Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 grudnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze w VI Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Andrzej Żuk

Protokolant Urszula Kołodziej

przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Lwówku Śląskim A. K.

po rozpoznaniu w dniu 8 grudnia 2017r.

sprawy A. Ż. ur. (...) w L.

s. L., M. z domu B.

oskarżonego z art. 160 § 2 i 3 kk

z powodu apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Lwówku Śląskim

z dnia 20 czerwca 2017 r. sygn. akt II K 254/16

I.  zmienia zaskarżony wyrok wobec oskarżonego A. Ż. w ten sposób, że

w pkt 2 części dyspozytywnej obniża wysokość orzeczonej nawiązki do 300 (trzysta) złotych,

II.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy,

III.  zasądza od oskarżonego A. Ż. na rzecz przedstawiciela ustawowego

oskarżycielki posiłkowej R. K. kwotę 840 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym,

IV.  zwalnia oskarżonego A. Ż. od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa

kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze obciążając nimi Skarb Państwa.

Sygn. akt VI Ka 532/17

UZASADNIENIE

A. Ż. został oskarżony o to, że:

w dniu 19 lutego 2016 r. na terenie stoku narciarskiego – S. w powiecie (...), pomimo ciążącego na nim obowiązku opieki nad osobą narażoną na niebezpieczeństwo tuż po zderzeniu z n/n narciarzem, wskutek czego L. K. doznała obrażeń ciała w postaci stłuczenia kolana lewego z krwiakiem śród-stawowym, stłuczenia przedramienia prawego, ogólnych potłuczeń (stłuczenia głowy) i rany języka, powodujących rozstrój zdrowia na okres powyżej dni siedmiu, wykonując z wymienioną kontrolowany zjazd na nartach w okolicę dolnej stacji gondolowej (...), naraził pokrzywdzoną na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu,

tj. o czyn z art. 160 § 2 i 3 k.k .

Sąd Rejonowy w Lwówku Śląskim wyrokiem z dnia 20 czerwca 2018 r. w sprawie II K 254/16:

1.  ustalił, iż A. Ż. w dniu 19 lutego 2015 r. na terenie stoku narciarskiego – S. w powiecie (...), pomimo ciążącego na nim obowiązku opieki nad osobą narażoną na niebezpieczeństwo tuż po zderzeniu z n/n narciarzem, wskutek którego L. K. doznała obrażeń ciała w postaci stłuczenia kolana lewego z krwiakiem śródstawowym, powodującego rozstrój zdrowia na okres powyżej dni siedmiu oraz stłuczenia przedramienia prawego, ogólnych potłuczeń (stłuczenia głowy) i rany języka, powodujących rozstrój zdrowia na okres poniżej dni siedmiu, wykonując z wymienioną kontrolowany zjazd na nartach w okolicę dolnej stacji gondolowej (...), nieumyślnie naraził pokrzywdzoną na bezpośrednie niebezpieczeństwo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, tj. popełnił czyn z art. 160 § 2 i 3 k.k., i uznając, iż stopień winy i społecznej szkodliwości czynu nie jest znaczny, na podstawie art. 66 § 1 i 2 k.k., art. 67 § 1 k.k. postępowanie karne warunkowo umorzył na okres próby wynoszący 1 (jeden) rok,

2.  na podstawie art. 67 § 3 k.k. orzekł od oskarżonego nawiązkę w kwocie 3000 złotych na rzecz pokrzywdzonej L. K.,

3.  na podstawie art. 628 k.p.k. w zw. z art. 629 k.p.k. zasądził od oskarżonego na rzecz przedstawiciela ustawowego oskarżycielki posiłkowej L. R. K. kwotę 1008 zł tytułem poniesionych przez niego kosztów procesu,

4.  na podstawie art. 627 k.p.k. w zw. z art. 629 k.p.k. zasądził od A. Ż. na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe w kwocie 160 zł i na podstawie art. 7 Ustawy z dnia 23.06.1973 r. o opłatach w sprawach karnych wymierzył mu opłatę w kwocie 60 złotych.

Apelacja obrońcy oskarżonego została wywiedziona z podstawy art. 438 pkt 3 k.p.k. i zarzuciła zaskarżonemu wyrokowi błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść zapadłego orzeczenia polegający na nieprzestrzeganiu dyrektyw obowiązujących przy ocenie dowodów zawartych w art. 7 k.p.k., zlekceważeniu dowodów w postaci opinii sądowo-lekarskich na okoliczność braku doznania lub pogłębienia doznanych przez pokrzywdzoną urazów w wyniku czynu zarzucanego oskarżonemu i wyciągnięciu wadliwych wniosków z prawidłowo ustalonego w toku postępowania stanu faktycznego, prowadzących w efekcie do orzeczenia wobec oskarżonego nawiązki na rzecz L. K. tytułem zadośćuczynienia i naprawienia wyrządzonej przez oskarżonego szkody, podczas gdy prawidłowo dokonana ocena, zgodnie z zasadami logiki, wynikająca z bezsprzecznie ustalonego stanu faktycznego, prowadzi do jednoznacznego wniosku, że powstanie szkody w zakresie dóbr pokrzywdzonej nie jest następstwem popełnionego przez oskarżonego przestępstwa.

