Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

dnia 2 lutego 2018 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi w VIII Wydziale Cywilnym

w składzie: przewodniczący: SSR Bartek Męcina

protokolant: st. sekr. sąd. Ewa Ławniczak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 stycznia 2018 roku w Ł.

sprawy z powództwa T. Ś. i L. B.

przeciwko E. P.

o zapłatę

1.  oddala powództwo,

2.  zasądza od powodów T. Ś. i L. B. solidarnie na rzecz pozwanej E. P. kwotę 1.817 zł. (jeden tysiąc osiemset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt VIII C 346/17

UZASADNIENIE

T. Ś. i L. B., wspólnicy spółki cywilnej Przedsiębiorstwo Handlowo- Usługowe (...) s.c. (...) i L. B., reprezentowani przez pełnomocnika będącego adwokatem, w pozwie z dnia 19 grudnia 2016 roku skierowanym przeciwko E. P. wnieśli o zasądzenie od pozwanej kwoty 8.051,40 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 6 stycznia 2015 r. do dnia zapłaty, przy czym od dnia 1 stycznia 2016 r. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie oraz zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu pozwu powodowie wskazali, iż w dniu 21 lipca 2014 r. pozwana zawarła z Miastem Ł., reprezentowanym przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej umowę na dofinansowanie ze środków PFRON zadania w zakresie likwidacji barier architektonicznych, polegającego na przystosowaniu dla potrzeb osoby niepełnosprawnej pomieszczenia łazienki i WC, poszerzenie drzwi i wymianę posadzki w przedpokoju i kuchni, w lokalu mieszkalnym nr (...) położonym w L. przy ul. (...). W celu zrealizowania powyższej umowy pozwana, reprezentowana przez swojego męża, Z. P. zawarła z powodami w dniu 24 lipca 2014 r. umowę o nr (...) na wykonanie powyższych prac. Wynagrodzenie powodów zostało określone na kwotę 19.922,38 zł. Powodowie wykonali prace określone w umowie, a w dniu 10 listopada 2014 r. pozwana dokonała odbioru wykonanych przez powodów robót, bez żadnych zastrzeżeń co do ich jakości. W związku z tym powodowie wystawili fakturę VAT o nr (...) na kwotę 15.937,90 zł., która została w całości zapłacona. Wcześniej, w dniu 1 września 2014 r. pozwana zawarła z powodami drugą umowę o nr (...) na wykonanie kolejnych prac w lokalu mieszkalnym nr (...) położonym w L. przy ul. (...), których zakres został określony w załączniku nr 1 do umowy. Za wykonanie powyższej umowy powodowie mieli otrzymać wynagrodzenie w wysokości 7.593 zł. netto, czyli 8.200,44 zł. brutto. Powodowie wykonali prace objęte umową o nr (...) z wyjątkiem malowania sufitów w przedpokoju, łazience i WC, w związku z czym wynagrodzenie należne powodom uległo zmniejszeniu o kwotę 149,04 zł. Podobnie jak w przypadku pierwszej umowy, powodowie wystawili fakturę VAT o nr (...), w której termin zapłaty określono na dzień 5 stycznia 2015 r. Ponieważ E. P. nie dokonała zapłaty, powodowie pismem z dnia 17 grudnia 2014 r. wezwali pozwaną do wykonania zobowiązania.

(pozew k. 4- 8)

W dniu 10 stycznia 2017 roku Referendarz Sądowy w Sądzie Rejonowym dla Łodzi-Widzewa w Łodzi wydał przeciwko pozwanej nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym (VIII Nc 8972/16), którym zasądził dochodzoną pozwem kwotę wraz z kosztami procesu.

(nakaz zapłaty k. 35)

Nakaz ten E. P. zaskarżyła sprzeciwem w całości, podnosząc zarzut przedawnienia roszczenia. W uzasadnieniu sprzeciwu pozwana wskazała, że roszczenie objęte pozwem wynika z umowy o dzieło, które zostało zakończone w dniu 10 listopada 2014 r. Od tej daty zaczął w ocenie strony pozwanej swój bieg termin przedawnienia roszczenia, który zgodnie z art. 646 kc wynosi 2 lata. Ponieważ pozew został wytoczony w dniu 19 grudnia 2016 r. to roszczenie dochodzone przez powodów uległo przedawnieniu.

(sprzeciw k. 42- 45)

W odpowiedzi na sprzeciw powód zakwestionował skuteczność zarzutu przedawnienia podnosząc, że w zakresie dochodzonego roszczenia obowiązuje dziesięcioletni termin przedawnienia, ponieważ łącząca strony umowa nie stanowiła umowy o dzieło, a umowę o roboty budowlane. O charakterze łączącej strony umowy według powodów świadczy to, że roboty budowlane były przeprowadzane na należącej do pozwanej nieruchomości i obejmowały większą jej część, w tym instalacje wodno- kanalizacyjna oraz elektryczną. Ponadto obie zawarte przez strony umowy, zarówno z dnia 24 lipca 2014 r., jak i 1 września 2014 r. należy traktować jako składniki tego samego stosunku prawnego. O tym, że strony łączyła umowa o roboty budowlane świadczy również treść umowy zawartej pomiędzy pozwaną i Miastem Ł..

(odpowiedź na sprzeciw k. 48- 49)

W piśmie złożonym na rozprawie w dniu 21 września 2017 r. E. P., reprezentowana przez pełnomocnika będącego radcą prawnym, podtrzymała zarzut przedawnienia roszczenia. Pozwana wskazała, że umowa o roboty budowlane dotyczy przedsięwzięcia większych rozmiarów, któremu towarzyszy etap projektowania oraz zinstytucjonalizowany nadzór. Tymczasem prace wykonywane w mieszkaniu E. P. były wykonywane bez planów, czy też projektów.

(pismo k. 56- 59)

Do zamknięcia rozprawy stanowisko stron nie uległo zmianie, przy czym strona powodowa wskazała, że do roszczenia dochodzonego pozwem może mieć również zastosowanie art. 658 kc, który stanowi, że przepisy kodeksu cywilnego regulujące umowę o roboty budowlane stosuje się odpowiednio do umowy o wykonanie remontu budynku lub budowli.

(protokół rozprawy k. 70- 75)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

T. Ś. i L. B. są wspólnikami spółki cywilnej Przedsiębiorstwo Handlowo- Usługowe (...) s.c. (...) i L. B..

(wydruk z (...) k. 13- 14, 15)

W dniu 21 lipca 2014 r. pozwana zawarła z Miastem Ł., reprezentowanym przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej umowę nr (...) na dofinansowanie robót budowlanych z zakresu likwidacji barier architektonicznych, polegających na przystosowaniu dla potrzeb osoby niepełnosprawnej pomieszczenia łazienki i WC, poszerzenia drzwi i wymiany posadzki w przedpokoju i kuchni, w lokalu mieszkalnym nr (...) położonym w L. przy ul. (...). Zakres prac określono w załączniku nr 1 do umowy.

(umowa na dofinansowanie robót budowlanych z zakresu likwidacji barier architektonicznych k. 17- 18, zakres prac k.- 19)

W celu zrealizowania powyższej umowy pozwana, reprezentowana przez Z. P. zawarła z powodami w dniu 24 lipca 2014 r. umowę o nr (...) na przystosowanie dla potrzeb osoby niepełnosprawnej pomieszczenia łazienki i WC, poszerzenia drzwi i wymiany posadzki w przedpokoju i kuchni, zgodnie z kosztorysem zatwierdzonym przez MOPS ze środków PFRON. Wynagrodzenie powodów zostało określone na kwotę 19.922,38 zł. W dniu 25 września 2014 r. strony ustaliły termin wykonania umowy do dnia 17 października 2014 r.

(umowa nr (...) k. 20, aneks do umowy k. 22)

W dniu 1 września 2014 r. pozwana, reprezentowana przez Z. P. zawarła z powodami drugą umowę, o nr 1/09/2014 na wykonanie prac remontowych w przedpokoju, łazience, wc w lokalu mieszkalnym nr (...) położonym w L. przy ul. (...), których zakres został określony w załączniku nr 1 do umowy. Za wykonanie powyższej umowy powodowie mieli otrzymać wynagrodzenie w wysokości 7.593 zł. netto, czyli 8.200,44 zł. brutto.

(umowa nr (...) k. 25, załącznik nr 1 do umowy k. 26)

W wykonaniu powyższych umów pracownicy zatrudnieni przez powodów najpierw skuli płytki w łazience i wc, a następnie położyli nowe na podłodze i ścianach, położyli tynki w przedpokoju, zrobili instalacje elektryczną w łazience, wc i przedpokoju, poszerzyli otwór drzwiowy, wymienili urządzenia sanitarne w postaci wanny, umywalki i sedesu, w łazience i przedpokoju zamontowali oświetlenie w podwieszanym suficie, podłączyli pralkę w łazience poprzez doprowadzenie do niej rury.

(zeznania świadka J. W. k. 64, zeznania świadka G. P. k. 64, zeznania świadka Z. P. k. 65, zeznania powoda k. 71)

W dniu 10 listopada 2014 r. pozwana dokonała odbioru wykonanych przez powodów robót. Na powyższą okoliczność powód oraz E. P. sporządzili protokół, w którym jakość robót ustalono jako dobrą.

(protokół odbioru robót k. 23)

W związku z wykonaniem prac objętych umową o nr (...) powodowie wystawili fakturę VAT o nr (...) na kwotę 15.937,90 zł.

