Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód R. G. (1) wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) w Ł. kwoty 6.850,45 złotych z odsetkami w wysokości ustawowej od kwot:

- 3 959,95 złotych od dnia 7 czerwca 2013 roku do dnia zapłaty,

- 1 611,30 złotych od dnia 23 stycznia 2014 roku do dnia zapłaty,

- 1 279,20 złotych od dnia 21 października 2014 roku do dnia zapłaty.

Nadto powód wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że jest nabywcą wierzytelności przysługującej poszkodowanemu D. T. (1) z tytułu szkody komunikacyjnej OC z dnia 30 stycznia 2013 roku, poszkodowanemu P. A. z tytułu szkody komunikacyjnej OC z dnia 28 listopada 2013 roku oraz poszkodowanemu R. G. (2) z tytułu szkody komunikacyjnej OC z dnia 6 czerwca 2014 roku spowodowanych przez kierowców ubezpieczonych w firmie pozwanego w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody związane z ruchem tych pojazdów. Powód podniósł, iż poszkodowani wobec utraty możliwości korzystania z pojazdów w okresie koniecznym do naprawy uszkodzonych samochodów, korzystali z pojazdów zastępczych klasy zbliżonej do klasy pojazdów uszkodzonych, zawarli z powodem umowy najmu pojazdu zastępczego. Powód wskazał, iż poszkodowany D. T. (1) korzystał z pojazdu zastępczego od dnia 6 lutego 2013 roku do dnia 18 marca 2013 roku, poszkodowany P. A. korzystał z pojazdu zastępczego od dnia 13 grudnia 2013 roku do dnia 23 grudnia 2013 roku, poszkodowany R. G. (2) korzystał z pojazdu zastępczego od dnia 10 czerwca 2014 roku do dnia 24 czerwca 2014 roku. Podał, że tytułem zapłaty za najem pojazdów, poszkodowani przelali na powoda wierzytelności przysługujące im od pozwanego. Podkreślił, iż w szkodzie D. T. (1) czynsz za dobę najmu wynosił 190,00 złotych, przy czym ze względu na długi okres najmu czynsz został przez powoda obniżony do kwoty 140,00 złotych brutto. Powód podał, że w szkodzie P. A. i R. G. (3) czynsz najmu wynosił odpowiednio kwotę 159,90 złotych brutto oraz 123 złotych brutto. Powód wskazał, iż wystawił poszkodowanym faktury VAT odpowiednio D. T. (1) na kwotę 5 319,05 złotych, P. A. na kwotę 1 611,30 złotych, R. G. (2) na kwotę 2 398,50 złotych. Powód zgłosił roszczenia o wypłatę odszkodowań tytułem refundacji kosztów najmu pojazdów zastępczych. W szkodzie D. T. (1) pozwany nie zakwestionował zasadności najmu pojazdu zastępczego, lecz zweryfikował okres najmu z 38 dni do 16 dni oraz stawkę najmu z kwoty 140,00 złotych brutto do kwoty 85,00 złotych brutto. W szkodzie P. A. pozwany odmówił wypłaty odszkodowania, zaś w szkodzie R. G. (2) pozwany zakwestionował wyłącznie okres najmu, skracając go z 15 dni do 7 dni.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany wnosił o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie kosztów sądowych według norm przepisanych. W uzasadnieniu przyznał, iż przeprowadził postępowania likwidacyjne w zakresie szkód powstałych w majątkach poszkodowanych D. T. (1), P. A. i R. G. (2). Podniósł, iż w przypadku poszkodowanego P. A. nie wykazano celowości najmu pojazdu zastępczego, w przypadku poszkodowanego R. G. (2) uznano, iż wystarczającym i ekonomicznie uzasadnionym okresem najmu pojazdu jest okres 7 dni, na który składa się 2 dni organizacyjne oraz 5 dni technologicznego czasu naprawy, zaś w przypadku poszkodowanego D. T. (1) uznano, iż wystarczającym i ekonomicznie uzasadnionym okresem najmu pojazdu jest okres 16 dni, na który składa się 2 dni organizacyjne, 3 dni technologicznego czasu naprawy, 6 dni od dnia najmu do dnia oględzin oraz 5 dni oczekiwania na dodatkowe oględziny. Pozwany podkreślił, iż w przypadku korzystania przez poszkodowanego z najmu pojazdu zastępczego refundacji mogą podlegać tylko wydatki rzeczywiście poniesione na taki najem, a w świetle stanowiska Sądu Najwyższego strata majątkowa powstaje dopiero z chwilą poniesienia kosztów najmu pojazdu zastępczego. Pozwany wskazał, iż z dokumentacji przedłożonej przez powoda wynika, że poszkodowani nie ponieśli wydatków za najem pojazdu zstępczego. Tym samym cesja wierzytelności pomiędzy poszkodowanymi a powodem nie mogła stanowić skutecznej podstawy dochodzenia roszczenia przez powoda.