Stawiając powyższy zarzut skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w części dyspozytywnej pkt 2 dotyczącej orzeczenia na podstawie art. 67 § 3 k.k. od oskarżonego nawiązki w kwocie 3000 zł na rzecz pokrzywdzonej L. K..

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy była częściowo zasadna.

Wskazania wymaga w pierwszej kolejności, iż skarżący nie zakwestionował prawidłowości poczynionych przez Sąd Rejonowy ustaleń faktycznych w sferze sprawstwa i winy oskarżonego, nie podważał także dokonanej subsumpcji tych ustaleń pod normę art. 160 § 2 i 3 k.k. Stan faktyczny jest zatem bezsporny. Zeznania pokrzywdzonej, świadków jak i wyjaśnienia oskarżonego są zbieżne i nie budzą wątpliwości. A. Ż. przyznał się do winy i złożył obszerne wyjaśnienia. Dodatkowo przebieg zdarzenia w wersji zrelacjonowanej przez strony i świadków co do charakteru i rozległości urazów, odniesionych przez pokrzywdzoną został potwierdzony opinią sądowo – lekarską lekarza Z. K. z dnia 30 marca 2016 r. (k. 162) i z dnia 1 kwietnia 2017 r. (k. 266). Rzetelność tych opinii nie była kwestionowana przez strony. Nie ma więc wątpliwości, że zdarzenie to nastąpiło w okolicznościach ustalonych przez Sąd meriti. Również orzeczenie o warunkowym umorzeniu postępowania karnego wobec oskarżonego A. Ż. i określenie okresu próby na jeden rok nie budzi wątpliwości, tym bardziej, że żadna ze stron procesowych orzeczenia tego nie kwestionuje.

Zdaniem obrońcy brak jest podstaw, które pozwalałyby na stwierdzenie, że powstała szkoda jest następstwem popełnionego przez oskarżonego przestępstwa. Sąd Okręgowy zauważa że, sformułowany w apelacji zarzut błędu w ustaleniach faktycznych (art. 438 pkt 3 k.p.k.) był częściowo zasadny. Rację ma obrońca, że nie można przypisać oskarżonemu spowodowania obrażeń ciała u pokrzywdzonej i ich pogłębienia w wyniku zjazdu na nartach. Z opinii biegłego Z. K. z dnia 30 marca 2016 (k. 163) ewidentnie wynika, że nie można oskarżonemu przypisać skutku za zaistniałe u pokrzywdzonej obrażenia, co znalazło zresztą wyraz w kwalifikacji prawnej przypisanego mu przez Sąd I instancji czynu tj. art. 160 § 2 i 3 k.k. Apelacja na niekorzyść oskarżonego nie została wniesiona. Z tego względu nie może być mowy o zasądzeniu od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego odszkodowania za doznaną szkodę na zdrowiu, ani też zadośćuczynienia za krzywdę wywołaną zderzeniem małoletniej z nieustalonym narciarzem. Za szkodę wywołaną tym zderzeniem odpowiada ów narciarz, a nie instruktor narciarski. Zaznaczyć przy tym trzeba, że przedmiotem oceny sądu karnego w niniejszym postępowaniu była odpowiedzialność deliktowa (za czyn spowodowany), a nie kontaktowa (za nienależyte wykonanie zobowiązania).

Nie ma natomiast racji obrońca, że w ogóle brak jest podstaw do orzeczenia środka kompensacyjnego od oskarżonego. Ponosi on bowiem odpowiedzialność za szkodę spowodowaną jego czynem. Wprawdzie z opinii biegłego wynika, że nie można ustalić, iż na skutek nieuzasadnionego zjazdu ze stoku stan zdrowia L. K. pogorszył się, jednak doznała ona w wyniku tego zdarzenia szkody niemajątkowej, czyli krzywdy. Nie sposób podzielić twierdzeń obrońcy, że kontrolowany zjazd pokrzywdzonej i oskarżonego w dół wyciągu nie miał negatywnych skutków w postaci poczucia krzywdy. Poza sporem pozostaje okoliczność, iż oskarżony, wykonując z pokrzywdzoną kontrolowany zjazd na nartach w okolicę dolnej stacji gondolowej wyciągu narciarskiego nieumyślnie naraził ją na bezpośrednie niebezpieczeństwo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Oskarżony sam przyznał, że w takiej sytuacji winien był wezwać (...), czego jednak nie uczynił. Z zeznań pokrzywdzonej wyraźnie wynika, że: „ podczas zjazdu czułam ból w kolanie i krew w ustach” a nadto „przez dłuższy czas nie było go przy mnie i mojej siostrze. Zajmowali się nami obcy ludzie. Podwiązali mi rękę…” (k. 260v). Nie bez znaczenia jest, iż pokrzywdzona zjeżdżała ze stoku z towarzyszącym bólem, bardzo wolno, a nadto była w wielkim szoku. Zdarzenie związane z uderzeniem jej przez innego narciarza, a następnie powolny zjazd w dół stoku ponad wszelką wątpliwość stanowił dla niej traumatyczne przeżycie. Przede wszystkim jednak w świetle doświadczenia życiowego – nie budzi wątpliwości, że ten zjazd, a zatem manewrowanie uszkodzoną nogą, wiązał się z dużo większym bólem niż sytuacja, gdy oczekiwałaby na górze na przybycie pomocy medycznej, mogąc ustawić (położyć) nogę w pozycji najmniej bolesnej. W wyniku więc właśnie decyzji oskarżonego doznała ona bólu, którego mogła uniknąć. Z tego względu doznała ona krzywdę będącą następstwem właśnie działania oskarżonego, z jego czynem pozostającej w związku przyczynowo-skutkowym. Z tego względu istniały podstawy do orzeczenia wobec A. Ż. na podstawie art. 67 § 3 k.k. nawiązki na rzecz L. K. zamiast należnego jej zadośćuczynienia.

Sąd Rejonowy w zaskarżonym wyroku i jego pisemnym uzasadnieniu zaniechał wyjaśnienia wysokości orzeczonej nawiązki. Biorąc pod uwagę charakter czynu przypisanego oskarżonemu w wyroku (narażenie na niebezpieczeństwo), zakres jego odpowiedzialności cywilnej (za krzywdę – przede wszystkim za zwiększony ból) wysokość nawiązki w kwocie 3000 zł jest jednak rażąco wysoka. Jeszcze raz należy podkreślić, że A. Ż. nie ponosi odpowiedzialności za szkodę na zdrowiu L. K., za koszty jej leczenia, za koszty przyjazdu rodziców itp. Granicę jego odpowiedzialności wyznacza „różnica” pomiędzy poczuciem bólu w trakcie zjeżdżania pokrzywdzonej ze stoku w porównaniu z tym, który odczuwałaby, pozostając na górze i tam oczekując pomocy medycznej, ewentualnie zwiększony strach, poczucie osamotnienia. Nie można zupełnie pominąć tego, że L. K. wyraziła zgodę na kontrolowany zjazd z oskarżonym w dół stoku, choć oczywiście dla osoby dorosłej, w dodatku doświadczonego narciarza i instruktora, nie powinno to mieć istotnego znaczenia przy wyborze właściwego postępowania.

Sąd Okręgowy uznał w tej sytuacji, że orzeczenie od oskarżonego A. Ż. na rzecz pokrzywdzonej L. K. nawiązki w kwocie 300 zł będzie stanowiło kwotę uwzględniającą rozmiar doznanych przez nią cierpień psychicznych. Kwota ta nie jest nadmierna, wygórowana, oderwana od stopy życiowej społeczeństwa, a zatem orzeczona w rozsądnych granicach uwzględnia rozmiar krzywdy. W przypadku uznania, że orzeczona kwota jest nieadekwatna do rozmiaru krzywd i cierpień doznanych przez pokrzywdzoną, może ona na zasadzie art. 46 § 3 k.k. dochodzić dodatkowych roszczeń od oskarżonego na drodze postępowania cywilnego. Mając powyższe na uwadze Sąd Odwoławczy zaskarżony wyrok zmienił poprzez obniżenie orzeczonej nawiązki do kwoty 300 zł.

W pozostałym zakresie, nie znajdując podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku ponad sposób wyżej opisany, Sąd odwoławczy na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. utrzymał go w mocy.

Ponieważ przedstawiciel ustawowy oskarżycielki posiłkowej R. K. korzystał z pomocy pełnomocnika z wyboru, Sąd Okręgowy na podstawie § 11 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. poz. 1800) zasądził na jego rzecz od A. Ż. kwotę 840,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

Mając na uwadze sytuację materialną, rodzinną i finansową oskarżonego, ale również częściową zasadność apelacji, Sąd Okręgowy na podstawie art. art. 624 § 1 k.p.k., kierując się zasadami słuszności, zwolnił A. Ż. od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, stwierdzając, że wydatki tego postępowania ponosi Skarb Państwa.