Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt X C 338/18

O., 13.03.2018 r.

UZASADNIENIE WYROKU Z DNIA 16.02.2018 ROKU

I.  STANOWISKA STRON

1.  Powód (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W. w dniu 06.06.2017 roku wniósł do Sądu Rejonowego w Elblągu pozew przeciwko T. T. (1). Domagał się od niej zapłaty kwoty 2986,60 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty.

2.  W uzasadnieniu wskazał, że dochodzona wierzytelność powstała w wyniku zawarcia przez pozwaną w dniu 18.05.2000 roku z (...) Bankiem (...) S.A. umowy bankowej nr (...)- (...).

3.  Pierwotny wierzyciel wywiązał się z umowy, przekazując pozwanej środki pieniężne. Strona pozwana nie wywiązała się z przyjętego na siebie zobowiązania, nie regulując na rzecz Banku płatności w sposób przewidziany w umowie.

4.  W dniu 12.04.2011 r. wierzyciel pierwotny (...) Bank (...) zawarł umowę przelewu wierzytelności z (...) Bank S.A., która obejmowała m.in. wierzytelność dochodzoną przedmiotowym pozwem. W dalszej kolejności (...) Bank S.A. w dniu 18 maja 2016 r. na podstawie umowy przelewu wierzytelności zbył roszczenie względem strony pozwanej na rzecz (...) Windykacji (...) Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego. W ramach zawartego Porozumienia z dnia 18 maja 2016 r. (...) przeniósł wszelkie prawa i obowiązki wynikające z ww. umowy przelewu wierzytelności na rzecz (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty zawarł w dniu 31 maja 2016 r. z (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty umowę przelewu wierzytelności, która obejmowała m.in. przysługującą (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w stosunku do strony pozwanej, na podstawie ww. Porozumienia z dnia 18 maja 2016 roku.

5.  Jako dowody na potwierdzenie ww. okoliczności powód przedłożył: Umowę Przelewu Wierzytelności z 31.05.2016 r., wyciąg z ksiąg rachunkowych powoda nr (...), kserokopię zawiadomienia o przelewie wierzytelności wraz z wezwaniem do zapłaty oraz wyciąg z elektronicznego załącznika do umowy cesji.

6.  W dniu 13.06.2017 Referendarz Sądowy Sądu Rejonowego w Elblągu wydał w niniejszej sprawie nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym.

7.  W ustawowym terminie sprzeciw od nakazu zapłaty wniosła pozwana, reprezentowana przez radcę prawnego. Podniosła zarzut przedawnienia roszczenia. Z ostrożności procesowej wskazała, że roszczenie nie zostało udowodnione zarówno co do zasady, jak i co do wysokości. Pozwana przyznała, że 18.05.2000 roku zaciągnęła kredyt we (...) Banku (...) S.A. Spłaciła go jednak w całości.

8.  Wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

9.  Postanowieniem z dnia 20.09.2017 roku Sąd Rejonowy w Elblągu przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu w Olsztynie. Orzeczenie uprawomocniło się w dniu 14.10.2017 r.

10.  W dniu 05.02.2017 r. powód złożył oświadczenie o cofnięciu pozwu.

11.  Na rozprawie w dniu 16.02. (...). pozwana podtrzymała swoje stanowisko, w dalszym ciągu wnosząc o oddalenie powództwa. Podniosła, że oświadczenie o cofnięciu powództwa zostało złożone dla obejścia prawa.

12.  Postanowieniem z dnia 16.02.2017 r. Sąd uznał cofnięcie pozwu za niedopuszczalnie i odmówił umorzenia postępowania, wskazując, iż cofnięcie pozwu jest niezgodne z zasadami współżycia społecznego i zmierza do obejścia prawa.

II.  USTALENIA FAKTYCZNE

Sąd Rejonowy ustalił, co następuje:

1.  W dniu 18.05.2000 roku (...) Bankiem (...) S.A. zawarł z pozwaną T. T. (2) umowę kredytu.

(okoliczność bezsporna)

2.  W dniu 31.05.2016 roku (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W. zawarł z powodem umowę przelewu bliżej nieokreślonych wierzytelności.