W piśmie procesowym z dnia 5 sierpnia 2016 r. powód wskazał, że faktyczne poniesienie kosztów najmu pojazdów zastępczych nie jest warunkiem dochodzenia zwrotu tych kosztów przez powoda. Nie warunkuje też jego legitymacji procesowej oraz nie stanowi, że dopiero z momentem wydatkowania określonej kwoty przez poszkodowanych powstaje szkoda. Powód podniósł, że uszczerbek ten powstaje nie tylko w sytuacji opłacenia faktury za najem pojazdu, ale także wówczas gdy zostaje jedynie wystawiona taka faktura, bowiem w tej sytuacji w majątku poszkodowanego powstają pasywa.

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy wyrokiem z dnia 19 maja 2017 r. sygn. akt VIII GC 1447/16 sprostowanym postanowieniem z dnia 14 czerwca 2017r . orzekł, że:

1.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3.770,32 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwot:

⚫

od kwoty 1.279,20 złotych od dnia 21 października 2014 roku do dnia zapłaty,

⚫

od kwoty 1.611,28 złotych od dnia 23 stycznia 2014 roku do dnia zapłaty;

⚫

od kwoty 879,84 złotych od dnia 7 czerwca 2013 roku do dnia zapłaty;

oddala powództwo w pozostałej części;

2.  rozstrzyga o kosztach procesu zgodnie z zasadą odpowiedzialności z wynik procesu i stosunkowego rozdzielenia kosztów, przyjmując, że powód wygrał
w 41%, a stawkę kosztów zastępstwa procesowego ustalono na poziomie
minimalnej.

Orzeczenie to oparł na następujących ustaleniach faktycznych oraz rozważaniach natury prawnej:

W związku z kolizjami drogowymi, do których doszło odpowiednio w dniu
30 stycznia 2013 r. (poszkodowany D. T. (1)), w dniu 28 listopada 2013 r. (poszkodowany P. A.) oraz 6 czerwca 2014 r. (poszkodowany R. G. (3)) uszkodzone zostały pojazdy poszkodowanych. Sprawcy kolizji legitymowali się polisami ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartymi z pozwanym. Poszkodowani zgłosili szkody
u pozwanego, który przeprowadził postępowanie likwidacyjne.

Poszkodowany D. T. (1) w związku z niemożliwością korzystania z uszkodzonego w dniu 30 stycznia 2013 r. pojazdu, zwarł w dniu 8 lutego 2013 r. z powodem umowę najmu pojazdu zastępczego marki (...) o nr rej. (...) za wynagrodzeniem w wysokości 190,00 zł za jeden dzień najmu. Poszkodowany upoważnił powoda do dochodzenia i odbioru w jego imieniu roszczeń odszkodowawczych w zakresie zwrotu kosztów samochodu zastępczego od pozwanego. Poszkodowany zdał powyższy pojazd powodowi w dniu 8 lutego 2013 r. Z uwagi na długi czas najmu powód obniżył dzienną stawkę najmu do kwoty 140 zł.

W dniu 8 lutego 2013 roku poszkodowany D. T. (1) zbył swoją wierzytelność wobec pozwanego z tytułu odszkodowania za najem pojazdu zastępczego na rzecz powoda.

Powód wystawił poszkodowanemu fakturę VAT nr (...) na kwotę 5 319,95 złotych z tytułu 38 dni najmu pojazdu zastępczego. Jednak pozwany wypłacił powodowi odszkodowanie w kwocie 1360,00 zł z tytułu najmu pojazdu zastępczego przez D. T. (1) weryfikując przedstawioną przez powoda dzienną stawkę czynszu najmu do kwoty 85 zł oraz przyjmując za zasadny 16 dniowy czas najmu.

W związku z niemożliwością korzystania z uszkodzonego w dniu 28 listopada 2013 r. pojazdu, poszkodowany P. A. zwarł w dniu 13 grudnia 2013 r. z powodem umowę najmu pojazdu zastępczego marki (...) o nr rej. (...) za wynagrodzeniem w wysokości 130,00 zł za jeden dzień najmu. Poszkodowany P. A. w dniu zawarcia umowy najmu zbył ekspektatywę wierzytelność o odszkodowanie z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego przysługującej mu wobec pozwanego na rzecz powoda. Poszkodowany zdał powyższy pojazd powodowi w dniu 19 grudnia 2013 r. W kolejnych dniach poszkodowany korzystał z pojazdu marki (...) o nr rej. (...), który to pojazd poszkodowany zwrócił powodowi w dniu 23 grudnia 2013 r. Stawka za dobę najmu pojazdu tej klasy wynosiła 120,00 zł. Powód wystawił poszkodowanemu fakturę VAT nr (...) na kwotę 1 611,30 złotych z tytułu 11 dni najmu pojazdu zastępczego.

Pozwany odmówił wypłaty odszkodowania dotyczącego roszczenia z tytułu najmu pojazdu zastępczego P. A..

W związku z niemożliwością korzystania z uszkodzonego w dniu 6 czerwca 2014 r. pojazdu, poszkodowany R. G. (2) zwarł w dniu 10 czerwca 2014 r. z powodem umowę najmu pojazdu zastępczego marki (...) o nr rej. (...) za wynagrodzeniem w wysokości 130,00 zł za jeden dzień najmu. Poszkodowany R. G. (2) w dniu zawarcia umowy najmu zbył ekspektatywę wierzytelność o odszkodowanie z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego przysługującej mu wobec pozwanego na rzecz powoda. Poszkodowany zdał powyższy pojazd powodowi w dniu 24 czerwca 2014 r. Powód wystawił poszkodowanemu fakturę VAT nr (...) na kwotę 2 398,50 złotych z tytułu 15 dni najmu pojazdu zastępczego.

Pozwany wypłacił powodowi odszkodowanie w kwocie 1119,30 zł z tytułu najmu pojazdu zastępczego przez R. G. (2) za zasadny przyjmując 7 dniowy czas najmu, w tym 5 dni zgodnie z technologicznym czasem naprawy oraz 2 dni organizacyjne.

Sąd Rejonowy uznał, że uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego w przypadku szkody:

1)  z dnia 30 stycznia 2013 roku wynosił 16 dni kalendarzowych od 6 marca 2013 roku do 21 marca 2013 roku,

2)  z dnia 28 listopada 2013 roku wynosił 11 dni kalendarzowych od 13 grudnia 2013 roku do 23 grudnia 2013 roku,

3)  z dnia 6 czerwca 2013 roku wynosił 20 dni kalendarzowych od 11 czerwca 2013 roku do 30 czerwca 2014 roku.

Natomiast uzasadniona stawka najmu pojazdu zastępczego przy szkodzie:

1)  z dnia 30 stycznia 2013 roku za najem pojazdu segmentu „C” powinna wynosić 136,82 zł brutto, przy zafakturowanej stawce wynoszącej 159,90 zł.

2)  z dnia 28 listopada 2013 roku za najem pojazdu segmentu „C” powinna wynosić 136,82 zł brutto, przy zafakturowanej stawce wynoszącej 159,90 zł.

3)  z dnia 6 czerwca 2014 roku za najem pojazdu segmentu „B” powinna wynosić 92,74 zł brutto, przy zafakturowanej stawce wynoszącej 159,90 zł.

Sąd Rejonowy dokonał powyższych ustaleń faktycznych na podstawie okoliczności bezspornych dokumentów prywatnych oraz w oparciu o pisemną opinię biegłego sądowego S. G..

Sąd I instancji w oparciu o art. 278 k.p.c. a contrario pominął jednocześnie dowód z opinii innego biegłego, uznając, że zarzuty podnoszone przez pozwanego w odniesieniu do opinii biegłego S. G. nie wymagają pozyskiwania dodatkowego stanowiska, a jedynie prawidłowej jego oceny. Zdaniem Sądu Rejonowego w zakresie oznaczenia technologicznego czasu naprawy i uzasadnionego okresu najmu pojazdów zastępczych opinia pisemna nie była kwestionowana.

Sąd Rejonowy zważył, że zgodnie z art. 509 k.c. powód nabył od poszkodowanych roszczenia wobec pozwanego na podstawie umów przelewu opisanych wyżej wierzytelności, co skutkowało wstąpieniem powoda w prawa i obowiązki pierwotnego wierzycieli pozwanego.

W myśl art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z ubezpieczenia OC przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem są zobowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia.

Stosownie zaś do art. 36 ust. 1 w/w ustawy odszkodowanie ustala się
i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem, najwyżej jednak do ustalonej w umowie sumy gwarancyjnej.

Stosownie do treści art. 822 § 1 k.c. w wykonaniu umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej pozwany przyjął odpowiedzialność za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność ponosi ubezpieczony. Świadczenie ubezpieczyciela obejmuje zapłatę sumy pieniężnej odpowiadającej wysokości poniesionej przez poszkodowanego szkody (art. 805 § 1 i 2 k.c.). Przesłankami odpowiedzialności odszkodowawczej są: zdarzenie, z którym przepis prawny łączy odpowiedzialność odszkodowawczą, powstanie szkody oraz adekwatny związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem i szkodą (art. 361 k.c.). W przypadku wystąpienia wymienionych przesłanek naprawienie szkody, przez podmiot do tego zobowiązany, powinno polegać na przywróceniu w majątku poszkodowanego stanu rzeczy naruszonego zdarzeniem wyrządzającym szkodę, nie może przewyższać jednak wysokości faktycznie poniesionej szkody.

Poszkodowany może żądać zatem zwrotu wydatków poniesionych na najem pojazdu zastępczego przez czas potrzebny do naprawy albo nabycia pojazdu, jeżeli z okoliczności wynika, iż w tym czasie rzeczywiście korzystałby z uszkodzonego (zniszczonego) pojazdu, a zarazem nie miał dogodnej i bardziej ekonomicznej możliwości posłużenia się innym pojazdem. Ze względu na to, że korzystanie z samochodu jest obecnie standardem, co do zasady rzeczywiście nie można uznać, iż w ramach obowiązku nie powiększania szkody poszkodowany jest zobowiązany do przemieszczania się komunikacją miejską.

Mając na względzie, że rozstrzygnięcie sprawy wymagało uzyskania wiadomości specjalnych Sąd I instancji dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego mgr inż. S. G. na okoliczność kosztów najmu pojazdu zastępczego. Sąd Rejonowy w całości uznał za właściwe i uzasadnione ustalenia biegłego, który wskazał koszt wynajmu samochodów zbliżonych ze względu na markę, typ i model do pojazdów poszkodowanych.

Odnosząc się do roszczenia powoda w zakresie szkody D. T. (2) wskazać należy, że Sąd I instancji uznał za wiarygodne niekwestionowane przez strony ustalenia biegłego, że naprawa pojazdu poszkodowanego wraz z czynnościami koniecznymi do prawidłowej obsługi klienta przez warsztat pozwalają na ustalenie czasu uzasadnionego najmu pojazdu zastępczego przez okres 16 dni. Sąd Rejonowy jednocześnie nie widział podstaw do weryfikowania wysokości stawki najmu pojazdu zastępczego, wobec czego należności powoda w tym zakresie ustalił na kwotę 2.239,84 złotych (16 dni x 139,99 złotych). Uwzględniając jednocześnie dokonaną przez pozwanego wypłatę odszkodowania w kwocie 1.360,00 złotych, Sąd uznał za zasadne roszczenie powoda w kwocie 879,84 złotych (2239,84-1360,00).

W odniesieniu do szkody P. A. Sąd I instancji uznał za wiarygodne niekwestionowane przez strony ustalenia biegłego, że naprawa pojazdu poszkodowanego wraz z czynnościami koniecznymi do prawidłowej obsługi klienta przez warsztat pozwalają na ustalenie czasu uzasadnionego najmu pojazdu zastępczego przez okres 11 dni. Sąd Rejonowy jednocześnie nie widział podstaw do weryfikowania wysokości stawki najmu pojazdu zastępczego, wobec czego należności powoda w tym zakresie ustalił na kwotę 1.611,28 złotych (11 dni x 146,48 złotych).

Przy ustalaniu rozmiaru szkody R. G. (2) wskazać należy, że Sąd I instancji nie widział podstaw do weryfikowania czasu trwania najmu pojazdu zastępczego przedstawionego przez powoda, wobec wyraźnego wskazania przez biegłego sądowego, że okres ten (15 dni) był niezbędny dla naprawy pojazdu poszkodowanego, a tymczasem najem pojazdu zastępczego w tym okresie był zasadny. Jednocześnie Sąd Rejonowy uwzględnił wyraźne stanowisko pozwanego, zgodnie z którym nie kwestionował on stawki najmu pojazdu zastępczego w przypadku poszkodowanego R. G. (2) wobec czego należności powoda w tym zakresie ustalił na kwotę 2.239,84 złotych (15 dni x 159,99 złotych). Uwzględniając jednocześnie dokonaną przez pozwanego wypłatę odszkodowania w kwocie 1.119,30 złotych, Sąd uznał za zasadne roszczenie powoda w kwocie 1.279,20 złotych (2.398,50-1119,30).

Sąd Rejonowy zauważył w trakcie analizy wydanego rozstrzygnięcia, że popełnił omyłkę rachunkową w zakresie obliczenia kwoty uzasadnionego czynszu najmu pojazdu zastępczego przez R. G. (2), gdyż uwzględniając powyższe (niebudzące wątpliwości rozważania Sądu w pełni zgodne co do stawki ze stanowiskiem stron) należność z tytułu wierzytelności R. G. (2) winna wynieść nie kwotę 365,70 złotych, ale w pełni żądaną przez powoda kwotę 2.239,84 złotych (15 dni x 159,99 złotych), pomniejszoną o wypłatę pozwanego.

Powyższe powoduje, że łączna kwota zasądzona winna wynieść 3.770,32 złotych (1.279,20 + 1.611,28 + 879,84 złote) w miejsce zasądzonych 2.856,82 złotych.

Ponadto w myśl art. 481 § 1 k.c., jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi, a zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie (art. 14 ust. 1 z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych).

Reasumując, na podstawie art. 361 § 2 k.c. Sąd Rejonowy w punkcie I sentencji wyroku zasądził od pozwanego na rzecz powoda – zgodnie z postanowieniem o sprostowaniu z dnia 14 czerwca 2017 roku kwotę 3.770,32 złotych z ustawowymi odsetkami od dni:

⚫

od kwoty 879,84 złotych (w miejsce 365,70 złotych) od dnia 7 czerwca 2013 do dnia zapłaty,

⚫

od kwoty 1.611,28 złotych od dnia 23 stycznia 2014 roku do dnia zapłaty;

⚫

od kwoty 1.279,20 złotych (w miejsce 365,70 złotych) od dnia 21 października 2014 roku do dnia zapłaty.

W oparciu o art. 822 § 1 k.p.c. a contrario Sąd Rejonowy oddalił powództwo w pozostałej części, która de facto dotyczyło części okresu najmu pojazdu zastępczego D. T. (1) zweryfikowanego przez Sąd w oparciu o opinię biegłego sądowego.

W punkcie 2. sentencji wyroku Sąd I instancji orzekł o kosztach postępowania, opierając swoje rozstrzygnięcie o przepisy art. 98 § 1 k.p.c. w związku z art. 99 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Uznając po zmianie, że powód przegrał w 55% i zgodnie z art. 108 k.p.c. pozostawiając ostateczne wyliczenie kosztów procesu referendarzowi sądowemu.

Apelację od opisanego wyżej wyroku wniósł powód w części:

1.  oddalającej powództwo (pkt 1.) w zakresie żądania zapłaty kwoty 3.079,78 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od tej kwoty od dnia 7 czerwca 2013 r. do dnia zapłaty,

2.  w części rozstrzygającej o kosztach postępowania (pkt 2.).

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1)  błąd w ustaleniach faktycznych poprzez przyjęcie przez sąd I instancji, że:

a)  strona powodowa nie kwestionowała opinii biegłego w zakresie oznaczenia uzasadnionego okresu najmu pojazdów zastępczych, podczas gdy takie zastrzeżenie zostało zgłoszone,

b)  bezspornym między stronami jest ustalenie w oparciu o opinię biegłego i określony przez biegłego w szkodzie D. T. (1) tzw. uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego, a obejmujący 16 dni kalendarzowych, podczas gdy strona powodowa zgłaszając zastrzeżenia wskazała na nieujęcie przez biegłego wszystkich składowych jakie mieszczą się w definicji tzw. uzasadnionego okresu najmu,

c)  poszkodowany D. T. (1) zdał powodowi pojazd (...) nr rej. (...) w dniu 8 lutego 2013 r., podczas gdy pojazd ten został zdany w dniu 18 marca 2013 r.

2)  naruszenie przepisów prawa procesowego, które miało wpływ na wynik sprawy, tj. art. 233 § 1 kpc w zw. z art. 227 kpc oraz art. 328 § 2 kpc, poprzez:

a)  przyjęcie a priori z przekroczeniem granic swobodnej oceny dowodów, że z ustalonego w sprawie stanu faktycznego na podstawie zgromadzonego materiału wynika, że strona powodowa nie kwestionowała opinii biegłego w zakresie oznaczenia uzasadnionego okresu najmu pojazdów zastępczych, co w konsekwencji doprowadziło w szkodzie D. T. (1) do wyciągnięcia przez Sąd błędnego wniosku i przyjęcia przez ten Sąd (również wbrew orzecznictwu sądowemu) za uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego wynoszący 16 dni, podczas gdy okres ten wynosił 38 dni,

b)  przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, dokonanej wybiórczo, wbrew zasadom logiki, doświadczenia życiowego, obowiązującemu orzecznictwu i w oderwaniu od stanu faktycznego sprawy polegającego na pominięciu w szkodzie D. T. (1) jako uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego tzw. okres oczekiwania na oględziny pojazdu, a który to okres, tj. od 8 lutego 2013 r. do 14 lutego 2013 r. oraz od dnia 28 litego 2013 r. do dnia 6 marca 2013 r., wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego (dokumentacja akt postępowania likwidacyjnego, dokumentacja załączona do pozwu przez powoda i opinia biegłego), a co więcej czas ten był uznany przez pozwanego w toku postępowania likwidacyjnego,

