Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód, (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka (...) w W., wniosła o zasądzenie w postępowaniu upominawczym od pozwanej Z. P. kwoty 1.713,05 zł. z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP w skali roku jednak nie wyższymi niż dwukrotność odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 1.500,00 zł. od dnia 13 marca 2014 r. do dnia zapłaty. Nadto domagała się zasądzenia na jej rzecz kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazała, że (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zajmuje się udzielaniem drogą elektroniczną krótkoterminowych pożyczek gotówkowych przez Internet. Pozwana dokonała rejestracji na stronie internetowej Spółki, wniosła opłatę rejestracyjną, akceptując warunki umowy pożyczki, i złożyła wniosek o udzielenie pożyczki. Zgodnie z wnioskiem (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością udzieliła jej pożyczki numer (...) na okres 30 dni w wysokości 1.500,00 zł. Spółka przelała kwotę pożyczki na rachunek pozwanej w dniu 25 lutego 2013 r. Pozwana była zobowiązana do zwrotu pożyczki, tj. wypłaconej kwoty 1.500,00 zł. powiększonej o prowizję w wysokości 286,50 zł., do dnia 15 grudnia 2013 r. Na skutek spłaty przez pozwaną części zobowiązania wysokość należności na dzień wniesienia pozwu wynosi łącznie 1.713,05 zł. Wierzytelność została następnie zbyta na rzecz powoda.

Referendarz Sądowy Sądu Rejonowego w Olsztynie w dniu 28 lutego 2017 r. w sprawie o sygn. akt X Nc 1877/16 nakazał pozwanej, aby zapłaciła na rzecz powoda kwotę 1.713,05 zł. z umownymi odsetkami za opóźnienie w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP w skali roku jednak nie wyższymi niż dwukrotność odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 1.500,00 zł. od dnia 13 marca 2014 r. do dnia zapłaty oraz kosztami procesu. (k.25)

Pozwana, Z. P., złożyła skutecznie sprzeciw od ww. nakazu zapłaty, w którym przyznała, że zawarła z wierzycielem pierwotnym przedmiotową umowę pożyczki, jednocześnie zarzuciła nieudowodnienie powództwa co do wysokości, brak legitymacji czynnej po stronie powodowej oraz przedawnienie roszczenia. Wniosła o zwrot kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, od powoda na jej rzecz według norm prawem przepisanych.

W uzasadnieniu sprzeciwu wskazała, że zgodnie z umową pożyczka została jej udzielona w dniu 25 lutego 2013 r. na okres 30 dni i miała zostać spłacona do dnia 27 marca 2013 r. Wobec tego cała kwota stała się wymagalna 28 marca 2013 r. Od tej daty zatem należy liczyć termin przedawnienia roszczenia, które nastąpiło w dniu 27 marca 2016 r. Odnosząc się do kwestii przesunięcia terminu zapłaty, podniosła, iż powód w sposób skuteczny nie wykazał, by strony uzgodniły, że faktycznie termin ten zostanie przesunięty na dzień 15 grudnia 2013 r. Pozwana kwestionowała również wysokość roszczenia. Zarzuciła, że samo przedłożenie przez powoda zestawienia, stanowiącego dokument prywatny, nie jest wystarczającym dowodem, wskazującym na wysokość ewentualnego roszczenia. Nie wiadomo także, kto sporządził ten dokument, zatem nie sposób zweryfikować treści tego oświadczenia. Ponadto jej zdaniem powód nie wykazał, by faktycznie w sposób skuteczny wszedł w uprawnienia, które mogły przysługiwać wierzycielowi pierwotnemu względem pozwanej, bowiem na tę okoliczność przedłożył wyłącznie oświadczenie wierzyciela pierwotnego o zbyciu wierzytelności. Oświadczenie to nie jest wystarczające, ponieważ brak jakichkolwiek dokumentów, pozwalających na zweryfikowanie treści umowy, jej przedmiotu oraz osób umocowanych do jej zawarcia. Nie można wobec tego ocenić jej ważności i skuteczności.

W odpowiedzi na sprzeciw powód wniósł, o zasądzenie od pozwanej kwoty 1.656,50 zł. z odsetkami za opóźnienie w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP jednak nie wyższymi niż dwukrotność odsetek ustawowych za opóźnienie, liczonymi od kwoty 1.500,00 zł. od dnia 16 grudnia 2013 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazał m.in., że przedstawione przez niego oświadczenie ma bardzo doniosłe skutki prawne, gdyż z treści jego jednoznacznie wynika, iż wierzyciel pierwotny nie posiada już uprawnień do dochodzenia należności z tytułu pożyczki udzielonej pozwanej. Zakwestionował również, że roszczenie uległo przedawnieniu, powołując się na przedłużenie przez pozwaną terminu spłaty pożyczki. (k.40-41)

Sąd ustalił, co następuje:

Pozwana Z. P. zawarła z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. umowę pożyczki numer (...) na okres 30 dni w wysokości 1.500,00 zł. Spółka przelała kwotę pożyczki na rachunek pozwanej w dniu 25 lutego 2013 r. Termin spłaty ustalono na dzień 27 marca 2013 r.

(bezsporne, vide: sprzeciw od nakazu zapłaty k. 28v. , dokument potwierdzający wydanie pożyczki k. 10)

W dniu 20 listopada 2013 r. pozwana uiściła kwotę 366,00 zł. tytułem przedłużenia pożyczki. Ponownie w dniu 12 grudnia 2013 r. przelała kwotę 366,00 zł. tytułem przedłużenia umowy nr (...).

(dowód: przelew k.15, wyciąg z rachunku bankowego k.42)

W dniu 26 października 2016 r. Prezes Zarządu (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. sporządził oświadczenie, zgodnie z którym wierzytelność z tytułu pożyczki nr (...), udzielonej przez Spółkę dnia 25 lutego 2013 r. Z. P., została zbyta na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A. z siedzibą w W..

(dowód: oświadczenie o zbyciu wierzytelności k. 11)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd ustalił stan faktyczny w oparciu o dokumenty, przedłożone przez powoda, których prawdziwości i wiarygodności pozwana nie kwestionowała.

Powód wywodzi swoje roszczenie z umowy przelewu wierzytelności, przysługującej (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. jako pierwotnemu wierzycielowi.

Zgodnie z ogólną zasadą, wyrażoną w art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na tym, kto z tego faktu wywodzi skutki prawne. Na gruncie prawa procesowego odpowiednikiem art. 6 k.c. jest przepis art. 232 k.p.c., który stanowi, że strony zobowiązane są wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. W myśl przytoczonych przepisów, to na powodzie spoczywał ciężar udowodnienia faktów, uzasadniających jego roszczenie.

Zdaniem Sądu powód nie wykazał, aby przysługiwało mu roszczenie, dochodzone pozwem, tzn. aby rzeczywiście doszło do przeniesienia na jego rzecz wierzytelności, przysługującej wierzycielowi pierwotnemu względem pozwanej.

Zmianę wierzyciela reguluje m.in. przepis art. 509 § 1 i 2 k.c., zgodnie z którym wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Tym samym, celem i skutkiem przelewu jest przejście wierzytelności na nabywcę. W wyniku przelewu przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki go wiązał z dłużnikiem. Wierzytelność przechodzi na nabywcę w takim stanie, w jakim była w chwili zawarcia umowy o przelew. Przedmiotem przelewu jest zaś wierzytelność, tj. prawo podmiotowe wierzyciela do żądania od dłużnika świadczenia. Nie ulega również wątpliwości, iż wierzytelność, która ma stanowić przedmiot rozporządzenia, powinna być w dostateczny sposób oznaczona (zindywidualizowana). Dotyczy to przede wszystkim wyraźnego stosunku zobowiązaniowego, którego elementem jest zbywana wierzytelność, a zatem oznaczenia stron tego stosunku, świadczenia oraz przedmiotu świadczenia. Strony stosunku, świadczenie oraz przedmiot świadczenia muszą być oznaczone, bądź przynajmniej możliwe do oznaczenia (oznaczalne) w momencie zawierania umowy przenoszącej wierzytelność (por. Kodeks cywilny. Komentarz pod red. A. Kidyby, Tom III, Zobowiązania – część ogólna, Lex 2010 r.).

W przedmiotowej sprawie na okoliczność nabycia wierzytelności powód przedłożył oświadczenie Prezesa Zarządu (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., zgodnie z którym wierzytelność z tytułu pożyczki nr (...), udzielonej przez Spółkę dnia 25 lutego 2013 r. Z. P., została zbyta na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A. z siedzibą w W., która stała się wierzycielem i uzyskała legitymację do dochodzenia roszczenia. Takie oświadczenie nie jest jednak wystarczające do określenia, czy rzeczywiście zindywidualizowana wierzytelność wobec pozwanej została zbyta, kiedy to nastąpiło i na jakich warunkach. W ocenie Sądu, nie może ono stanowić o przeniesieniu wierzytelności, ponieważ jest to jednostronne oświadczenie podmiotu żywotnie zainteresowanego wynikiem procesu.

Powód nie przedstawił zatem żadnego wiarygodnego dowodu na nabycie wierzytelności, dochodzonej od pozwanej. Nie wykazał tym samym legitymacji czynnej w niniejszym procesie.

W sprawach cywilnych nie jest rzeczą Sądu zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych. Sąd nie jest też zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów, zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Obowiązek taki spoczywa na stronach (por. Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz pod red. A. Zielińskiego, Wydawnictwo C.H. Beck, wyd. 6, Warszawa 2012 r.).

Powyższe było dostateczną podstawą do oddalenia powództwa jako że dotyczyło kwestii legitymacji czynnej w procesie.

