Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 grudnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Świdnicy w IV Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

przy udziale Elżbiety Reczuch Prokuratora Prokuratury Okręgowej,

po rozpoznaniu w dniu 1 grudnia 2017 r.

sprawy W. S.

syna E. i R. z domu K.

urodzonego (...) w miejscowości J.

oskarżonego z art. 177 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Świdnicy

z dnia 27 lipca 2017 r. sygnatura akt VI K 646/16

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

II.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe postępowania apelacyjnego w tym wymierza 180 zł opłaty za to postępowanie.

Sygn. akt IV Ka 681/17

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Świdnicy wyrokiem z dnia 27 lipca 2017r. sygn. akt VI K646/17:

I.  Oskarżonego W. S. uznał za winnego popełnienia tego, że w dniu 8 maja 2016r., na drodze krajowej (...)km, gmina D., woj. (...) nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym w ten sposób, że kierując samochodem osobowym marki (...) o nr rej. (...) 1 nie upewnił się czy ma wystarczające miejsce na wykonanie manewru wyprzedzania i na łuku drogi wykonał manewr wyprzedzania doprowadzając do zderzenia z prawidłowo jadącym pojazdem marki V. (...) o nr rej. (...), w wyniku czego kierujący pojazdem E. L. doznał obrażeń ciała w postaci skręcenia kręgosłupa szyjnego i skręcenia kręgosłupa lędźwiowego powodujące rozstrój zdrowia na okres powyżej dni siedmiu, pasażerka tego samochodu S. L. doznała obrażeń ciała w postaci skręcenia kręgosłupa szyjnego, skręcenia kręgosłupa lędźwiowego, licznych podbiegnięć krwawych min. obu ramion, przedniej powierzchni jamy brzusznej, obu kończynach dolnych, powodujące rozstrój zdrowia na okres powyżej dni siedmiu, tj. występku z art. 177 § 1 kk i za to na podstawie tego przepisu wymierzył mu karę 10 (dziesięciu) miesięcy pozbawienia wolności,

II.  na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk i art. 70 § 1 kk wykonanie orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres próby lat 2 (dwóch),

III.  na podstawie art.72 § 1 pkt 1 kk zobowiązał oskarżonego do informowania kuratora o przebiegu okresu próby co 6(sześć) miesięcy,

IV.  na podstawie art. 46 § 2 kk orzekł wobec oskarżonego W. S. na rzecz pokrzywdzonych E. L. i S. L. nawiązki w kwocie po 5.000 (pięć tysięcy złotych) dla każdego z nich,

V.  na podstawie art. 42 § 1 kk w zw. z art. 43 § 1 i 3 kk orzekł wobec oskarżonego zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 2 (dwóch) lat i zobowiązał oskarżonego do zwrotu dokumentu w postaci prawa jazdy,

VI.  zasądził od oskarżonego W. S. na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe w kwocie 931,17 złotych, w tym opłatę w kwocie 180złotych.

Z wyrokiem tym nie pogodził się oskarżony, wnosząc apelację za pośrednictwem obrońcy z wyboru.

Na podstawie art. 427 §2, art. 438 pkt 3 i 4 kpk wyrokowi temu zarzucił:

1. uchybienie, polegające na niesłusznym niezastosowaniu środka probacyjnego, określonego w art. 66 kk w postaci warunkowego umorzenia postępowania , pomimo że zostały spełnione wszystkie przesłanki pozwalające na jego zastosowanie, co skutkowało wymierzeniem oskarżonemu kary rażąco niewspółmiernie surowej w stosunku do stopnia jego winy i stopnia społecznej szkodliwości popełnionego przez niego czynu.

2. niesłuszne zastosowanie środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych wszelkiego rodzaju na okres 2 lat, w sytuacji gdy z całokształtu okoliczności sprawy jednoznacznie wynika, że:

- nieprawidłowe zachowanie oskarżonego na drodze publicznej miało charakter incydentalny i nie można go uznać za lekceważenie zasad ostrożności i powodowanie zagrożenia bezpieczeństwa innych uczestników ruchu, a w konsekwencji nie ma potrzeby wyeliminowania oskarżonego jako kierującego pojazdem mechanicznym ze sfery ruchu drogowego;

- oskarżony utrzymuje się wyłącznie z prowadzenia gospodarstwa rolnego, w którym niezbędne jest posiadanie przez niego uprawnień do kierowania pojazdami mechanicznymi, w związku z tym orzeczenie zakazu o którym mowa w art. 42 §1 kk byłoby nadmiernym rygoryzmem, nie adekwatnym do wagi i okoliczności popełnionego czynu;

3. błąd w ustaleniach faktycznych, mający wpływ na treść rozstrzygnięcia - polegający na pominięciu przez Sąd okoliczności wypłaty przez ubezpieczyciela oskarżonego - (...) S.A kwoty zadośćuczynienia za doznaną krzywdę na rzecz pokrzywdzonych, będącej skutkiem przebytego wypadku i w konsekwencji nieuzasadnione orzeczenie wobec oskarżonego na rzecz pokrzywdzonych nawiązki w kwocie po 5 000 zł dla każdego z nich, pomimo, że szkoda w postaci doznanej krzywdy została już naprawiona przez ubezpieczyciela oskarżonego.

Na podstawie art. 427 §1 i 437 kpk apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku, poprzez warunkowe umorzenie postępowania na okres próby 1 roku, uchylenie zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, orzeczonego pkt V wyroku oraz uchylenie obowiązku zapłaty nawiązki na rzecz pokrzywdzonych, orzeczonego pkt IV wyroku.

Sąd Okręgowy zważył co następuje;

Apelacja jako niezasadna nie podlega uwzględnieniu.

Sąd Rejonowy poczynił w sprawie obiektywne ustalenia faktyczne, bo oparł je o prawidłowo przeprowadzone i ocenione dowody. Wnioski końcowe co do sprawstwa i zawinienia oskarżonego mieszczą się w granicach swobodnej oceny dowodów, w żadnym wypadku nie można im zarzucić dowolności, wypełniają one wszystkie wskazania art. 7 kpk. Apelujący tych depozycji nie kwestionuje.

Nie znajduje natomiast uznania zarzut apelacji rażącego niewspółmierną surowością rozstrzygnięcia przez wymierzenie oskarżonemu kary zamiast warunkowego umorzenia postępowania w trybie art. 66 kk. Po pierwsze, przewidziana tu probacja ma charakter fakultatywny, cyt. „ sąd może warunkowo umorzyć postępowanie”. Po drugie, podjęcie decyzji o warunkowym umorzeniu postępowania musi być poprzedzone zaistnieniem warunków określonych w § 1 art. 66 kk, głównie ustaleniem, że wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne. Nie można zgodzić się z apelującym, iż ową nieznaczność miałyby uzasadniać w niniejszej sprawie nieumyślne zawinienie oskarżonego wynikające z niezachowania należytej ostrożności przy prowadzeniu pojazdu a obrażenia ciała doznane przez pokrzywdzonych, choć bolesne i ograniczające przez pewien czas ich aktywność życiową nie zagrażały ich życiu i nie mają charakteru nieodwracalnego. Pomija tu apelujący, iż oskarżony wykonując manewr wyprzedzania powinien kierować się nie zwykłą ale szczególną ostrożnością ( art. 24 ust. 2 prd) , zaś przed podjęciem manewru upewnić się w szczególności, czy ma odpowiednią widoczność i dostateczne miejsce do wyprzedzania bez utrudnienia komukolwiek ruchu ( art. 24 ust. 1 pkt. 1) prd). Jak to słusznie wyeksponował Sąd I instancji, wyprzedzanie należy do jednego z najbardziej niebezpiecznych manewrów kierujących pojazdami, co wynika m. in. z faktu, że wyprzedzający musi zjechać na pas drogi pojazdów jadących z naprzeciwka, a zlekceważenie zasad bezpieczeństwa może prowadzić do katastrofalnych, najpoważniejszych skutków dla innych użytkowników drogi. Jak to wynika z niekwestionowanych ustaleń wyroku, oskarżony podjął manewr wyprzedzania jadąc w bezpośredniej bliskości za innym wyprzedzającym ( poruszającym się pojazdem marki C.) , przy czym wyprzedzał jednocześnie co najmniej 2 pojazdy na łuku drogi, dostrzegłszy auto pokrzywdzonego E. L. nadjeżdżające z przeciwka, podjął gwałtowne hamowanie i doprowadził do zderzenia obu pojazdów. Wadliwa technika jazdy, zaprezentowana przez oskarżonego, stanowi plagę na polskich drogach, prowadzącą do znaczącej liczby poważnych i groźnych w skutkach wypadków komunikacyjnych. Bagatelizuje więc apelujący wysoki stopień naruszenia przez oskarżonego zasady szczególnej ostrożności z art. 24 pkt. 2 prd.

Także nazbyt lekko apelujący ocenił spowodowane przez oskarżonego skutki na zdrowiu pokrzywdzonych E. L. i S. L., które wywołały rozstrój narządów ciała na okres powyżej dni 7-miu. Doznane przez nich obrażenia kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego, niezależnie od już występujących u pokrzywdzonych schorzeń, są dotkliwe, faktem notoryjnym i wynikającym z doświadczenia życiowego jest długi czas odczuwania dolegliwości bólowych oraz konieczność leczenia rehabilitacyjnego, nie zawsze przynoszącego całkowite zniwelowanie bólu. Nadto pokrzywdzona S. L. doznała także potłuczeń i zasinień wielu miejsc na ciele, także wstrząśnienia siatkówki oka, co skutkowało uznaniem doznania przez nią 7,5 % uszczerbku na zdrowiu.

Zatem ani stopień winy ani społecznej szkodliwości czynu oskarżonego nie są nieznaczne, co wyklucza możliwość zastosowania wobec oskarżonego warunkowego umorzenia postępowania. Akcentowane w tej części uzasadnienia apelacji pozytywne cechy i właściwości oskarżonego, który nie był dotychczas karany sądownie i nie wchodził w konflikty z prawem, prowadził ustabilizowany tryb życia, przyznał się do winy i wyraził żal, to okoliczności słusznie zarachowane przez Sąd Rejonowy jako uzasadniające zastosowanie wobec oskarżonego probacji z art. 69 § 1 kk. Ową probację umożliwiło wymierzenie oskarżonemu kary 10 –ciu miesięcy pozbawienia wolności, kary pozostającej w dolnym progu ustawowego zagrożenia przewidzianego w art. 177 § 1 kk, zatem nie sposób twierdzić, że rażąco niewspółmiernie surowej w rozumieniu art. 438 pkt. 4 kpk.

Orzeczony wobec oskarżonego zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres lat 2-ch ( pkt. V dyspozycji wyroku) jest rozstrzygnięciem surowym, ale nie niewspółmiernie, co umożliwiłoby zmianę tej części wyroku na korzyść oskarżonego ( art. 438 pkt. 4 kpk). Przedmiotowy zakaz można orzec od roku do lat 15-u ( art. 39 pkt. 3 kk w zw. z art. 43 § 1 kk) . Podzielić należy argumentację Sądu I instancji, iż ustalona w niniejszym postępowaniu technika i umiejętności oskarżonego w zakresie kierowania pojazdami dowodzą jego szczególnej niefrasobliwości oraz nieostrożności jako kierującego, co przy uwzględnieniu przestępnych skutków takiego postępowania uzasadnia potrzebę pozbawienia oskarżonego możliwości kierowania pojazdami mechanicznymi na 2 lata, co będzie także łączyło się z koniecznością weryfikacji faktycznych umiejętności oskarżonego w zakresie kierowania pojazdami mechanicznymi w ramach egzaminu na prawo jazdy. Bez znaczenia tu pozostaje prowadzenie przez oskarżonego niewielkiego gospodarstwa rolnego ( oskarżony podał jego powierzchnię całkowitą 4,615 ha ), przecież oskarżony może osobiście wykonywać prace na polu, nie jest też zjawiskiem odosobnionym korzystanie z płatnych usług rolnych. Orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych nie wyklucza korzystania przez oskarżonego z leczenia, naprowadzanego w apelacji, osobisty dojazd własnym autem nie jest jedyną możliwością wizyty u lekarza.

Sąd I instancji słusznie także uznał, iż obrażenia ciała i wszystkie dolegliwości zdrowotne pokrzywdzonych wywołane wypadkiem uzasadniają orzeczenie od oskarżonego nawiązek w trybie art. 46 § 2 kk w kwotach po 5 tys. złotych, przecież nawiązki służą kompensacie szkód i krzywd mających swe źródło w przestępstwie. Przepis art. 46 § 1 kk, mający zastosowanie także w przypadku alternatywnej nawiązki, dopuszcza możliwość jednoczesnego orzeczenia wobec sprawcy obowiązku naprawienia szkody majątkowej i wynagrodzenia za szkodę niemajątkową w postaci zadośćuczynienia.

Omawiany środek kompensacyjny można orzec również wtedy, gdy obowiązek naprawienia szkody ciąży także na innym podmiocie (np. ubezpieczycielu) . „Korzystanie przez sprawcę przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów nie wyłącza ani nakazu orzeczenia obowiązku naprawienia szkody (art. 46 § 1 k.k.), ani możliwości orzeczenia – zamiast tego obowiązku – nawiązki określonej w art. 46 § 2 k.k." (uchwała SN z 20.06.2000 r., I KZP 5/00, OSNKW 2000/7–8, poz. 55). Nadto w świetle uchwały Sądu Najwyższego cyt. „ Sprawca wypadku komunikacyjnego, wobec którego zastosowano środek karny polegający na obowiązku naprawienia szkody (art. 46 § 1 w związku z art. 39 pkt 5 k.k.), może domagać się od ubezpieczyciela – na podstawie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów – zwrotu świadczenia zapłaconego na rzecz pokrzywdzonego" (uchwała SN z 13.07.2011 r., III CZP 31/11, Biul. SN 2011/7, s. 9). Tak więc wypłata odszkodowania pokrzywdzonym przez (...) S..A. za doznany w wypadku uszczerbek na zdrowiu nie wyklucza orzeczenia nawiązek.

Z przytoczonych względów apelacji nie uwzględniono.

O kosztach sądowych postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art.636 § 1 kpk i art. 629 kpk oraz na podstawie art.8 w zw. z art.7 ustawy o opłatach w sprawach karnych z dnia 23 czerwca 1973r./tj. DZ. U. Nr 49, poz. 223 z późn. zm./, obciążając nimi oskarżonego wobec przegrania apelacji.