Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 grudnia 2017r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA – Maria Mrozik- Sztykiel

Sędziowie: SA – Zbigniew Kapiński (spr.)

SA – Marzanna A. Piekarska-Drążek

Protokolant: – Aleksandra Baran

przy udziale oskarżycieli posiłkowych W. S., W. S., K. Ż. (1)

oraz Prokuratora Jacka Pergałowskiego

po rozpoznaniu w dniu 1 grudnia 2017 r. w Warszawie

sprawy

A. Ł. urodz. (...) w P.
s. R. i B.

J. K. urodz. (...) w N. s. Z. i T.

A. R. urodz. (...) w W. s. J. i T.

oskarżonych z art. 158 § 3 k.k.

na skutek apelacji, wniesionych przez obrońców wszystkich oskarżonych i pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej K. Ż. (1) od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 8 czerwca 2017 r. sygn. akt XVIII K 63/17

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że orzeczone kary pozbawienia wolności wobec oskarżonych A. Ł. i A. R. podwyższa do lat 10 (dziesięciu) zaś wobec J. K. do lat 9 (dziewięciu);

I.  w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok wobec wszystkich oskarżonych utrzymuje w mocy;

II.  na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonych wobec oskarżonych kar pozbawienia wolności zalicza okresy rzeczywistego pozbawienia wolności A. Ł. i J. K. od dnia 28 czerwca 2016 r. do dnia 1 grudnia 2017 r., zaś A. R. od dnia 3 lipca 2016 r. do dnia 1 grudnia 2017 r.;

III.  zasądza od każdego z oskarżonych na rzecz Skarbu Państwa po 600 (sześćset) złotych tytułem opłaty za obie instancje oraz obciąża każdego oskarżonego wydatkami postępowania odwoławczego w częściach na nich przypadających;

IV.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokat A. B. – Kancelaria Adwokacka w W. kwotę 738 zł w tym 23% VAT za obronę oskarżonego J. K. w postępowaniu przygotowawczym;

V.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz radcy prawnego A. W. oraz adwokatów A. B., T. W. i K. P. – Kancelarie Adwokackie w W. po 738 zł w tym 23% VAT za pomoc prawną świadczoną z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

UZASADNIENIE

Prokuratura oskarżyła: A. Ł., J. K., A. R. o to, że: w nocy z 24 na 25 czerwca 2016 r. w budynku przy ul. (...) w W. działając wspólnie i w porozumieniu zabili G. S. (1) tj. o czyn z art. 148 § 1 k.k.

Sąd Okręgowy w Warszawie wyrokiem z dnia 8 czerwca 2017 r. orzekł w ten sposób, że:

1. oskarżonych A. Ł., J. K., A. R. w ramach zarzucanego im czynu uznał za winnych tego, że w nocy z 24 na 25 czerwca 2016 roku w budynku przy ul. (...) w W. działając wspólnie i w porozumieniu wzięli udział w pobiciu G. S. (1), w ten sposób, że zadawali pokrzywdzonemu uderzenia otwartą dłonią, pięścią oraz nieustalonym tępym, twardym narzędziem w głowę, klatkę piersiową i po całym ciele, a także drążkiem od mopa w klatkę piersiową i brzuch, przez co narazili w/w na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia, co skutkowało powstaniem rozległych zasinień na kończynach górnych i tułowiu z otarciami i ubytkami naskórka w ich obrębie, rany tłuczonej na wysokości lewego łokcia, dwóch ran tłuczonych na głowie w okolicy czołowej po stronie lewej i potylicznej po stronie lewej, podbiegnięcia krwawego w tkankach miękkich obu oczodołów (po stronie lewej przechodzące na okolicę skroniową) oraz w tkance podskórnej głowy okolicy czołowej i potylicznej, wylewów krwawych w mięśniach skroniowych, krwiaka podtwardówkowego opłaszczającego powierzchnię prawej półkuli mózgu, wylewów krwawych pod oponami miękkimi mózgu, obecności krwisto podbarwionego płynu w układzie komorowym mózgu, podbiegnięcia krwawego w lewym brzegu języka, złamania pojedynczych żeber po obu stronach klatki piersiowej, rozproszonych zasinień z niewielkimi otarciami i ubytkami naskórka w obrębie kończyn dolnych, ubytku skóry na tylnej powierzchni przedramienia lewego z odwarstwieniem skóry w jego brzegu, w następstwie których to obrażeń głowy i mózgu w postaci krwawienia wewnątrzczaszkowego (krwiak podtwardówkowy) z dołączającym się uciskiem na ważne dla życia ośrodki centralnego układu nerwowego pokrzywdzony zmarł, tj. popełnienia czynu z art. 158 § 3 k.k. i za to na podstawie art. 158 § 3 k.k. skazał oskarżonych A. Ł. i A. R. na karę po 8 (osiem) lat pozbawienia wolności, zaś oskarżonego J. K. na karę 7 (siedmiu) lat pozbawienia wolności;

2. na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzekł solidarnie od oskarżonych A. Ł.. J. K.. A. R. na rzecz małoletniego pokrzywdzonego G. S. (2) reprezentowanego przez przedstawicielkę ustawową oskarżycielkę posiłkową K. Ż. (1) kwotę 150.000 zł (sto pięćdziesiąt tysięcy złotych) tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę;

3. na podstawie art. 44 § 2 k.k. orzekł przepadek przedmiotu służącego do popełnienie przestępstwa w postaci drążka od mopa opisanego w wykazie dowodów rzeczowych nr 1/17 pod pozycją 20 na karcie 851 akt sprawy;

