał m. in., iż w okresie od 15 lipca 1966 r. do 1 czerwca 1970 r. pracował w(...)Bazie (...) ( (...)) T. w charakterze traktorzysty, na którą to okoliczność przedłożył zeznania świadków. Nie przedłożył dokumentacji z okresu zatrudnienia.

W konsekwencji powyższego organ rentowy wydał skarżone w niniejszym postępowaniu decyzje. Organ rentowy do ustalenia stażu ubezpieczeniowego w obu powyższych decyzjach nie uwzględnił okresu zatrudnienia ubezpieczonego w (...) Bazie (...) w T..

W toku postępowania odwoławczego pozwany przyznał, iż wnioskodawca legitymuje się dalszym okresem ubezpieczenia z tytułu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 15 lipca 1963 r. do 6 stycznia 1966 r. i od 25 lipca do 16 września 1973 r., który z dotychczas przyjętym ogólnym stażem ubezpieczeniowym wynosi łącznie 23 lata, 10 miesięcy i 19 dni okresów składkowych, nieskładkowych i uzupełniających.

H. P. w okresie od 6 stycznia 1966 r. do 11 czerwca 1966 r. ze skierowania Fabryki (...) we W. uczęszczał na podstawowy kurs ślusarski organizowany przez ośrodek szkolenia zawodowego należący do zakładu.

W dniu 17 czerwca 1967 r. wnioskodawca nabył uprawnienia prawa jazdy kategorii T.

W okresie od 14 do 26 kwietnia 1969 r. wnioskodawca uczęszczał na kurs dla kombajnistów organizowany przez Ośrodek Szkolenia Rolniczego w B..

Związek (...) wystawił wnioskodawcy związkową legitymację członkowską ze wskazaniem daty wstąpienia do Związku 1 kwietnia 1969 r. Wnioskodawca opłacał składki członkowskie od kwietnia 1969 r. do maja 1973 r.

Wnioskiem z dnia 3 stycznia 1977 r. wnioskodawca zwrócił się do ZUS o przyznanie mu prawa do renty inwalidzkiej. W załączonym do wniosku kwestionariuszu okresów składkowych i nieskładkowych wskazał: w okresie od 17 stycznia 1966 r. do 1 lipca 1966 r. - „przyuczenie do zawodu ślusarza Fabryka (...)”, od 1 lipca 1966 r. do 1 kwietnia 1969 r. był osobą bezrobotną, a następnie od 1 kwietnia 1969 r. do 30 maja 1970 r. pracował w (...) Bazie (...) przy Kółku Rolniczym (...) w charakterze traktorzysty.

Aplikując o przyjęcie do pracy w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w C. wnioskodawca w odręcznie napisanym życiorysie w dacie 2 grudnia 1985 r. wskazał „Do szkoły podstawowej zacząłem uczęszczać w 1956 r., którą ukończyłem w 1966 roku. Po ukończeniu szkoły podstawowej pomagałem rodzicom w gospodarstwie rolnym. W 1969 r. ukończyłem kurs kierowców samochodowo-ciągnikowych, po którym to kursie podjąłem pracę w Spółdzielni Kółek Rolniczych gdzie pracowałem do 1973 r.”

W świadectwie pracy wystawionym wnioskodawcy przez Rolniczą Spółdzielnię Produkcyjną w K. w dniu 22 listopada 1985 r. w adnotacjach dotyczących wcześniejszych okresów zatrudnienia, jako pierwszy okres zatrudnienia wskazano „1 czerwca 1970 r. (...) K. (...). – 24 lipiec 1973 r.”

Analogicznie początek zatrudnienia wnioskodawcy wskazała Spółdzielnia Kółek Rolniczych w K. w świadectwie pracy z dnia 31 stycznia 1991 r.

Z. M. i W. W. przesłuchani w charakterze świadków wskazali, iż wnioskodawca pracował razem z nimi w (...) Bazie (...) w T. od 1966 r. do 1970 r. bez wskazania dokładnych dat zatrudnienia, w charakterze traktorzysty stale i w pełnym wymiarze czasu. Miał przydzielony indywidualny ciągnik. Do jego obowiązków należały prace polowe i transportowe, okolicznościowo prace porządkowe. Zimą poza pracami przy odśnieżaniu i transporcie pracował w warsztacie.

Zeznając na okoliczność zatrudnienia w (...) Bazie (...)w T. H. P. wskazał, iż w zakładzie tym pracował od stycznia 1966 r., przy czym w początkowym okresie (...) skierowała go na kurs do W.. Wnioskodawca nie wskazał czy umowę o pracę zawarł w styczniu czy w lipcu 1966 r. W (...) pracował do 1970 r., a później przeniósł się do (...) w B.. W zakresie wykonywanych obowiązków zawodowych wnioskodawca wskazał natomiast, iż pracował w charakterze kierowcy kombajnu i ciągnika przy pracach polowych i w transporcie. W okresach zimowych pracował w warsztacie.

W pozostałych okresach zatrudnienia do 1 stycznia 1999 r. wnioskodawca pracował:

- od 1 czerwca 1970 r. do 24 lipca 1973 r. (3 lata, 1 miesiąc, 24 dni) w (...) Bazie (...) w B. na stanowisku traktorzysty i kombajnisty;

- od 17 września 1973 r. do 8 października 1974 r. (1 rok, 22 dni) w Spółdzielni Kółek Rolniczych w K. na stanowisku operatora spycharki;

- od 24 stycznia 1976 r. do 14 marca 1976 r. (1 miesiąc, 22 dni) w Przedsiębiorstwie (...) na stanowisku kierowcy;

- od 25 maja 1979 r. do 23 lipca 1984 r. (5 lat, 2 miesiące) w Spółdzielni Kółek Rolniczych w K. na stanowisku operatora spycharki i mechanika;

- od 7 sierpnia 1984 r. do 15 listopada 1985 r. (1 rok, 3 miesiące, 10 dni) w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w K. na stanowisku operatora spycharki;

- od 5 grudnia 1985 r. do 14 listopada 1986 r. (11 miesięcy, 11 dni) w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w C. na stanowisku operatora spycharko – koparki;

- od 1 lutego 1987 r. do 30 września 1987 r. (8 miesięcy) w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie (...) w B. na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych oraz operatora koparki;

- od 11 listopada 1987 r. do 31 stycznia 1991 r. (3 lata, 2 miesiące, 20 dni) w Spółdzielni Kółek Rolniczych w K. na stanowisku operatora spycharki;

- od 3 listopada 1993 do 28 lutego 1994 r., od 21 marca 1994 r. do 31 maja 1994 r., od 1 sierpnia 1995 r. do 31 sierpnia 1995 r. w Urzędzie Gminy w K. na stanowisku pracownika fizycznego;

- od 2 listopada 1995 r. do 5 maja 1996 r. (6 miesięcy, 4 dni)w Zakładzie (...) w K. na stanowisku pomocnika kierowcy – konwojenta;

- od 9 października 1998 r. do 22 grudnia 1998 r. i od 10 października 1999 r. do 7 grudnia 1999 r. w (...) Sp. z o.o. Cukrownia (...) na stanowisku pracownika sezonowego.

Wyrokiem sądu z dnia 13 września 1987 r. wobec wnioskodawcy orzeczono zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych. Do dnia dzisiejszego wnioskodawca nie odzyskał uprawnień.

Rozważając trafność żądania ubezpieczonego zaliczenia mu do stażu pracy okresu zatrudnienia w (...) Bazie (...) w T. od 15 lipca 1966 r. do 1 czerwca 1970 r., Sąd zważył, iż zebrany w sprawie materiał dowodowy nie pozwolił na jednoznaczne potwierdzenie zarówno faktu jak i czasookresu tego zatrudnienia.

