Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 lutego 2018 r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 lutego 2018 r. w S.

odwołania T. C.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 7 listopada 2017 r. Nr (...)

w sprawie T. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do emerytury

I. zmienia zaskarżoną decyzję i ustala prawo T. C. do emerytury od 1 października 2017 roku;

II. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. na rzecz T. C. kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt: IV U 883/17 UZASADNIENIE

Decyzją z 7 listopada 2017r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art.184 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze odmówił T. C. prawa do emerytury wskazując, że ubezpieczony nie udowodnił, iż do dnia 1 stycznia 1999r. osiągnął 25-letni staż okresów składkowych i nieskładkowych. Organ rentowy podniósł, że udowodniony staż ubezpieczenia wynosi 20 lat, 6 miesięcy i 11 dni i do okresu tego nie zaliczono okresu pracy ubezpieczonego w gospodarstwie rolnym rodziców od 3 stycznia 1973r. do 15 listopada 1977r., gdyż częściowo okres ten pokrywa się ze służbą wojskową, a także okresu od 1 kwietnia 1981r. do 19 listopada 1981r., gdyż brak jest zaświadczenia z KRUS, że rodzice ubezpieczonego opłacali składki na FUSR od 1 lipca 1977r.

Odwołanie od w/w decyzji złożył T. C. wnosząc o jej zmianę i ustalenie mu prawa do emerytury wskazując, że organ rentowy błędnie nie zaliczył do okresu ubezpieczenia okresu jego pracy w gospodarstwie rolnym rodziców mimo przedstawienia dowodów na wykonywanie takiej pracy. Stanowisko organu rentowego jest sprzeczne z doświadczeniem życiowym i zostało podjęte po mało wnikliwym i krótkowzrocznym rozpatrzeniu sprawy (odwołanie k.1-2 akt sprawy).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie powołując się na przepisy prawa i uzasadnienie zawarte w zaskarżonej decyzji (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k.3-5 akt sprawy).

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczony T. C. w dniu 3 stycznia 2017r. ukończył 60-ty rok życia. W dniu 16 października 2017r. wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury (wniosek o emeryturę z 16 października 2017r. k.1 akt emerytalnych). Na podstawie przedłożonych do wniosku dokumentów organ rentowy ustalił, że na dzień 1 stycznia 1999r. ubezpieczony udowodnił staż ubezpieczeniowy w wymiarze 20 lat, 6 miesięcy i 11 dni, z czego 20 lat, 5 miesięcy i 9 dni stanowią okresy składkowe, a 1 miesiąc i 2 dni okresy nieskładkowe. Ponadto organ rentowy ustalił, że do dnia 1 stycznia 1999r. ubezpieczony osiągnął staż pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 17 lat, 1 miesiąc i 12 dni z tytułu zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. w W. (zaświadczenie z 13 października 2017r. k.5 akt emerytalnych).

Z uwagi na brak wymaganego ustawą okresu ubezpieczenia w wymiarze co najmniej 25 lat, organ rentowy zaskarżoną decyzją z 7 listopada 2017r. odmówił ubezpieczonemu przyznania emerytury, wskazując jednocześnie, że okresu ubezpieczenia nie zaliczono okresu pracy ubezpieczonego w gospodarstwie rolnym rodziców od 3 stycznia 1973r. do 15 listopada 1977r., gdyż częściowo okres ten pokrywa się ze służbą wojskową, a także okresu od 1 kwietnia 1981r. do 19 listopada 1981r., gdyż brak jest zaświadczenia z KRUS, że rodzice ubezpieczonego opłacali składki na (...) od 1 lipca 1977r. (decyzja z 7 listopada 2017r. k.21 akt emerytalnych).

