Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 22 grudnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący-Sędzia: SO Henryk Brzyżkiewicz

Sędziowie: SO Leszek Dąbek (spr.)

SO Roma Troll

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 grudnia 2017 r. w G. na posiedzeniu niejawnym sprawy

z powództwa A. R.

przeciwko małoletniemu M. R.

o uchylenie obowiązku alimentacyjnego

i z powództwa małoletniego M. R.

przeciwko A. R.

o podwyższenie alimentów

na skutek apelacji małoletniego M. R.

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 12 czerwca 2017 r., sygn. akt V RC 493/15

postanawia:

uchylić zaskarżony wyrok w punktach 2, 4, 5 oraz w punkcie 3 w części dotyczącej nieuiszczonych kosztów sądowych w sprawie o podwyższenie alimentów, znieść postępowanie w zakresie czynności Sądu związanych z udziałem w sprawie adwokat A. Z. i w tej części przekazać sprawę Sądowi Rejonowemu w Gliwicach do ponownego rozpoznania pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego.

SSO Roman Troll SSO Henryk Brzyżkiewicz SSO Leszek Dąbek

Sygn. akt III Ca 1517/17

UZASADNIENIE

Powód A. R. ostatecznie żądał uchylenia ciążącego na nim obowiązku alimentacji pozwanego M. R. ustalonego w wyroku Sądu Rejonowego

w G. z dnia 9 05 2013r. (w sprawie o sygn. akt IV RC 8/13) ewentualnie obniżenie zasądzonych alimentów z kwot po 300zł do 150zł miesięcznie.

Uzasadniając żądanie zakwestionował swoje ojcostwo oraz twierdził, że nie jest

w stanie łożyć na rzecz małoletnich alimentów, gdyż odbywa karę pozbawienia wolności i nie osiąga żadnych dowodów.

Pozwany M. R. wniósł o oddalenie powództwa oraz w toku postępowania wniósł do Sądu Rejonowego w Gliwicach pozew o podwyższenie alimentów zasądzonych na jego rzecz od A. R. z kwot 300zł do 600zł miesięcznie (sprawa została zarejestrowana pod sygn. akt V RC 27/16)

Uzasadniając żądanie twierdził, że od czasu zasadzenia ostatnich alimentów wzrosły jego potrzeby, często choruje i zmuszony jest kupować drogie leki, w konsekwencji czego wzrosły koszty jego utrzymania.

Sąd Rejonowy w Gliwicach w postanowieniu z dnia 8 02 2016r. połączył tę sprawę do łącznego rozpoznania ze sprawą o uchylenie alimentów.

Pozwany A. R. wnosił o oddalenie powództwa z tych samym względów, które legły u podstaw wniesienia przez niego powództwa o uchylenie alimentów.

Sąd Rejonowy w Gliwicach w wyroku z dnia 12 06 2017r. oddalił oba powództwa „kosztami sądowymi i kosztami wydatków obciążył Skarb Państwa”

i przyznał reprezentującym powoda – pozwanego A. R. dwóm pełnomocnikom

z urzędu „zwrot kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu” w kwotach po 60zł.

W ustalonym stanie faktycznym w motywach orzeczenia jako podstawę prawną rozstrzygnięcia wskazał regulacje : art.138 k.r.o. oraz art. 133 § 1 i 3 k.r.o art. 135 § 1 k.r.o. Stwierdził, że od czasu zasądzenia ostatnich alimentów wzrosły koszty utrzymania małoletniego M. R. i wynoszą one obecnie 900zł miesięcznie.

W dacie zasądzenia alimentów A. R. imał się prac dorywczych, z których uzyskiwał dochody w wysokości 1500-1800zł miesięcznie. Obecnie jest on pozbawiony wolności i z przyczyn medycznych nie jest w stanie podjąć zatrudnienia w zakładzie karnym, a przed osadzeniem uzyskiwał dochody w tej samej wysokości jak w chwili ustalenia jego obowiązku alimentacyjnego i nie jest wstanie łożyć na utrzymanie syna alimentów o 100% wyższych od dotychczasowych. Od czasu zasądzenia alimentów poprawiła się sytuacja materialne matki małoletniego, gdyż obecnie ma ona stale źródło dochodów w postaci zasiłku macierzyńskiego, korzysta z pomocy społecznej

oraz funduszu alimentacyjnego i jej łączne przychody wynoszą 2.540zł.

Urodziła ona drugiego syna i jego ojciec wspomaga ją finansowo. W konkluzji

„nie dopatrzyła się w niniejszej sprawie zmiany stosunków uzasadniających uwzględnienia, bądź to powództwa głównego,

Orzeczenie zaskarżył pozwany – powód M. R. w części oddalającej jego powództwo o podwyższenie alimentów oraz zasądzenie na jego rzecz od powoda – pozwanego A. R. zwrotu kosztów postępowania.

Zarzucał, że popełniono błędy przy konstruowaniu podstawy faktycznej orzeczenia, polegające na wadliwym ustaleniu, że :

- pozwany z uwagi na osadzenie w zakładzie karnym i stan zdrowia nie jest w stanie podjąć zatrudnienia, co ogranicza jego możliwości zarobkowe, mimo że, jego problemy zdrowotne były jedynie przejściowe i polegały na przeziębieniu, a Areszt Śledczy

w G. jest objęty programem „Praca dla więźniów” i codziennie oddeleguje

do pracy 136 skazanych,

- koszty utrzymania skarżącego wynoszą 900zł miesięcznie, gdy oscylują one

w granicach 1.100zł,

- odpłatność jego pobytu w przedszkolu wynosi 180zł, podczas gdy suma opłat miesięcznych wynosi 340zł, co wynika z przedłożonego zaświadczenia,

- sytuacja majątkowa jego matki uległa poprawie i uzyskuje ona stałe dochody w postaci zasiłku macierzyńskiego, podczas gdy zasiłek ten jest przyznawany tylko na rok, a jednocześnie wzrosły wydatki związane z jego utrzymaniem.

Ponadto zarzucał, ze przy ferowaniu wyroku naruszono prawo materialne regulację art. 135 § 3 k.r.o. poprzez wadliwe uwzględnienie przy ustalaniu zakresu świadczeń alimentacyjnych świadczeń z pomocy społecznej i funduszu alimentacyjnego oraz świadczeń wychowawczych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Sąd pierwszej instancji prawidłowo zakwalifikował roszczenie powoda przyjmując za podstawę prawną rozstrzygnięcia regulację w art. 138 k.r.o. w związku

z art. 133 § 1 i 135 § 1 i 2 k.r.o. lecz wadliwie rozpoznał sprawę.

W toku postępowania uwzględniając wniosek powoda – pozwanego A. R. wydał w dniu 12 07 2016r. postanowienie w którym ustanowił dla niego adwokata z urzędu, co jednak tylko zainicjowało podjęcie dalszych czynności zmierzające do jego wyłonienia.

Tego rodzaju postanowienie przesądza bowiem jedynie o prawie strony

do korzystania z pomocy prawnej świadczonej przez profesjonalnego pełnomocnika nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie ( sąd nie ustanawia pełnomocnika imiennie,

nawet jeśli wnioskująca strona, korzystając z możliwości przewidzianej w art. 117 ³ § 3 k.p.c., sprecyzowała osobę, której pomoc chciałaby uzyskać), gdyż decyzję konkretyzującą osobę adwokata lub radcy prawnego podejmuje właściwa okręgowa rada adwokacka lub okręgowa izba radców prawnych ( art. 117 ³ § 2 k.p.c.).

Wybór adwokata lub radcy, który będzie zastępować z urzędu stronę jest zatem suwerenną decyzją organu samorządowego, dokonywaną w granicach jego kompetencji i sąd nie jest władny zastępować tego organu przy jego wyborze, wobec czego podjęta przez sąd w tej kwestii decyzja - z uwagi na brak ku temu kompetencji - jest bezskuteczna.

Z tego powodu Sąd Rejonowy zmieniając samodzielnie wyznaczonego

przez Okręgową Radę Adwokacką w K. dla A. R. pełnomocnika

z urzędu w osobie adwokat M. S. (1) i wyznaczając w jej miejsce adwokat A. Z., dopuszczając ją do udziału w sprawie i honorując jej udział (pomimo protestów adwokat M. S. (1)), doprowadził w konsekwencji

do powstania sytuacji, że faktycznie reprezentujący go pełnomocnik nie był należycie do tego umocowany.

Więcej posiedzenie rozprawy bezpośrednio poprzedzające wydanie zaskarżonego wyroku toczyło się bez udziału prawidłowo ustanowionego dla powoda – pozwanego pełnomocnika z urzędu (został on w trakcie tego posiedzenia wykluczony przez Sąd od udziału w nim), co jest także równoznaczne z pozbawieniem powoda – pozwanego możliwości obrony jego praw,

Z tych względów zgodnie z regulacją art. 379 pkt 2 k.p.c. w sprawie zachodzi nieważność postępowania, którą stosownie do regulacji art. 378 § 1 k.p.c. Sąd odwo-ławczy zobowiązany jest wziąć pod uwagę z urzędu.

Niezależnie zatem od zadaności zarzutów apelacji (ocean ich stała się bezprzedmiotowa) czyni to apelację pozwanego - powoda w pełni uzasadnioną

i obligowało Sąd odwoławczy do uchylenia zaskarżonego orzeczenia, przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji i zniesienia postępowania w zakresie czynności dokonanych z udziałem adwokat A. Z..

Reasumując w sprawie zachodzi przewidziana w art. 379 pkt. § 2 k.p.c. przyczyna nieważności i dlatego apelację skarżącego jako uzasadnioną uwzględniono, orzekając jak w sentencji na mocy art. 386 § 2 k.p.c.

Rozpoznając ponownie sprawę Sąd Rejonowy uwzględni zawartą powyżej ocenę prawną i weźmie pod uwagę, że w obecnym stanie sprawy pełnomocnikiem

z urzędu powoda – pozwanego A. R. jest adwokat M. S. (1).

Honorując wolę powoda – pozwanego prześle odpis jego pisma zdnia 15 05 2017r. (k- 184) do Okręgowej Rady Adwokackiej w K. w celu nadania mu biegu (dołączy do niego odpisy pism: adwokat A. Z. z dnia 19 05 2017r. k-187 i adwokat M. S. (1) k- 188).

Następnie w zależności od stanowiska zajętego przez Okręgową Radę Adwokacką w K. w odniesieniu do zawratego w tm piśmie wniosku będzie kontuować postępowanie z udziałem pełnomocnika z urzędu powoda – pozwanego

w osobie adwokat M. S. (2) albo z udziałem nowego pełnomocnika wyznaczonego przez tę Radę.

W toku ponownego rozpoznania sprawy ponowi czynności zdziałene

z udziałem adwokat A. Z..