Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Poznań, dnia 20 grudnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu XII Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący:SSO Zofia Lehmann

Protokolant:Starszy sekretarz sądowy Elżbieta Witaszczyk

po rozpoznaniu w dniu 6 grudnia 2017 r. w Poznaniu na rozprawie sprawy z powództwa

A. M., zam. ul. (...), (...)-(...) P.

przeciwko Gminie B., (...), (...)-(...) B.

- roszczenia wzajemne między właścicielem a samoistnym posiadaczem rzeczy (art. 229 kc)

I.  Zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 9.870,-zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 28 czerwca 2016 roku do dnia zapłaty.

II.  W pozostałym zakresie postępowanie umarza.

III.  Koszty niniejszego postępowania rozdziela między stronami obciążając nimi w 9/10 częściach powoda i w 1/0 części pozwanego i w związku z tym:

a.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 397,-zł z tytułu zwrotu części uiszczonej przez niego opłaty sadowej oraz kwotę 184,40,-zł z tytułu zwrotu części poniesionych przez niego wydatków na przeprowadzony w niniejszej sprawie dowód z opinii biegłych;

b.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1.668,60,-zł z tytułu zwrotu części wydatków poniesionych przez niego na przeprowadzony w niniejszej sprawie dowód z opinii biegłego.

c.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 720,-zł z tytułu zwrotu części poniesionego przez niego kosztu jego procesowego zastępstwa;

d.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 6.480,-zł z tytułu zwrotu części poniesionego przez niego kosztu jego procesowego zastępstwa.

SSO Zofia Lehmann

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 24 sierpnia 2016 roku powód A. M. wniósł o:

1) zasądzenie od pozwanej Gminy B. na jego rzecz kwoty 79.325,- zł wraz z odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 28 czerwca 2016 roku do dnia zapłaty,

2) zasądzenie od pozwanej na jego rzecz zwrotu kosztów tego procesu, w tym kosztu jego zastępstwa procesowego - według norm przepisanych.

W tego uzasadnieniu podał, że roszczenie to wywodzi z bezumownego korzystania przez nią z jego nieruchomości, w tym:

- za nieruchomości o oznaczeniu numerem 51/5: korzystanie przez pozwaną z dwóch pasów gruntu oraz stawu w okresie od maja 2006 roku do 17 lipca 2012 roku ( zawarcie porozumienia),

- za nieruchomości o oznaczeniu numerem 51/13: korzystanie przez pozwaną z pasa gruntu oraz stawu w okresie od dnia 26 lipca 2011 roku (data nabycia dzierżawionej nieruchomości ) do 17 lipca 2012 roku,

- za nieruchomość o oznaczeniu numerem 51/7: korzystanie przez pozwaną z pasa gruntu w okresie od dnia 18 lipca 2012 roku do dnia 5 sierpnia 2014 roku.

Jednocześnie powód podał, że wartość służebności wynosiła 835,- zł miesięcznie czyli przez 95 miesięcy kwota ta wyniosła 79.325,- zł. (k. 2-9 akt).

W odpowiedzi na pozew pozwana Gmina B. wniosła o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powoda na jej rzecz zwrotu kosztów niniejszego postępowania - według norm przepisanych, w tym kosztu jej zastępstwa procesowego.

Uzasadniając swoje stanowisko podała, że powód nabył ww nieruchomość wiedząc o tym, że część jej infrastruktury wodociągowej jest na niej zlokalizowana; ale nie obniżała ona jej wartości oraz nie utrudniała wykonywania w niej prac polowych ani pielęgnacyjnych. Podniosła również zarzut przedawnienia jego roszczeń powoda za okres od maja 2006 roku do 24 sierpnia 2006 roku (k. 77- 79 akt)

Pismem z dnia 4 grudnia 2016 roku powód sprostował, że okres za jaki domaga się wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z ww nieruchomości obejmuje czas od sierpnia 2006 roku do 17 lipca 2012 roku (k. 118 akt).

Pismem z dnia 3 grudnia 2017 roku powód:

1) cofnął powództwo w przedmiocie zasądzenia od pozwanej na jego rzecz kwoty pieniężnej w wysokości przewyższającej 9.870,- zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, przy jednoczesnym zrzeczeniu się roszczenia w tym zakresie,

2) wniósł o zasądzenie od pozwanej na jego rzecz kwoty 9.870,- zł wraz z odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 28 czerwca 2016 roku do dnia zapłaty,

3) na podstawie art. 100 zd. 2 k.p.c. o nałożenie przez sąd obowiązku zwrotu mu wszystkich kosztów, z uwagi na to, że określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku,

4) ewentualnie w przypadku nieuwzględnienia wniosku z pkt 3, wniósł na podstawie art. 102 k.p.c o nieobciążanie go kosztami tego procesu,

5) ewentualnie w przypadku nieuwzględnienia wniosku z pkt 4, wniósł o wzajemne zniesienie kosztów poniesionych przez strony w niniejszym postepowaniu. (k. 305 - 308 akt).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód A. M. na podstawie umowy sprzedaży z dnia 6 czerwca 1997 roku nabył nieruchomość położoną w P. , w gminie B. o powierzchni 5,08901 ha, stanowiąca działkę o numerze (...) , dla której Sąd Rejonowy wŚ. prowadzi księgę wieczystą o numerze (...) . Nieruchomość ta zabudowana jest zespołem dworsko-parkowym i folwarcznym, który obejmuje: dwór i park, budynek mieszkalny -rządcówkę, stajnię wjazdową, wozownię z wagą, stodołę oraz mur parkowy z główną bramą wjazdową; wschodnią pierzeję podwórka zamyka budynek obory z 1850 roku. Powyższy zespół dworsko - parkowy został wpisany do rejestru zabytków Województwa (...) ; powód był jej właścicielem do sierpnia 2014 roku.

W dniu 26 lipca 2011 roku nabył on nieruchomości sąsiadujące z ww - nieruchomość, dla której Sąd Rejonowy w Ś.prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), stanowiącej działkę oznaczoną numerem (...), na której usytuowana jest łąka wraz ze stawem oraz nieruchomość, dla której Sąd Rejonowy w Ś. prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), stanowiącej działkę oznaczoną numerem (...) (grunt rolny wraz z zabudowaniami). Powód był ich właścicielem do sierpnia 2014 roku.

dowód: odpisy ksiąg wieczystych (k. 13 - 49 akt).

Na nieruchomości oznaczonej geodezyjnie jako działka o numerze (...), sąsiadującej z nieruchomościami należącymi do powoda, usytuowana jest stacja uzdatniania wody; której właścicielem jej jest pozwana Gmina B..

Na nieruchomościach należących do powoda zainstalowana jest część infrastruktury wodociągowej i kanalizacyjnej, także należącej do niej, w postaci rur kanalizacyjnych służących odprowadzaniu wód popłucznych z powyższej stacji. Początkowo wody te odprowadzane były na teren parku usytuowanego w nieruchomościach powoda, zaś po jego interwencji pozwana zaczęła odprowadzać je do stawu położonego na jednej z nich - działce oznaczonej numerem (...).

dowód: umowa nieodpłatnego przekazania na własność gminie majątku wraz z gruntami (k. 83-89 akt), umowa dzierżawy urządzeń i obiektów wodociągowych – kanalizacyjnych (k. 90-107 akt).

Powód - pismem z dnia 16 sierpnia 2011 roku zwrócił się do pozwanej o uregulowanie bezumownego korzystania przez nią z powyższej służebności i przyznanie mu z tego tytułu stosownego odszkodowania.

W dniu 17 lipca 2012 roku Przedsiębiorstwo (...) sp. z o.o. zawarło z nim porozumienie, którego przedmiotem było ustanowienie nowego rurociągu przechodzącego przez jego nieruchomość stanowiącą działkę o numerze (...) – w jego treści wskazano, że odpłatności za udostępnioną służebność oraz za wcześniejsze bezumowne korzystanie i odszkodowanie z niej ustalone będą z pozwaną.

Z daty 19 listopada 2015 roku pochodzi jego pismo, w którym ponownie zwrócił się do pozwanej o uregulowanie bezumownego korzystania z ww służebności i przyznanie mu z tego tytułu stosownego odszkodowania – z kolei, wobec braku jej reakcji, pismami z dnia 16 czerwca 2016 roku wezwał ja do zapłaty na jego rzecz z powyższego tytułu kwoty 80.995,- zł.

dowód: korespondencja stron (k. 51 - 57 akt), porozumienie (k. 58 - 65 akt).

Przedmiotowe nieruchomości powoda stanowią działki o ewidencyjnych numerach (...) i powierzchniach odpowiednio 50891 m ², 15174 m ² i 40430 m ². Położone są one na terenie południowej strefy pozwanej. W najbliższym otoczeniu występują tereny o mieszanej charakterystyce, przeważają obszary upraw polowych oraz istniejącej rozproszonej infrastruktury zagrodowej. Znajdują się one w centrum miejscowości w obrębie założenia parkowego znajdującego się na działce o numerze (...), na której usytuowany jest eklektyczny dwór z połowy XVIII wieku, przebudowany na neogotycki pałac pod koniec XIX wieku; na terenie działki o numerze (...) znajdują się pozostałe budynki gospodarcze.

Przez powyższe nieruchomości powoda przebiegają sporne sieci infrastruktury technicznej doprowadzone do stacji uzdatnia wody położonej na działce oznaczonej numerem (...), należącej do pozwanej. W obszarze zajętym przez te urządzenia znajduje się jeszcze zieleń urządzona parku, ewentualnie łąki i pastwiska. Nie obowiązuje tam plan zagospodarowania miejscowego; nieruchomości objęte są studium pozwanej, zgodnie z którym opisane zostały jako zieleń urządzona ( 51/5), tereny obsługi produkcji rolnej ( 51/7) oraz wody stojące, cieki wodne, łąki, zadrzewienia śródpolne ( 51/13). Elementy opisanych urządzeń są częściowo widoczne na gruncie, przy czym jedynie fragment spornego przebiegu został legalnie ujawniony w zasobie Starostwa Powiatowego.

dowód: opinia biegłego (k. 151-197 akt).

Obciążenie działki o numerze (...) według wskazanego sposobu korzystania trwało w okresie od 1 sierpnia 2006 roku do 17 lipca 2012 roku. W obrębie działki o numerze (...) ujawniono sieć kanalizacji deszczowej kd150 prowadzącą do działki o numerze (...) - do stawu położonego na jej terenie; korzystanie w tym obszarze trwało w okresie od 26 lipca 2011 roku do 17 lipca 2012 roku. Ostatni odcinek obejmuje część działki o numerze (...), przez którą poprowadzono kanał wód popłucznych prowadzący od cyt. stacji w kierunku północnym do kanalizacji wybudowanej na drodze publicznej; korzystanie w tym zakresie trwało od 18 lipca 2012 roku do 5 sierpnia 2014 roku.

dowód: opinia biegłego (k. 151-197 akt).

Nominalne wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości:

- działki o numerze (...) w okresie do 1 sierpnia 2006 roku do 17 lipca 2012 roku wyniosło kwotę 2.390,- zł,

- działki o numerze (...) w okresie od 27 lipca 2011 roku do 17 lipca 2012 roku wyniosło kwotę 20 zł,

- działki o numerze (...) w okresie od 18 lipca 2012 roku do 5 sierpnia 2014 roku wyniosło kwotę 640 zł.

Łącznie wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z powyższych nieruchomości stanowi sumę 3.050,-zł.

dowód: opinia biegłego (k. 151-197 akt).

W obrębie działek o numerach (...) znajdują się dwa stawy o powierzchni odpowiednio 2.339 m ² i 2706 m ². Poza korzystaniem z tych działek w granicach przebiegu sieci kanalizacji i sieci wodociągowej, pozwana bezumowne korzystała z nich w celu odprowadzania wód popłucznych - jako procesu ubocznego uzdatniania wody. Obciążenie działki o numerze (...) według wskazanego sposobu korzystania trwało w okresie do 1 sierpnia 2006 roku do 17 lipca 2012 roku. Z kolei korzystanie z działki o numerze (...) w tym zakresie trwało od 26 lipca 2011 roku do 17 lipca 2012 roku.

Nominale wynagrodzenie za bezumowne korzystanie przez pozwaną ze stawów usytuowanych na nieruchomościach należących do powoda w podanych wyżej okresach stanowiło sumę 6.820 zł.

dowód: uzupełniająca opinia biegłego (k. 225-238 akt).

Powyższy stan faktyczny ustalono na podstawie kserokopii dokumentów prywatnych i urzędowych zgromadzonych w aktach niniejszej sprawy.

Oceniając je należało uznać je za w pełni wiarygodne. Zgodnie z treścią art. 244 k.p.c…. dokumenty urzędowe stanowią dowód tego co zostało w nich urzędowo zaświadczone…(odpisy ksiąg wieczystych) Zgodnie natomiast z treścią art. 245 k.p.c …. dokumenty prywatne stanowią dowód tego, że osoba, która je podpisała, złożyła oświadczenie w nim zawarte…(pozostałe). Zebrane w przebiegu tego procesu, w tym kserokopie dokumentów, nie były kwestionowane przez strony. Warunki zaprzeczenia ich prawdziwości określone zostały odpowiednio w normie art. 252 k.p.c. i art. 253 k.p.c. – żadna ze stron przy udziale art. 232 k.p.c. z tego nie skorzystała; brak też było potrzeby wszczynania takiej inicjatywy z urzędu.

Ustalenia naprowadzonego stanu faktycznego oparto także na opinii biegłego
z dziedziny (...) sporządzonej w dniu 15 maja 2017 r. Zastrzeżenia do niej złożył powód - w dniu 7 lipca 2017 roku ww biegły sporządził opinię uzupełniającą ustosunkowując się w niej do nich.

Pozwana w piśmie z dnia 18 sierpnia 2017 roku wskazała, że w opinii tej są nieścisłości i omyłki pisarskie; nadto zarzuciła, że biegły miał wyliczyć bezumowne korzystanie ze stawów powoda, nie zaś z tytułu posadowienia na jego nieruchomości podziemnej infrastruktury technicznej. Pokreśliła też, że przedmiotowe stawy były wykorzystywane również w celach rekreacyjnych czy wykorzystywane jako łowisko; i że mimo spuszczania do nich wód popłucznych możliwość korzystania z nich nie była ograniczona..

Z kolei powód w piśmie z dnia 19 sierpnia 2017 roku wspomnianą zakwestionował opinię uzupełniającą wskazując, że ustalone przez jej autora wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nich zostało zaniżone; w szczególności akcentując, że:

- przy oszacowaniu wynagrodzenia w niewystarczającym stopniu uwzględnił on rodzaj i charakter nieruchomości oraz jej położenie, co w konsekwencji spowodowało obniżenie wartości współczynnika k2,

- w sposób sprzeczny z rzeczywistością przyjął on, że „właściciel w ramach prawa własności mógł decydować o zagospodarowaniu nieruchomości w granicach prawa i przeznaczenia; bezumowne korzystanie nie ograniczało go w prawie rozporządzania nieruchomością”,

- nieuwzględnienie przez niego w szacowanym wynagrodzeniu ponoszonych przez powoda kosztów związanych z koniecznością regularnego ich oczyszczania z substancji naniesionych przez odprowadzane wody popłuczne.

Pismem z dnia 10 października 2017 roku ww biegły wyjaśnił, że omyłki pisarskie nie mają wpływu na treść sporządzonej przez niego opinii oraz, że ograniczenie w korzystaniu ze spornych nieruchomości obejmowało cały obszar obciążany kolektorem sanitarnym, w tym również stawy, które zaliczają się do strefy oddziaływania obciążenia. Wyjaśnił też, że rury zostały umieszczone znacznie pod powierzchnią tych stawów, co świadczy o stałej ingerencji w ich granicach; nadto mimo, że odprowadzanie wód popłucznych miało miejsce okresowo, to stawy te oraz grunt na przebiegu rurociągu znajdowały się w stałej gotowości do realizowania bezumownego korzystania przez pozwaną, właśnie z powodu istnienia urządzeń w ich obrębie. Wyjaśnił także, w jaki sposób określił współczynnik „k”.

Biorąc pod uwagę wyczerpujące wyjaśnienia biegłego zawarte w opinii uzupełniającej, jak również w jego piśmie z dnia 10 października 2017 roku uznać było trzeba powyższe zarzuty stron za wyjaśnione i finalnie bezzasadne..

Tym samym opinię te ocenić należało z punktu widzenia postawionej jej tezy i przydatności dla rozstrzygnięcia przedmiotowego sporu pozytywnie; za w pełni wiarygodną, sporządzona przez osobę kompetentną, dysponującą odpowiednim zasobem wiedzy (biegły jest rzeczoznawcą majątkowym). Zawarte w niej konkluzje są konsekwentne, jednoznaczne i stanowcze mając oparcie w całokształcie zgromadzonego w tej sprawie materiału dowodowego i badań własnych jej autora. W sposób szczegółowy przedstawił on przesłanki stojące u podstaw zaprezentowanego przez niego stanowiska. wnioski. Zaprezentowane w niej ustalenia poparte zostały rzeczową, logiczną i zgodną z zasadami poprawnego wnioskowania argumentacją, co pozwala stwierdzić, że ich autor dysponuje rzetelną wiedzą specjalistyczną w swojej dziedzinie i pozwala ją uznać za pełną i kompletną.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jedynie w nieznacznej części okazało się zasadne.

