Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 21 listopada 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Rafał Dzyr (spr.)

Sędziowie: SA Barbara Baran

SA Hanna Nowicka de Poraj

po rozpoznaniu w dniu 21 listopada 2017 r. w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku uprawnionych E. C. i K. C.

przy udziale zobowiązanych (...)spółki jawnej w K.

i S. C.

o udzielenie zabezpieczenia roszczenia o świadczenie pieniężne

na skutek zażalenia uprawnionych na postanowienie Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 8 sierpnia 2017 r., sygn. akt IX GCo 150/17,

postanawia

oddalić zażalenie.

SSA Barbara Baran SSA Rafał Dzyr SSA Hanna Nowicka de Poraj

Sygn. akt I ACz 1815/17

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy oddalił wniosek E. C. i K. C., następców prawnych zmarłego R. C., wspólnika (...)spółki jawnej z siedzibą w K. - zwanej dalej „Spółką” - o udzielenie zabezpieczenia roszczenia o zapłatę równowartości udziału kapitałowego spadkobierców wspólnika w tej Spółce o wartości 1.800.000 zł. Każda z uprawnionych domagała się zabezpieczenia swojej części udziału, o wartości 900.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 5 grudnia 2016 r. do dnia zapłaty solidarnie od obowiązanych: Spółki oraz wspólnika S. C.. Zabezpieczenie miało polegać na zajęciu wierzytelności z rachunków bankowych Spółki, prowadzonych przez (...)oraz ustanowienie hipotek przymusowych na nieruchomościach, w tym prawie użytkowania wieczystego, należących zarówno do Spółki, jak i wspólnika S. C., szczegółowo opisanych we treści wniosku, do kwoty 1.800.000 zł.

Sąd pierwszej instancji uznał, że uprawnione uprawdopodobniły roszczenie co do zasady, ale nie co do wysokości. Nie uprawdopodobniły interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia, albowiem ani sytuacja majątkowa Spółki ani dotychczasowe działanie obowiązanych nie wskazywały na zamiar uniemożliwienia zaspokojenia roszczenia uprawnionych.

W zażaleniu uprawnione wniosły o zmianę zaskarżonego postanowienia w całości przez udzielenie zabezpieczenia zgodnie z wnioskiem ewentualnie o uchylenie postanowienia w całości i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania. Zarzuciły:

-

naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 231 i 13 § 2 k.p.c. przez brak prawidłowego przeprowadzenia postępowania dowodowego, a w szczególności pominięcie kwestii kluczowych dla sprawy i nierozważenie zebranego w sprawie materiału dowodowego z zastosowaniem zasad doświadczenia życiowego i logicznego rozumowania,

-

naruszenie art. 730 § 1 oraz art. 730 ¹ § 1 i 2 k.p.c. przez ich błędną wykładnię polegającą na uznaniu, że uprawnione nie uprawdopodobniły przesłanek udzielenia zabezpieczenia roszczenia.

Uprawnione podniosły, że wycena wartości rynkowej przedsiębiorstwa spółki została zaniżona. W ich ocenie obowiązani nie podejmują działań mających na celu dokonanie wzajemnych rozliczeń, na co ma wskazywać nieopłacenie pozwu wniesionego w dniu 27 stycznia 2017 r. przez S. C. oraz przyjęcie przez obowiązanych, jako podstawy do wypłaty udziału, niekompletnej, zaniżonej wyceny wartości przedsiębiorstwa. Odnosząc się do istnienia interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia uprawnione podały, że prawidłowa analiza materiału dowodowego powinna prowadzić do wniosku, że interes taki po ich stronie występuje.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego było prawidłowe, aczkolwiek z innych przyczyn, niż wskazanych w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia.

Uprawdopodobnienie roszczenia zależy zarówno od podania przesłanek materialno prawnych, jak i procesowych, które są podstawą do uwzględnienia roszczenia przez sąd. W przypadku, gdy wniosek o udzielenie zabezpieczenia jest składany przed wszczęciem postępowania w sprawie, w uzasadnieniu powinno zostać skonkretyzowane postępowanie, które uprawniony zamierza zainicjować. Uprawniony powinien określić to postępowanie w sposób jednoznaczny, a Sąd udzielając zabezpieczenia, zgodnie z art. 733 k.p.c., wyznacza termin, w którym pismo wszczynające postępowanie określone we wniosku powinno być wniesione pod rygorem upadku zabezpieczenia. W niniejszej sprawie uprawnione nie dokonały jednoznacznego wskazania rodzaju postępowania, które zamierzają wszcząć, co już uniemożliwiało uwzględnienie wniosku.

Na podstawie uzasadnienia wniosku można jedynie przyjąć, że uprawnione uważają, że po śmierci R. C. nie stały się wspólniczkami Spółki oraz, że w związku z tym przysługuje im na podstawie art. 65 § 1-3 k.s.h. roszczenie o wypłacenie w pieniądzu wartości udziału kapitałowego wspólnika R. C.. Założenia te nie przekładają się na jednak na wymóg wskazania postępowania, które uprawnione zamierzają zainicjować, a ponadto same założenia budzą poważne wątpliwości. Z dołączonych do wniosku: wydruku z KRS (k. 25-26) i odpisu umowy Spółki z dnia 1 marca 2001 r. (k. 227-30) wynika, że Spółka posiadała dwóch wspólników: S. C. i R. C.. R. C. zmarł 8 października 2016 r. Spadek po nim na podstawie ustawy nabyły żona E. C. i córka K. C. po ½ części (akt poświadczenia dziedziczenia z 28.11.2016 r.; k. 22 – 23). Zgodnie z art. 58 pkt 3 k.s.h., śmierć wspólnika powoduje rozwiązanie spółki jawnej. Jednakże pomimo śmierci wspólnika, na mocy art. 64 § 1 k.s.h., spółka jawna trwa nadal pomiędzy pozostałymi wspólnikami, jeżeli umowa spółki tak stanowi. W tym przypadku § (...) umowy Spółki stanowi, że Spółka nie rozwiązuje się wraz ze śmiercią wspólnika, a w miejsce zmarłego wspólnika wstępują spadkobiercy, przy czym od decyzji pozostałych wspólników zależy, czy spadkobiercy wejdą do spółki, czy wypłacą udział zmarłego wspólnika oraz przypadającą na niego część majątku spółki. Uprawnione nie wykazały, że pomimo obowiązywania takiego zapisu umownego oraz występowania Spółki w obrocie prawnym po śmierci wspólnika, nie stały się one wspólniczkami w miejsce R. C.. Jest to następna okoliczność, która prowadzi do wniosku, że roszczenie opisane we wniosku nie może zostać uznane w świetle przedstawionego materiału za uprawdopodobnione.

Gdyby nawet uprawnione wykazały, że nie zostały wspólniczkami, to nie mogłyby skutecznie dochodzić roszczenia na podstawie art. 65 k.s.h. Przepis ten dotyczy sytuacji, gdy po śmierci lub wystąpieniu wspólnika pozostali wspólnicy prowadzą spółkę jawną. Nie ma natomiast zastosowania do sytuacji, w której w spółce jawnej pozostałby tylko jeden wspólnik. Spółka jawna nie może istnieć posiadając tylko jednego wspólnika. Albo więc, Spółka posiada obecnie trzech wspólników, z których dwóch chce wystąpić, doprowadzając tym samym do likwidacji Spółki, albo Spółka już nie istnieje, ponieważ pozostał tylko jeden wspólnik. Ten wariant też jednak wymaga przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego. W żadnym ze wskazanych wariantów uprawnione nie mogą skutecznie oprzeć swojego roszczenia na przepisie art. 65 k.s.h.

Z tych względów należało orzec, jak w sentencji na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 i art. 13 § 2 k.p.c.

SSA Barbara Baran SSA Rafał Dzyr SSA Hanna Nowicka de Poraj