(dowód: umowa przelewu wierzytelności z 31.05.2016 r. - k. 9)

3.  W dniu 30.05.2017 roku powód sporządził W. z Ksiąg Rachunkowych Funduszu Sekurytyzacyjnego, zgodnie z którym wysokość zobowiązania pozwanego według stanu na dzień wystawienia wyciągu wynosiła łącznie 2986,60 zł. Na kwotę wymagalnego zadłużenia składają się: 0 zł z tytułu kapitału, 2900,60 zł z tytułu odsetek oraz 86,00 zł z tytułu kosztów.

(dowód: wyciąg z ksiąg funduszu sekurytyzacyjnego nr (...) – k. 5)

III.  OCENA DOWODÓW

Sąd Rejonowy dokonał następującej oceny zebranego w sprawie materiału:

1.  W ocenie Sądu brak było podstaw do kwestionowania autentyczności przedłożonych przez powoda dokumentów. Kwestii tej nie podważała pozwana, również Sąd nie dopatrzył się z urzędu takich okoliczności, które mogłyby wskazywać, że przedłożone dowody nie są autentyczne.

2.  Tym niemniej należy mieć na uwadze, że stosownie do treści art. 245 kodeksu postępowania cywilnego, dokument prywatny sporządzony w formie pisemnej albo elektronicznej stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie.

3.  Dlatego też niestwierdzenie przez Sąd braku podstaw do podważenia domniemania autentyczności i prawdziwości pochodzenia dokumentów nie implikuje konieczności przyjęcia prawdziwości twierdzeń, które są w nich zawarte (tzw. materialna moc dokumentu).

4.  Ocena rzeczywistego stanu rzeczy powinna być dokonana w oparciu na całokształcie przedłożonego materiału dowodowego. Zdaniem Sądu zaoferowane przez powoda dowody nie były zaś wystarczające, aby w sposób niewątpliwy wykazać zarówno sam fakt przejścia uprawnień z umowy nr (...), jak i wysokości dochodzonej kwoty.

IV.  ROZWAŻANIA PRAWNE

Sąd Rejonowy rozważył, co następuje:

1.  Powództwo podlegało oddaleniu. Powód nie udowodnił bowiem roszczenia zarówno co do zasady, jak i co do wysokości.

2.  Przede wszystkim jednak pozwana złożyła skuteczny zarzut przedawnienia roszczenia.

3.  W pierwszej kolejności należało się jednak odnieść do złożonego przez powoda oświadczenia o cofnięciu pozwu. Sąd uznał je za niedopuszczalne na podstawie art. 203 § 4 kpc, jako sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i zmierzające do obejścia prawa.

4.  Należy wskazać, że w sytuacji cofnięcia pozwu przed rozpoczęciem rozprawy, zgoda strony pozwanej nie jest wymagana. Co do zasady sytuacja taka prowadzi do wydania postanowienia o umorzeniu postępowania, na podstawie art. 355 § 1 kpc.

5.  Badając jednak ewentualne wystąpienie przesłanek z art. 203 § 4 kpc, Sąd każdorazowo musi dokonywać oceny w konkretnej sytuacji procesowej, przy uwzględnieniu stanu sprawy, w tym również stanowiska stron.

6.  Stwierdzenie istnienia tych okoliczności ma ten skutek, że mimo złożenia przez stronę odpowiedniego oświadczenia sąd prowadzi nadal postępowanie, wydawszy uprzednio postanowienie stwierdzające uznanie tych czynności za niedopuszczalne i odmawiające umorzenia postępowania (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5.11.2016 r. sygn. akt II CR 387/66).

7.  Powód złożył oświadczenie o cofnięciu pozwu już po wyznaczeniu rozprawy głównej, na skutek wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym. Pozwana w sprzeciwie sformułował azaś zarzut przedawnienia, którego uwzględnienie prowadziłoby do oddalenia powództwa. Powód nie odniósł się merytorycznie do treści tego zarzutu.

8.  Na obecnym etapie postępowania, uwzględnienie wniosku powoda prowadziłoby do umorzenia postepowania i zasądzenia od strony powodowej na rzecz pozwanej kosztów procesu (w tym kosztów zastępstwa procesowego). W takiej konfiguracji procesowej bowiem to stronę pozwaną należałoby uznać za wygrywającą proces.

9.  W tym stanie rzeczy cofnięcie pozwu bez zrzeczenia się roszczenia nie przynosi powodowi żadnej korzyści w niniejszym postępowaniu, choćby o charakterze incydentalnym. Umożliwia mu jednak ewentualne późniejsze wytoczenie powództwa opartego na tej samej podstawie faktycznej, gdyż postanowienie o umorzeniu postępowania nie tworzy stanu powagi rzeczy osądzonej. Pozwana zaś ma prawo do definitywnego rozstrzygnięcia sporu zawisłego przed Sądem w niniejszej sprawie. Konstytucyjne prawo do Sądu dotyczy również strony pozwanej, niezgodne z zasadami współżycia społecznego byłoby utrzymywanie jej w stanie niepewności co do ewentualnego zadłużenia w sytuacji, gdy postępowania w niniejszej sprawie znajduje się na tak zawansowanym etapie, pozwalającym na wydanie rozstrzygnięcia kończącego postępowanie na pierwszym terminie rozprawy.

10.  Mając na uwadze powyższe, biorąc pod uwagę stanowisko strony pozwanej, która domagała się wydania orzeczenia merytorycznie kończącego postępowanie, Sąd uznał cofnięcie pozwu za niedopuszczalnie i przeprowadził postępowanie dowodowe.

11.  W niniejszej sprawie decydujące znaczenie dla rozstrzygnięcia miał podniesiony przez stronę pozwaną zarzut przedawnienia.

12.  W myśl art. 117 § 1 kc, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. W § 2 zd. 1 ww. art. wskazano, że po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia.

13.  Stosownie do treści art. 118 kc, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne (art. 120 § 1 kc).

14.  W niniejszej sprawie roszczenie powoda powstało w związku z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, dlatego też przedawniło się z upływem lat 3 od dnia wymagalności.

15.  Sąd nie dopatrzył się zaś okoliczności, które skutkowałyby zawieszeniem (art. 121 kc) bądź przerwaniem biegu przedawnienia (art. 123 § 1 kc). Dopiero wniesienie powództwa w niniejszej sprawie, co miało miejsce w dniu 06.06.2017 roku stanowiłoby przyczynę przerwania biegu przedawnienia. Powyższe jednak nie nastąpiło, gdyż w tym czasie termin przedawnienia już upłynął.

16.  Stosownie do treści art. 123 § 1 kc, bieg przedawnienia przerywa się:

1)  przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;

2)  przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje;

3)  przez wszczęcie mediacji.

W niniejszej sprawie żadna z ww. przesłanek nie wystąpiła. Biegu przedawnienia nie przerywa zawarcie umowy cesji wierzytelności ani kierowanie do dłużnika wezwań do zapłaty.

17.  Powód nie przedłożył umowy pierwotnej, dlatego też nie można precyzyjnie ustalić daty wymagalności roszczenia. Jednakże, jako że umowa została zawarta w 200 roku, zaś pierwsza cesja wierzytelności miała miejsce w 2011 roku, to roszczenie musiało być wymagalne najpóźniej w 2011 roku. Dlatego też do przedawnienia doszło najpóźniej w 2014 roku.

18.  Niezależnie od podniesionego zarzutu powództwo podlegało oddaleniu jako nieudowodnione.

19.  Powołując się na zawartą z pierwotnym wierzycielem umowę cesji, powód powinien wykazać następujące okoliczności:

1)  istnienie zadłużenia pozwanego wobec pierwotnego wierzyciela (zob. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12.07.2006 r., sygn. akt V CSK 187/06);

2)  wysokość ww. zadłużenia;

3)  nabycie skonkretyzowanej wierzytelności od pierwotnego wierzyciela (w przypadku, gdy wierzytelność była przedmiotem wcześniejszego obrotu, wykazanie tzw. ciągu następstwa prawnego – zob. m.in. postanowienie SO w Szczecinie z dnia 29.11.2013 r., sygn. akt II Cz 1128/13);

4)  aktualną wysokość przysługującej powodowi wierzytelności.

20.  W niniejszej sprawie powód nie spełnił żadnej z nich. Nie przedłożył umowy bankowej zawartej przez pozwaną z pierwotnym wierzycielem, co uniemożliwia ustalenie, czy na pozwanej ciąży jakiekolwiek zadłużenie z niej wynikające, a jeżeli tak, to jaka jest jego wysokość.

21.  Powód przedłożył jedynie umowę cesji zawartą z E. D., nie udowodnił więc przejścia ewentualnych uprawnień przysługujących pierwotnemu wierzycielowi na rzecz (...), a następnie G. B.. Jako że powód powołuje się na wstąpienie w prawa pierwotnego wierzyciela, to jest oczywistym, że musi również wykazać okoliczność, że podmiot od którego miał je nabyć, był ich aktualnym dysponentem. Zastosowanie znajduje tu bowiem fundamentalna, starorzymska zasada prawa cywilnego, tj. nemo plus iuris ad alium transfere potest quam ipse habet.

22.  Dowodu na istnienie roszczenia oraz jego wysokość nie stanowi przedłożony wyciąg z ksiąg funduszu sekurytyzacyjnego. Powyższa konstatacja nie oznacza bynajmniej ignorowania złożonego przez powoda wyciągu z ksiąg funduszu sekurytyzacyjnego ani zawartej w nim treści. W ocenie Sądu wyciąg taki stanowi pełnoprawny dowód z dokumentu prywatnego. Zaświadcza on jednak jedynie fakt, że w księgach funduszu figuruje określone zobowiązanie dłużnika. Okoliczność ta nie została podważona przez pozwanego, również Sąd nie znalazł podstaw, aby kwestionować ją z urzędu. Tym niemniej to, że taki zapis w księgach funduszu się znajduje, nie oznacza, iż w rzeczywistości na pozwanym ciąży wskazane zobowiązanie. Brak jakichkolwiek podstaw, by taką moc dowodową przydawać jednostronnemu oświadczeniu powoda, tj. podmiotu zainteresowanego wynikiem procesu.

23.  Powód, który powołuje się na nabycie wierzytelności w wyniku cesji powinien wykazać wszelkie okoliczności, które obciążałyby pierwotnego wierzyciela, gdyby to on wytaczał powództwo. Co oczywiste, nabywca wierzytelności sam nie dysponuje szczegółowym rozliczeniem spłat dokonywanych przez dłużnika. W jego interesie leży jednak uzyskanie od pierwotnego wierzyciela wszelkiej dokumentacji, która będzie konieczna do dochodzenia wierzytelności przed Sądem. Zaniechania w tym zakresie obciążają nabywcę wierzytelności, nie ma bowiem żadnych podstaw, aby traktować go w sposób uprzywilejowany w stosunku do innych powodów. Tym bardziej mając na uwadze profesjonalny charakter działalności prowadzonej przez powoda.

24.  Mając na uwadze powyższe, na podstawie powołanych wyżej przepisów, Sąd Rejonowy orzekł jak w pkt I sentencji wyroku.

25.  O kosztach Sąd orzekał zgodnie z zasadą z art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 99 kpc, zasądzając je od strony powodowej na rzecz strony pozwanej. Pozwana poniosła następujące koszty: wynagrodzenie reprezentującego ją radcy prawnego w kwocie 900 złotych (§ 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych) oraz dwa razy po 17 zł od pełnomocnictw (art. 1 ust 1 pkt 2 ustawy o opłacie skarbowej).

Asesor Sądowy Sądu Rejonowego w Olsztynie

Mirosław Ośko

Sygn. akt X C 338/18

O., 13.03.2018 r.