Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 lutego 2018 r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 lutego 2018 r. w S.

odwołania J. K. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 18 września 2017 r. Nr (...)

w sprawie J. K. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do emerytury

I.  zmienia zaskarżoną decyzję i ustala prawo J. K. (2) do emerytury od dnia 05 sierpnia 2017 roku;

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. na rzecz J. K. (1) kwotę 180,00 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt: IV U 780/17 UZASADNIENIE

Decyzją z 18 września 2017r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art.184 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze odmówił J. K. (1) prawa do emerytury wskazując, że ubezpieczony nie udowodnił, iż do dnia 1 stycznia 1999r. osiągnął 25-letni okres ubezpieczenia oraz 15-letni staż pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Organ rentowy podniósł, że udowodniony okres ubezpieczenia wynosi 23 lata, 4 miesiące i 3 dni, a staż pracy w szczególnych warunkach wynosi 11 lat, 7 miesięcy i 19 dni i obejmuje okres zatrudnienia w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w S. (...) Zakład w P. (w okresach wykazanych w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach z 17 marca 2017r. k.21-22 akt emerytalnych) z wyłączeniem okresów urlopów bezpłatnych i zwolnień lekarskich. Nadto organ rentowy wskazał, że do okresu ubezpieczenia nie uwzględniono okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 5 sierpnia 1973r. do 1 sierpnia 1975r., gdyż ze złożonego oświadczenia wynika, że czynności wykonywane w tym gospodarstwie miały charakter doraźnej pomocy udzielanej rodzicom, a nie stałej pracy (decyzja z 18 września 2017r. k.34 akt emerytalnych).

Odwołanie od w/w decyzji złożył J. K. (1) wnosząc o jej zmianę i ustalenie mu prawa do emerytury. W uzasadnieniu odwołania wskazał, że od 1 kwietnia 1980r. pracuje w przedsiębiorstwie (...) na stanowisku konserwatora suwnic. Na stanowisku tym pracował w chwili powołania do zasadniczej służby wojskowej i po powrocie ze służby (trwającej od 29 kwietnia 1980r. do 8 lipca 1982r.), a także w okresie od 1 kwietnia 1985r. do 31 lipca 1988r. – nieuwzględnionym w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, co dokumentują wpisy w książkach rewizji urządzeń dźwigowych. Na stanowisku konserwatora suwnic pracował również w okresie zatrudnienia na budowie eksportowej w ramach zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Usług (...) od 1 lutego 1990r. do 30 czerwca 1991r. (odwołanie k.1 akt ).

W dniu 4 października 2017r. – po rozpoznaniu odwołania ubezpieczonego i po zapoznaniu się z dodatkową dokumentacją dotyczącą pracy ubezpieczonego w gospodarstwie rolnym rodziców dołączoną (k.69-72 akt emerytalnych) organ rentowy wydał decyzję, w której zaliczył do okresu ubezpieczenia, okres pracy ubezpieczonego w gospodarstwie rolnym rodziców w wymiarze brakującym do 25 lat, jednakże nadal odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury wobec nieudokumentowania 15 lat pracy w szczególnych warunkach i w tym zakresie przekazał odwołanie ubezpieczonego do rozpoznania przez sąd (decyzja z 4 października 2017r. k.75 akt emerytalnych).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie powołując się na przepisy prawa i uzasadnienie zawarte w zaskarżonej decyzji (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k.2-4 akt emerytalnych).

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczony J. K. (1) w dniu (...). ukończył 60-ty rok życia. Uprzednio w dniu 24 lipca 2017r. wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury (wniosek o emeryturę z 24 lipca 2017r. k.1 akt emerytalnych). Na podstawie przedłożonych do wniosku dokumentów organ rentowy ustalił, że na dzień 1 stycznia 1999r. ubezpieczony udowodnił staż ubezpieczeniowy w wymiarze 23 lata, 4 miesiące i 3 dni oraz staż pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 11 lat, 7 miesięcy i 19 dni. Następnie, po ponownym rozpoznaniu sprawy organ rentowy ustalił, że do dnia 1 stycznia 1999r. ubezpieczony osiągnął okres ubezpieczenia, uzupełniony okresem pracy w gospodarstwie rolnym, w wymiarze 25 lat, jednakże nadal nie legitymuje się co najmniej 15-letnim stażem pracy w szczególnych warunkach. Dlatego zaskarżoną decyzją z 18 września 2017r. i kolejną z 4 października 2017r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (zaskarżona decyzja z 18 września 2017r. k.34 i decyzja z 4 października 2017r. k.75 akt emerytalnych).

Od 4 lutego 1980r. ubezpieczony J. K. (1) jest zatrudniony w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w S.- (...) Zakład w P. (poprzednio Przedsiębiorstwo (...) w P.). Początkowo – od 4 lutego 1980r. ubezpieczony został zatrudniony na stanowisku ślusarza remontowego w dziale warsztat mechaniczny (umowa o pracę z 4 lutego 1980r. na stanowisku ślusarza remontowego k.5 części B akt osobowych). Następnie, od 1 kwietnia 1980r. pracodawca powierzył ubezpieczonemu stanowisko konserwatora suwnic (pismo z 1 kwietnia 1980r. o powierzeniu stanowiska konserwatora suwnic k.9 części B akt osobowych). Na stanowisku tym ubezpieczony pracował w chwili powołania go do odbycia zasadniczej służby wojskowej (od 29 kwietnia 1980r.) i na stanowisko to powrócił po odbyciu zasadniczej służby wojskowej (zwolniony ze służby 8 lipca 1982r. – książeczka wojskowa k.6-7 akt emerytalnych) – vide: angaż na stanowisku konserwatora suwnic z 5 sierpnia 1982r. ,tj. po powrocie ze służby wojskowej k.12 części B akt osobowych ubezpieczonego. Jako konserwator suwnic ubezpieczony pracował do 31 grudnia 1998r., jak również po tej dacie, przy czym w okresie od 1 kwietnia 1985r. do 31 lipca 1988r. stanowisko pracy ubezpieczonego było określane w dokumentacji płacowej jako ślusarz remontowy (angaż z 11 maja 1985r. obowiązujący od 1 kwietnia 1985r. k.21 części B akt osobowych) oraz ślusarz remontowy – spawacz (angaż z 25 sierpnia 1987r. obowiązujący od 1 lipca 1987r. k.26 części B akt osobowych). Faktycznie przez cały ten okres ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę konserwatora suwnic, a zmiana nazwy stanowiska wynikała z polityki płacowej pracodawcy oraz z faktu ukończenia przez ubezpieczonego w 1987r. kursu spawania elektrycznego potrzebnego do wykonywania pracy przy konserwacji suwnic. Pracę przy konserwacji suwnic ubezpieczony wykonywał na hali, na której znajdowało się sześć suwnic wykorzystywanych do transportu produkowanych w przedsiębiorstwie pustaków. Były to tzw. suwnice pomostowe o wysokości 6 metrów, sterowane z dołu. Produkcja w zakładzie odbywała się bez przerwy – przez 24 godziny na dobę, stąd suwnice był wyeksploatowane, wymagały stałego dozoru i konserwacji, ubezpieczony pracował również przy usuwaniu bieżących awarii suwnic. Z uwagi na to, że suwnice były urządzeniami podlegającymi ścisłemu dozorowi technicznemu, ubezpieczony musiał posiadać i posiadał formalne uprawnienia do konserwacji suwnic, a każdą czynność odnotowywał w książce rewizyjnej podlegającej kontroli przez Urząd Dozoru Technicznego (kopie księgi rewizyjnej k.36-68 akt emerytalnych). Wszystkie konserwacje i prace przy usuwaniu awarii były wykonywane przez ubezpieczonego na wysokości suwnicy – z rusztowania. Ubezpieczony dokonywał napraw polegających m.in. na wymianie hamulców, przekładni, lin, wyłączników, regulacji napędów, naprawie podtorza (zeznania świadków: B. R., P. P. i J. P. k.31v-32v akt sprawy oraz zeznania ubezpieczonego k.30v-31 akt sprawy).

W okresie zatrudnienia w powyższym przedsiębiorstwie, po 14 listopada 1991r. ubezpieczony przebywał na zwolnieniu lekarskim w okresach – od 7 lipca 1993r. do 20 lipca 1993r. (14 dni) oraz od 28 października 1998r. do 20 listopada 1998r. (24 dni) – zaświadczenie z 26 lutego 2002r. k.7 akt o ustalenie kapitału początkowego. Okresy pobytu ubezpieczonego na w/w zwolnieniach lekarskich organ rentowy odliczył od okresu pracy ubezpieczonego w szczególnych warunkach (vide: karta przebiegu zatrudnienia i zaskarżona decyzja z 18 września 2017r. k.33-34 akt emerytalnych).

W okresie zatrudnienia w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w S.- (...) Zakład w P. (dawniej Prefabet) - od 1 lutego 1990r. do 28 lipca 1991r. ubezpieczony korzystał z urlopu bezpłatnego (zaświadczenie z 26 lutego 2002r. k.6 akt o ustalenie kapitału początkowego). W powyższym okresie ubezpieczony był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Usług (...) w W. i w ramach tego zatrudnienia pracował w Libii w przedsiębiorstwie produkującym prefabrykaty do budowy domów. W ramach tego zatrudnienia ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę konserwatora suwnic. Były to trzy suwnice bramowe o wysokości 10 metrów i osiem suwnic pomostowych o wysokości 6 metrów (świadectwo pracy z 20 lipca 2001r. k.4 akt o ustalenie kapitału początkowego oraz zeznania świadka P. P. k.31v-32 akt sprawy oraz zeznania ubezpieczonego k.31 akt sprawy).

Ubezpieczony przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego (raport z analizy konta k.25 akt emerytalnych). We wniosku o emeryturę ubezpieczony wniósł o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa – wniosek k.2 akt emerytalnych).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie J. K. (1) podlegało uwzględnieniu.