4. na podstawie art. 230 § 2 k.p.k. nakazał zwrócić dowody rzeczowe wymienione w wykazie dowodów rzeczowych nr 1/17: pod pozycją od 2 do 9, od 21 do 22 na karcie 849-851 oskarżonemu A. Ł., pod pozycją od 10 do 19 oskarżonemu J. K., pod pozycją 1 na karcie 849 oskarżycielce posiłkowej W. S., pod pozycją od 23 do 25 na karcie 851 oskarżonemu A. R.;

5. na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczył okres tymczasowego aresztowania w niniejszej sprawie: oskarżonym A. Ł. i J. K. od dnia 28 czerwca 2016r. do dnia 8 czerwca 2017r., zaś oskarżonemu A. R. od dnia 3 lipca 2016 r. do dnia 8 czerwca
2017 r.:

6. zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. A. B. kwotę 840 zł (osiemset czterdzieści złotych) + podatek VAT oraz na rzecz adw. K. P. kwotę 600 zł (sześćset złotych) + podatek VAT tytułem nieopłaconej przez strony pomocy prawnej udzielonej z urzędu przez adwokata;

7. na podstawie art. 627 k.p.k. zasądził solidarnie od oskarżonych A. Ł., J. K., A. R. tytułem zwrotu wydatków na rzecz oskarżycielki posiłkowej W. S. kwotę
168 zł (sto sześćdziesiąt osiem złotych), na rzecz oskarżycielki posiłkowej W. S. kwotę 630 zł (sześćset trzydzieści złotych);

8. zasądził na rzecz Skarbu Państwa tytułem kosztów sądowych: od oskarżonych A. Ł. i A. R. kwotę po 4749,91 zł (cztery tysiące siedemset czterdzieści dziewięć złotych dziewięćdziesiąt jeden groszy), w tym kwotę 600 zł (sześćset złotych) tytułem opłaty, zaś od oskarżonego J. K. kwotę 5783,11 zł (pięć tysięcy siedemset osiemdziesiąt trzy złote jedenaście groszy), w tym kwotę 600 zł (sześćset złotych) tytułem opłaty.

Powyższy wyrok został zaskarżony przez obrońców wszystkich oskarżonych oraz przez pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej K. Ż. (2).

Obrońca oskarżonego A. R. zaskarżył wyrok na korzyść tego oskarżonego w części dotyczącej orzeczonej kary.

Na podstawie art. 427 § 1 k.p.k. i art. 438 pkt 1 i 4 k.p.k. zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

I. obrazę przepisu art. 53 § 1 i § 2 k.k. przez jego niewłaściwe zastosowanie i wymierzenie oskarżonemu kary ośmiu lat pozbawienia wolności, mimo ustalenia, że oskarżony nie zataił wobec organu powołanego do ścigania przestępstw w toku postępowania przygotowawczego informacji dotyczących istotnych okoliczności popełnienia zarzucanego czynu przyczyniając się do rychłego zakończenia postępowania, bez zbędnej zwłoki i nadmiernego angażowania aparatu sprawiedliwości co winno skutkować wymierzeniem mi kary w dolnych jej granicach tj. 3 lat pozbawienia wolności,

II. rażącą niewspółmierność kary polegającą na wymierzeniu oskarżonemu kary bezwzględnego pozbawienia wolności w wymiarze 8 lat w sytuacji, gdy okoliczności sprawy w tym w szczególności postawa oskarżonego A. R., istotna współpraca oskarżonego z organami ścigania w okresie prowadzonego postępowania dowodowego, brak utrudnia postępowania, przyznanie się przez oskarżonego do udziału w pobiciu, jak również jego sytuacja osobista i zdrowotna - przemawia za zastosowaniem względem oskarżonego A. R. kary pozbawienia wolności w wymiarze 3 lat pozbawienia wolności.

Biorąc pod uwagę powyższe, wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku w części dotyczącej kary pozbawienia wolności i wymierzenie oskarżonemu A. R., tejże kary w wymiarze 3 lat pozbawienia wolności.

Obrońca oskarżonego A. Ł. zaskarżył wyrok w zakresie rozmiaru orzeczonej kary pozbawienia wolności i na podstawie art. 438 pkt 4 k.p.k. zarzucił wymierzenie oskarżonemu rażąco niewspółmiernej kary pozbawienia wolności bez dostatecznego uwzględnienia okoliczności łagodzących, w tym niekaralności oskarżonego, jego sytuacji rodzinnej, stanu zdrowia, jak też błędne przyjęcie, jako okoliczności obciążającej, zachowania po popełnieniu przestępstwa polegającego na ukryciu zwłok pokrzywdzonego, które to zachowanie realizowało dyrektywę art. 74 § 1 k.p.k., albowiem sprawca zasadniczo każdego przestępstwa ma prawo do zachowania incognito, jak również położenie zbyt dużej wagi do realizacji zasady prewencji generalnej.

Stawiając ten zarzut, wniósł zmianę zaskarżonego wyroku przez złagodzenie oskarżonemu orzeczonej kary pozbawienia wolności do poziomu nie przekraczającego 5 lat pozbawienia wolności oraz orzeczenie jej odbywania w warunkach oddziału terapeutycznego specjalizującego się leczeniu osób uzależnionych od alkoholu oraz substancji psychoaktywnych.

Obrońca oskarżonego J. K. zaskarżył wyrok w całości na korzyść tego oskarżonego i na podstawie art. 427 § 1 i 2 k.p.k. i art. 438 pkt 2 k.p.k. zarzucił obrazę przepisów postępowania tj. art. 7 i 410 k.p.k. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów:

1.  poprzez nieuzasadnioną odmowę przyznania prymatu wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonego J. K. w części dotyczącej opisu zadawanych pokrzywdzonemu G. S. (1) przez oskarżonego J. K. ciosów w głowę, w sytuacji, gdy z zebranego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności wyjaśnień współoskarżonego A. R., opinii sądowo-psychologicznej (k. 661) wynika, że wyjaśnienia oskarżonego J. K. są spójne, a oskarżony „nie demonstruje tendencji do ograniczania zakresu podawanych informacji dotyczących kontekstu przedmiotowego zdarzenia, związanego ze stawianymi mu zarzutami”, jak i nie można wykluczyć, iż obrażenia głowy G. S. (1) powstały na skutek uderzenia głową o otaczające przedmioty, np. szafkę czy zlew, co miało wpływ na treść wyroku w jego pkt 1 poprzez bezpodstawne przyjęcie, że oskarżony J. K. zadawał pokrzywdzonemu uderzenia nieustalonym tępym, twardym narzędziem w głowę, co doprowadziło do śmierci pokrzywdzonego,

1.  poprzez przyjęcie, że oskarżony J. K. niewątpliwie mógł i powinien przewidzieć skutek w postacie śmierci pokrzywdzonego G. S. (1), podczas gdy ze zgromadzonego materiału dowodowego, w szczególności wyjaśnień oskarżonego J. K. i współoskarżonego A. R., sądowo-lekarskiej opinii uzupełniającej biegłej dr n. med. M. B. (protokół rozprawy z dnia 29 maja 2017 r.) oraz sekcji zwłok wynika, że przyczyną zgonu G. S. (1) było krwawienie wewnątrzczaszkowe (krwiak podtwardówkowy) z dołączającym się uciskiem na ważne dla życia ośrodki centralnego układu nerwowego, które ze swojej istoty stanowi typ obrażeń, z którymi osoba pokrzywdzona może „funkcjonować w sposób niebudzący niepokoju otoczenia”, co miało wpływ na treść wyroku poprzez przyjęcie, że oskarżony J. K. swoim czynem wypełnił znamiona przestępstwa określonego w art. 158 § 3 k.k.;

II. w konsekwencji obrazy art. 7 i 410 k.p.k., na podstawie art. 427 § 1 i 2 oraz art. 438 pkt 3 k.p.k., zaskarżonemu wyrokowi zarzucam błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, polegający na przyjęciu, że:

1. oskarżony J. K. zadawał pokrzywdzonemu G. S. (1) uderzenia nieustalonym tępym, twardym narzędziem w głowę, skutkujące powstaniem krwiaka podtwardówkowego i śmiercią pokrzywdzonego, podczas gdy z wiarygodnych i wyczerpujących wyjaśnień oskarżonego J. K. wynika, że jedyne ciosy w głowę jakie ów zadawał były ciosami zadawanymi ręką,

2. oskarżony J. K. niewątpliwie mógł i powinien przewidzieć skutek w postacie śmierci pokrzywdzonego G. S. (1), podczas gdy ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że liczba, siła i umiejscowienie zadawanych przez oskarżonego J. K. ciosów świadczą o tym, że oskarżony nie mógł przewidzieć, że nastąpi zgon pokrzywdzonego

- co miało wpływ na treść wydanego wyroku poprzez przyjęcie, że oskarżony J. K. swoim czynem wypełnił znamiona przestępstwa określonego w art. 158 § 3 k.k., nie zaś art. 158 § 2 k.k.

III. Na podstawie art. 427 § 1 i 2 oraz art. 438 pkt 1 k.p.k., zaskarżonemu wyrokowi zarzucił obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 46 § 1 k.k. w zw. z art. 446 § 4 k.c. przez jego błędną wykładnię i zasądzenie kwoty, która nie jest kwotą odpowiednią w obliczu braku wykazania i ustalenia w toku postępowania kluczowych okoliczności wpływających na jego wysokość, takich jak m.in.: charakter więzi rodzinnych pokrzywdzonego z małoletnim G. S. (2), nie wzięcia pod uwagę okoliczności uzależnienia G. S. (1) od alkoholu, co było przyczyną rozpadu rodziny i wyrzucenia pokrzywdzonego z mieszkania przez K. Ż. (1);

IV. Nadto, z ostrożności procesowej, w oparciu o art. 427 § 1 i 2 oraz art. 438 pkt 4 k.p.k. zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1. rażącą niewspółmierność orzeczonej wobec oskarżonego J. K. kary pozbawienia wolności w wymiarze 7 lat, tj. blisko górnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego za tego rodzaju czyn, w sytuacji, gdy po stronie oskarżonego występował szereg okoliczności łagodzących, które nie zostały przez sąd uwzględnione lub uwzględnione jedynie w niewielkim stopniu, takich jak np. nieuczestniczenie przez oskarżonego w całym zajściu, złożenie wyczerpujących wyjaśnień, które przyczyniły się do ustalenia przebiegu zajścia objętego aktem oskarżenia, wykazana skrucha, stan psychiczny oskarżonego po popełnieniu przestępstwa - zawarty w opinii sądowo-psychologicznej (k. 661), spożywanie alkoholu przez pokrzywdzonego i jego wulgarne zachowanie w odpowiedzi na zgłaszane przez oskarżonych zastrzeżenia odnośnie jego postępowania, co w konsekwencji doprowadziło do orzeczenia kary pozbawienia wolności w wymiarze 7 lat,