Sąd podkreślił, że wnioskodawca na okoliczność spornego zatrudnienia nie przedłożył żadnej dokumentacji pracowniczej. W tym zakresie, Sąd oparł się na dokumentacji pośredniej zgromadzonej w sprawie oraz zawartej w załączonych aktach organu rentowego i aktach osobowych wnioskodawcy z (...) w C., którym przyznał walor wiarygodności. Żadna ze stron skutecznie nie zakwestionowała jej autentyczności ani też prawdziwości zawartych w nich informacji. W szczególności rozbieżności w powyższej dokumentacji nie umiał wyjaśnić wnioskodawca wskazując, iż nie wie dlaczego w dokumentacji tej nigdy nie zawierał informacji o zatrudnieniu w (...) w T. w latach 1966-1970. Za nie znajdujące potwierdzenia należało uznać wyjaśnienia wnioskodawcy, iż dokumentację tą sporządzały osoby trzecie, w stosunku do których działał w zaufaniu. W sprawie zgromadzono m. in. życiorys własnoręcznie napisany przez wnioskodawcę w dniu 2 grudnia 1985 r., w którym jako pierwszy okres zatrudnienia wskazuje prace w Spółdzielni Kółek Rolniczych od 1969 r., którą miał podjąć po ukończeniu w tym roku kursu kierowców samochodowo-ciągnikowych. Powyższe jest zgodne z zaświadczeniem z dnia 26 kwietnia 1969 r. potwierdzającym uczęszczanie na taki kurs w okresie od 14 do 26 kwietnia 1969 r. Koresponduje to również z datą wystawienia wnioskodawcy związkowej legitymacji członkowskiej przez Związek (...), z której wynika, iż wnioskodawca wstąpił do związku 1 kwietnia 1969 r. i od tego czasu do maja 1973 r. opłacał składki członkowskie.

Również w kwestionariuszu okresów składkowych i nieskładkowych załączonym do wniosku z dnia 3 stycznia 1977 r. o przyznanie prawa do renty inwalidzkiej wnioskodawca wskazał, iż w okresie od 17 stycznia 1966 r. do 1 lipca 1966 r. odbywał przyuczenie do zawodu ślusarza Fabryka (...)”, od 1 lipca 1966 r. do 1 kwietnia 1969 r. był osobą bezrobotną, a następnie od 1 kwietnia 1969 r. do 30 maja 1970 r. pracował w (...) Bazie (...)przy Kółku Rolniczym (...). Również w tym – wypełnianym osobiście przez wnioskodawcę – dokumencie brak jest informacji o zatrudnieniu w (...) w okresie od 15 lipca 1966 r. do 1 czerwca 1970 r., w większości jest on wskazywany, jako okres pozostawania bez pracy, zaś od 1 kwietnia 1969 r. pokrywa się z wcześniej omówionym dowodami.

Sąd podkreślił, że w dokumentacji ubezpieczonego znajdują się również dowody wręcz przeczące możliwości ustalenia, iż w spornym okresie wnioskodawca pracował w (...) w T. od 1966 r. w charakterze traktorzysty. I tak, uprawnienia prawa jazdy kategorii T wnioskodawca uzyskał dopiero w dniu 17 czerwca 1967 r. Z kolei w kwietniu 1969 r. ukończył specjalistyczny kurs kierowcy kombajnów, co prowadzi do wniosku, iż w 1966 r. wnioskodawca nie pracował w charakterze kierowcy w/wym. sprzętów albowiem nie miał do tego stosownych uprawnień.

Tym samym w zakresie tym – zatrudnienia wnioskodawcy w (...) w T. w latach 1966-1970 – Sąd odmówił wiarygodności zeznaniom świadków i wnioskodawcy, jako pozostającym w sprzeczności z powyższym materiałem dowodowym, a nadto cechującym się niespójnością i brakiem jednoznaczności. Również zeznania wnioskodawcy – poza niezgodnością z powyższą dokumentacją – pozostawały w sprzeczności nawet z informacjami zgłoszonymi we wniosku emerytalnym, w którym wskazywał, iż pracę w spornym zakładzie rozpoczął 15 lipca 1966 r., zaś w zeznaniach wskazywał na styczeń 1966 r. Brak było również podstaw do przyjęcia, iż to właśnie (...) skierowała wnioskodawcę na kurs ślusarski, jaki rozpoczął 6 stycznia 1966 r., albowiem z przedłożonego świadectwa wynika jednoznacznie, iż jednostką kierującą była Fabryka (...) we W. i to w jej ośrodku szkoleniowym przeprowadzono przedmiotowy kurs.

Reasumując powyższe rozważania Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do jednoznacznego ustalenia, iż w spornym okresie wnioskodawca rzeczywiście świadczył pracę w(...) Bazie (...) w T..

Wobec tak zgromadzonego materiału dowodowego, Sąd Okręgowy stanął na stanowisku, iż dotychczas przyjęty przez pozwanego staż ubezpieczeniowy wnioskodawcy – wg pisma procesowego z dnia 22 czerwca 2012 r. – w wymiarze 23 lata, 10 miesięcy i 19 dni okresów składkowych, nieskładkowych i uzupełniających jest prawidłowy, a skoro tak to uznać należało, iż nie spełnia on przesłanki legitymowania się wymaganym 25-letnim ogólnym stażem ubezpieczeniowym na dzień 1 stycznia 1999 r., co nie pozwalało na przyznanie mu prawa do świadczenia emerytalnego, o którym mowa w art. 184 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm.).

Mając na uwadze przedmiotowe ustalenie, Sąd Okręgowy uznał za zasadne odniesienie się również do stażu pracy ubezpieczonego w warunkach szczególnych. Pobieżna analiza przebiegu aktywności zawodowej wnioskodawcy w kontekście zajmowanych przez niego stanowisk pracy do dnia 31 grudnia 1998 r. pozwalała hipotetycznie do stażu tego uwzględnić okres zatrudnienia w(...) Bazie(...) w B. od 1 czerwca 1970 r. do 24 lipca 1973 r. (3 lata, 1 miesiąc, 24 dni) na stanowisku traktorzysty i kombajnisty, które to są zaliczane do pracy w warunkach szczególnych jako wymienione w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r., w wykazie A, dziale VIII – w transporcie i łączności, pod pozycją 3 – prace kierowców ciągników, kombajnów i pojazdów gąsienicowych.

Również okresy zatrudnienia wnioskodawcy na stanowisku kierowcy sprzętu budowlanego – operatora spycharki i spycharko-koparki oraz kierowcy samochodów ciężarowych, które zajmował w Spółdzielni Kółek Rolniczych w K. od 17 września 1973 r. do 8 października 1974 r. (1 rok, 22 dni), Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w K. od 7 sierpnia 1984 r. do 15 listopada 1985 r. (1 rok, 3 miesiące, 10 dni), Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w C. od 5 grudnia 1985 r. do 14 listopada 1986 r. (11 miesięcy, 10 dni) i Wojewódzkim Przedsiębiorstwie (...) w B. od 1 lutego 1987 r. do 13 września 1987 r. (7 miesięcy, 12 dni) podlegały uwzględnieniu do tego stażu jako wymienione w wykazie A, dziale VIII, pod poz. 2 – prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów oraz dziale V – w budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych, pod poz. 3 – prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych.

Jednocześnie Sąd zważył, iż brak było podstaw do uwzględnienia do stażu pracy w warunkach szczególnych okresów pracy na tych stanowiskach po dniu 13 września 1987 r. albowiem z tą datą wnioskodawca utracił prawo do prowadzenia pojazdów mechanicznych.

Również spornego okresu pracy w (...) Bazie (...) w T. od 15 lipca 1966 r. do 1 czerwca 1970 r. – nawet w razie jego wykazania – nie można byłoby uwzględnić do tego stażu, albowiem co najmniej do 17 czerwca 1967 r. wnioskodawca nie miał formalnych uprawnień do zajmowania stanowiska kierowcy ciągnika (kat. T), a nadto praca ta nie była przez niego wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy – w okresach zimowych wnioskodawca pracował w warsztacie. Analogicznie Sąd ocenił okres zatrudnienia w Spółdzielni Kółek Rolniczych w K. od 25 maja 1979 r. do 23 lipca 1984 r. (5 lat, 1 miesiąc, 29 dni), w którym wnioskodawca pracował, jako operator spycharki ale również jako mechanik. Praca mechanika jest uwzględniana do stażu pracy w warunkach szczególnych jedynie, gdy jest wykonywana w warunkach działu XIV, poz. 16, tj. prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych. Zebrany w sprawie materiał dowodowy na takie warunki zatrudnienia nie wskazywał.

