Pełny tekst orzeczenia

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

W., 14 listopada 2017 r.

Sąd Rejonowy w Wąbrzeźnie I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Hanna Woźniak

Protokolant: sekr. sąd. Jagoda Mazur

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 listopada 2017 r. w W.

sprawy z powództwa: (...) S.A. z siedzibą w B.

przeciwko: I. B.

- o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej I. B. na rzecz powódki (...) S.A. z siedzibą w B. kwotę 166,32 zł (sto sześćdziesiąt sześć złotych i trzydzieści dwa grosze) wraz z odsetkami ustawowymi naliczanymi od wskazanej kwoty za okres od dnia 16 maja 2016 roku do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałej części;

3.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 86,89 zł (osiemdziesiąt sześć złotych i osiemdziesiąt dziewięć groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu;

4.  nadaje wyrokowi w pkt 1 i 3 rygor natychmiastowej wykonalności.

Sędzia

Hanna Woźniak

POUCZENIE

Pozwany, przeciwko któremu zapadł wyrok zaoczny, może złożyć do tutejszego Sądu sprzeciw w ciągu dwóch tygodni od daty doręczenia mu wyroku.

W piśmie zawierającym sprzeciw pozwany powinien przytoczyć zarzuty, które pod rygorem ich utraty należy zgłosić przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy, oraz okoliczności faktyczne i dowody. Sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich w sprzeciwie bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności.

Sprzeciw złożony po terminie oraz sprzeciw, którego braków strona w wyznaczonym terminie nie uzupełniła, Sąd odrzuca na posiedzeniu niejawnym.

Jeżeli sprzeciw zostanie złożony prawidłowo, sprawa zostanie rozpoznana w zwykłym trybie przez Sąd I instancji.

Stronie powodowej od wyroku zaocznego służy apelacja, którą wnieść należy do tut. Sądu w terminie dwutygodniowym od doręczenia wyroku z uzasadnieniem. Aby Sąd doręczył powodowi wyrok zaoczny z uzasadnieniem, należy tego żądać w ciągu tygodnia od doręczenia wyroku zaocznego bez uzasadnienia.

Jeżeli apelacja zostanie złożona prawidłowo, sprawę rozpozna Sąd II instancji w postępowaniu apelacyjnym.

Strony i ich przedstawiciele mają obowiązek zawiadomić Sąd o każdej zmianie miejsca zamieszkania. W razie zaniedbania tego obowiązku pismo sądowe pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia, chyba, że nowy adres jest Sądowi znany.

ZARZĄDZENIE

1. (...)

2. (...)

(...));

-(...)

3.(...)

W., 14.11.2017 r.

SSR Hanna Woźniak

Sygn. akt I C 317/16

UZASADNIENIE

(...) SA z siedzibą w B. wniosła pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym przeciwko I. B. o zapłatę kwoty 779,02 zł z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu (16 maja 2016r.) oraz z kosztami procesu. Na dochodzone roszczenie składały się kwoty: 549,85 zł niespłaconej pożyczki i 229,17 zł z tytułu skapitalizowanych odsetek.

Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Wąbrzeźnie na zasadach ogólnych, stwierdzając w uzasadnieniu postanowienia, że bardzo skromne uzasadnienie pozwu uniemożliwia uznanie roszczenia za uprawdopodobnione, a w związku z tym nie jest możliwe wydanie nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

Pozwana I. B. prawidłowo wezwana na termin rozprawy przez awizo nie stawiła się, nie nadesłała żadnego pisma i w żaden inny sposób nie wdała się w spór.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 04 grudnia 2012r. (...) SA z siedzibą w B. udzieliła I. B. pożyczki gotówkowej w kwocie 600 zł, przy czym zgodnie z umową oprócz zwrotu kapitału pożyczkobiorcę obciążał także obowiązek zapłaty skapitalizowanych odsetek w kwocie 43,34 zł (oprocentowanie 20% w stosunku rocznym), uiszczenia opłaty za obsługę pożyczki w domu w kwocie 316,66 zł, uiszczenia opłaty przygotowawczej w kwocie 60 zł i dodatkowej opłaty przygotowawczej w kwocie 55,80 zł (łącznie do zapłaty dla powódki – kwota 1.075,80 zł). Dług miał być spłacony w 30 tygodniowych ratach poczynając od 04 grudnia 2012r. (dowód: kopia umowy – k.21-24).

Pozwana na poczet zaciągniętej pożyczki spłaciła następujące kwoty: 75 zł w dniu 12 grudnia 2012r., 165 zł w dniu 13 lutego 2013r., 1,05 zł w dniu 27 marca 2013r., 100 zł w dniu 28 marca 2013r., 140 zł w dniu 17 kwietnia 2013r., 44,75 zł w dniu 15 maja 2013r. i 0,15 zł w dniu 28 czerwca 2013r. (dowód: kopia historii spłat – k.25).

Sąd zważył, co następuje:

Sąd dał wiarę treści kopii dokumentów nadesłanych przez powódkę. Są one sporządzone według wzorca typowego dla tzw. firm pożyczkowych, umowa zawiera essentialia negotii identyfikujące datę, strony i kwotę pożyczki.

Zgodnie z treścią art. 339 § 1 kpc, jeżeli pozwany nie stawił się na posiedzenie wyznaczone na rozprawę, albo mimo stawienia się nie bierze udziału w rozprawie, sąd wydaje wyrok zaoczny. W realiach niniejszej sprawy zachodziły podstawy do wydania wyroku zaocznego, ponieważ pozwana nie wdała się w spór co do istoty sprawy, pomimo prawidłowego zawiadomienia o terminie rozprawy nie stawiła się na jej termin, nie zajęła żadnego stanowiska procesowego, nie wnosiła o przeprowadzenie rozprawy w swojej nieobecności, ponadto brak jest podstaw, aby przyjąć, iż wystąpiły szczególne przeszkody uniemożliwiające jej stawiennictwo do Sądu. Zgodnie z art. 339 § 2 kpc, Sąd wydając wyrok zaoczny przyjmuje za prawdziwe twierdzenie powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub w pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa.

Na gruncie niniejszej sprawy Sąd uznał, iż przytoczone w pozwie okoliczności faktyczne budzą wątpliwości, dlatego był uprawniony do dokonania weryfikacji twierdzeń strony powodowej w oparciu o zaoferowany przez nią materiał dowodowy, jak również do oceny zgłoszonego przez nią żądania w oparciu o przepisy prawa materialnego.

Podstawą prawną żądania stanowił przepis art. 720 kc, zgodnie z którym przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Umowa pożyczki w świetle unormowań kodeksu cywilnego może mieć zarówno charakter odpłatny, jak i nieodpłatny, a do głównych świadczeń stron należy zaliczyć udostępnienie określonych środków finansowych do korzystania na określony okres czasu (po stronie pożyczkodawcy) oraz zwrot tych środków (po stronie pożyczkobiorcy).

Okoliczności zawarcia umowy pożyczki przez strony należy uznać za niebudzące wątpliwości. Za udowodnione należało uznać twierdzenie powoda, iż pozwana dokonała częściowej spłaty pożyczki.

Wątpliwości Sądu wzbudziły natomiast zapisy wskazanej umowy umożliwiające obciążenie pozwanej obowiązkiem zapłaty dwukrotnej opłaty przygotowawczej oraz opłaty za obsługę pożyczki w domu. W tej sytuacji niezbędne było dokonanie ustalenia zgodności wskazanych zapisów z przepisami ustawy, a w konsekwencji zakresu odpowiedzialności kontraktowej pozwanej.

Pozwana jest konsumentem, zaś pozwany przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą w zakresie udzielania pożyczek gotówkowych i przy zawieraniu umów posługuje się wzorcami umownymi, dlatego zastosowanie w niniejszej sprawie winny znaleźć także przepisy ustawy z dnia 12 maja 2011r. o kredycie konsumenckim (Dz.U.2016.1528 j.t.), w szczególności art. 3 ust. 1 określający, iż przez umowę o kredyt konsumencki należy rozumieć umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255 550 złotych albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi. Za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki (art. 3 ust. 2 pkt 1 wskazanej ustawy).

Aby przeciwdziałać zjawisku lichwy i chronić interesy konsumentów, ustawodawca w art. 359 § 2 ¹ wprowadził do kodeksu cywilnego instytucję odsetek maksymalnych, których wysokość powinna stanowić podstawowe odniesienie do oceny wysokości wynagrodzenia pożyczkodawcy ustalonego w umowie.

W świetle przepisów o zobowiązaniach umownych i ochronie konsumenta przed niedozwolonymi klauzulami umownymi wątpliwości Sądu wzbudził zapis umowny pozwalający na obciążenie pozwanej, w związku z zawarciem umowy pożyczki, opłatą za obsługę pożyczki w domu w kwocie 316,66 zł stanowiącą ponad 50% wartości udzielonej pożyczki oraz opłatą przygotowawczą w kwocie 60 zł i dodatkową opłatą przygotowawczą w kwocie 55,80 zł.

Art. 385 ¹ i nast. kc regulują materię niedozwolonych postanowień umownych, nazywanych także klauzulami abuzywnymi. Celem wprowadzenia tych przepisów do porządku prawnego był zamiar zapewnienia konsumentom skuteczniejszej ochrony w stosunkach umownych z profesjonalistami oraz potrzeba uwzględnienia postanowień dyrektywy nr 93/13/EWG z 5 kwietnia 1993 r. o nieuczciwych warunkach w umowach konsumenckich (Dz.Urz. WE z 1993 r. L 95).

Umowy konsumenckie podlegają ocenie Sądu w świetle klauzuli generalnej z art. 385 ¹ § 1 kc. Przepis ten stanowi, że postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

Pod pojęciem konsumenta kodeks cywilny w art. 22 ¹ rozumie osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Zawarta pomiędzy stronami umowa pożyczki nie była związana z działalnością zawodową ani gospodarczą pozwanej.

