Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 stycznia 2018 roku

Sąd Rejonowy w Nysie, Wydział II Karny w składzie:

Przewodniczący - Sędzia Sądu Rejonowego Bartłomiej Madejczyk

Protokolant – M. N.

Prokurator --------

po rozpoznaniu na rozprawie w dniach 28 lutego, 26 września, 14 listopada 2017 roku oraz 9 stycznia 2018 roku

sprawy karnej

M. S. (1) (S.) syna J. i H. z domu L., ur. (...) w Ś.

oskarżonego o to, że:

w okresie od 7 stycznia 2002 r. do 22 lipca 2002 r. w N., woj. (...), działając z góry powziętym zamiarem w krótkich odstępach czasu jako prezes Zarządu (...) Sp. z o.o. z/s w N., a zarazem będąc osobą odpowiedzialną do zajmowania się działalnością gospodarczą i sprawami majątkowymi spółki, pod pretekstem dokonywania zdarzeń gospodarczych pobrał na nie mające miejsca wydatki środki pieniężne spółki w łącznej kwocie 44.330 zł, a to:

- w dniu 7 stycznia z kasy spółki na podstawie dowodu wpłaty KW (...), tytułem zaliczki na reklamy prasowe, w wysokości 2.400 zł,

- w dniu 11 stycznia z rachunku bankowego spółki w (...) S.A. o/N. na podstawie dyspozycji ustnej, w wysokości 25.000 zł,

- w dniu 17 stycznia poprzez wydanie polecenia dokonania przelewu na rachunek bankowy M. J. (1) z K. jako wadium w przetargu na dostawę paliwa, w wysokości 7.600 zł,

- w dniu 22 stycznia z kasy spółki na podstawie dowodu wypłaty KW (...), tytułem zaliczki na banery reklamowe, w wysokości 2400 zł,

-- w dniu 25 stycznia z kasy spółki na podstawie dowodu wypłaty KW (...), tytułem zaliczki na papier firmowy, w wysokości 430 zł,

- w dniu 8 maja z rachunku bankowego na podstawie dyspozycji ustnej, w wysokości 1000 zł,

-- w dniu 13 maja z rachunku bankowego na podstawie dyspozycji ustnej, w wysokości 5000 zł,

-- w dniu 22 lipca z rachunku bankowego na podstawie dyspozycji ustnej, w wysokości 500 zł,

a następnie pomimo wezwania do rozliczenia się z ciążącego na nim zobowiązania wobec spółki nie rozliczył się z tych należności, przywłaszczając tym samym powierzone mu w ten sposób pieniądze na szkodę spółki (...), przy czym zarzucanego mu czynu dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa, będąc uprzednio karanym za umyślne przestępstwo podobne na karę 5 lat pozbawienia wolności wyrokiem łącznym Sądu Wojewódzkiego we Wrocławiu z dnia 30 lipca 1996 r. sygn. III K 116/96, którą odbył w okresie od 5 kwietnia 1993 r. do 16 września 1994 r. oraz w okresie od 24 kwietnia 1997 r. do 5 grudnia 1997 r. popełniając tym samym ponownie umyślne przestępstwo podobne,

to jest o przestępstwo z art. 284 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. przy zast. art. 64 § 1 k.k.

1.  uznaje oskarżonego M. S. (1) za winnego popełnienia czynu opisanego w części wstępnej wyroku, to jest występku z art. 284 § 2 k.k. przy zast. art. 12 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 284 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. wymierza mu karę 10 (dziesięciu) miesięcy pozbawienia wolności,

2.  na podstawie art. 41 § 1 k.k. w zw. z art. 43 § 1 k.k. orzeka wobec oskarżonego M. S. (1) zakaz zajmowania stanowisk kierowniczych w podmiotach gospodarczych na okres 2 (dwóch) lat,

3.  na podstawie art. 627 k.p.k. zasądza od oskarżonego M. S. (1) na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe w wysokości (...) (pięciu tysięcy dwustu czterdziestu siedmiu) złotych i 97 groszy, w tym opłatę w kwocie 180 (stu osiemdziesięciu) złotych.

UZASADNIENIE

W oparciu o dowody przeprowadzone w toku rozprawy głównej, Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Oskarżony M. S. (1) był Prezesem Zarządu (...) sp. z o.o. z siedzibą w N.. W okresie pomiędzy 7 stycznia a 22 lipca 2002 r. oskarżony podejmował działania, w wyniku których wybrał z kasy spółki oraz wypłacił z konta bankowego środki pieniężne należące do spółki w łącznej kwocie 44 330 zł, które nie znajdują odzwierciedlenia w wydatkach spółki. W dniu 7 stycznia 2002 r. wypłacił on z kasy spółki na podstawie dowodu wpłaty KW (...), kwotę 2400 zł - tytułem zaliczki na reklamy prasowe. W dniu 11 stycznia 2002 r. z rachunku bankowego spółki w (...) S.A. na podstawie dyspozycji ustnej oskarżony wypłacił kwotę 25000 zł. W dniu 17 stycznia 2002 r. wypłacił on z kasy spółki na podstawie dowodu wpłaty KW (...), kwotę 7600 zł, jako wadium na rzecz M. J. (1) w związku z przetargiem na dostawę paliwa. W tym czasie M. J. (1) nie prowadził żadnych interesów z oskarżonym. W dniu 22 stycznia 2002 r. oskarżony z kasy spółki na podstawie dowodu wypłaty KW (...), pobrał tytułem zaliczki na banery reklamowe kwotę 2400 zł, a w dniu 25 stycznia 2002 r. na podstawie dowodu wypłaty KW (...), kwotę 430 zł tytułem zaliczki na papier firmowy. Następnie w dniach 8 maja, 13 maja i 22 lipca 2002 r. z rachunku bankowego spółki w (...) S.A. na podstawie dyspozycji ustnej oskarżony wypłacił odpowiednio kwoty 1000 zł, 5000 zł i 500 zł.

/ dowód: zeznania M. J. – k.492; polecenie – k.22; odpis z KRS – k.45; dokumenty księgowe – k.326; opinia biegłego – k.411-440/

Żadna z tych kwot nie została spożytkowana na potrzeby spółki.

/ dowód: opinia biegłego – k.411-440/

Oskarżony ma 50 lat, jest stanu wolnego, na utrzymaniu ma troje dzieci, posiada wykształcenie wyższe, z zawodu jest inżynierem budownictwa, odbywa obecnie karę pozbawienia wolności. Oskarżony był karany sądownie. Przy czym wyrokiem Sądu Wojewódzkiego we Wrocławiu z 16 września 1994 r., sygn. akt III K 166/93, został on skazany m.in. za przestępstwo z art. 205 § 1 d.k.k. na karę 2 lat pozbawienia wolności, objętą następnie karą łączną na podstawie wyroku łącznego Sądu Wojewódzkiego we Wrocławiu z 30 lipca 1996 r., sygn. akt III K 116/96, którą odbył od 5 kwietnia 1993 r. do 16 września 1994 r. oraz od 24 kwietnia do 3 grudnia 1997 r.

/ dowód: dane osobowe oskarżonego – k.323; dane o karalności – k.505-506; wyroki – k.132-135/

Sąd ustalając stan faktyczny oparł się przede wszystkim na dowodach z dokumentów księgowych zawartych w aktach spawy, z których wynika jednoznacznie w jakich dniach i jakie kwoty zostały pobrane przez oskarżonego oraz na opinii biegłego z zakresu księgowości, które nie były kwestionowane przez strony, a ich prawdziwość i autentyczność nie budziły wątpliwości.

W ocenie Sądu szczere były ujawnione na rozprawie w trybie art. 392 k.p.k. zeznania świadków S. B., Z. C., C. H., G. S. i T. U.. Przy czym zeznania tych świadków nie miały istotnego znaczenia przy ustalaniu stanu faktycznego w sprawie.

Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się również na pierwszych wyjaśnieniach oskarżonego złożonych w sprawie. Przyznał się on wtedy do popełnienia zarzucanego mu czynu i potwierdził okoliczności wskazane w zarzucie. Natomiast Sąd nie dał wiary jego późniejszym wyjaśnieniem, gdyż były one sprzeczne z innymi dowodami przeprowadzonymi w sprawie, które Sąd z przyczyn wskazanych wcześniej uznał za wiarygodne i na których oparł się ustalając stan faktyczny w sprawie. Przede wszystkim twierdzeniu oskarżonego, że wszystkie opisane w zarzucie kwoty przeznaczył na cele związane z działalnością spółki przeczyła treść wspomnianej już opinii biegłego z zakresu księgowości. Z opinii tej wynika jednoznacznie, że pobrane kwoty nie zostały przeznaczone na cele wskazane w zaliczkach, a co za tym idzie nie zostały spożytkowane na potrzeby spółki. Nadto wersji o współpracy z oskarżonym nie potwierdził w swoich zeznaniach M. J.. Reasumując, wyjaśnienia oskarżonego, z wyjątkiem pierwszych, nie zasługiwały na wiarę, gdyż stanowiły wyłącznie linię obrony mającą na celu uniknięcie odpowiedzialności karnej.