Odnosząc się do drugiej ze skarżonych decyzji Sąd wskazał, iż zgodnie z treścią art. 174 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, do ustalenia wysokości kapitału początkowego nie uwzględnienia się okresów uzupełniających z art. 10 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Obliczony staż ubezpieczeniowy wnioskodawcy na potrzeby wysokości kapitału początkowego wyniósł 21 lat, 3 miesiące i 5 dni okresów składkowych. Wnioskodawca nie wykazał, iż staż ten został ustalony nieprawidłowo. Zebrany w sprawie materiał dowodowy do stażu tego nie pozwolił uwzględnić okresu zatrudnienia w (...) w T. od 15 lipca 1966 r. do 1 czerwca 1970 r., pozostały wskazywany przez wnioskodawcę okres kursu zawodowego został przez pozwanego uwzględniony, tak jak pozostałe bezsporne okresy przyjęte na potrzeby decyzji emerytalnej. Również zatem i decyzję o ustaleniu kapitału początkowego należało uznać za prawidłową.

Ze względów wskazanych powyżej, Sąd Okręgowy, uznając odwołania H. P. za niezasadne, na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., orzekł, jak w sentencji.

Apelację od wyroku wywiódł wnioskodawca, zaskarżając go w całości i wnosząc o jego zmianę poprzez uwzględnienie odwołań.

Uzasadniając swoje stanowisko skarżący zaznaczył, iż w jego ocenie zgromadzony w sprawie materiał dowodowy - w tym zeznania świadków - wskazuje na to, iż w spornym okresie świadczył pracę. Ubezpieczony zaznaczył, że nie rozumie, z jakiego powodu Sąd nie dał wiary zeznaniom świadków, w sytuacji, gdy nie stoją one w rażącej sprzeczności ze zgromadzoną w aktach dokumentacją. Podniósł, że w latach 60 – tych i 70 – tych, ludzie nie przywiązywali tak dużej wagi do dokumentów, jak obecnie, stąd, tak znaczne braki w posiadanej przez niego dokumentacji pracowniczej. Wskazał, że powinien być karany przez Sąd za swoje niedbalstwo związane z gromadzeniem dokumentów emerytalnych.

Jeśli chodzi o zarzut nie przepracowania przez wnioskodawcę 15 lat pracy w szczególnych warunkach, ubezpieczony podniósł, że Sąd – o czym sam napisał w uzasadnieniu – przeanalizował niniejszą kwestię pobieżnie, co świadczy o braku głębszej analizy jego pracy w warunkach szkodliwych. Podkreślił także, że powołany przez Sąd wyrok kolegium z dnia 13 września 1987 roku, zakazujący mu prowadzenia pojazdów mechanicznych, nie zabraniał prowadzenia pojazdów gąsienicowych (typu np. DT). Tym samym ubezpieczony mógł wykonywać pracę w warunkach szkodliwych po 13 września 1987 roku.

Mając na uwadze powyższe, ubezpieczony wniósł o uwzględnienie apelacji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawcy nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem zaskarżony wyrok odpowiada prawu, zaś zarzuty skarżącego są niezasadne.

Apelacja - zdaniem instancji odwoławczej - nie zawiera argumentów, które mogłyby prowadzić do podważenia przeprowadzonej przez Sąd I instancji oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, poczynionych przez ten Sąd ustaleń w zakresie okoliczności stanu faktycznego sprawy, czy też dokonanej subsumcji prawnej.

Sąd Apelacyjny zaakceptował w całości ustalenia faktyczne sądu pierwszej instancji, traktując je jak własne, nie widząc w związku z tym konieczności ich ponownego, szczególowego przytaczania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 05 listopada 1998 r., sygn. I PKN 339/98, opubl. OSNAPiUS z 1999 r., z. 24, poz. 776).

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy w sposób prawidłowy ustalił stan faktyczny w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, zaś w swych ustaleniach i wnioskach nie wykroczył poza ramy swobodnej oceny wiarygodności i mocy dowodów wynikające z przepisu art. 233 k.p.c., nie popełnił też błędów w rozumowaniu w zakresie zarówno ustalonych faktów, jak też ich kwalifikacji prawnej, albowiem prawidłowo zinterpretował i zastosował odpowiednie przepisy prawa.

Na wstępie przypomnieć należy, iż ubezpieczony wniósł odwołanie od dwóch decyzji pozwanego, tj. decyzji ustalającej mu kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999 r. oraz decyzji odmawiającej mu przyznania prawa do wcześniejszej emerytury na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2009 r., nr 153, poz. 1227, ze zm.).

Zajmując stanowisko w przedmiocie zasadności oddalenia przez Sąd I instancji odwołania ubezpieczonego od decyzji wydanej w przedmiocie przyznania – a w zasadzie odmowy przyznania – prawa do wcześniejszej emerytury - podnieść należy, iż wskazany wyżej przepis art. 184 wraz z art. 27 i 32 ustawy emerytalnej oraz przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, określają dla mężczyzn następujące przesłanki nabycia prawa do wcześniejszej emerytury: ukończony 60 rok życia, 25 letni ogólny staż ubezpieczeniowy, 15 letni okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przed 1 stycznia 1999 r. oraz nieprzystąpienie do OFE albo złożenie wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa. Podkreślenia wymaga, że wskazane przesłanki muszą być spełnione kumulatywnie. Innymi słowy ustalenie, że ubezpieczony nie spełnia chociażby jednej z nich, uniemożliwia przyznanie mu prawa do wnioskowanego świadczenia.

Odnosząc powyższe do realiów przedmiotowej sprawy, zwrócić należy uwagę, iż zarówno w przedmiotowej decyzji organu rentowego, jak i w uzasadnieniu wyroku Sądu Okręgowego oddalającego odwołanie, wskazano, iż H. P. nie legitymuje się 25 letnim ogólnym stażem ubezpieczenia.

W wywiedzionej apelacji ubezpieczony zarzucił nieuwzględnienie przy obliczeniu wskazanego stażu ubezpieczeniowego okresu zatrudnienia od 15 lipca (6 stycznia?) 1966 r. do 1 czerwca 1970 r. w (...) Bazie (...) w T. na stanowisku traktorzysty, wskazując, iż we wskazanym okresie stale wykonywał zatrudnienie w warunkach szczególnych, co w sposób jednoznaczny wynika zarówno z zeznań powołanych w sprawie świadków, jak i z treści zgromadzonej dokumentacji.

Analizując trafność zaprezentowanej przez ubezpieczonego w apelacji argumentacji, Sąd Odwoławczy zważył, iż stanowisko skarżącego – wobec szczegółowo i precyzyjnie przeprowadzonego oraz właściwie ocenionego przez Sąd Okręgowy postępowania dowodowego – nie zasługuje na uwzględnienie. Podkreślić bowiem należy, że wskazywany przez wnioskodawcę w odwołaniu do decyzji z dnia 27 grudnia 2011 r. odmawiającej wnioskodawcy prawa do emerytury okres zatrudnienia w (...) Bazie (...) w T. od 15 lipca (6 stycznia?) 1966 r. do 1 czerwca 1970 r. istotnie – na co zasadnie zwrócił uwagę Sąd I instancji – nie wynikał ze zgromadzonej w aktach dokumentacji. I tak, H. P. składając w dniu 22 października 1976 r. wniosek o rentę inwalidzką w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych w G. wskazał w kwestionariuszu osobowym, iż w okresie od 1 lipca 1966 r. do 1 kwietnia 1969 r. był osobą bezrobotną i dopiero w dniu 1 kwietnia 1969 r. podjął zatrudnienie w(...) Bazie(...) przy Kółku Rolniczym (...) na stanowisku traktorzysty (k.6 akt rentowych, plik I). Jeśli zatem ubezpieczony w 1976 r. nie wskazał w kwestionariuszu osobowym spornego okresu zatrudnienia, to uznać należało, że we wskazanym okresie istotnie nie pozostawał w stosunku pracy. Nie sposób bowiem – zdaniem Sądu Apelacyjnego – przyjąć, że pominięcie przedmiotowego okresu wynikało z niedbalstwa ubezpieczonego – na co ten zwracał uwagę w apelacji – podczas, gdy pomiędzy ustaniem (rzekomego) stosunku pracy a dokumentem, o którym mowa upłynęło zaledwie 6 lat. Poza tym, w interesie ubezpieczonego, składającego w 1976 r. wniosek o przyznanie świadczenia rentowego, było wskazanie wszystkich okresów zatrudnienia, albowiem ich ilość miała wpływ zarówno na przyznanie mu prawa do renty, jak i na jej wysokość. A zatem, jeśli H. P. pominął wskazany wyżej okres, to uprawnionym jest przyjęcie, że istotnie nie stanowił on okresu jego zatrudnienia.

Powyższe niewątpliwie znajduje również potwierdzenie w świadectwie pracy ubezpieczonego, wystawionym przez Rolniczą Spółdzielnię Produkcyjną w K. w dniu 22 listopada 1985 r., z którego wynika, że pierwszym zatrudnieniem ubezpieczonego było zatrudnienie w (...) K. od 1 czerwca 1970 r. do 24 lipca 1973 r. Tożsame dane zostały zawarte w świadectwie pracy wnioskodawcy z dnia 31 stycznia 1991 r. wystawionym przez Spółdzielnię Kółek Rolniczych w K., to zaś oznacza, że ubezpieczony nie dysponował świadectwem pracy dokumentującym powyższy okres i nie wskazywał go do obliczenia okresów zatrudnienia, od ilości których zależało przecież ustalenie wysokości tzw. „stażowego”.

Okresu zatrudnienia w(...) Bazie (...) przy Kółku Rolniczym w T. wnioskodawca nie wskazał również we własnoręcznie napisanym życiorysie w dniu 2 grudnia 1985 r., w którym jako pierwszy okres zatrudnienia podał pracę w Spółdzielni Kółek Rolniczych od 1969 r., którą miał podjąć po ukończeniu - w tym samym roku - kursu kierowców samochodowo-ciągnikowych. Powyższy kurs wnioskodawca istotnie odbył w okresie od 14 do 26 kwietnia 1969 r., co wynika z zaświadczenia z dnia 26 kwietnia 1969 r. Mało tego, po ukończeniu przedmiotowego kursu, ubezpieczony wstąpił do Związku Zawodowego (...) i od 1 kwietnia 1969 r. do maja 1973 r. opłacał z tego tytułu składki członkowskie, co wynika z legitymacji członkowskiej skarżącego.

Mając na uwadze tak poczynione ustalenia nie dziwi fakt, że Sąd Okręgowy nie uwzględnił do stażu ubezpieczeniowego H. P. okresu zatrudnienia od 6 stycznia (15 lipca) 1966 r. do 1 czerwca 1970 r. w (...) Bazie (...) przy Kółku Rolniczym w T.. Powyższej oceny w żadnej mierze nie zmienia treść wyjaśnień wnioskodawcy złożonych w toku postępowania pierwszoinstancyjnego, jak również zeznania powołanych w sprawie świadków Z. M. oraz W. W., albowiem żaden z nich nie był w stanie dokładnie wskazać dat zatrudnienia ubezpieczonego w (...) Bazie (...) przy Kółku Rolniczym w T., co w analizowanej sprawie miało kluczowe znaczenie.

Ze względów wskazanych powyżej Sąd Apelacyjny stanął na stanowisku, że Sąd Okręgowy trafnie wskazał, iż ubezpieczony nie spełnia przesłanki 25 letniego ogólnego stażu ubezpieczeniowego, statuowanego treścią art. 184 w zw. z 27 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, w konsekwencji powyższego bezprzedmiotowym było ustalanie okresów, w których wnioskodawca świadczył pracę w warunkach szczególnych, albowiem niezależnie od wyników postępowania dowodowego, spełnienie tej przesłanki pozostałoby bez wpływu na prawo H. P. do wnioskowanego świadczenia.

Sąd ubezpieczeń rozpoznający odwołanie od decyzji organu rentowego odmawiającej prawa do świadczenia rozstrzyga bowiem, o prawie do konkretnego świadczenia, nie zaś o poszczególnych jego przesłankach. Skoro ubezpieczony nie legitymuje się ogólnym stażem ubezpieczeniowym, brak jest podstaw do badania pozostałych przesłanek warunkujących prawo do emerytury w wieku obniżonym, a zatem i szczególnego stażu pracy. Sąd Okręgowy rozpoznając odwołanie od decyzji odmawiającej przyznania wnioskodawcy prawa do emerytury, po ustaleniu, że ubezpieczony nie spełnia przesłanki stażu ogólnego, nie miał zatem podstaw do prowadzenia postępowania celem ustalenia spełnienia pozostałych przesłanek wnioskowanego świadczenia. Fakt, że Sąd I instancji poczynił pewne ustalenia w zakresie uznania bądź nie poszczególnych okresów za okresy zatrudnienia w warunkach szczególnych, nie było działaniem koniecznym, albowiem pozostawało bez wpływu na zasadność przyznania ubezpieczonemu prawa do świadczenia emerytalnego w wieku obniżonym .

Podkreślić należy, że istota decyzji organu rentowego polega na rozstrzygnięciu o prawie do konkretnego świadczenia (lub o jego wysokości) jako całości, a nie o poszczególnych elementach składających się na to prawo. Zatem sąd nie może jednocześnie stwierdzić, iż ubezpieczony spełnia, co niektóre tylko warunki powstania prawa do świadczenia, oddalając przy tym jego odwołanie od niekorzystnej dla niego decyzji organu rentowego (por. wyrok Sądu Najwyższego z 15 grudnia 2000 r., sygn. akt II UKN 147/00, OSNP 2002, Nr 16, poz. 389).

Tym samym dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy nie ma znaczenia to, czy wnioskodawca legitymuje się okresem zatrudnienia w warunkach szczególnych w łącznym wymiarze 15 lat, czy też nie, albowiem wszystkie przesłanki warunkujące nabycie uprawnień do żądanego przez skarżącego świadczenia muszą być spełnione kumulatywnie na dzień złożenia wniosku, co oznacza, że brak którejkolwiek z nich czyni zbędnym analizowanie pozostałych.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny stanął na stanowisku, że Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił stan faktyczny przedmiotowej sprawy i dokonał trafnej jego oceny prawnej, której nie wzruszają podniesione w apelacji zarzuty.

Analizując trafność rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego w zakresie drugiej z zaskarżonych decyzji, Sąd Apelacyjny uznał, że również w tym zakresie wyrok Sądu I instancji odpowiada prawu. Podnieść bowiem należy, że obliczony staż ubezpieczeniowy H. P. na potrzeby wysokości kapitału początkowego istotnie wyniósł 21 lat, 3 miesiące i 5 dni okresów składkowych, albowiem - jak wykazało przeprowadzone przez Sąd I instancji postępowanie dowodowe – nie podlega zaliczeniu do stażu okres zatrudnienia w (...) Bazie (...) przy Kółku Rolniczym w T. od 15 lipca 1966 r. do 1 czerwca 1970 r. Mało tego, do ustalenia wysokości kapitału początkowego nie uwzględnia się okresów uzupełniających, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – a skoro tak, to decyzję pozwanego, jak również rozstrzygnięcie Sadu I instancji we wskazanym wyżej zakresie uznać należało za trafną.

Ze względów wskazanych powyżej, Sąd Apelacyjny podzielając w całej rozciągłości ustalenia Sądu I instancji i uznając apelację wnioskodawcy za bezprzedmiotową, na mocy art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji.