Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 listopada 2013 roku.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim w IV Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący SSA Stanisław Tomasik

Sędziowie SO Sławomir Gosławski

SO Tadeusz Węglarek (spr.)

Protokolant Agnieszka Olczyk

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Piotrkowie Trybunalskim Sławomira Kierskiego

po rozpoznaniu w dniu 26 listopada 2013 roku

sprawy M. S. (1)

oskarżonego z art. 279 § 1 kk, z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 279 § 1 kk w zb. z art. 288 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

A. D.

oskarżonego z art. 279 § 1 kk, z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 279 § 1 kk w zb. z art. 288 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

M. M. (1)

oskarżonego z art. 279 § 1 kk, z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 279 § 1 kk w zb. z art. 288 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

z powodu apelacji wniesionych przez obrońców oskarżonych M. S. (1) i A. D. oraz przez oskarżonego M. M. (1)

od wyroku Sądu Rejonowego w Bełchatowie

z dnia 25 lipca 2013 roku sygn. akt II K 755/13

na podstawie art. 437 § 1 kpk, art. 624 § 1 kpk, art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (tekst jednolity: Dz. U. Nr 49 poz. 223 z 1983 roku z późniejszymi zmianami) utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok, uznając apelacje za oczywiście bezzasadne;

zwalnia oskarżonych M. S. (1), A. D. i M. M. (1) od opłaty za drugą instancję i zwrotu wydatków poniesionych przez Skarb Państwa w postępowaniu odwoławczym.

Sygn. akt IV Ka 569/13

UZASADNIENIE

M. S. (1), A. D., M. M. (1) zostali oskarżeni o to, że:

I.  w dniu 8 kwietnia 2013 roku na oś. O.w B., woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu wraz z inną ustaloną osobą, co do której materiały wyłączono do odrębnego postępowania, dokonali kradzieży z włamaniem do mieszkania oznaczonego numerami (...), w ten sposób, że po uprzednim wyłamaniu drzwi balkonowych dostali się do wnętrza, skąd zabrali w celu przywłaszczenia dwa laptopy marki M. (...), aparat fotograficzny marki S., tablet marki L., biżuterię złotą i srebrną, pióro marki P., zagraniczną walutę z różnych krajów oraz nóż typu „finka”, powodując straty o łącznej wartości 7000 zł na szkodę S. R.,

tj. o czyn z art. 279 § 1 kk.

II.  w dniu 8 kwietnia 2013 r na oś. O. w B., woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu wraz z inną ustaloną osobą, co do której materiały wyłączono do odrębnego postępowania, usiłowali dokonać kradzieży z włamaniem do mieszkania oznaczonego nr (...), poprzez wyważenie okna balkonowego jednak zamierzonego celu nie osiągnęli, gdyż zostali spłoszeni przez lokatora sąsiedniego mieszkania, w wyniku czego powstały uszkodzenia mienia w postaci wgnieceń ościeżnicy okna balkonowego, na sumę strat 1000 zł, na szkodę M. G.,

tj. o czyn z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 279 § 1 kk w zb. z art. 288 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk.

Sąd Rejonowy w Bełchatowie w II Wydziale Karnym wyrokiem z dnia 25 lipca 2013 roku w sprawie o sygn. akt Ii K 755/13:

1.oskarżonych M. S. (1), A. D. i M. M. (1) w ramach zarzucanego im czynu z pkt I uznał ich za winnych tego, że w dniu 8 kwietnia 2013 roku na oś. O. w B., woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu wraz z inną ustaloną osobą, co do której materiały wyłączono do odrębnego postępowania, dokonali kradzieży z włamaniem do mieszkania oznaczonego numerami (...), w ten sposób, że po uprzednim wyłamaniu drzwi balkonowych dostali się do wnętrza, skąd zabrali w celu przywłaszczenia dwa laptopy marki M. (...), aparat fotograficzny marki S. (...) model (...) 3, tablet marki L., biżuterię złotą i srebrną, pióro marki PARKER, zagraniczną walutę z różnych krajów oraz nóż typu „finka”, powodując straty o łącznej wartości 7000 zł na szkodę S. R., tj. przestępstwa wypełniającego dyspozycję art. 279 § 1 kk i na podstawie art. 279 § 1 kk wymierzył im kary:

- M. S. (1) i A. D. po 1 roku pozbawienia wolności;

- M. M. (1) 1 roku i 10 miesięcy pozbawienia wolności

2.oskarżonych M. S. (1), A. D. i M. M. (1) uznał za winnych dokonania zarzucanego im czynu z pkt II wypełniającego dyspozycję art. 13 § 1 kk w zw. z art. 279 § 1 kk i art. 288 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk z tą zmianą, ze wyeliminował z jego opisu stwierdzenie „wraz z inną ustaloną osobą co do której materiały wyłączono do odrębnego postępowania” i na podstawie art. 14 § 1 kk w zw. z art. 279 § 1 kk w zw. z art. 11 § 3 kk wymierzył im kary:

- M. S. (2) i A. D. po 1 roku pozbawienia wolności;

- M. M. (1) 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności

3.na podstawie art. 85 kk w zw. z art. 86 § 1 kk wymierzył oskarżonym kary łączne:

- M. S. (1) i A. D. po 1 roku i 3 miesiącach pozbawienia wolności;

- M. M. (1) 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności;

4.na podstawie art63 § 1 kk na poczet orzeczonych kar na poczet orzeczonych kar łącznych pozbawienia wolności zaliczył oskarżonym M. S. (3), A. D. i M. M. (1) okresy tymczasowego aresztowania od dnia 08 kwietnia 2013 roku do dnia 22 lipca 2013 roku przyjmując, że jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności jest równy jednemu dniowi kary pozbawienia wolności;

5.zasądził od oskarżonych na rzecz Skarbu Państwa z tytułu opłaty kwoty:

- od M. S. (2) i A. D. po 300 złotych;

- od M. M. (1) 400 złotych i z tytułu zwrotu wydatków kwoty:

- od M. S. (1) i M. M. (1) po 1.558,21 zł;

- od A. D. 1.838,21 zł.

Powyższy wyrok w części orzeczenia o karze na korzyść oskarżonych zaskarżyli obrońcy oskarżonych M. S. (1) i A. D. oraz osobiście oskarżony M. M. (1).

Obrońca oskarżonego M. S. (1) z podstawy art. 438 pkt 4 kpk wyrokowi zarzucił:

- rażącą niewspółmierność orzeczonych wobec oskarżonego M. S. (1) kar jednostkowych 1 roku bezwzględnego pozbawienia wolności, a w konsekwencji rażącą niewspółmierność kary łącznej w rozmiarze 1 roku i 3 miesięcy bezwzględnego pozbawienia wolności zamiast kary łącznej 1 roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania kary na okres próby wynoszący 4 lata i kary grzywny w wymiarze 40 stawek dziennych po 20 złotych każda, która uwzględnia rzeczywisty stopień społecznej szkodliwości zarzucanych oskarżonemu czynów oraz fakt, iż przypisanych przestępstw w/w dopuścił się jako osoba niekarana.

W konkluzji wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia w zakresie dotyczącym wymiaru kary łącznej pozbawienia wolności i wymierzenie mu kary 1 roku i 3 miesięcy łącznej kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania kary na okres próby wynoszący 4 lata, grzywny w rozmiarze 4 stawek dziennych przy przyjęciu, że jedna stawka wynosi 20 złotych.

Obrońca oskarżonego A. D. z podstawy art. 438 pkt 4 kpk wyrokowi zarzucił:

- rażącą niewspółmierność (surowość) orzeczonej łącznej kary pozbawienia wolności w stosunku do stopnia społecznej szkodliwości przestępstw jakie dokonał relacji do celów jakie kara ta winna spełnić w zakresie prewencji szczególnej i społecznego oddziaływania biorąc pod uwagę dotychczasową niekaralność oskarżonego oraz jego młody wiek i nieukształtowaną psychikę (osoba młodociana).

W konkluzji wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia w zaskarżonej części poprzez wymierzenie oskarżonemu za dwa czyny jednostkowe kary po dwa lata pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby pięciu lat oraz łącznej kary dwóch lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 5 lat.

Oskarżony M. M. (1) bez podstawy prawnej, a faktycznie z podstawy art. 438 pkt 4 kpk wyrokowi stawia zarzut rażącej niewspółmierności w sensie jej surowości, będącej wynikiem niedostatecznego uwzględnienia jego podrzędnej roli przy popełnianiu przestępstw.

W konkluzji wniósł o wymierzenie łagodniejszej kary, adekwatnej do jego winy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Na wstępie stwierdzić należy, ze sprawstwo i wina oskarżonych M. S. (1), A. D. i M. M. (2) nie są kwestionowane. W tym miejscu stwierdzić wypada, że Sąd Rejonowy przeprowadził postępowanie dowodowe w sposób właściwy gromadząc niezbędny materiał dowodowy. Następnie sąd przeprowadził wszechstronną i wnikliwą ocenę zgromadzonego materiału i wyciągnął prawidłowe wnioski z prawidłowo ustalonych faktów co do okoliczności popełnienia przez oskarżonych przestępstw, w tym również co do braku po ich stronie z góry powziętego zamiaru w dokonaniu większej ilości przestępstw.

Swoje stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku należycie i logicznie uzasadnił, podając które fakty uznał za udowodnione, a którym odmówił takiego charakteru.

Podał także na jakich w tej mierze oparł się dowodach i dlaczego odmówił wiary dowodom przeciwnym.

Kompleksowa ocena materiału dowodowego dokonana przez Sąd Rejonowy jest zgodna z zasadami doświadczenia życiowego i regułami logicznego rozumowania. Sąd Okręgowy w pełni podziela i akceptuje oceny, zapatrywania i ustalenia sądu I instancji zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Sprawstwo oskarżonych w zakresie przypisanych im czynów nie budzi wątpliwości.

Nie budzi zastrzeżeń sądu odwoławczego wymiar orzeczonych przez sąd I instancji kar pozbawienia wolności. Wszak w przypadku oskarżonych M. S. (1) i A. D. kary jednostkowe za poszczególne czyny wymierzone zostały w najniższym wymiarze przewidzianej za zarzucone przestępstwa. W przypadku oskarżonego M. M. (1) są one nieznacznie wyższe od dolnego progu sankcji, a przy wymiarze kar wobec tego oskarżonego sąd meriti uwzględnił wielokrotną karalność tego oskarżonego.

Co prawda przy orzekaniu kary łącznej dopuszczalne jest zastosowanie zasady pełnej absorpcji, jak i zasady pełnej kumulacji, to jednak należy pamiętać, że zastosowanie każdej z tych zasad jest rozstrzygnięciem skrajnym, które może być stosowane wyjątkowo. Może być ona zastosowana, gdy pomiędzy poszczególnymi przestępstwami zachodzi bardzo bliski związek przedmiotowo – podmiotowy , a przesłanka prognostyczna pozwala na stwierdzenie, że kara łączna w wysokości najwyższej z orzeczonych kar jednostkowych jest wystarczająca dla oceny zachowania sprawcy. W realiach tej sprawy sąd meriti zastosował przy orzekaniu kary łącznej, uznając że zasada pełnej absorpcji w realiach tej sprawy nie pozwalałaby na właściwą ocenę zachowań sprawcy. Również różnicując wymiar kar łącznych pomiędzy oskarżonymi M. S. (1) i A. D. a M. M. (1), sąd słusznie uwzględnił wielokrotną karalność oskarżonego M. M. (1).

Jak stwierdził Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 12 lipca 2000 r., II Aka 171/00, OSA 2001, nr 1 z reguły popełnienie dwóch lub więcej przestępstw jest czynnikiem prognostycznym przemawiającym za orzekaniem kary łącznej surowszej od wynikającej z dyrektywy pełnej absorpcji.

Odnosząc się wprost do zarzutów zawartych w skargach apelacyjnych zauważyć należy, iż zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego zmiana kary w instancji odwoławczej, nie może nastąpić w każdym wypadku, w którym jest możliwa wedle własnej oceny sądu odwoławczego, lecz wtedy tylko , gdy kara orzeczona nie daje się zaakceptować z powodu różnicy pomiędzy nią, a karą sprawiedliwą. Różnicy o randze zasadniczej i rażącej, „wręcz bijącej w oczy” /por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 1995 roku KZS 4/96/42; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 1972 roku – VKRN 230/72, LEX nr 21497/.

Analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego oraz poczynionych na tej podstawie przez Sąd I instancji ustaleń faktycznych /niekwestionowanych przez strony, o czym była już mowa na wstępie rozważań/, prowadzi nieodparcie do wniosku, że orzeczone w przedmiotowej sprawie kary pozbawienia wolności, nie noszą znamion „rażącej” niewspółmierności.

Wbrew twierdzeniom zawartym w apelacjach, Sad Rejonowy przy wymiarze oskarżonym kary, miał na względzie i prawidłowo ocenił stopień społecznej szkodliwości popełnianych przez oskarżonych czynów oraz pozostałe dyrektywy wymiaru kary, określone w art. 53 kk. Sad I instancji w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku podał również trafnie jakie okoliczności łagodzące i obciążające miał na względzie, przy wymierzaniu oskarżonym kary.

Fakt, że oskarżeni M. S. (1) i A. D. są sprawcami młodocianymi nie uzasadnia automatycznie orzeczenia kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, co postulują obrońcy w/w w środkach odwoławczych. Realizacja dyrektyw wymiaru kary z art. 54 § 1 kk nie oznacza obowiązku orzeczenia wobec sprawcy młodocianego kary łagodnej bądź pobłażliwego traktowania i nie eliminuje zasad wymiaru kary określonej w art. 53 § 1 i 2 kk.

Warunkowe zawieszenie wykonania kary należy do środków karnych związanych z poddaniem sprawcy próbie.

Podstawową przesłanką stosowania tej instytucji jest przekonanie, że takie orzeczenie kary jest wystarczające dla osiągnięcia wobec sprawcy jej celów, a w szczególności zapobieżenie powrotowi do przestępstwa. Podkreślić trzeba, ze warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary nie należy traktować jako jedynie decyzji sądowej, co do wykonania orzeczonej kary danego rodzaju i danej wysokości. Decyzja ta jest integralną częścią orzeczenia o karze, szczególną formą jej wymiaru, specyficzną karnoprawną reakcją za popełnione przestępstwo bądź przestępstwa. Równocześnie wskazać trzeba, że reakcji tej nie można utożsamiać z bezkarnością sprawcy. Tylko bowiem od jego zachowania zależy, czy wykorzysta on daną mu tytułem próby szansy na poprawę zachowania i przestrzegania porządku prawnego w przyszłości.

Do warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary stosuje się wszelkie zasady sędziowskiego wymiaru kary przewidziane przede wszystkim w art. 53 kk. W ramach tych dyrektyw sąd musi brać przede wszystkim pod uwagę również potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Zawieszenie wykonania orzeczonej kary nie powinno bowiem rodzić w opinii społecznej przekonania, że sprawca przestępstwa pozostał w zasadzie bezkarny.

Dyrektywy z art. 53 kk są modyfikowane przez szczegółowe przesłanki stosowania warunkowego zawieszenia wykonania kary. Reguluje je przepis art. 69 § 2 kk zgodnie z którym przepisem Sąd bierze pod uwagę przede wszystkim postawę sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste, dotychczasowy sposób życia oraz zachowanie się po popełnieniu przestępstwa.

Zdaniem Sadu Okręgowego analiza dyrektyw z art. 53 kk oraz przesłanek z art. 69 § 2 kk przemawia przeciwko warunkowemu zawieszeniu kar pozbawienia wolności orzeczonych wobec oskarżonych M. S. (1) i A. D..

Co prawda oskarżeni nie byli karani, to zauważyć należy, że oskarżony A. D. był inicjatorem przestępczej eskapady, którą starannie przygotował wspólnie z M. S. (1). Z nim też dostali się do wnętrza mieszkania po pokonaniu zabezpieczeń, dokonując zaboru znajdujących się tam przedmiotów. Do swoich działań wybrali miasto oddalone o wiele kilometrów od miejsca ich zamieszkania, co w założeniu miało utrudnić ujawnienie ich przestępczych działań. Przy dokonywaniu przestępstw współdziałali z innymi osobami, nadto M. S. (1) jest osobą, która się nie uczy i nie pracuje.

Powyższe okoliczności powodują przekonanie sądu odwoławczego, iż w/w swoją postawą wykazali, iż nie zasługują na warunkowe zawieszenie wykonania kary, albowiem na warunkowe zawieszenie wykonania kary zasługują jedynie sprawcy, co do których istnieje pozytywna prognoza resocjalizacyjna na przyszłość.

W ocenie sądu odwoławczego przeciwko warunkowemu zawieszeniu wykonania kar pozbawienia wolności wobec oskarżonych M. S. (1) i A. D. przemawiają także potrzeby, które sąd winien mieć na uwadze w zakresie kształtowania świadomości społecznej.

Brak jest również w sprawie w ocenie sądu odwoławczego okoliczności, które uzasadniałyby wymierzenie łagodniejszej kary wobec oskarżonego M. M. (1), który powołuje się w apelacji, na swoją podrzędną rolę przy popełnianiu przestępstw.

Odnosząc się do współsprawstwa, o którym mowa w przepisie art. 18 § 1 kk zgodnie z ugruntowanymi poglądami doktryny i orzecznictwa „wykonuje czyn zabroniony wspólnie i w porozumieniu z inną osobą także ten, kto nie biorąc osobiście udziału w czynności sprawczej tego czynu, swoim zachowaniem zapewnia realizację uzgodnionego z tą osobą wspólnego przestępnego zamiaru”.

To, że oskarżonemu M. M. (1) w ramach przestępczych uzgodnień przypadła rola obserwatora, który miał za zadanie ostrzegać włamujących się współsprawców przed osobami, które mogły pojawić się na miejscu zdarzenia i zdemaskować przestępcze zamierzenia, w ocenie sądu odwoławczego nie jest okolicznością, która pozwalałaby na złagodzenie wymierzonych temu oskarżonemu kar jednostkowych jak i kary łącznej.

Ponieważ, co wykazano wyżej, żaden z zarzutów i wniosków odwoławczych, zawartych w złożonych środkach odwoławczych nie zasługiwał na uwzględnienie, wniesione apelacje uznać należało jako oczywiście bezzasadne. Natomiast zaskarżony wyrok, jako słuszny i odpowiadający prawu – należało w całości utrzymać w mocy.

Uwzględniając sytuację osobistą, rodzinną i majątkową oskarżonych sąd zwolnił oskarżonych z kosztów procesu za postępowanie odwoławcze na podstawie przepisów wskazanych w części dyspozytywnej wyroku.