Zgodnie z art.184 ust.1 i 2 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2015r., poz.748 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego przewidzianego w art.32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy ,tj. w dniu 1 stycznia 1999r. osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz osiągnęli okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art.27 ustawy, a także nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. W myśl przywołanego wyżej art.32 ust.1 i 4 ustawy pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, a w myśl przywołanego wyżej art.27 ustawy wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynosi co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Zgodnie z §4 ust.1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 ze zm.) pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A załącznika do rozporządzenia, nabywa prawo do emerytury w w/w wieku jeżeli ma wymagany okres zatrudnienia (co najmniej 25 lat mężczyzna), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Ponadto zgodnie z §2 ust.1 przedmiotowego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Rozstrzygnięcie niniejszej sprawy wymagało zbadania, czy ubezpieczony spełnia przesłankę wymaganego okresu pracy w szczególnych warunkach. Poza sporem pozostawało, że ubezpieczony osiągnął wymagany ustawą wiek oraz spełnił przesłankę ogólnego stażu ubezpieczenia (vide: decyzja z 4 października 2017r. k.75 akt emerytalnych). Ubezpieczony podnosił, że posiada 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach, gdyż do okresu zatrudnienia w takich warunkach zaliczyć należy nieuwzględniony przez pracodawcę – Spółkę (...) w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach z 17 marca 2017r. (k.21 akt emerytalnych) i tym samym przez organ rentowy, okres zatrudnienia w powyższym przedsiębiorstwie od 1 kwietnia 1985r. do 31 lipca 1988r. (3 lata i 4 miesiące), kiedy to faktycznie stale zajmował się konserwacją i naprawą suwnic, a zatem wykonywał pracę tożsamą z pracą przypadająca przed w/w okresem i po tym okresie. Przeprowadzone przez Sąd postępowanie dowodowe potwierdziło słuszność twierdzeń ubezpieczonego i dało podstawy do zaliczenia w/w okresu do stażu pracy w szczególnych warunkach. Z ustaleń Sądu opartych na spójnych i logicznych zeznaniach ubezpieczonego oraz świadków w osobach współpracowników ubezpieczonego, w tym przełożonego J. P., wynika, że w okresie tym ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy zajmował się konserwacją suwnic wykorzystywanych do przenoszenia prefabrykatów produkowanych w przedsiębiorstwie. I tylko z przyczyn organizacyjnych i związanych z polityką płacową przedsiębiorstwa, w okresie tym stanowisko pracy ubezpieczonego formalnie określone było jako ślusarz remontowy lub ślusarz remontowy – spawacz, a nie konserwator suwnic. Okoliczność tę potwierdzają również wpisy w księdze rewizyjnej urządzeń wymieniające ubezpieczonego jako konserwatora suwnic (vide: ustalenia faktyczne). Nie ulega wątpliwości, że praca konserwatora suwnic, a zatem praca polegająca na bieżącej konserwacji urządzeń dokonywana na oddziałach będących w ruchu, na których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie (tu: prace przy produkcji prefabrykatów budowalnych) zaliczona jest do pracy w szczególnych warunkach o czym stanowi wykaz A dział XIV poz.25 w zw. z działam V poz.3 i 4 załącznika do w/w rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W ocenie Sądu Okręgowego do okresu pracy w szczególnych warunkach podlegają zaliczeniu również wyłączone przez organ rentowy okresy przebywania ubezpieczonego na zwolnieniach lekarskich w dniach od 7 lipca 1993r. do 20 lipca 1993r. (14 dni) oraz od 28 października 1998r. do 20 listopada 1998r. (24 dni), co łącznie stanowi 1 miesiąc i 8 dni. W orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów powszechnych ugruntowany jest pogląd, że osiągnięcie do dnia 1 stycznia 1999r. okresu pracy w szczególnych warunkach, o którym mowa w art.184 ust.1 pkt 1 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wyłącza ponowne ustalenie tego okresu po osiągnięciu wieku emerytalnego wg zasad wynikających z art.32 ust.1a pkt 1 tej ustawy, obowiązujących od 1 lipca 2004r. (tak SN w wyroku z 23 kwietnia 2010r. w sprawie II UK 313/09, OSNP 2011/19-20/260; analogicznie Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z 3 kwietnia 2014r. w sprawie III AUa 74/14, Lex nr 1451729).

Reasumując uznać należało, że po doliczeniu powyższych okresów zatrudnienia w Spółce (...) (uprzednio Prefabet) - w wymiarze 3 lata i 4 miesiące oraz 1 miesiąc i 8 dni, łącznie 3 lata, 5 miesięcy i 8 dni - do stażu pracy w szczególnych warunkach (uwzględnionej przez organ rentowy w wymiarze 11 lat, 7 miesięcy i 19 dni), ubezpieczony spełnia przesłankę 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Mając to na uwadze Sąd na podstawie art.477 ¹⁴§2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, że J. K. (1) przysługuje prawo do emerytury od 5 sierpnia 2017r. ,tj. od chwili ukończenia przez ubezpieczonego 60. roku życia. Na marginesie dodać należy, że wobec wykazania co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach w Spółce (...), Sąd nie odnosił do kwestii pracy ubezpieczonego na budowie eksportowej w Libii.

Zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, na podstawie art.98§1 i 3 kpc w zw. z §9 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015r., poz.1800 ze zm.) Sąd zasądził od organu rentowego na rzecz ubezpieczonego kwotę 180 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.