Sąd zważył, co następuje:

M. S. oskarżony został o popełnienie czynu z art. 284 § 2 k.k. przy zast. art. 12 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.

Na wstępie dalszych rozważań wskazać należy, iż zgodnie z przepisem art. 4 § 1 k.k. jeżeli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie popełnienia przestępstwa, stosuje się ustawę nową, jednakże należy stosować ustawę obowiązującą poprzednio, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy. W ocenie Sądu porównanie przepisów prawa karnego materialnego obowiązujących w czasie popełnienia czynu oraz pomiędzy jego popełnieniem, a wyrokowaniem - z przepisami obowiązującymi obecnie, w zakresie kompleksowej oceny wszystkich prawnokarnych instytucji, które mogłyby mieć zastosowanie do sprawcy wskazywało in concreto, iż brak było podstaw do przyjęcia, że któraś z ustaw wcześniejszych była dla oskarżonego względniejsza. Dlatego też zastosowano ustawę obowiązującą w czasie orzekania.

Czyn zabroniony z art. 284 § 2 k.k. popełnia ten, kto przywłaszcza sobie powierzoną mu rzecz ruchomą.

Przepis ten chroni prawo własności, jak również inne prawa majątkowe. Występek ten ma charakter powszechny, jego sprawcą może więc być każdy.

Przywłaszczenia charakteryzuje się tym, że sprawca postępuje jak z własną, z rzeczą cudzą, która znalazła się w jego legalnym posiadaniu. Dla przypisania czynu zabronionego z art. 284 § 2 k.k., tj. sprzeniewierzenia, sprawca nie tylko musi działać z zamiarem pozbawienia osoby uprawnionej możliwości wykonywania przysługującego jej prawa własności, co jest znamieniem typu podstawowego, ale nadto musi mieć świadomość, iż dana rzecz została mu powierzona,
tzn. iż jej przywłaszczenie stanowi nadużycie zaufania. Istotą tego przestępstwa jest działanie w celu uczynienia z cudzej rzeczy swojej własności ( animus rem sibi habendi). Oznacza to, iż niezbędne jest z jednej strony rozporządzenie rzeczą jak własną, z drugiej zaś uzewnętrznienie zamiaru pozbawienia osoby uprawnionej jej własności. Tylko zachowanie spełniające łącznie oba te warunki może być uznane za realizację znamion przestępstwa przywłaszczenia.

Występek ten jest zagrożony karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Przepis art. 12 k.k. stanowi, że dwa lub więcej zachowań, podjętych w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, uważa się za jeden czyn zabroniony.

Tym samym przestępstwo ciągłe zachodzi, gdy spełnione są określone przesłanki podmiotowe i przedmiotowe. Przesłanką podmiotową jest istniejący z góry zamiar, obejmujący realizację zamierzonego przestępstwa w dwu lub więcej zachowaniach, natomiast przesłanki przedmiotowe to „krótkie odstępy czasu” między tymi zachowaniami. O krótkich odstępach czasu możemy mówić, gdy nie przekraczają one kilku miesięcy.

Przepis art. 41 § 1 k.k. stanowi, że sąd może orzec zakaz zajmowania określonego stanowiska albo wykonywania określonego zawodu, jeżeli sprawca nadużył przy popełnieniu przestępstwa stanowiska lub wykonywanego zawodu albo okazał, że dalsze zajmowanie stanowiska lub wykonywanie zawodu zagraża istotnym dobrom chronionym prawem. Przy czym na podstawie art. 43 § 1 k.k. zakaz ten orzeka się w latach, od roku do lat 15.

Zgodnie z przepisem art. 64 § 1 k.k., jeżeli sprawca skazany za przestępstwo umyślne
na karę pozbawienia wolności popełnia w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary, umyślne przestępstwo podobne do przestępstwa, za które był już skazany, sąd może wymierzyć karę przewidzianą za przypisane sprawcy przestępstwo w wysokości do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę. Zgodnie z definicją z art. 115 § 3 k.k. przestępstwami podobnymi są m.in. przestępstwa należące do tego samego rodzaju.

Mając na uwadze powyższe oraz poczynione w niniejszej sprawie ustalenia faktyczne,
Sąd stwierdził, że oskarżony w okresie od 7 stycznia do 22 lipca 2002 r., działając w wykonaniu z góry powziętego zamiaru w krótkich odstępach czasu jako Prezes Zarządu (...) sp. z o.o. z siedzibą w N., będąc osobą odpowiedzialną za zajmowanie się sprawami majątkowymi spółki, pod pretekstem dokonywania zdarzeń gospodarczych pobrał środki pieniężne spółki w łącznej kwocie 44.330 zł, a to: w dniu 7 stycznia z kasy spółki na podstawie dowodu wpłaty KW (...), tytułem zaliczki na reklamy prasowe, kwotę 2400 zł, w dniu 11 stycznia z rachunku bankowego spółki w (...) S.A. o/N. na podstawie dyspozycji ustnej kwotę 25000 zł, w dniu 17 stycznia poprzez wydanie polecenia dokonania przelewu na rachunek bankowy M. J. (1) z K. jako wadium w przetargu na dostawę paliwa kwotę 7600 zł, w dniu 22 stycznia z kasy spółki na podstawie dowodu wypłaty KW (...), tytułem zaliczki na banery reklamowe kwotę 2400 zł, w dniu 25 stycznia z kasy spółki na podstawie dowodu wypłaty KW (...), tytułem zaliczki na papier firmowy kwotę 430 zł, w dniu 8 maja z rachunku bankowego na podstawie dyspozycji ustnej kwotę 1000 zł, w dniu 13 maja z rachunku bankowego na podstawie dyspozycji ustnej kwotę 5000 zł, w dniu 22 lipca z rachunku bankowego na podstawie dyspozycji ustnej kwotę 500 zł, przywłaszczając tym samym powierzone mu w ten sposób pieniądze na szkodę tejże spółki, przy czym zarzucanego mu czynu dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa z art. 64 § 1 k.k., a tym samym że swoim zachowaniem wyczerpał znamiona czynu zabronionego z art. 284 § 2 k.k. przy zast. art. 12 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.

W ocenie Sądu przywłaszczenie powierzonych oskarżonemu pieniędzy należących do spółki nie budziło wątpliwości. Istotne było to, że oskarżony wykorzystując środki pieniężne należące do spółki sprzecznie z ich przeznaczeniem - nie na cele działalności spółki, postąpił z nimi jak z własnymi, a tym samym przywłaszczył je. W ocenie Sądu takie zachowanie wskazywało na to, że towarzyszył mu zamiar uczynienia z cudzej rzeczy swojej własności ( animus rem sibi habendi). Sąd miał na uwadze to, że w wydanej opinii biegły z zakresu księgowości wskazał, iż ze względu na braki w dokumentacji księgowej (prowadzona była jedynie do września 2002 r.) nie może wykluczyć, że w późniejszym okresie kwoty zostały zwrócone. Jednakże to czy oskarżony przywłaszczone kwoty rozliczył w późniejszym okresie było okolicznością drugorzędną, gdyż mogłoby rzutować co najwyżej na kwestię obowiązku naprawnienia szkody. Nie miało natomiast znaczenia dla oceny realizacji ustawowych znamion czynu zabronionego przez oskarżonego, gdyż pochód przestępstwa zakończył się z chwilą postąpienia z pieniędzmi spółki, jak z własnymi.

Jednocześnie wina oskarżonego nie budziła wątpliwości, gdyż zdecydował się on
na zachowanie niezgodnie z prawem, chociaż bezprawność czynu była rozpoznawalna i mógł działać zgodnie z normą prawną. Tym bardziej, że był on osobą wcześniej karaną za przestępstwa przeciwko mieniu. Nie zachodziły przy tym żadne okoliczności wyłączające winę.

Za popełnione przestępstwo Sąd na podstawie art. 284 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. wymierzył oskarżonemu karę 10 miesięcy pozbawienia wolności.

Przy wymiarze kary Sąd miał na uwadze wszelkie okoliczności podmiotowe
i przedmiotowe, leżące w granicach cech przypisanego oskarżonemu przestępstwa,
a także dotyczące osoby sprawcy i mające znaczenie dla wymiaru kary.

Przede wszystkim wymierzona kara dolegliwością swoją nie przekraczała stopnia winy, który był bardzo wysoki, gdyż oskarżony w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, działał w sposób przemyślany i zaplanowany.