2. wymierzenie oskarżonemu J. K. rażąco niewspółmiernie wysokiego środka kompensacyjnego - zadośćuczynienia za doznaną krzywdę na rzecz małoletniego pokrzywdzonego G. S. (2) w wysokości 150.000 zł, która to kwota jest kwotą rażąco nieadekwatną z uwagi na niewykazanie w toku postępowania chociażby charakteru więzi rodzinnej i relacji między niemieszkającym już z małoletnim synem G. S. (1), która jest kluczową okolicznością wpływającą na wysokość zasądzonego zadośćuczynienia;

V. na podstawie art. 626 § 3 i art. 425 § 1 - 3 k.p.k. zaskarżył zawarte:

1. w pkt. 6 wyroku postanowienie w przedmiocie zasądzonych na rzecz obrońcy kosztów nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej oskarżonemu z urzędu w kwocie 840 zł + podatek VAT. Postanowieniu powyższemu zarzucam naruszenie prawa materialnego, tj. § 161 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. Z 2016 r. poz. 1714) poprzez jego niezastosowanie i nieorzeczenie w orzeczeniu kończącym sprawę wynagrodzenia dla obrońcy z urzędu z tytułu pomocy prawnej świadczonej w postępowaniu przygotowawczym, z uwzględnieniem okoliczności uczestnictwa obrońcy w posiedzeniach w przedmiocie przedłużenia oskarżonemu J. K. tymczasowego aresztowania w sprawie i zażaleń na ww. postanowienia,

2. w pkt 8 wyroku postanowienie w przedmiocie zasądzenia na rzecz Skarbu Państwa od oskarżonego J. K. tytułem kosztów sądowych kwoty 5.783,11 zł (w tym opłatą w wysokości 600 zł). Postanowieniu powyższemu zarzucam naruszenie art. 624 § 1 k.p.k. poprzez obciążenie oskarżonego J. K. powyższymi kosztami pomimo okoliczności świadczących, że oskarżony ma na utrzymaniu małoletnie dziecko, nie posiada zawodu i stałego źródła utrzymania i biorąc pod uwagę fakt przebywania od dnia 28 czerwca 2016 r. w areszcie śledczym i perspektywę odbywania kary pozbawienia wolności świadczy niezbicie o tym, że nie jest w stanie ponieść kosztów sądowych bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.

Podnosząc powyższe, na podstawie art. 427 § 1 k.p.k. i art. 437 § 1 i 2 k.p.k. wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez:

1) zmianę kwalifikacji prawnej zarzucanego oskarżonemu J. K. poprzez uznanie go za winnego popełnienie czynu z art. 158 § 2 k.k. oraz wymierzenie oskarżonemu J. K. kary pozbawienia wolności w niższym wymiarze oraz obniżenie kwoty zasądzonego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę na rzecz małoletniego G. S. (2),

względnie, z ostrożności procesowej, poprzez:

zmianę zaskarżonego wyroku i wymierzenie oskarżonemu J. K. kary pozbawienia wolności w niższym wymiarze oraz obniżenie kwoty zasądzonego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę na rzecz małoletniego G. S. (2),

2) zasądzenie na rzecz obrońcy także kosztów pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu J. K. w postępowaniu przygotowawczym.

3) uchylenie orzeczenia dotyczącego kosztów sądowych zasądzonych od oskarżonego J. K. na rzecz Skarbu Państwa i zwolnienie oskarżonego J. K. od ponoszenia kosztów sądowych za obie instancje.

Natomiast pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej zaskarżyła wyrok w części dotyczącej wymiaru kary oraz środka kompensacyjnego na niekorzyść oskarżonych i zarzuciła:

II. w ramach czynu przypisanego oskarżonym na podstawie art. 438 pkt 4 k.p.k. zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła rażącą niewspółmierność orzeczonych względem oskarżonych A. Ł., J. K. i A. R. kar pozbawienia wolności odpowiednio w wymiarze
8 (ośmiu) lat, 7 (siedmiu) lat oraz 8 (ośmiu) lat przejawiającą się w niedostatecznym wyeksponowaniu w wymiarze kary okoliczności obciążających jakimi są m.in. stopień społecznej szkodliwości przypisanego oskarżonym czynu bardzo wysoki stopień winy każdego z oskarżonych, skutek w postaci zgonu pokrzywdzonego, zachowanie oskarżonych po dokonaniu przestępstwa, w istocie zbezczeszczenie przez nich zwłok pokrzywdzonego, brutalność i bezwzględność zachowania, których to wystąpienie i nagromadzenie w niniejszej sprawie winno skutkować orzeczeniem bezwzględnych kar pozbawienia wolności w wyższym wymiarze;

III. nadto w ramach czynu przypisanego oskarżonym na podstawie art. 438 pkt 4 k.p.k. rażącą niewspółmierność orzeczonego względem oskarżonych środka kompensacyjnego w postaci zadośćuczynienia za doznaną krzywdę przejawiającą się w orzeczeniu środka w wysokości nieadekwatnej do doznanej przez małoletniego pokrzywdzonego G. S. (2) krzywdy, jaką jest utrata jednej z najbliższych dziecku osób – ojca;

IV. na podstawie art. 427 § 1 k.p.k. wniosła, aby Sąd Apelacyjny w Warszawie działając na zasadzie art. 437 § 1 i 2 k.p.k. zmienił wyrok w zaskarżonym zakresie i wymierzył oskarżonym A. Ł., J. K. i A. R. kary pozbawienia wolności w wyższym wymiarze oraz orzekł solidarnie od oskarżonych środek kompensacyjny tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w wyższej wysokości.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacje wniesione przez obrońców oskarżonych są całkowicie bezzasadne i nie zasługują na uwzględnienie zawarte w nich zarzuty oraz wnioski końcowe. Natomiast na uwzględnienie zasługuje zarzut rażącej niewspółmierności kary zawarty w apelacji wniesionej przez pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej.

Odnosząc się do poszczególnych zarzutów zawartych we wniesionej przez obrońcę oskarżonego A. R. apelacji podkreślić należy, że zarzut zawarty w pkt I dotyczący obrazy art. 53 § 1 i § 2 k.k. jest nie tylko całkowicie bezpodstawny ale jest również błędny rodzajowo. Z utrwalonego w tym zakresie orzecznictwa zarówno Sądu Najwyższego jak również Sądów Apelacyjnych wynika, że wymiar kary orzeczonej wobec oskarżonego nie może być kwestionowany poprzez zarzut obrazy prawa materialnego tj. art. 53 § 1 i 2 k.k. Analiza treści tego przepisu wskazuje bowiem w sposób jednoznaczny, że zarówno w § 1 jak również w
§ 2 nie są zawarte normy o charakterze bezwzględnym. Omawiany przepis określa bowiem ogólne dyrektywy i zasady wymiaru kar i środków karnych „według swojego uznania, w granicach przewidzianych przez ustawę” (§ 1). Również w § 2 omawianego przepisu brak jest normy o charakterze bezwzględnym, której istnienie w treści przepisu decyduje o tym, czy jego naruszenie może być kwestionowane poprzez zarzut o którym mowa w art. 438 pkt 1 k.p.k. Skoro katalog okoliczności, które Sąd bierze pod uwagę przy wymiarze kary nie ma charakteru zamkniętego, z uwagi na treść przepisu „Sąd uwzględnia w szczególności …”, to tym samym pominięcie przez Sąd określonej okoliczności nigdy nie daje podstaw skarżącemu do postawienia zarzutu obrazy prawa materialnego tj. art. 53 k.k.

W takiej sytuacji kwestionowanie rodzaju oraz wymiaru kary w aspekcie jej rażącej surowości czy też łagodności może odbywać się jedynie poprzez zarzut określony w art. 438 pkt 4 k.p.k.

Nie zasługuje również na uwzględnienie zarzut zawarty w pkt II omawianej apelacji i dotyczący rażącej niewspółmierności kary orzeczonej wobec oskarżonego A. R. w wymiarze 8 lat pozbawienia wolności. Sąd Apelacyjny uznał bowiem, że na uwzględnienie w części zasługuje apelacja wniesiona przez pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej K. Ż. (1) tj. w zakresie zarzutu z pkt II w których podniesiono rażącą niewspółmierność orzeczonych wobec oskarżonych A. Ł., J. K. i A. R. kar pozbawienia wolności ale w aspekcie ich rażącej łagodności.

Sąd odwoławczy dokonując korekty wyroku w omawianym zakresie uznał, że wprawdzie Sąd Okręgowy nie pominął przy wymiarze kar orzeczonych wobec oskarżonych w tym J. R. i A. Ł. żadnych istotnych okoliczności mających wpływ na rozstrzygnięcie Sądu w tym zakresie ale uznał, że występującym w sprawie okolicznościom obciążającym Sąd meriti nie nadał właściwego znaczenia.

W pisemnych motywach zaskarżonego wyroku zasadnie uznano, że stopień winy oraz stopień społecznej szkodliwości czynu dokonanego przez oskarżonych są bardzo wysokie. Zasadnie potraktowano jako okoliczności obciążające przy wymiarze kary znajdowanie się przez oskarżonych w stanie po użyciu alkoholu i odurzenia środkami psychotropowymi w chwili czynu. Sąd Okręgowy trafnie również uznał, że właściwości osobiste oskarżonych związane z faktem zacierania przez nich śladów przestępstwa oraz wynoszenia nagich zwłok pokrzywdzonego i wrzucenie ich do kontenera na śmieci świadczy o wysokim stopniu ich demoralizacji, wysoce negatywnych właściwościach osobistych. Jednakże ustalony przez Sąd meriti sposób zachowania oskarżonych zarówno w trakcie zdarzenia w tym brak jakichkolwiek powodów aby tak potraktować pokrzywdzonego, jak również ich zachowanie po zdarzeniu i potraktowanie ludzkich zwłok jak odpadu i śmiecia, powinno skutkować orzeczeniem wobec oskarżonych A. Ł. i A. R. kar pozbawienia wolności w maksymalnym wymiarze określonym w art. 158 § 3 k.k. tj. 10 lat, zaś w odniesieniu do trzeciego z oskarżonych J. K. kary 9 lat pozbawienia wolności z uwagi na fakt, że nie uczestniczył on w całym zdarzeniu zawiązanym ze śmiertelnym pobiciem G. S. (1). Zdaniem Sądu Apelacyjnego tylko kary pozbawienia wolności w takim wymiarze w sposób właściwy i odpowiedni odzwierciedlają zarówno stopień winy oskarżonych, ich właściwości osobiste i wysoki stan demoralizacji, jak również wysoki stopień społecznej szkodliwości czynu którego się dopuścili. Tak orzeczone kary spełniają również swoje cele w zakresie prewencji szczególnej i ogólnej oraz uwzględniają dyrektywy wymiaru kary określone w art. 53 k.k.

W ocenie Sądu Apelacyjnego w odniesieniu do oskarżonego A. R. nie wystąpiły żadne istotne okoliczności uzasadniające orzeczenie kary poniżej górnej granicy ustawowego zagrożenia. Stanowisko autora omawianej apelacji, że wskazane przez niego okoliczności sprawy, wymienione w treści zarzutu z pkt II oraz w uzasadnieniu środka zaskarżenia przemawiają za orzeczeniem wobec A. R. niższej kary od tej jaką orzekł Sąd Okręgowy nie zasługują na uwzględnienie.

Powyższe stanowisko ze względów wskazanych we wcześniejszej części niniejszego uzasadnienia jest całkowicie bezpodstawne i nie mogło zasługiwać na akceptację ze strony Sądu odwoławczego.

Na akceptację i uwzględnienie z wyżej wskazanych powodów nie zasługuje również zarzut rażącej niewspółmierności kary zawarty w apelacji obrońcy oskarżonego A. Ł.. Wskazane zarówno w treści zarzutu jak również w uzasadnieniu apelacji obrońcy tego oskarżonego okoliczności dotyczące: niekaralności oskarżonego, jego sytuacji rodzinnej, stanu zdrowia w żaden sposób nie mogą równoważyć istotnych okoliczności obciążających, które zostały omówione zarówno przez Sąd Okręgowy w końcowej części pisemnych motywów zaskarżonego wyroku jak również we wcześniejszej części niniejszego uzasadnienia.

Podkreślić również należy i to w sposób zdecydowany, że całkowicie błędne jest stanowisko autora omawianej apelacji, że ukrywanie zwłok pokrzywdzonego nie może stanowić okoliczności obciążającej, gdyż realizowało dyrektywę art. 74 § 1 k.p.k.

W realiach faktycznych i dowodowych niniejszej sprawy zdaniem Sądu Apelacyjnego nie można w sposób uprawniony twierdzić, że wyniesienie nagich zwłok pokrzywdzonego i wrzucenie ich do kontenera na śmieci stanowi realizację dyrektywy art. 74 § 1 k.p.k. Jest oczywiste, że obrońca w ramach realizacji prawa do obrony oskarżonego może podejmować różne działania i w środku zaskarżenia podnosić określone fakty i okoliczności ale nie powinien przekraczać określonych granic wyznaczonych chociażby przez obowiązujące zasady etyki. W ocenie Sądu odwoławczego powyższe stwierdzenie obrońcy oskarżonego nie powinno się znaleźć w treści apelacji sporządzonej przecież przez fachowy i profesjonalny podmiot.

Nie zasługuje również na akceptację stanowisko autora apelacji, że Sąd meriti położył zbyt dużą wagę do realizacji zasady prewencji generalnej. Sąd Apelacyjny uznał bowiem, że uwzględnienie wszystkich okoliczności przedmiotowo – podmiotowych występujących w przedmiotowej sprawie oraz dyrektyw wymiaru kary określonych w art. 53 k.k. i nadanie właściwego znaczenia wszystkim występującym w sprawie okolicznościom mającym wpływ na wymiar kary uzasadniało orzeczenie wobec oskarżonego A. Ł. kary w maksymalnym wymiarze określonym w art. 158 § 3 k.p.k. tj. 10 lat pozbawienia wolności i taką też karę orzeczono w instancji odwoławczej.

Odnosząc się do zarzutów zawartych w apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego J. K. stwierdzić należy, że na uwzględnienie zasługuje jedynie zarzut dotyczący rozstrzygnięcia zawartego w pkt 6 wyroku o wynagrodzenie za obronę z urzędu. Podzielić należy stanowisko skarżącego, że Sąd meriti powinien uwzględnić fakt, że obrońca oskarżonego J. K. został ustanowiony z urzędu już na etapie postępowania przygotowawczego a zatem zgodnie z treścią rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości zasądzając wynagrodzenie za obronę z urzędu powinien mieć to na uwadze.

Z treści zaskarżonego wyroku wynika jednak, że Sąd Okręgowy przyznał wynagrodzenie za obronę z urzędu tylko za etap postępowania sądowego i w związku z tym Sąd odwoławczy zmieniając rozstrzygnięcie Sądu I instancji zasądził na rzecz adwokat A. B. wynagrodzenie za obronę z urzędu wykonywaną w postępowaniu przygotowawczym.

Pozostałe zarzuty zawarte w omawianej apelacji są bezpodstawne i nie zasługują na uwzględnienie. Zauważyć należy, że w analizowanym środku zaskarżenia zostały postawione wszystkie rodzajowe zarzuty określone w art. 438 k.p.k., czyli zarzuty obrazy prawa materialnego, procesowego błędu w ustaleniach faktycznych oraz rażącej niewspółmierności kary w odniesieniu do jednego czynu, co świadczyć może o tym, że autorka apelacji nie jest przekonana jakich uchybień dopuścił się Sąd meriti w odniesieniu do oskarżonego J. K..

Za chybiony i bezpodstawny uznać należy zawarty w pkt 1 omawianej apelacji zarzut obrazy prawa procesowego tj. art. 7 k.p.k. odnośnie oceny wyjaśnień składanych przez oskarżonego J. K. w zakresie dotyczącym opisu zadawanych pokrzywdzonemu ciosów w głowę. Przedmiotowy zarzut w ocenie Sądu odwoławczego ma charakter wyłącznie polemiczny i skarżąca zarówno w treści zarzutu jak również w uzasadnieniu apelacji nie przedstawiła merytorycznych i przekonujących argumentów świadczących o tym, że rzeczywiście ocena wyjaśnień oskarżonego dokonana przez Sąd Okręgowy nosi cechy dowolności. Z utrwalonego w tym zakresie orzecznictwa zarówno Sądu Najwyższego jak również Sądów Apelacyjnych wynika, że zarzut obrazy art. 7 k.p.k. może być uznany za trafny i zasadny tylko wówczas gdy skarżący wykaże, iż w procesie analizy i oceny określonego dowodu wystąpiły błędy i uchybienia, które świadczą o tym, że tak dokonana ocena jest dowolna a nie swobodna. Jeżeli jednak nie zostanie wykazane, że Sąd I instancji przy ocenie określonego dowodu dopuścił się błędu natury faktycznej, logicznej, bądź też, że ocena jest sprzeczna z zasadami wiedzy, logiki i doświadczenia z życiowego to brak jest podstaw aby w ramach instancyjnej kontroli zakwestionować ocenę dowodu tylko dlatego, że wynik tej oceny nie jest satysfakcjonujący dla autora apelacji.

W treści pisemnych motywów zaskarżonego wyroku wykazano w sposób logiczny i przekonujący w oparciu o opinie sporządzone przez biegłą M. B., że należy wykluczyć wersje oskarżonych, iż w trakcie zdarzenia zadawane były pokrzywdzonemu uderzenia w głowę wyłącznie pięścią oraz otwartą dłonią. Z opinii sądowo – lekarskich oględzin i sekcji zwłok wynika bowiem, że do powstania obrażeń głowy u pokrzywdzonego doszło w wyniku działania narzędzia tępego twardego i warunki takiego narzędzia mogły spełniać okazane przy sekcji zwłok „kołki drewniane” jak również kij od mopa. Biegła M. B. odniosła się również do kwestii możliwości powstania u pokrzywdzonego obrażeń opisanych przy użyciu dłoni zwiniętej w pięść i mając na uwadze obecność ran tłuczonych w okolicy potylicznej i górnej części czoła zasadnie uznała, że jest mało prawdopodobne aby do powstania obrażeń u G. S. (1) doszło na skutek uderzenia ręką zwiniętą w pięść.

Skoro Sąd meriti nie dopuścił się obrazy przepisów ze sfery gromadzenia i oceny dowodów to uznać również należy, że całkowicie trafne są dokonane w sprawie ustalenia faktyczne dotyczące przebiegu zdarzenia jakie miało miejsce w mocy z 24 na 25 czerwca 2016 r. w wyniku którego śmierć poniósł G. S. (1).

Za bezpodstawne zatem uznać należy zawarte w analizowanej apelacji zarzuty błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku w których autorka apelacji kwestionuje zadawanie przez oskarżonego J. K. pokrzywdzonemu uderzeń nieustalonym, tępym, twardym narzędziem w głowę oraz ustalenie, że J. K. mógł i powinien przewidzieć skutek w postaci śmierci G. S. (1).

Wbrew twierdzeniom skarżącej dokonane przez Sąd Okręgowy ustalenia faktyczne mają pełne oparcie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym. Ustalenia dotyczące zadawania pokrzywdzonemu przez oskarżonych uderzeń nieustalonym, tępym, twardym narzędziem w głowę mają oparcie w treści omawianych wcześniej opinii sporządzonych przez biegłą M. B..

Odnośnie zaś zarzutów zawartych w pkt I.2 oraz w pkt II.2, to stwierdzić należy, że przestępstwo określone w art. 158 § 3 k.k. jest przestępstwem skutkowym i całkowicie błędne jest stanowisko autorki apelacji, że gdyby Sąd poczynił inne ustalenia faktyczne dotyczące możliwości przewidzenia przez oskarżonego J. K. skutku w postaci śmierci pokrzywdzonego G. S. (1) to mógłby odpowiadać za czyn z art. 158 § 2 k.k. a nie pobicie ze skutkiem śmiertelnym określone w art. 158 § 3 k.k.

Zdaniem Sądu odwoławczego przy zaistniałym skutku w postaci śmierci pokrzywdzonego kwalifikacja prawna z art. 158 § 2 k.k. jest w przedmiotowej sprawie wykluczona, natomiast możliwe byłoby zakwalifikowanie zachowania oskarżonych jako zbrodni zabójstwa określonej w art. 148 § 1 k.k. dokonanej w zamiarze ewentualnym. Jednak z uwagi na zakres zaskarżenia wyroku na niekorzyść oskarżonych nie ma potrzeby aby szerzej tę kwestię omawiać.

Całkowicie bezpodstawny jest również zarzut obrazy art. 46 § 1 k.k. w zw. z art. 446 § 4 k.c. Wymaga podkreślenia fakt, że omawiany zarzut jest także rodzajowo błędny, bowiem skoro został złożony w terminie określonym w art. 49a k.p.k. wniosek o zasądzenie zadośćuczynienia to Sąd Okręgowy miał obowiązek określoną kwotę z tego tytułu zasądzić.

Zatem kwestionowanie zasądzonej tytułem zadośćuczynienia kwoty 150.000 zł może być dokonane jedynie poprzez zarzut określony w art. 438 pkt 4 k.p.k. a nie zarzut obrazy prawa materialnego.

W ocenie Sądu odwoławczego celowe jest łączne odniesienie się do kwestii rażącej niewspółmierności zasądzonej solidarnie od oskarżonych na rzecz małoletniego pokrzywdzonego G. S. (2) reprezentowanego przez przedstawicielkę ustawową K. Ż. (1) kwoty 150.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Wysokość zasądzonego zadośćuczynienia została bowiem zakwestionowana zarówno przez autorkę omawianej apelacji, która twierdzi, że wskazana kwota jest niewspółmiernie wysoka, jak również przez pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej, która z kolei zarzuciła rażącą niewspółmierność orzeczonego względem oskarżonych środka kompensacyjnego w postaci zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego oba zarzuty dotyczące omawianej kwestii są chybione i bezpodstawne. Podkreślić w tym zakresie należy, że ustalenie w postępowaniu karnym odpowiedniej i właściwej kwoty zadośćuczynienia jest bardzo trudne i ma charakter ocenny. Istotne jest również to, że zasądzona kwota zadośćuczynienia nie ma charakteru ostatecznego bowiem możliwe jest dochodzenie dalszych roszczeń w tym zakresie w ramach postępowania cywilnego.

Nie można zaakceptować stanowiska autorek omawianych apelacji, że zasądzona przez Sąd meriti na podstawie art. 46 § 1 k.k., kwota 150.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę jest rażąco wysoka lub też jest rażąco niska.

Z pisemnych motywów zaskarżonego wyroku odnoszących się do tej kwestii wynika bowiem, że Sąd Okręgowy w ramach postępowania karnego w sposób właściwy ustalił rozmiar krzywdy jakiej doznał małoletni pokrzywdzony G. S. (2), który w wyniku przedmiotowego zdarzenia utracił osobę najbliższą czyli swojego ojca. Obie skarżące w ocenie Sądu odwoławczego zarówno w treści pozostawionych zarzutów jak również w uzasadnieniach apelacji nie przedstawiły przekonujących argumentów dających podstawę do zmiany wyroku w omawianym zakresie. W szczególności na akceptację ze strony Sądu odwoławczego nie może zasługiwać zarzut obrońcy oskarżonego J. K., że zasądzona kwota jest rażąco nieadekwatna z uwagi na niewykazanie w toku postępowania chociażby więzi rodzinnej i relacji między niemieszkającym już z małoletnim synem G. S. (1).

Nie można zgodzić się ze stanowiskiem autorki omawianej apelacji, że kwestia dotycząca wspólnego zamieszkania pokrzywdzonego i jego syna G. S. (2) ma kluczowe znaczenie dla wysokości zasądzonego zadośćuczynienia. Bez względu bowiem na to, czy G. S. (1) zamieszkiwał przed swoją śmiercią ze swoim synem czy też nie, to G. S. (2) stracił osobę najbliższą czyli swojego ojca i z tego tytułu należało zasądzić odpowiednią kwotę tytułem zadośćuczynienia.

W sytuacji zaś gdy za trafny i zasadny uznano zarzut rażącej niewspółmierności kary zawarty w apelacji wniesionej przez pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej, nie może zasługiwać na uwzględnienie tego rodzaju zarzut zawarty w pkt IV 1 apelacji obrońcy oskarżonego J. K.. Wbrew twierdzeniom autorki apelacji został uwzględniony fakt, że ten oskarżony nie uczestniczył w całym zdarzeniu i z tego właśnie względu orzeczono wobec niego karę pozbawienia wolności o rok niższą niż w stosunku do dwóch pozostałych oskarżonych. Pozostałe okoliczności podniesione przez skarżącą w żaden sposób nie świadczą o tym, że orzeczona wobec oskarżonego J. K. kara jest rażąco niewspółmiernie surowa.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego karą adekwatną do stopnia winy tego oskarżonego i stopnia społecznej szkodliwości popełnionego czynu, która uwzględnia także w sposób właściwy dyrektywy określone w art. 53 k.k. jest kara 9 lat pozbawienia wolności i taką też karę orzeczono w instancji odwoławczej mając na uwadze zarówno argumenty podniesione przez pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej jak również nadając właściwe znaczenie występującym w sprawie okolicznościom obciążającym wskazywanym we wcześniejszej części niniejszego uzasadnienia.

Za błędny rodzajowo i jednocześnie bezpodstawny uznać należy również zarzut obrazy art. 624 § 1 k.p.k. zawarty w pkt V.2. Podkreślić w tym zakresie należy, że z utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego i Sądów Apelacyjnych wynika, że zasadą jest w przypadku wyroku skazującego zasądzenie od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych. Zwolnienie od uiszczenia tych kosztów jest fakultatywne i może nastąpić tylko wówczas gdy zostaną wykazane okoliczności określone w art. 624 § 1 k.p.k. W przedmiotowej sprawie nie zostało wykazane aby uiszczenie kosztów było dla oskarżonego zbyt uciążliwe i dlatego też Sąd meriti zasadnie te koszty zasądził.

Mając na uwadze powyższe Sąd Apelacyjny orzekł jak w wyroku.

O kosztach sądowych za postępowanie odwoławcze orzeczono zaś na podstawie art. 634 k.p.k. i 633 k.p.k.