c)  brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i dokonania jego oceny z pominięciem części materiału, tj. dokumentów z akt postepowania likwidacyjnego oraz dokumentacji załączonej przez powoda do pozwu, z której wynika, że okres najmu obejmował również czas dwukrotnego oczekiwania na oględziny pojazdu przez pozwanego, tj. od 8 lutego 2013 r. do 14 lutego 2013 r. oraz od dnia 28 litego 2013 r. do dnia 6 marca 2013 r., a w konsekwencji błędne przyjęcie, że uzasadnionym okresem najmu pojazdu zastępczego w szkodzie D. T. (1) jest okres 16 dni, podczas gdy uzasadniony okres najmu w tej szkodzie wynosi 38 dni.

d)  brak wskazania przyczyn w uzasadnieniu wyroku, dla których Sąd I instancji jako uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego w szkodzie D. T. (1) przyjął wyłącznie okres technologicznego czasu naprawy, okres organizacji naprawy, okres na sprowadzenie części, dni wolne (weekendy) oraz okres na sprawdzenie pojazdu i wydanie go powodowi, a pominął okres od dnia wynajmu do dnia pierwszych oględzin pojazdu oraz do dnia zgłoszenia drugich oględzin do dnia ich wykonania, a który to okres uznał z kolei sam pozwany w toku postępowania likwidacyjnego,

3)  naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 361 § 2 kc w zw. z art. 363 § 1 kc w zw. z art. 822 § 1 kc w zw. z art. 805 § 1 i 2 kc w zw. z art. 6 kc w zw. z art. 34 ust. 1 i art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 392 ze zmianami) poprzez niewłaściwe ich zastosowanie polegające na oparciu się przez Sąd I instancji wyłącznie o opinię biegłego w zakresie ilości dni najmu pojazdu zastępczego w szkodzie D. T. (1); przyjęcia, że uzasadnionym okresem najmu pojazdu zastępczego, jest okres wskazany przez biegłego, a obejmujący wyłącznie okres technologicznego czasu naprawy, okres organizacji naprawy, okres na sprowadzenie części, dni wolne (weekendy) oraz okres na sprawdzenie pojazdu i wydanie go powodowi z całkowitym pominięciem okresu oczekiwania na oględziny pojazdu uszkodzonego; nieuwzględnienie przez Sąd zasad pełnego odszkodowania oraz poglądów doktryny i orzecznictwa dotyczących sposobu i zasad ustalenia tzw. uzasadnionego okresu najmu pojazdu zastępczego, jak również niepoczynienia przez ten Sąd własnych ustaleń, co doprowadziło do wydania błędnego wyroku i nienaprawienia szkody doznanej przez powoda,

4)  naruszenie przepisów postępowania tj. art. 98 § 1 kpc w zw. z art. 99 kpc polegające na ustaleniu w wyroku (pkt 2), że powód wygrał w 41%, podczas gdy powód wygrał w 55%.

Mając powyższe na uwadze wniósł o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części oddalającej powództwo ponad kwotę 3.770,32 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie (pkt 1) oraz w części rozstrzygającej o kosztach procesu (pkt 2) poprzez uwzględnienie powództwa także co do kwoty 3.079,78 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 7 czerwca 2013 r. do dnia zapłaty;

2.  ewentualnie uchylenie zaskarżonej części wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, wraz z rozstrzygnięciem o kosztach procesu za obie instancje.

Pozwany w odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu. Jego zdaniem skoro powód pomimo zarzutów stawianych opinii biegłego w piśmie z dnia 16 listopada 2016 r., co do zarzutu braku uwzględnienia przez biegłego okresu oczekiwania na oględziny, biorąc następnie udział w przesłuchaniu biegłego ich nie podtrzymywał, tak samo jak w kolejnym piśmie z dnia 21 grudnia 2016 r., to Sąd miał podstawy uznać, iż opinia biegłego w tym zakresie nie jest kwestionowana przez powoda. W ocenie pozwanego zarzuty apelacji są bezzasadne.

Sąd Okręgowy zważył, że:

Apelacja okazała się uzasadniona.

Skarżący słusznie powołuje się na swoje zastrzeżenia co do opinii biegłego odnośnie ustalenia uzasadnianego okresu najmu pojazdu zastępczego przez D. T. (1), które pominął Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

Zgodnie z uchwałą składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 roku, III CZP 5/2011 (lex polonica nr 2790743), „odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego; nie jest ona uzależniona od niemożności korzystania przez poszkodowanego z komunikacji zbiorowej.”

Utrwalony w orzecznictwie jest pogląd, iż niemożność korzystania z rzeczy, np. z uszkodzonego w kolizji samochodu, jest normalnym następstwem szkody, powodującym obowiązek wypłaty odszkodowania, w szczególności, gdy zastąpienie rzeczy uszkodzonej w okresie jej naprawy wymagało wydatków.

Niewątpliwie w niniejszej sprawie najem pojazdu zastępczego był celowy i uzasadniony, bowiem poszkodowany nie posiadał innego pojazdu.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego oraz sądów powszechnych przyjmuje się, że w przypadku tzw. szkody całkowitej odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego w okresie niezbędnym do nabycia innego pojazdu mechanicznego, (patrz uchwała SN z 22 listopada 2013 r., III CZP 76/13; uchwała 7 sędziów SN z dnia 17 listopada 2011 r., III CZP 05/11, wyrok SN z dnia 8 września 2004 r., IV CK 672/03).

Uzasadniony oznacza w tym przypadku okres pozostający w związku przyczynowym pomiędzy niemożliwością korzystania z uszkodzonego lub zniszczonego pojazdu, a odpłatnym korzystaniem z wynajętego pojazdu zastępczego.

Jak wynika z umowy najmu z dnia 8 lutego 2013 r. oraz protokołu zdawczo odbiorczego (k. 21) poszkodowany ten wynajął pojazd w dniu zwarcia umowy (k. 14-15). Najem trwał 38 dni, a jego koszt wyniósł 5.319,95 zł (faktura na k. 50). Pozwany jak wynika z decyzji z dnia 31.05.2013 r. z tego tytułu uznał swoją odpowiedzialność do kwoty 1360 zł za 16 dni od dnia najmu pojazdu do dnia oględzin 6 dni, techniczny czas naprawy 3 dni, okres oczekiwania na dodatkowe oględziny 5 dni oraz 2 dni na czynności organizacyjne (decyzja na k. 53). Jak wynika z opinii biegłego sądowego na k. 122-131 z technologicznego punktu widzenia można przyjąć, że naprawa trwała 7 dni roboczych, ponad potrzebne były 1 dzień na czynności organizacyjne i 2 dni na sprowadzenie niezbędnych części oraz 1 dzień na sprawdzenie pojazdu po naprawie, co daje łącznie 11 dni roboczych, czyli zdaniem biegłego 15 dni kalendarzowych w okresie od 7 marca 2013 r. do 21 marca 2013 r. Ponadto biegły wskazał, że faktycznie oględziny przedmiotowego pojazdy wykonano w dniu 14 lutego 2013 r., a kosztorys pozwany opracował w dniu 6 marca 2013 r. i prawdopodobnie w tym dniu przesłał do warsztatu. W dniu następnym warsztat mógł przystąpić do naprawy pojazdu. Dalej biegły stwierdził, że okres najmu pojazdu powinien trwać 16 dni kalendarzowych od 6 marca 2013 r. do 21 marca 2013 r.

W ocenie Sądu Okręgowego należy zweryfikować wnioski biegłego, który wskazał ile powinien trwać przedmiotowy najem gdyby pozwany niezwłocznie dokonał oględzin i opracował oraz dostarczył do warsztatu kosztorys. Tymczasem sam biegły na k. 125 wskazuje, że poszkodowany zgłosił pozwanemu szkodę już w dniu 30 stycznia 2013 r., a oględziny pozwany wykonał dopiero w dniu 14 lutego 2013 r., po czym kosztorys do warsztatu doręczył 6 marca 2013 r. co jak wskazuje stanowiło podstawę do rozpoczęcia naprawy. Bezzasadny jest przy tym wniosek biegłego, że dopiero od 6 marca 2013 r. poszkodowany miał również podstawę do wynajęcia pojazdu zastępczego. Konkluzję biegłego przyjął jako podstawę orzeczenia Sad Rejonowy. Tymczasem nie budzi wątpliwości, że już w dniu 30 stycznia 2013 r. w dniu szkody poszkodowany został pozbawiony możliwości korzystania z uszkodzonego pojazdu. Szkodę zgłosił pozwanemu niezwłocznie 31 stycznia 2013 r. Pojazd wynajął w dniu dopiero w dniu 8 lutego 2013 r. Słusznie apelujący zarzuca przy tym, iż sam pozwany w swojej decyzji powołanej wyżej uznaje za uzasadniony okres najmu od dnia wynajęcia pojazdu, czyli od 8 lutego i uwzględnia okres oczekiwania na oględziny do 14 lutego 2013 r. – 6 dni i dodatkowe oględziny 5 dni, co pominął biegły oraz Sąd I instancji. Dalej zgodzić się należy z ustaleniami biegłego, że poszkodowany nie miał podstaw do rozpoczęcia naprawy pojazdu do dnia przekazania do warsztatu przez pozwanego kosztorysu co nastąpiło dopiero w dniu 6 marca 2013 r. i od tego dnia należy uwzględnić za uzasadniony wyliczony przez biegłego technologiczny czas naprawy wraz z pozostałymi opisanymi przez biegłego czynnościami, który wyniósł 11 dni roboczych i 16 dni kalendarzowych, co wskazuje na uzasadnione zakończenie najmu w dniu 21 marca 2013 r. Tymczasem jak wskazuje apelujący najem ten faktycznie trwał krócej bo zakończył się w dniu 18 marca 2013 r.

W ocenie Sądu Okręgowego brak jest uzasadnionych podstaw aby nie uwzględnić całego okresu najmu pojazdu zastępczego przez poszkodowanego D. T. (1) od dnia 8 lutego do 18 marca 2013 r. Nie może on ponosić odpowiedzialności za to, że pozwany zwlekał z przeprowadzeniem oględzin, a następnie po ich wykonaniu, musiały być przeprowadzone dodatkowe oględziny na co też musiał oczekiwać, a następnie pozwany zwlekał z opracowaniem kosztorysu. Przez ten cały czas poszkodowany był pozbawiony możliwości korzystania ze swojego auta co uprawniało go do wynajęcia pojazdu zastępczego nie tylko w okresie technologicznej naprawy ale także w czasie oczekiwania na czynności pozwanego związane z likwidacją szkody. Poszkodowany nie może przy tym ponosić konsekwencji za opieszałość pozwanego w tym zakresie.

W tej sytuacji zgodzić się należy z zarzutami apelacji powoda co do opinii biegłego w tym zakresie w całości. Zwracał on na nie uwagę również Sądowi Rejonowemu, który je pominął. Zgodzić się też należy z tym, że dokonanie ustaleń faktycznych w omawianym wyżej zakresie nie wymagało wiedzy specjalnej biegłego i Sąd mógł i powinien dokonać weryfikacji stanowiska i dat podanych przez biegłego na podstawie całokształtu materiału dowodowego sprawy, czego zaniechał. W konsekwencji doszło do błędnych ustaleń faktycznych w sposób opisany w apelacji, a także do naruszenia prawa materialnego to jest zasady pełnego odszkodowania art. 361 § 2 kc. Pozwany zobowiązany jest bowiem w miejsce ubezpieczonego u niego sprawcy uszkodzenia pojazdu poszkodowanego zapłacić również pełne koszty wynajmu pojazdy za okres przez, który nie mógł on korzystać z uszkodzonego pojazdu, nie tylko w czasie technologicznej naprawy, ale także w czasie trwania prowadzonego w sposób opieszały przez pozwanego postępowania likwidacyjnego.

Kierując się powyższym zaskarżony wyrok podlegał zmianie na podstawie art. 386 § 1 kpc, w ten sposób, że w punkcie 1. (pierwszym) zasądzoną od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3.770,32 zł (uwzględniając postanowienie o sprostowaniu z dnia 14 czerwca 2017 r.) podwyższa do kwoty. 6.850,10 zł oraz kwotę opisaną w trzeciej kropce punktu 1. (pierwszego) 879,84 zł (uwzględniając postanowienie o sprostowaniu z dnia 14 czerwca 2017 r.) podwyższa do kwoty 3.959,62 zł. Ponadto skoro powód wygrał proces w pierwszej instancji w 100% należało zmienić rozstrzygnięcie zawarte w punkcie 2. (drugim) zaskarżonego wyroku w ten sposób, że rozstrzyga o kosztach procesu zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, przyjmując, że powód wygrał w 100%, a stawkę kosztów zastępstwa procesowego ustala na poziomie minimalnej, pozostawiając ostateczne wyliczenie kosztów referendarzowi sądowemu (art. 108 § 1 kpc).

O kosztach postępowania za instancję odwoławczą orzeczono również zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania apelacyjnego – art. 98 kpc. Pozwany zobowiązany jest zwrócić powodowi poniesione przez niego koszty opłaty sądowej w kwocie 154 zł i wynagrodzenia pełnomocnika procesowego w kwocie 450 zł (§ 2 pkt 3) w zw. z §10 ust. 1 pkt 1) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych Dz. U. z 2015 r., poz. 1804 ze zmianami). Łącznie kwotę 604 zł.

Marek Tauer Elżbieta Kala Wiesław Łukaszewski