Ubezpieczony T. C. urodził się w dniu (...) w miejscowości J. gmina Z. powiat (...). Rodzice ubezpieczonego M. i A. małż. C. od początku lat 70-tych XX wieku byli posiadaczami gospodarstwa rolnego położonego na terenie wsi J. o powierzchni 6,01 ha (zaświadczenie Wójta Gminy Z. z 26 września 2017r. k.11 akt emerytalnych). Ubezpieczony od urodzenia mieszkał z rodzicami na terenie powyższego gospodarstwa (zaświadczenie o zameldowaniu z 4 października 2017r. k.10 akt emerytalnych). Po ukończeniu szkoły podstawowej w 1972r., ubezpieczony nie kontynuował nauki w szkole średniej. Od ukończenia 16. roku życia – w dniu 3 stycznia 1973r. do chwili powołania do odbycia służby wojskowej ,tj. do 1 listopada 1977r., a zatem przez 4 lata i 10 miesięcy ubezpieczony stale – codziennie pracował w gospodarstwie rolnym rodziców (kopia książeczki wojskowej ubezpieczonego k.3-4 akt o ustalenie kapitału początkowego). Na posiadanych gruntach uprawiane było zboże, ziemniaki. W gospodarstwie hodowany był koń do prac polowych, 3 krowy, trzoda chlewna w ilości od 8 do 12 sztuk jednocześnie, drób. Ubezpieczony ma sześcioro rodzeństwa, urodził się jako trzecie dziecko z kolei, po dwóch starszych - odpowiednio o 4 i 2 lata - siostrach. Następny był brat ubezpieczony młodszy od niego o 1,5 roku, który po szkole podstawowej rozpoczął naukę w szkole zawodowej w S., i dalej siostra młodsza od ubezpieczonego o 4 lata i brat młodszy o 8 lat. W chwili ukończenia przez ubezpieczonego 16. roku życia najstarsza siostra ubezpieczonego mieszkała i pracowała w W., a druga z kolei początkowo mieszkała w domu rodzinnym, a następnie wyszła za mąż i zamieszkała w innej wsi. W domu rodzinnym pozostał ubezpieczony i troje młodszego rodzeństwa oraz rodzice. W rozpatrywanym okresie ojciec ubezpieczonego pracował zawodowo na kolei – na stacji w M., pracę tę wykonywał na zmiany w systemie 24/48. Matka ubezpieczonego nie pracowała zawodowo, zajmowała się głównie prowadzeniem domu i wychowywaniem młodszego rodzeństwa ubezpieczonego. W związku z taką sytuacją rodzinną (w tym pracą zawodową ojca) obowiązki związane z pracą w gospodarstwie rolnym spadły głównie na ubezpieczonego, który w rozpatrywanym okresie był najstarszym synem w domu, dodatkowo nie pracującym zawodowo. Do stałych obowiązków ubezpieczonego należał tzw. obrządek zwierząt wykonywany trzy razy dziennie, obejmujący karmienie i pojenie zwierząt, ścielenie zwierzętom, a ponadto inne aktualne prace w gospodarstwie - żniwa, sianokosy, wykopki, orka, zasiewy. Opisane prace zajmowały ubezpieczonemu co najmniej 4 godziny dziennie, a w sezonie prac polowych kilka razy dłużej (zeznania świadków K. C. i Z. K. k.21-21v akt sprawy oraz zeznania ubezpieczonego k.19v-20v i 21v-22 akt sprawy). Po odbyciu służby wojskowej trwającej od 2 listopada 1977r. do 31 października 1980r. (vide: kopia książeczki wojskowej ubezpieczonego k.3-4 akt o ustalenie kapitału początkowego), od 1 kwietnia 1981r. do 19 listopada 1981r. (7 miesięcy i 19 dni) ubezpieczony ponownie mieszkał w domu rodziców i stale – codziennie pracował w gospodarstwie rolnym. Od 20 listopada 1981r. ubezpieczony podjął pracę zawodową na (...) (zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z 28 lutego 2002r. k.6 akt o ustalenie kapitału początkowego).

Ubezpieczony przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego (raport z analizy konta k.15 akt emerytalnych), a we wniosku o emeryturę wniósł o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa (wniosek k.2 akt emerytalnych) .

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie T. C. podlegało uwzględnieniu.

