Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 października 2013 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Marzena Głuchowska

Protokolant Joanna Paczosik

po rozpoznaniu w dniu 24 października 2013 r. w Kaliszu

odwołania M. C.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 10 czerwca 2013 r. Nr (...)

w sprawie M. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o emeryturę

1.  Zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. z dnia 10 czerwca 2013 r. znak (...) w ten sposób, że przyznaje odwołującemu M. C. emeryturę, poczynając od dnia 10 czerwca 2013r.

2.  Zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w O. na rzecz odwołującego M. C. kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

W dniu 14.05.2013r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. został złożony wniosek o przyznanie prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach dla M. C..

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O., decyzją z dnia 10.06.2013 r., w sprawie (...), odmówił M. C. prawa do emerytury. Zdaniem ZUS w O. odwołujący nie spełnia przesłanek, wskazanych w art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. 2004 r., nr 39, poz. 353 ze zm.) tj. nie wykazał 15 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach.

Od powyższej decyzji, w dniu 08.07.2013r., wniósł odwołanie M. C., w którym podniósł, iż wykonywana przez niego praca w okresie od 07.09.1978 r. do 31.08.1984 r. i od 01.09.1984 r. do 31.12.1998 r. w (...) Sp. z o.o. w J., na stanowisku spawacza do 31.08.1984 r. i potem montera rurociągów technologicznych-spawacza, na których to stanowiskach wykonywał pracę stale, jest pracą na stanowiskach wymienionych w wykazie A do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, co uprawnia go do uzyskania wcześniejszego świadczenia emerytalnego.

W odpowiedzi na odwołanie ZUS w O. podtrzymał argumentację wcześniej przedstawioną w zaskarżonej decyzji, podniósł, iż odwołujący nie udowodnił 15 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach oraz wniósł o oddalenie odwołania M. C..

Sąd Okręgowy / Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Kaliszu ustalił następujący stan faktyczny:

Odwołujący urodził się dnia (...). Wykazał staż pracy na dzień 01.01.1999 r. wynoszący 29 lat, 2 miesiące i 7 dni. Organ rentowy nie uznał odwołującemu okresu pracy w szczególnych warunkach od 07.09.1978 r. do 31.08.1984 r. na stanowisku spawacza i od 01.09.1984 r. do 31.12.1998 r. na stanowisku montera rurociągów technologicznych- spawacza w (...) Spółka z o.o.. w J.. Odwołujący nie należy do OFE. Odwołujący posiadł status pracownika. Odwołujący obecnie nie pozostaje w zatrudnieniu.

W niniejszej sprawie odwołujący zmierzał do wykazania okresu pracy w warunkach szczególnych od 07.09.1978 r. do 31.08.1984 r. na stanowisku spawacza i od 01.09.1984 r. do 31.12.1998 r. na stanowisku montera rurociągów technologicznych- spawacza w (...) Sp. z o.o. w J..

Odwołujący w okresie od 07.09.1978 r. do 06.10.2004 r. zatrudniony był w (...) i po przekształceniach w (...) Spółka z o.o.w J.. W świadectwie pracy z dnia 31.03.2005 r. określono stanowisko odwołującego: spawacz gazowy i elektryczny, monter instalacji rurociągu – maszynista kotła. W tym samym świadectwie pracy wskazano, iż odwołujący pracował w szczególnych warunkach: od 07.09.1978 r. do 31.08.1984 r. na stanowisku spawacz gazowy i elektryczny – Wykaz A Dział XIV poz. 12 i od 01.09.1984 r. do 31.03.2005 r. na stanowisku montera instalacji rurociągu – maszynista kotła – Dział IX poz. 1 punkt 2 przepisów ogólnych z 07.02.1983 r. Nadto odwołującemu w dniu 31.07.1999r. wystawiono świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, w którym wskazano iż odwołujący pracował w szczególnych warunkach w okresie od 07.09.1978 r. do 31.08.1984 r. na stanowisku spawacza gazowego i elektrycznego i od 01.09.1984 r. do 31.07.1999 r. na stanowisku montera instalacji rurociągu. Powołano się na Wykaz A Dział XIV punkt 12 poz. 1 i Dział IX poz. 2 punkt 1 załącznika do Zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 07.07.1987 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach przemysłu chemicznego i lekkiego. W świadectwie pracy w szczególnych warunkach z dnia 31.03.2005 r. wskazano okresy pracy w szczególnych warunkach: 07.09.1978 r. do 31.08.1984 r. – spawacz gazowy i elektryczny oraz od 01.09.1984 r. do 31.03.2005 r. – monter instalacji rurociągu – maszynista kotła. Powołano te same przepisy jak w poprzednim świadectwie. Uprawnienia spawalnicze odwołujący uzyskał w czerwcu 1975 r.

W umowie o pracę z dnia 07.09.1978 r. wskazano stanowisko odwołującego ślusarz spawacz, lecz na egzemplarzu umowy wpisano czerwonym atramentem – I kategoria zatrudnienia. W podaniu o pracę odwołujący wskazał iż wnosi o przyjęcie do pracy jako spawacz. W karcie kwalifikacyjnej z dnia 01.09.1979 r. wpisano stanowisko ślusarz spawacz. W zakresie czynności z dnia 21.04.1980 r. określono stanowisko odwołującego jako spawacz w brygadzie c.o. w Z-1. W zaświadczeniu z dnia 21.04.1980 r. wskazano, iż odwołujący zatrudniony jest jako spawacz. Od dnia 01.06.1980 r. odwołującemu zlecono obowiązki brygadzisty brygady ciepłowniczej. odwołujący był brygadzistą pracującym. W angażach z września 1980 r., maja 1981 r., lipca 1981 r. określono, iż odwołujący pracuje na warsztacie elektrycznym. W karcie kwalifikacyjnej z dnia 10.08.1984 r. stanowisko odwołującego określono jako ślusarz spawacz. W angażu od 01.09.1984 r. stanowisko odwołującego określono jako monter instalacji rurociągów – spawacz elektryczny, gazowy. W umowie o pracę z dnia 01.09.1986 r. stanowisko odwołującego określono jako monter instalacji rurociągów. W karcie kwalifikacyjnej z dnia 31.07.1987 r. stanowiska odwołującego od 09.1978 r. określono jako ślusarz-spawacz, monter urządzeń ciepłowniczych. W angażu z sierpnia 1987 r. określono miejsce pracy odwołującego w wydziale energetycznym, w angażu z grudnia 1987 r. – w kotłowni, w angażu z kwietnia 1988 r.- w kotłowni i Zakładzie Nr (...), w angażu z 01.09.1988 r. – w oddziale energetycznym, w angażu z lutego 1989 r., lipca 1989 r., października 1989 r. – kotłownia, w angażu z listopada 1989 r. – w wydziale energetycznym, w angażu z grudnia 1989 r., lutego 1990 r., maja 1990 r., lipca 1990 r., grudnia 1990 r., lutego 1991 r., kwietnia 1991 r., lipca 1991 r., marca 1992 r., kwietnia 1992 r., czerwca 1992 r., lipca 1992 r., listopada 1992 r., kwietnia 1993 r., października 1993 r., października 1994 r., listopada 1994 r., stycznia 1995 r., kwietnia 1995 r., października 1995 r., listopada 1995 r., maja 1998 r. lipca 1998 r. stycznia 1999 r. – w kotłowni. W karcie kwalifikacyjnej z dnia 20.10.1988 r. stanowiska odwołującego określono- ślusarz spawacz monter instalacji rurociągów. W arkuszu oceny z lutego 1997 r. stanowisko odwołującego określono jako monter urządzeń ciepłowniczych – brygadzista. Odwołujący posiadał uprawnienia do obsługi urządzeń energetycznych oraz ciepłowniczych. W umowie o pracę z dnia 01.09.1997 r. stanowisko odwołującego określono jako monter instalacji rurociągu, a jako miejsce pracy wskazano – kotłownię. Treść dokumentacji wskazuje, iż różnie określano miejsce pracy odwołującego oraz jego stanowisko. Związane jednak było z energetyką szeroko pojmowaną, a konkretnie z gospodarką ciepłowniczą– przy budowie, remontach, usuwaniu awarii rurociągów oraz urządzeń ciepłowniczych.

(...) zajmowała obszar ponad 27 ha, a budynki- obszar 6 ha. Zajmowała się produkcją mebli. Do ogrzewania zakładu oraz dla celów produkcji wymagała gorącej wody i pary. Dla celów produkcyjnych korzystano z ciepła wysokoparametrowego. W zakładach była kotłownia, kilometry rurociągów, na których były wymienniki, kołnierze, węzły zmniejszania pompowego, podwęzły, zawory, podgrzewacze, kompensatory, rozdzielnie. Dział zajmujący się gospodarką ciepłowniczą liczył 60-70 osób. W ramach tego działu pracowała także brygada- kilkanaście osób- zajmująca się budową rurociągów, remontami rurociągów i urządzeń, ich konserwacją. Rurociągi były umiejscowione w kanałach – podziemne, płytko pod ziemią ale bardzo ciasne, niskie, z temperaturą około 60 stopni C lub na estakadach na wysokości 5-6 metrów nad ziemią. Temperatury wody i pary w rurociągach to 150 stopni C, a ciśnienie ponad 0,7 atmosfery.

Odwołujący przez cały okres zatrudnienia wykonywał pracę w tej samej brygadzie remontowej zajmującej się urządzeniami ciepłowniczymi. Pracował przy usuwaniu awarii, budowie nowych rurociągów i urządzeń ciepłowniczych, ich remontach. Wykonywał spawanie elementów, przygotowywanie części i urządzeń do spawania, ich zakładanie, łączenie, izolowanie. Praca odbywała się w kanałach lub na estakadach.

Odwołujący wykonywał pracę spawacza i montera rurociągów ciepłowniczych. Określenie pracy jako monter jest szerszym pojęciem obejmującym spawanie oraz czynności związane z przygotowanie do spawania oraz czynności po spawaniu – np. izolację. Wiązało się także z wyższą stawka zaszeregowania (dowód: zeznania odwołującego, zeznania świadków K. Ż., R. T., T. K., akta osobowe odwołującego, dokumenty dotyczące uprawnień spawalniczych odwołującego i zakończenia stosunku pracy).

Jako praca w szczególnych warunkach wymieniona została w wykazie A Dział XIV poz. 12 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 08.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, praca przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym i atomowo -wodorowym, natomiast w Dziale IX – praca związana z gospodarką komunalną.

Możliwość uzyskania emerytury przez mężczyzn przed ukończeniem 65 roku życia przewidywał do 31.12.2008 r. przepis art. 32 ustawy z dnia 17.12.1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych(Dz. U. nr 39, poz.353 ze zmianami). Obecnie osoby urodzone po 31.12.1948 r., które osiągnęły wiek wymieniony w art. 32 i pracowały w szczególnych warunkach mogą przejść na emeryturę na warunkach przewidzianych w art. 184 wymienionej ustawy. Muszą, m.in. spełniać warunek wykazania stażu pracy 25 lat dla mężczyzn i 15 lat pracy w szczególnych warunkach na dzień 01.01.1999 r. Przepis ten wymaga także dla spełnienia warunków do świadczenia, rozwiązania stosunku pracy i braku przynależności do OFE. Warunek rozwiązania stalunku pracy nie obowiązuje od 01.01.2013 r.

Dla celów ustalenia uprawnień do wcześniejszej emerytury za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych. Wiek emerytalny takich osób, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie, których osobom przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie ustawy oraz Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 roku, nr 8, poz. 43 ze zmianami), a także na podstawie przepisów wykonawczych wydanych na podstawie wymienionych aktów.

Pierwszym z warunków jest brak przynależności do OFE i odwołujący ten warunek spełnia. Kolejnym warunkiem jest ukończenie 60 roku życia. Odwołujący osiągnął wymagany przez przepisy wiek w dniu (...). Następnym warunkiem jest przepracowanie wymaganego okresu zatrudnienia tj. co najmniej 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Odwołujący wykazał okresy składkowe i nieskładkowe za okres ponad 29 lat na dzień 01.01.1999 r. Ostatnim warunkiem uzyskania prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jest przepracowanie co najmniej 15 lat w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze na dzień 01.01.1999 r.

Aby wykonywaną pracę można było zaliczyć do pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, musi to być rodzaj pracy wskazanej w załączniku A do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Praca ta, zgodnie z brzmieniem § 2 ust 1 wymienionego rozporządzenia musi być wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wymaganym na danym stanowisku. Stosownie do ustępu 2 § 2 w/w rozporządzenia okresy pracy w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w świadectwie pracy. Pracodawca odwołującego obecnie nie istniej w kształcie pierwotnym, ulegał przekształceniom. Odwołującemu wystawiono świadectwa pracy w szczególnych warunkach za sporne okresy.

Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego przedmiotem postępowania w sprawie o wcześniejszą emeryturę jest ustalenie tego świadczenia z uwagi na warunki pracy, co oznacza konieczność poczynienia ustaleń dotyczących rodzaju i wymiaru zatrudnienia w warunkach szczególnych.

W świetle powołanego wyżej § 2 Rozporządzenia Rady Ministrów zakład pracy wydaje zaświadczenie o zatrudnieniu w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji, natomiast w sądowym postępowaniu odwoławczym możliwe jest ustalenie tych okresów także w oparciu o inne dowody m. in. zeznania świadków (por. uchwała SN z 21 września 1984, sygn. akt III UZP 48/84 niepublikowana LEX nr 14630).

W rozpoznawanej sprawie, jak wyżej wskazano, odwołującemu wystawiono świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach za sporny okresy. Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, iż odwołujący wykonywał pracę w szczególnych warunkach jako spawacz w okresie od 07.09.1978 r. do 31.08.1984 r. i od 01.09.1984 r. do 31.07.1999 r. na stanowisku montera instalacji rurociągu- spawacza. Odwołujący wykazał okres 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Odwołujący spełnił zatem warunki wymienione w art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Sąd nie podziela poglądu, iż osoby pracujące w innych branżach nie mogą zostać zakwalifikowane jako pracujące na stanowisku pracy w szczególnych warunkach wymienionym pod inną branżą. Sąd Najwyższy w tej kwestii stwierdził, iż istotne są warunki i charakter pracy nie administracyjne podporządkowanie zakładu konkretnemu resortowi, co zresztą ulegało zmianom na przestrzeni czasu. Powtórzenie w zarządzeniach resortowych całego układu wykazów ujętych w rozporządzeniu z 07.02.1983 r. nie odbyło się mechanicznie. Służyć ma temu, aby stanowiska, które mają charakter uniwersalny – niezależnie od branży, także mogły być ujęte jako praca w szczególnych warunkach. Zasilanie w energię elektryczną jest konieczne w każdym zakładzie bez względu na branżę, podobnie jak gospodarka wodna, cieplna czy kanalizacyjna oraz transport.

Nadto należy powołać się na pogląd Sądu Apelacyjnego w Łodzi wyrażony w sprawie III AUa 205/12 w wyroku z dnia 20.09.2012 r.

Mając na uwadze powyższe na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd orzekł jak w wyroku. O kosztach postępowania orzeczono w myśl art. 98 k.p.c.