W pierwszej kolejności wskazać należało, że postępowanie dowodowe wykazało, iż pozwana nie posiadała w podanym okresie uprawnień do korzystania z nieruchomości powoda - czy to na podstawie umowy z nim czy przez ustanowienie odpowiedniej służebności.

Oczywiste jest, że w takich realiach - przedsiębiorca eksploatujący urządzenia przesyłowe, który nie legitymuje się tytułem uprawniającym do ingerowania w sferę cudzej własności dla bieżącego ich utrzymania, korzysta z danej nieruchomości w złej wierze i jest zobowiązany do świadczenia w związku z tym wynagrodzenia. Jej właściciel może go żądać również za czas po wejściu w życie ustawy z dnia 30 maja 2008 roku o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 116, poz. 731), wprowadzającej instytucję służebności przesyłu. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 2017 r. V CNP 17/16).

W rozważanej sytuacji było ostatecznie bezsporne, że pozwana władała przedmiotowymi nieruchomościami powoda w zakresie posadowionych na nich urządzeniach wodno-kanalizacjach; posiadanie to było posiadaniem samoistnym bez tytułu prawnego, w złej wierze. Na powyższe wskazuje przede wszystkim treść opisanego porozumienia zawartego przez powoda w dniu z 17 lipca 2012 roku. z Przedsiębiorstwem (...) sp. z o.o. w którym wskazano, że odpłatności za udostępnioną służebność oraz za wcześniejsze bezumowne korzystanie i odszkodowanie ustalone będą z pozwaną. W doktrynie podnosi się, że w przypadku nie legitymowania się przez przedsiębiorstwo przesyłowe prawem do ingerowania w sferę cudzej własności nieruchomości i korzystania z tej nieruchomości w złej wierze, jest ono zobowiązane do świadczenia wynagrodzenia na podstawie art. 225 k.c. (por. wyrok SN z 06 maja 2009 r., II CSK 594/08, LEX nr 510969, wyrok SN z 25 listopada 2008 r., II CSK 346/08, nie publ.).

Zgodnie z art. 225 zd. 1 k.c. w zw. z art. 224 § 2 zd. 1 k.c… .samoistny posiadacz nieruchomości w złej wierze względem właściciela obowiązany jest między innymi do zapłaty wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i do zwrotu uzyskanych pożytków, a nadto odpowiedzialny jest za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego…

W doktrynie przyjmuje się też, że wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z rzeczy odpowiada kwocie, którą posiadacz musiałby zapłacić właścicielowi, gdyby jego posiadanie opierało się na prawie. Zatem wynagrodzenie to obejmuje wszystko, co właściciel mógłby uzyskać, gdyby odpłatnie, na podstawie odpowiedniego stosunku prawnego oddał rzecz do odpłatnego korzystania innemu podmiotowi i zasadniczo chodzi tu o stosowanie średniej stawki rynkowej (E. Gniewek, Kodeks cywilny, Księga II Własność i inne prawa rzeczowe. Komentarz, Zakamycze 2001, teza 5.7 do art. 224). Podkreśla się też, że obowiązek wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy istnieje niezależnie od tego, czy posiadacz w sposób efektywny z rzeczy korzystał i odniósł z tego korzyść, a także od tego czy właściciel sam nie korzystając z rzeczy, poniósł z tego tytułu uszczerbek majątkowy, a o wysokości wynagrodzenia decydują stawki rynkowe za korzystanie z rzeczy danego rodzaju oraz czas wykonywania posiadania (Z. Gordon, J. Łopuski, M. Nestorowicz, K. Piasecki, A. Rembieliński, L. Stecki, J. Winiarz, Kodeks cywilny z komentarzem pod red. Jana Winiarza, Wydanie II zmienione, Tom I, Wydawnictwo Prawnicze Warszawa 1989, teza 10 do art. 224).

Uwzględniając opinię biegłego M. C. przyjęto, że wynagrodzenie za korzystanie przez pozwaną z nieruchomości powoda, w związku z posadowieniem na niej urządzeń infrastruktury wodno-kanalizacyjnej w okresie objętym pozwem wynosi łącznie kwotę 9.870,- zł.

O odsetkach orzeczono w oparciu o art. 481 § 1 k.p.c w zw. z art. 455 k.c., zasądzając je od 28 czerwca 2016 roku do dnia zapłaty, a zatem od dnia wymagalności roszczenia zgłoszonego wezwaniem do zapłaty z dnia 16 czerwca 2016 roku (punkt I sentencji wyroku).

W związku z cofnięciem przez powoda powództwa powyżej kwoty 9.870,- zł
w oparciu o art. 355 § 1 k.p.c umorzono postępowanie w tej części ( punkt II sentencji wyroku).

O kosztach orzeczono w oparciu o ustawę z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, art. 108 par. 1 k.p.c.; art. 98 par. 1 i par, 2 k.p.c art. 100 k.p.c, zgodnie z którym… w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu…;

Wskazać w tym miejscu należy, że cofnięcie pozwu jest co do zasady równoznaczne z przegraniem przez powoda sprawy w tym zakresie. Z uwagi na powyższe powód utrzymał się w 1/10 pierwotnie sformułowanego żądania. Tym samym koszty niniejszego postępowania rozdzielono między stronami obciążając nimi w 9/10 częściach powoda i w 1/10 części pozwaną, co znalazło swój wyraz w wysokości kwot zasądzonych w punkcie III a-d sentencji wyroku.

Nadmienić w tym miejscu należy, że Sąd nie uwzględnił wniosków powoda odnośnie rozstrzygnięcia o kosztach na podstawie art. 100 zd. 2 k.p.c. w postaci nałożenia przez sąd obowiązku zwrotu mu wszystkich kosztów, z uwagi na to, że określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku; ewentualnie w przypadku nieuwzględnienia powyższego wniosku, powód wniósł o nieobciążanie go kosztami tego procesu na podstawie art. 102 k.p.c. W niniejszej sprawie brak jest przesłanek, aby rozstrzygnięcie o kosztach oprzeć na wskazanych przez powoda podstawach prawnych, bowiem wysokość zasądzonej kwoty nie zależała od wzajemnego obrachunku stron ( art. 100 zd. 2 k.p.c. ). W niniejszej sprawie nie zaistniał także szczególnie uzasadniony wypadek, o którym mowa w art. 102 k.p.c. , uzasadniający odstąpienie od obciążania powoda kosztami. Należy zauważyć, że zasada słuszności, jaką kieruje się sąd stosując omawiany przepis jest wyjątkiem od zasady odpowiedzialności za wynik sprawy i dlatego nie należy jej wykładać rozszerzająco. W orzecznictwie wskazuje się, że jeżeli wygrywający postępowanie swoim niesumiennym lub oczywiście niewłaściwym postępowaniem wywołał dany proces, z którym wiążą się koszty, okoliczność ta może jednak uzasadniać zastosowanie przepisu art. 102 KPC (post. SN z 5.8.1981 r., II CZ 98/81, OSNCP 1982, Nr 2–3, poz. 36). Tego rodzaju okoliczności nie miały jednak miejsca w niniejszej sprawie. Pozwana podkreśliła, że nie mogła zweryfikować wysokości żądanego roszczenia na etapie przedsądowym, bowiem powód zakreślając ramy swego roszczenia posiłkował się opracowaniem, nie zaś operatem szacunkowym. Z kolei w toku postępowania pozwana wnioskowała wraz z powodem o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego.

W ocenie Sądu brak także podstaw do uwzględnienia wniosku powoda o wzajemne zniesienie kosztów poniesionych przez strony w niniejszym postępowaniu w oparciu o art. 100 zd. 1 kpc. Sąd Najwyższy trafnie wyjaśnił, że stosownie do przepisu art. 100 KPC podstawy do wzajemnego zniesienia kosztów procesu zachodzą jedynie wówczas, gdy żądanie zostało uwzględnione w około połowie, przy mniej więcej równiej wysokości kosztów procesu poniesionych przez każdą ze stron. Realny wynik wzajemnego zniesienia kosztów procesu nie może być bowiem inny niż wynik ich rozdzielania w takim stosunku, w jakim każda ze stron procesu przegrała (post. SN z 10.5.1985 r., II CZ 56/85, L.).

Orzeczenie o kosztach zastępstwa procesowego oparto o unormowania rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Wobec powyższego Sąd orzekł, jak w punkcie III sentencji wyroku.

Zofia Lehmann