Również stopień społecznej szkodliwości czynu był bardzo wysoki, gdyż oskarżony godził w cudze prawo własności, przy tym działał z zamiarem bezpośrednim, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru oraz co podniesiono powyżej w sposób przemyślany. Również wyrządzona szkoda była wysoka. Tym bardziej, że realna wartość przywłaszczonej kwoty w roku 2002 była dużo wyższa niż obecnie – dla porównania w czasie popełnienia czynu najniższe wynagrodzenie wynosiło 760 zł. Nadto oskarżony był wcześniej wielokrotnie karany za przestępstwa przeciwko mieniu, a przestępstwa dopuścił się w warunkach recydywy z art. 64 § 1 k.k.

Sąd co do zasady nie dopatrzył się żadnych okoliczności łagodzących.

W ocenie Sądu postawa życiowa M. S., który bez skrupułów przywłaszczył znaczną kwotę należącą do powierzonej mu w zarząd spółki, pomimo wcześniejszej karalności za przestępstwa przeciwko mieniu, za które odbywał kilkuletnie kary pozbawienia wolności oraz pomimo tego, że krótko przed popełnieniem przestępstwa opuścił on jednostkę penitencjarną, była wysoce naganna i wskazywała na wysoki stopień jego demoralizacji oraz na całkowite lekceważenie cudzego prawa własności. Okoliczności te sprzeciwiały się przyjęciu, iż orzeczenie kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania byłoby wystarczające dla osiągnięcia wobec oskarżonego celów kary, w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa, co stanowi warunek konieczny zastosowania tej instytucji – określony w art. 69 § 1 k.k. Co prawda od popełnienia przestępstwa upłynęło prawie 16 lat, jednakże Sąd miał na uwadze to, że oskarżony od roku 2003 do 2016 ukrywał się przed organami ścigania.

Tym samym w ocenie Sądu jedynie kara o charakterze izolacyjnym pozwoli na osiągnięcie jej celów. Przy czym wymiar kar pozwala na założenie, że jeżeli oskarżony rzeczywiście (...) swoje dotychczasowe postępowanie i będzie coś chciał zmienić w swoim życiu, ma realną szansę
by po jej odbyciu powrócić do środowiska rodzinnego, a co za tym idzie do normalnego funkcjonowania w społeczeństwie. Reasumując, zasady wymiaru kary wskazane w art. 53 § 1 i 2 k.k., oceniane w kontekście stopnia zawinienia i społecznej szkodliwości czynu oskarżonego nie dawały podstaw do orzeczenia kary z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, gdyż wobec oskarżonego, który był skazywany za przestępstwa przeciwko mieniu, nie zachodziła w żadnym razie pozytywna prognoza kryminologiczna. Nadmienić także należy, iż mając na uwadze treść przepisu art. 58 § 1 k.k. Sąd stwierdził, iż zawieszenie wymierzonej kary pozbawienia wolności powodowałoby, że kara orzeczona nie spełniłaby ani celu zapobiegawczego
ani wychowawczego oraz mogłaby w odczuciu społecznym zostać odebrana jako zbyt łagodna.

W tym kontekście fakt konieczności odbycia kary będzie miał dostateczny walor wychowawczy wobec oskarżonego. Natomiast społeczeństwo otrzyma czytelny sygnał, że celowy
zamach na cudze mienie, nawet po latach ukrywania się przed wymiarem sprawiedliwości, spotka się ze stanowczą reakcją, co wpłynie w ocenie Sądu pozytywnie na kształtowanie świadomości prawnej obywateli. Tym samym Sąd uznał, iż kara w takim wymiarze spełni przede wszystkim cele zapobiegawcze i wychowawcze w stosunku do oskarżonego, jak również w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Sąd na podstawie art. art. 41 § 1 k.k. w zw. z art. 43 § 1 k.k., orzekł wobec oskarżonego zakaz zajmowania stanowisk kierowniczych w podmiotach gospodarczych na okres 2 lat. Orzeczenie zakazu było konieczne, gdyż w ocenie Sądu postawa oskarżonego przy prowadzeniu spraw spółki wskazywała, na rażące uchybienia. Jednocześnie orzeczony zakaz dotyczy tej sfery aktywności, jaką prowadził oskarżony dokonując przestępstwa. Tym samym orzeczony środek będzie pełnił funkcję ochronną, zabezpieczającą i prewencyjną.

Nadto Sąd na podstawie art. 627 k.p.k. zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe.