Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 stycznia 2018 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSO Joanna Składowska

Sędziowie SSO Elżbieta Zalewska-Statuch

SSO Barbara Bojakowska

Protokolant sekretarz sądowy Elwira Kosieniak

po rozpoznaniu w dniu 17 stycznia 2018 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa A. S.

przeciwko Towarzystwu (...) w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Sieradzu

z dnia 4 października 2017 roku, sygnatura akt I C 468/16

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powoda A. S. na rzecz pozwanego Towarzystwa (...) w W. 1800 (jeden tysiąc osiemset) złotych z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym;

3.  przyznaje adwokatowi J. S. zwrot kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu w postępowaniu apelacyjnym w kwocie 1476 (jeden tysiąc czterysta siedemdziesiąt sześć ) złotych brutto, którą wypłacić z funduszy Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Sieradzu.

Sygn. akt I Ca 519/17

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy w Sieradzu oddalił powództwo A. S. przeciwko Towarzystwu (...) w W.
o zapłatę 9 065 zł tytułem kosztów najmu pojazdu zastępczego oraz 10 000 zł tytułem odszkodowania za naprawę uszkodzonego pojazdu, a także orzekł o kosztach procesu należnych pozwanemu, obciążając nimi powoda. Sąd przyznał również pełnomocnikowi powoda 5 904 zł brutto od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Sieradzu tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu.

Rozstrzygnięcie Sądu zostało wydane w oparciu o następujące ustalenia i wnioski.

W dniu 17 listopada 2010 roku w wyniku kolizji uszkodzeniu uległ samochód marki T. (...) o numerze rejestracyjnym (...) należący do powoda. Sprawcą przedmiotowej kolizji był kierujący pojazdem marki N. o numerze rejestracyjnym (...), który w momencie powstania szkód posiadał obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych u pozwanego. Powód w dniu 23 listopada 2010 roku zgłosił szkodę w pojeździe pozwanemu Towarzystwu. Decyzją z dnia 08 lutego 2011 roku pozwany wypłacił powodowi odszkodowanie za naprawę uszkodzonego pojazdu w wysokości 9.460,53 zł, która to kwotę powód odebrał osobiście w dniu 11.02.2011 roku.

W toku postępowania likwidacyjnego powód kilkukrotnie odwoływał się od tej decyzji i ostatecznie w dniu 11 kwietnia 2011 roku pozwana dokonała dopłaty odszkodowania o kwotę 8.406,87 złotych.

W postępowaniu likwidacyjnym powód w dniu 24 marca 2011 roku zażądał też zwrotu pieniędzy za wynajem pojazdu zastępczego. Pozwana co do tego żądania nie zajęła ostatecznego stanowiska.

W dniu 14 marca 2014 roku powód wniósł do Sądu Rejonowego w Sieradzu przeciwko pozwanemu pozew o zapłatę kwoty 19.065,00 złotych, w tym kwoty 9.065,00 zł tytułem kosztów najmu pojazdu zastępczego oraz kwoty 10.000,00 zł tytułem odszkodowania za naprawę pojazdu marki T. (...) o numerze rejestracyjnym (...) w związku ze zdarzeniem jakie miało miejsce w dniu 17 listopada 2010 roku.

Sprawa została zarejestrowana pod sygnaturą I C 903/14 i ostatecznie w dniu 07 października 2015 roku prawomocnie umorzona na podstawie art. 182§1 k.p.c.

Nowy, kolejny pozew w tej sprawie powód złożył w dniu 08 kwietnia 2016 roku.

W okresie od 18 listopada 2010 roku do 31 stycznia 2011 roku powód korzystał
z wynajmu pojazdu marki R. (...) ponosząc z tego tytułu koszty w łącznej wysokości 9.065,00 zł.

W okresie od 17 listopada 2010 roku do 31 stycznia 2011 roku powód miał zarejestrowane na swoje nazwisko następujące pojazdy: przyczepa lekka marki T. (...) nr rej. (...); samochód osobowy marki T. (...) o nr rej. (...); samochód osobowy marki M. (...) o nr rej (...); samochód osobowy marki M. (...) o nr rej (...); samochód osobowy marki T. (...) o nr rej. (...); samochód osobowy marki T. (...) o nr rej. (...); samochód osobowy marki T. (...) o nr rej. (...).

Powód w okresie od 17 listopada 2010 roku do 31 stycznia 2011 roku prowadził działalność gospodarczą polegającą na handlu autami. Uszkodzony pojazd marki T. (...) wykorzystywał w prowadzeniu tejże działalności. Zdarzało się, że po zakup nowo nabytych aut powód musiał jechać zagranicę, do tego przedsięwzięcia był mu potrzebny sprawny samochód. W wymienionym okresie powód zamieszkiwał wspólnie ze schorowaną matką, która wymagała częstych wizyt u lekarza. W tamtym czasie leczyła się u kardiologa
w S.. Powód zmuszony był dowozić matkę na te wizyty. Ponadto powód potrzebował samochodu po to by zrobić zakupy, bo w miejscowości, której mieszka jest niewielki sklep zaopatrzony tylko w podstawowe artykuły spożywcze.

Dokonując powyższych ustaleń faktycznych Sąd Rejonowy oparł się na dowodach w postaci dokumentów, w tym także znajdujących się w załączonych aktach szkodowych i aktach sprawy I C 904/14 oraz częściowo na zeznaniach powoda.

Sąd nie dał przy tym wiary twierdzeniom powoda, że w okresie gdy wynajmował pojazd marki R. (...) nie miał innego sprawnego samochodu. Na tę okoliczność powód nie przedstawił bowiem żadnego dowodu, a z informacji nadesłanej ze Starostwa Powiatowego
w S. wynika, iż w okresie od 17 listopada 2010 roku do 31 stycznia 2011 roku powód posiadał jeszcze 5 innych pojazdów, niż ten który uległ uszkodzeniu. W świetle zasad doświadczenia życiowego nie można zatem uznać za wiarygodne twierdzeń powoda, iż wszystkie sześć pojazdów jakie posiadał było niesprawne.

Sąd zasięgnął także opinii biegłego z zakresu techniki samochodowej A. G., lecz wobec podniesionego przez stronę pozwaną zarzutu przedawnienia okazała się ona nieprzydatne dla rozstrzygnięcia spawy.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał powództwo za niezasadne.

Sąd z powołaniem na treść art. 819 § 1 - 4 kc oraz art. 442 ¹ § 1 k.c. uwzględnił zarzut przedawnienia roszczenia o odszkodowanie za uszkodzony pojazd i związanego z nim żądania zapłaty odsetek.

Sąd wskazał, że szkoda w pojeździe powoda zaistniała w dniu 17 listopada 2010 roku. Tego dnia A. S. dowiedział się o szkodzie i osobie za nią odpowiedzialnej
i poprzez zgłoszenie ubezpieczycielowi szkody w dniu 23 listopada 2010 roku przerwał bieg przedawnienia roszczenia o odszkodowanie za uszkodzony pojazd i od tego mementu zaczął on biec na nowo. Następnie termin ten został przerwany w dniu wydania pierwszej decyzji przez zakład ubezpieczeń i wypłaty pierwszego odszkodowania, tj. w dniu 11 lutego 2011 roku. Zatem termin przedawnienia roszczenia o wypłatę odszkodowania za uszkodzony pojazd upłynął dla powoda w dniu 11 lutego 2014 roku. Pozew zaś o zapłatę tegoż odszkodowania po raz pierwszy powód złożył w tutejszym Sądzie w dniu 14 marca 2014 roku (por. I C 903/14),
a więc już po upływie terminu przedawnienia.

Sąd powołując się na orzecznictwo zaznaczył, iż roszczenie o odsetki za opóźnienie przedawnia się najpóźniej z chwilą przedawnienia się roszczenia głównego.

W ocenie Sądu podniesienie zarzutu przedawnienia nie było sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Strona powodowa nie zgłosiła zarzut skonstruowanego w oparciu
o art. 5 k.c. i nie wskazała jaka z przyjętych w społeczeństwie zasad współżycia społecznego została naruszona i że w okolicznościach niniejszej sprawy postępowanie strony pozwanej powołującej się na przedawnienie jest dotknięte nieprawidłowością, bądź że opóźnienie
w dochodzeniu roszczenia jest usprawiedliwione obiektywnymi, wyjątkowymi okolicznościami. Ani powód, ani jego pełnomocnik nie wskazali żadnych obiektywnych lub obciążających pozwanego przeszkód, które spowodowały, że nie wystąpił on z roszczeniem
o zapłatę odszkodowania za uszkodzony samochód przed upływem terminu przedawnienia.

Odnośnie natomiast żądania kwoty z tytułu najmu pojazdu zastępczego Sąd uznał zarzut przedawnienia za chybiony. Powód w dniu 24 marca 2011 roku zgłosił to roszczenie stronie pozwanej i od tego dnia termin przedawnienia biegł na nowo, w dnu 14 marca 2014 orku powód złożył pozew w sprawie I C 903/14 czym ponownie przerwał bieg przedawnienia. Pozew
w przedmiotowej sprawie wpłynął w dniu 09 kwietnia 2016 roku a zatem przed upływem terminu przedawnienia.

Sąd zdecydował jednakże o oddaleniu powództwa w części dotyczącej tegoż roszczenia, ponieważ powód A. S. nie wykazał celowości najmu pojazdu zastępczego.
W chwili zdarzenia powód miał na siebie zarejestrowane sześć pojazdów i nie wykazał
by w okresie trwania umowy najmu, nie miał możliwości korzystania chociażby z jednego
z pozostałych samochodów. O ile Sąd w pełni przekonują wyjaśnienia powoda, że w warunkach wiejskich jakich zamieszkuje, opiekując się przy tym schorowaną matką, w okresie zimowym, zmuszony był do placówek medycznych i na zakupy dojeżdżać własnym środkiem transportu, to już za zupełnie niewiarygodne i nieudowodnione Sąd uznał twierdzenia powoda, że nie posiadał on w tym czasie żadnego innego pojazdu, którym mógłby te czynności wykonać. Powód poza własnymi twierdzeniami nie przedstawił żadnych dowodów, z których wynikałoby, że wszystkie pojazdy jakie posiadał były w tym samym okresie niesprawne technicznie i by korzystanie z nich zagrażało zdrowiu lub życiu powoda. Wynajem pojazdu zastępczego doprowadził tylko do wygenerowania dodatkowych kosztów, które nie mieszczą się w zakresie kosztów celowych i ekonomicznie uzasadnionych w związku z kolizją.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie przepisu art. 98 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania i zasądził od przegrywającego powoda na rzecz pozwanego kwotę 4.817,00 zł, na którą składają się opłata za czynności pełnomocnika w stawce minimalnej (4.800,00 zł) oraz oplata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł).

Z rozstrzygnięciem Sądu nie zgodziła się strona powodowa, zaskarżając wyrok
w całości i zarzucając:

1.  naruszenie prawa materialnego art. 123 § 1 kc w związku z art. 442 ¹ § 1 kc przez niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, że powód nie dokonał przerwania biegu przedawnienia gdy okoliczności sprawy i zgromadzony materiał dowodowy powinny prowadzić do przyjęcia, że doszło do przerwania biegu przedawnienia a roszczenie powoda nie jest przedawnione;

2.  naruszenie przepisów postepowania art. 233 § 1 kpc polegające na dowolnej a nie swobodnej ocenie zgromadzonych dowodów prowadzących do sprzeczności istotnych ustaleń sądu I instancji z treścią zebranego materiału dowodowego poprzez niewszechstronne ocenienie materiału dowodowego, stojące
w sprzeczności z zasadami logiki i doświadczenia życiowego bezpodstawne odmówienie wiarygodności części zeznań powoda złożonych w ramach przesłuchania strony w zakresie posiadania przez niego kilku samochodów ze względu na prowadzona działalność gospodarczą w przedmiocie sprzedaży samochodów używanych podczas gdy wyjaśnienia powoda uzasadniają posiadanie wielu samochodów, co nie przekłada się na możliwość korzystania z nich;

3.  art. 102 kpc poprzez jego niezasadne niezastosowanie i obciążenie powoda kosztami postepowania na rzecz pozwanego w sytuacji gdy w sprawie spełnione są przesłanki umożliwiające jego zastosowanie i nieobciążenie powoda kosztami postępowania.

W konkluzji skarżący wniósł o zmianę wyroku i uwzględnienie powództwa w całości oraz o orzeczenie o kosztach nieopłaconej pomocy prawnej w postępowaniu apelacyjnym, które nie zostały zapłacone w całości ani w części.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja jest niezasadną, gdyż orzeczenie pomimo częściowo wadliwego uzasadnienia odpowiada prawu.

Co do zarzutu przedawnienia powód pomija skutek jaki powstał w wyniku umorzenia procesu prowadzonego w sprawie I C 903/114 Sądu Rejonowego w Sieradzu, wywiedzionej
14 marca 2014 roku. Postępowanie w sprawie zostało tam zawieszone postanowieniem
z 26 września 2014 roku na podstawie art. 177 § 1 pkt 5 kpc, ponieważ powód nie stawił się na pierwszy termin rozprawy i nie wnosił o jej prowadzenie podczas swej nieobecności a pozwany nie zgłosił wniosku o rozpoznanie sprawy. Postanowieniem z dnia 7 października 2015 roku postępowanie zostało umorzone.

Zgodnie z treścią art. 182 § 2 kpc umorzenie postępowania zawieszonego w pierwszej instancji nie pozbawia powoda prawa ponownego wytoczenia powództwa jednakże poprzedni pozew nie wywołuje żadnych skutków jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa.

Umorzenie postępowania opartego na zdarzeniu, które miało miejsce 17 listopada 2010 roku sprawiło więc, że nie doszło do przerwania 3 letniego biegu przedawnienia wynikającego z art. 442 ¹ § 1 kc. Sprawca kolizji za którego odpowiedzialność ponosi pozwany został ukarany mandatem za wykroczenie, a zatem kolejny pozew wniesiony 8 kwietnia 2016 roku został wywiedziony po upływie terminu przedawnienia, co do obu roszczeń, a nie tylko jednego z nich, jak przyjął sąd pierwszej instancji.

Sąd Rejonowy uznał, że powód zgłaszając pozwanemu żądanie zapłaty z tytułu najmu pojazdu zastępczego w dniu 24 marca 2011 roku przerwał bieg terminu przedawnienia i termin ten zaczął biec na nowo, a następnie wytaczając powództwo w sprawie I C 903/14 w dniu
14 marca 2014 roku ponownie przerwał bieg przedawnienia.

O ile więc powództwo w sprawie I C 903/14 zostało wniesione w czasie w którym termin przedawnienia nie upłynął to jednak umorzenie tegoż postępowania spowodowało,
iż materialnoprawny skutek związany z wytoczeniem powództwa o zapłatę z tytułu najmu pojazdu zastępczego w postaci przerwania biegu przedawnienia (art. 123 § 1 pkt 1 kc) nie nastąpił zgodnie z regułą wynikającą z art. 182 § 2 kpc (poprzedni pozew nie wywołuje żadnych skutków jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa). Zatem także to roszczenie powoda przedawniło się a przedawnienie nastąpiło w dniu 24 marca 2014 roku. Wywiedzenie kolejnego pozwu 9 kwietnia 2016 roku nastąpiło po upływie przedawnienia. Odmienne przekonanie powoda nie ma oparcia w przepisach prawa materialnego ani procesowego.

Rozważanie więc dalszego zarzutu opartego na treści art. 233 kpc, a związanego z wadliwością przyjęcia przez Sąd Rejonowy, iż powód nie wykazał celowości najmu pojazdu zastępczego jest bezprzedmiotowe w tej sytuacji procesowej.

Prawidłowym było natomiast oparcie rozstrzygnięcia o kosztach procesu na zasadzie wynikającej z art. 98 kpc, zgodnie z którą kosztami postępowania sądowego sąd obciąża strony stosownie do wyniku procesu.

W przedmiotowej sprawie powód był stroną przegrywającą, a więc obowiązaną zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

Subiektywne przekonanie powoda, iż jego roszczenia nie były przedawnione – nadal popierane w apelacji – jest niewystarczające do zastosowania art. 102 kpc, który ma być remedium służącym korekcie niesłusznego treściowo prawa ze względu na jego ogólny charakter a indywidualny charakter przypadków, środkiem zapobiegającym potrzebie przywoływania hasła summum ius summa iniuria, pozwalającym wyjść poza posłuszeństwo regułom odpowiedzialności za wynik procesu to jego apelacja nie zawiera uzasadnienia wspierającego takie założenie.

Reasumując, wobec nie wykazania przez stronę powodową „szczególnych okoliczności” uzasadniających zwolnienie od kosztów procesu, zasadnym było rozstrzygnięcie przez Sąd Rejonowy o kosztach procesu w oparciu o art. 98 k.p.c.

Mając powyższe rozważania na uwadze, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c.
oddalił apelację.

O kosztach postępowania apelacyjnego, należnych od powoda na rzecz pozwanego, Sąd Okręgowy orzekł w punkcie 2 wyroku, na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c.
w zw. z art. 99 k.p.c. i art. 391 § 1 k.p.c., tj. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, który pozwany wygrał w instancji odwoławczej w całości.

Sąd zasądził więc od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1 800 zł z tytułu kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu apelacyjnym, którą ustalił w oparciu o § 2 pkt 5 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015r., poz. 1804 ze zm.).

W przedmiocie kosztów postępowania należnych pełnomocnikowi ustanowionemu powodowi z urzędu orzeczono na podstawie § 4 ust. 3 i § 8 pkt 5 w zw. z § 16 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata
z urzędu (Dz.U. z 2016 nr 163 poz. 1714).