(faktura VAT k. 24)

W dniu 22 grudnia 2014 r. powodowie wystawili fakturę VAT o nr (...) obejmującą kwotę 8.051,40 zł., w której termin zapłaty określono na dzień 5 stycznia 2015 r.

(faktura VAT k. 27)

Pismem z dnia 17 grudnia 2014 r. powodowie wezwali pozwaną do zapłaty kwoty 8.051,40 zł. w terminie 14 dni od dnia otrzymania wezwania.

(wezwanie do zapłaty k. 28, dowód nadania k. 29)

Opisany stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie znajdujących się w sprawie dokumentów, których prawidłowość i rzetelność sporządzenia nie budziła wątpliwości, nie była również kwestionowana przez strony postępowania. Podstawą ustaleń faktycznych były ponadto dowody z zeznań powoda oraz świadków J. W., G. P. i Z. P..

Sąd Rejonowy zważył co następuje:

Powództwo jako bezzasadne podlegało oddaleniu.

Powodowie dochodzili od pozwanej solidarnie zapłaty kwoty 8.051,40 zł. z tytułu łączącej strony umowy o nr (...) zawartej w dniu 1 września 2014 r. E. P. wnosząc o oddalenie powództwa podniosła zarzut przedawnienia roszczenia. Trzeba zauważyć, że skuteczne podniesienie przedmiotowego zarzutu jest wystarczające do oddalenia powództwa bez potrzeby ustalenia, czy zachodzą wszystkie inne przesłanki prawnomaterialne uzasadniające jego uwzględnienie, a ich badanie w takiej sytuacji staje się zbędne (por. uzasadnienie uchwały pełnego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 17 lutego 2006 r. III CZP 84/05, OSNC 2006/7-8/114 oraz uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 2010 r., I CSK 653/09, Lex nr 741022).

Rozważania w niniejszej sprawie rozpocząć należy od tego, że zasadniczym problemem w przedmiotowej sprawie była prawidłowa kwalifikacja prawna łączącego strony stosunku umownego. Strona pozwana twierdziła, że zawarła z powodami umowę o dzieło. Z kolei w ocenie powodów łączyła ich z E. P. umowa o roboty budowlane. W myśl art. 627 kc przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Stosownie zaś do treści art. 647 k.c. przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia. Z kodeksowej definicji robót budowlanych wynika, że umowa o roboty budowlane ma charakter złożony i kompleksowy, a jej celem jest oddanie przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej. Przedmiotem umowy o roboty budowlane jest przedsięwzięcie o większych rozmiarach, zindywidualizowanych właściwościach, zarówno fizycznych jak i użytkowych, z reguły powiązane z wymogiem projektowania i zinstytucjonalizowanym nadzorem. Przez remont należy rozumieć wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym. Pojęcie remontu należy rozumieć szerzej niż to wskazano w art. 3 pkt 8 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623), a więc nie tylko jako odtworzenie stanu pierwotnego budynku lecz również przebudowę i modernizację. Przepisów dotyczących umów o roboty budowlane nie stosuje się do remontu odrębnych pomieszczeń w budynkach, które stanowią rodzaj umowy o dzieło. Dla rozróżnienia obu umów należy stosować kryterium wielkości remontowanej części i zakresu robót, przyjmując, że remont ograniczony do niektórych pomieszczeń stanowi przedmiot umowy o dzieło. Brak takich elementów stanu faktycznego jak przedmiot i rozmiar przedsięwzięcia objętego umową, obowiązek dostarczenia dokumentacji projektowej i wykonania prac zgodnie z tą dokumentacją, wymagania dotyczące opinii i uzgodnień, obowiązek przekazania terenu budowy, przemawiają za uznaniem, iż zawarta przez strony w dniu 1 września 2014 r. umowa nie dotyczyła robót budowlanych, a stanowiła typową umowę o dzieło. Należy pamiętać, że prace remontowe były wykonywane w mieszkaniu o powierzchni 62 m ², składającego się z kilku pomieszczeń, położonego na parterze budynku wielomieszkaniowego, tzw. bloku. Wielkość mieszkania pozwanej w stosunku do całego budynku przy ul. (...) w Ł. oraz zakres przeprowadzonych prac remontowych, prowadzą Sąd do jednoznacznego wniosku, że strony łączyła umowa o dzieło. Powyższej oceny nie może także zmienić przedstawiony przez stronę powodową na rozprawie w dniu 26 stycznia 2018 r. szkic łazienki i wc z proponowanymi zmianami, chociażby z tego powodu, że dotyczy tylko części wykonywanych prac remontowych w mieszkaniu pozwanej.

Z tych względów nie może być również mowy, tak jak to wnosił pełnomocnik powodów na rozprawie na której nastąpiło zamknięcie przewodu sądowego, o zastosowaniu w przedmiotowej sprawie przepisu art. 658 kc, który stanowi, iż przepisy kodeksu cywilnego regulujące umowę o roboty budowlane stosuje się odpowiednio do umowy o wykonanie remontu budynku lub budowli. Co prawda zawarta przez strony umowa nr (...) dotyczyła przeprowadzenia remontu, ale nie budynku lub budowli, o których mówi cytowany powyżej przepis, a pomieszczeń lokalu mieszkalnego w budynku wielomieszkaniowym położonym w Ł. przy ul. (...).

W ocenie Sądu nie można się także zgodzić z twierdzeniem strony powodowej, że obie zawarte przez strony umowy, zarówno z dnia 24 lipca 2014 r., jak i 1 września 2014 r. należy traktować jako składniki tego samego stosunku prawnego. Co prawda obie umowy zostały zawarte pomiędzy tymi samymi stronami, a ich przedmiotem było wykonanie prac remontowych w lokalu mieszkalnym nr (...) położonym w L. przy ul. (...), które faktycznie były wykonywane w jednym czasie. Jednak nie zmienia to oczywistej oceny, że powodów z pozwaną łączyły dwie, niezależne od siebie umowy. Świadczy o tym chociażby inny czas zawarcia jednej i drugiej umowy, czy też sposób finansowania prac wykonanych przez powodów, gdyż przypomnieć należy, że w przypadku umowy z dnia 24 lipca 2014 r. wynagrodzenie należne stronie powodowej miało być pokryte w większej części ze środków z PFRON, a w mniejszej ze środków własnych pozwanej, natomiast w przypadku umowy zawartej później, bo w dniu 1 września 2014 r. to pozwana zobowiązała się do zapłaty całości wynagrodzenia. Poza tym obie umowy dotyczyły zupełnie innych prac wykonywanych w mieszkaniu pozwanej. Nawet gdyby przyjąć wersję podawaną przez powodów to i tak zakres prac remontowych wynikających z obu umów nie pozwalałby, z przyczyn o których była mowa obszernie powyżej, na przyjęcie, że strony zawarły umowę o roboty budowlane.

Za chybiony należy również uznać argument powodów, że o charakterze łączącej strony umowy świadczy treść umowy zawartej pomiędzy pozwaną i Miastem Ł.. Faktycznie w dniu 21 lipca 2014 r. pozwana zawarła z Miastem Ł. umowę nr (...) na dofinansowanie robót budowlanych z zakresu likwidacji barier architektonicznych. Jednak użyte w treści umowy sformułowanie nie może świadczyć o charakterze łączącego strony stosunku prawnego.

Skoro strony łączyła umowa o dzieło, to podniesiony przez pozwaną zarzut przedawnienia roszczenia należy ocenić jako zasadny. Zgodnie z art. 117 § 2 kc po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. W myśl przepisu art. 118 kc, który stanowi, że jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej- trzy lata. W przypadku roszczenia powodów będzie miał zastosowanie przepis szczególny, a mianowicie wskazany przez pozwaną art. 646 kc, zgodnie z którym roszczenia wynikające z umowy o dzieło przedawniają się z upływem lat dwóch od dnia oddania dzieła, a jeżeli dzieło nie zostało oddane- od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane. Wobec tego nie ulega wątpliwości, że termin przedawnienia roszczenia dochodzonego przez powodów wynosi 2 rok. W myśl art. 120 § 1 kc zdanie pierwsze bieg przedawnienia zaczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Pomiędzy stronami nie było sporu co do tego, że dzieło zostało oddane w dniu 10 listopada 2014 r., gdyż wtedy pozwana dokonała odbioru wykonanych przez powodów robót, a na powyższą okoliczność sporządzono protokół. Zatem od tej daty rozpoczął swój bieg dwuletni termin przedawnienia dochodzonego pozwem roszczenia o zapłatę.

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania, roszczenie powodów przedawniło się w dniu 10 listopada 2016 r. Tymczasem powództwo w przedmiotowej sprawie zostało wytoczone dopiero w dniu 19 grudnia 2016 r. Uwzględnienie podniesionego przez pozwaną zarzutu przedawnienia roszczenia skutkowało oddaleniem powództwa.

O obowiązku zwrotu kosztów procesu Sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności stron za wynik sprawy, na podstawie art. 98 k.p.c. Ponieważ żądanie powodów zostało oddalone w całości to pozwanej należał się zwrot niezbędnych kosztów poniesionych w celu obrony jej słusznych praw (art. 98 § 3 k.p.c.). Koszty poniesione przez pozwaną wyniosły 1.817 zł i obejmowały koszty zastępstwa radcy prawnego w kwocie 1.800 zł. (§ 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych) i koszt opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.