Zgodnie z art.184 ust.1 i 2 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2015r., poz.748 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego przewidzianego w art.32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy ,tj. w dniu 1 stycznia 1999r. osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz osiągnęli okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art.27 ustawy, a także nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. W myśl przywołanego wyżej art.32 ust.1 i 4 ustawy pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, a w myśl przywołanego wyżej art.27 ustawy wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynosi co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Zgodnie z §4 ust.1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 ze zm.) pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A załącznika do rozporządzenia, nabywa prawo do emerytury w w/w wieku jeżeli ma wymagany okres zatrudnienia (co najmniej 25 lat mężczyzna), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Ponadto zgodnie z §2 ust.1 przedmiotowego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Rozstrzygnięcie niniejszej sprawy wymagało zbadania, czy ubezpieczony spełnia przesłankę wymaganego okresu ubezpieczenia w wymiarze co najmniej 25. Poza sporem pozostawało, że ubezpieczony osiągnął wymagany ustawą wiek oraz spełnił przesłankę co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Ubezpieczony podnosił, że posiada 25-letni ubezpieczenia, gdyż do ustalonego przez organ rentowy okresu ubezpieczenia w wymiarze 20 lat, 6 miesięcy i 11 dni, doliczyć należy – w wymiarze koniecznym do uzyskania 25 lat – okres pracy w gospodarstwie rolnym rodziców po ukończeniu 16. roku życia. Przeprowadzone przez Sąd postępowanie dowodowe dało podstawy do uwzględnienia roszczenia ubezpieczonego, gdyż przeprowadzone przez Sąd postępowanie dowodowe wykazało, że w okresie od 3 stycznia 1973r. (data 16. urodzin) do 1 listopada 1977r. (od 2 listopada 1977r. powołanie do służby wojskowej), a następnie w okresie od 1 kwietnia 1981r. 19 listopada 1981r., łącznie przez ponad 5 lat, ubezpieczony stale – codziennie pracował w gospodarstwie rolnym rodziców. Na fakt wykonywania przez ubezpieczonego takiej pracy wskazują nie tylko spójne i logiczne zeznania ubezpieczonego, ale również zeznania świadków w osobach (...). Z dowodów tych wynika bezspornie, że ubezpieczony po ukończeniu szkoły podstawowej nie kontynuował nauki i jako najstarszy syn stale pracował w gospodarstwie rolnym rodziców, tym bardziej, że ojciec ubezpieczonego pracował zawodowo, a jego matka w rozpatrywanym okresie miała szereg obowiązków związanych z prowadzeniem domu i wychowywaniem młodszego rodzeństwa. W tych okolicznościach to na ubezpieczonym spoczywał główny ciężar prac w gospodarstwie rolnym i z pewnością wykonywana przez niego praca miała istotne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania tego gospodarstwa. Dlatego zgodnie z art.10 ust.1 pkt 3 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych okres pracy ubezpieczonego w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16. roku życia podlega zaliczeniu do okresu wymaganego do nabycia emerytury. Dodać przy tym należy, że wskazywany przez organ rentowy fakt braku wykazania, iż rodzice ubezpieczonego opłacali składki na (...) nie może stanowić podstawy nieuwzględnienia wskazanego okresu do emerytury, gdyż ustawodawca nie wskazał, aby opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne rolników było przesłanką zaliczenia okresu pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16. roku życia, do emerytury.

Reasumując uznać należało, że po doliczeniu do okresu zatrudnienia, wyżej wymienionych okresów pracy ubezpieczonego w gospodarstwie rolnym rodziców, ubezpieczony spełnia przesłankę 25-letniego okresu ubezpieczenia. Mając to na uwadze Sąd na podstawie art.477 ¹⁴§2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, że T. C. przysługuje prawo do emerytury od 1 października 2017r. ,tj. od miesiąca, w którym wystąpił z wnioskiem o świadczenie.

Zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, na podstawie art.98§1 i 3 kpc w zw. z art.99 kpc i w zw. z §9 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015r., poz.1804 ze zm.) Sąd zasądził od organu rentowego na rzecz ubezpieczonego kwotę 180 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.