Pozwana podniosła zarzut przedawnienia roszczenia. W związku z tym stwierdzić należy, co następuje:

Z dokumentu, potwierdzającego wydanie pożyczki na rzecz pozwanej wynika termin spłaty – 27 marca 2013 r. (vide: karta 10). W dniu 20 listopada 2013 r. pozwana uiściła kwotę 366,00 zł. tytułem przedłużenia pożyczki. Z informacji na powyższym przelewie nie wynika jednakże, że dotyczył on umowy pożyczki nr (...). Po raz kolejny pozwana w dniu 12 grudnia 2013 r. przelała kwotę 366,00 zł., tym razem tytułem przedłużenia umowy nr (...). Przedłużenie przez nią terminu spłaty poprzez uiszczenie opłaty w kwocie 366,00 zł. nastąpiło zatem w dniu 12 grudnia 2013 r., a więc już po terminie spłaty, określonym w umowie pożyczki.

„Jest bezsporne, iż wymagalność określa najwcześniejsza chwila, w której wierzyciel jest uprawniony do żądania spełnienia świadczenia, a dłużnik ma obowiązek je spełnić, tę myśl wyraża przepis art. 120 § 1 k.c. Termin płatności świadczenia wyznacza końcowy moment, do którego dłużnik nie popada w opóźnienie względnie zwłokę. Jeśli chodzi o zobowiązanie terminowe, to regułą jest początkowa zbieżność wymagalności i terminu płatności. Jeśli zatem roszczenie nie stało się jeszcze wymagalne, to dokonane w ramach swobody kontraktowej stron przedłużenie lub skrócenie terminu płatności jest oczywiście dozwolone. Natomiast przedłużenie lub skrócenie terminu płatności dokonane po dniu, w którym roszczenie stało się wymagalne, nie ma żadnego wpływu na jego wymagalność. Odmienne stanowisko prowadziłoby do obejścia zakazu wynikającego z art. 119 k.c., iż terminy przedawnienia nie mogą być skrócone ani przedłużone przez czynność prawną. Jeśli zatem sporne porozumienie zawarto w chwili, gdy oba roszczenia były wymagalne (co nie może być kwestionowane), to uznanie tych roszczeń przez stronę pozwaną spowodowało przerwę biegu przedawnienia (art. 123 § 1 pkt 2 k.c.), a jeśli tak, to początek biegu przedawnienia wyznacza bezwzględnie obowiązujący przepis art. 124 § 1 k.c. W konsekwencji - wbrew stanowisku wnoszącego kasację - nie nastąpiło naruszenie przez Sąd Apelacyjny art. 120 § 1 k.c. poprzez przyjęcie, że początek nowego biegu terminu przedawnienia liczyć należy od następnego dnia po uznaniu roszczenia.” (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12.03.2002 r., IV CKN 862/2000)

W świetle powyższego stanowiska, samo przedłużenie terminu spłaty nie wpływa na zmianę terminu wymagalności roszczenia, jeżeli przedłużenia terminu płatności dokonano po dniu, w którym roszczenie stało się wymagalne, i tym samym nie zmienia początkowego terminu biegu przedawnienia, nie może też skutkować przedłużeniem lub skróceniem terminu przedawnienia, określonego w art. 118 k.c. Inną rzeczą natomiast jest przerwanie biegu przedawnienia, co reguluje art. 123 k.c. Jednym ze zdarzeń powodujących powyższe jest uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje. Powstaje zatem kwestia – sporna między stronami niniejszego procesu – czy uiszczenie przez pozwaną w dniu 12 grudnia 2013 r. opłaty przewidzianej za przedłużenie terminu spłaty przedmiotowej pożyczki, stanowiło uznanie długu i wywarło skutek w postaci przerwy biegu przedawnienia. W ocenie Sądu jest to dalece wątpliwe w sytuacji, gdy brak aneksu do umowy pożyczki, pisemnego porozumienia, czy też innego oświadczenia woli stron umowy, czy chociażby samej tylko pozwanej, w tym przedmiocie. Brak zatem możliwości zbadania woli stron i zweryfikowania ich twierdzeń w powyższym zakresie.

Niemniej jednak podnieść należy, że jeżeli nawet doszło do uznania roszczenia przez pozwaną poprzez uiszczenie opłaty za przedłużenie terminu spłaty pożyczki, nastąpiło to w dniu 12 grudnia 2013 r. W takim przypadku termin przedawnienia upłynąłby w dniu 12 grudnia 2016 r. Z pozwu w niniejszej sprawie wynika, że został on sporządzony w dniu 13 grudnia 2016 r., a więc dzień po terminie, w którym doszło do zakończenia biegu przedawnienia. Oczywiście sporządzenie pozwu nie jest zdarzeniem, które przerywa bieg przedawnienia. Dopiero jego wniesienie do sądu wywiera ten skutek. Okoliczność tę przywołano, ponieważ stempel pocztowy z datą nadania ww. pisma jest nieczytelny (vide: karta 24).

Mając na uwadze powyższe, Sąd orzekł jak w pkt 1 wyroku.

O koszach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., zasądzając od strony powodowej na rzecz pozwanej kwotę 917,00 zł., w tym 900,00 zł. tytułem kosztów zastępstwa procesowego - zgodnie z § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. 2015, poz. 1800 ze zm.).

SSR Agnieszka Brzoskowska