W doktrynie przyjmuje się, że nie stanowią postanowień indywidualnie uzgodnionych klauzule sporządzone z wyprzedzeniem, w sytuacji gdy kontrahent nie miał wpływu na ich treść, nawet jeżeli są one zawarte we wzorcu wykorzystanym tylko jednorazowo. Również wiedza kontrahenta o istnieniu klauzul nienegocjowanych, czy też możliwość zapoznania się z nimi przed zawarciem umowy i nawet zrozumienie ich treści nie stanowią okoliczności wyłączającej uznanie tych klauzul za narzucone – kryterium istotnym jest tu bowiem możliwość wpływania, oddziaływania na kształtowanie ich treści (vide: A. Rzetecka – Gil: Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania - część ogólna, LEX 2011). Ponadto ustawodawca w art. 385 ¹ § 3 zdanie drugie kc wprowadził domniemanie, że nie są indywidualnie uzgodnione te postanowienia, które zostały przejęte z wzorca zaproponowanego przez kontrahenta.

Pojęcie dobrych obyczajów należy interpretować przez pryzmat uczciwości, lojalności i poszanowania drugiej strony umowy. Przez działanie wbrew dobrym obyczajom przy kształtowaniu treści stosunku zobowiązaniowego rozumie się wprowadzanie do umowy klauzul, które godzą w równowagę kontraktową stron takiego stosunku Rażące naruszenie interesów konsumenta oznacza natomiast nieusprawiedliwioną dysproporcję - na niekorzyść konsumenta - praw i obowiązków stron, wynikających z umowy (vide: wyrok SN z 13 lipca 2005r., I CK 832/04, Pr.Bankowe 2006/3/8, Biul.SN 2005/11/13, Lex nr 159111, wyrok SN z 3 lutego 2006 r., I CK 297/05, Biul.SN 2006/5/12, Wokanda 2006/7-8/18, Lex nr 179741).

Strony umowy pożyczki w niniejszej sprawie łączył dobrowolny stosunek zobowiązaniowy i to one autonomicznie mogły decydować o warunkach zawartej umowy. Na gruncie niniejszej sprawy postanowienia przedmiotowej umowy zawierają jednak narzucone arbitralnie przez pożyczkodawcę: dwie opłaty przygotowawcze oraz opłatę za obsługę pożyczki w domu, które kształtują prawa pozwanej w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, godząc w równowagę kontraktową tego stosunku i stanowiąc klauzulę niedozwoloną.

Strona powodowa nie podała, w związku z jakimi czynnościami naliczyła 2 opłaty przygotowawcze oraz wysoką opłatę za obsługę pożyczki w domu. Okoliczności tych nie precyzowała także zawarta umowa.

W tej sytuacji Sąd przyjął, iż zapisy umowne dotyczące tych opłat generowały dla pożyczkodawcy dodatkowy zysk i stanowił faktyczne obejście przepisów o odsetkach maksymalnych (art. 359 § 2 ¹, § 2 ² i § 2 ³ kc). Powód w żaden sposób nie wykazał, aby wysokość tych opłaty stanowiła efekt indywidualnych uzgodnień z pozwaną, a nie cennika stosowanego przez niego wobec wszystkich kontrahentów. Uwzględniając wysokość tych opłat w stosunku do kwoty pożyczki, trzeba je uznać za nadmierne, a ich zastrzeżenie wobec konsumenta - jako nie dotyczące świadczeń głównych stron - stanowiło niedozwoloną klauzulę umowną, ponieważ ukształtowało sytuację pozwanej w sposób zbliżony do lichwy, a więc sprzecznie z dobrymi obyczajami.

W tej sytuacji Sąd stoi na stanowisku, iż w/wym. zapisy umowy pożyczki zgodnie z art. 385 ¹ § 1 kc nie wiązały pozwanej i tym samym nie jest ona zobowiązana do zapłaty tego rodzaju należności, co nie pozbawia ważności umowy pożyczki w zakresie kwoty głównej i skapitalizowanych odsetek.

Mając powyższe na względzie, Sąd doszedł do przekonania, iż powód ma prawo domagać się od pozwanej jedynie kwoty 117,39 zł tytułem zwrotu pozostałej kwoty udzielonej pożyczki wraz ze skapitalizowanymi odsetkami (643,34 zł) przy uwzględnieniu dokonanej spłaty (525,95 zł) wraz z odsetkami ustawowymi od przeterminowanych wpłat w kwocie 48,93 zł. Skoro bowiem odsetki te od kwoty dochodzonej pozwem (549,85 zł) powód wyliczył na 229,17 zł, to proporcjonalnie do wygranej (117,39 zł) kwota odsetek należnych wynosi 48,93 zł.

Z tych względów Sąd orzekł jak w pkt. 1 i 2 wyroku zaocznego..

O kosztach procesu w pkt 3 wyroku Sąd orzekł zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów wyrażoną w treści art. 100 kpc, mając na uwadze, iż koszty procesu powoda wynosiły 1.017 zł i przyjmując, że wygrał on proces w zakresie 28,11 %.

Sędzia

Hanna Woźniak

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

sędzia: