Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie :

Przewodniczący: SSO Anita Jarząbek - Bocian

protokolant: protokolant sądowy stażysta Paulina Sobota

przy udziale prokuratora Iwony Zielińskiej i A. R. działającej z upoważnienia Naczelnika (...) Urzędu Celno-Skarbowego w W.

po rozpoznaniu dnia 13 lutego 2018 r.

sprawy E. F., córki H. i J., ur. (...) w W.

oskarżonej o przestępstwo z art. 107 § 1 k.k.s.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonej

od wyroku Sądu Rejonowego w Legionowie

z dnia 20 kwietnia 2017 r. sygn. akt II K 1072/16

utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok; zasądza od oskarżonej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 700 złotych tytułem opłaty za drugą instancję oraz pozostałe koszty sądowe za postępowanie odwoławcze.

Sygn. akt VI Ka 849/17

UZASADNIENIE

E. F. została oskarżona o to, że w dniu 16 grudnia 2015 roku w L., pełniąc funkcję prezesa zarządu spółki (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. przy ul. (...) i działając wbrew przepisom art. 6 ust. 1, art. 14 ust. 1 i art. 23a ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 roku o grach hazardowych oraz nie posiadając koncesji na prowadzenie kasyna gry urządzała poza kasynem w lokalu (...) usytuowanym w pawilonie nr (...)na skrzyżowaniu ulic (...) w L. na czterech automatach bez oznaczeń numerowych o nazwach: (...), (...), (...), (...) gry w rozumieniu art. 2 ww. ustawy, czym eksploatowała przedmiotowe automaty bez wymaganej uprzednio rejestracji przez Naczelnika Urzędu Celnego, tj. o czyn z art. 107 § 1 k.k.s.

Wyrokiem z dnia 20 kwietnia 2017 roku w sprawie o sygn. akt II K 1072/16 Sąd Rejonowy w Legionowie uznał oskarżoną za winną popełnienia zarzuconego jej czynu, stanowiącego przestępstwo skarbowe z art. 107 § 1 k.k.s. i wymierzył jej za to karę 100 stawek dziennych grzywny po 70 złotych każda. Ponadto orzekł przepadek na rzecz Skarbu Państwa dowodów rzeczowych wskazanych w wykazie dowodów rzeczowych. Zasądzono od oskarżonej również zwrot kosztów sądowych w kwocie 840 złotych.

Od powyższego wyroku apelację wniósł obrońca oskarżonej, w której zarzucił:

1.  oparcie orzeczenia wyłącznie o przepis blankietowy, tj. art. 107 § 1 k.k.s. bez jednoznacznego odwołania do przepisów art. 6 ust. 1 i art. 14 ust. 1 ustawy o grach hazardowych;

2.  naruszenie art. 1 pkt 11 Dyrektywy 98/34/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 czerwca 1998 roku ustanawiającej procedurę udzielania informacji w dziedzinie norm i przepisów technicznych oraz zasad dotyczących usług społeczeństwa informacyjnego w zw. z art. 6 ustawy o grach hazardowych w zw. z art. 107 § 1 k.k.s. poprzez uznany E. F. za winną popełnienia zarzuconego jej czynu, podczas gdy działalność oskarżonej nie stanowi czynu zabronionego z uwagi na techniczny charakter art. 6, art. 2 ust. 3 i 5 oraz art. 4 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o grach hazardowych, a tym samym brak jest podstaw do przypisania odpowiedzialności za czyn zabroniony stypizowany w art. 107 § 1 k.k.s.

3.  naruszenie art. 1 § 1 k.k.s. poprzez błędne uznanie, że oskarżona popełniła czyn zabroniony przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia;

4.  naruszenie art. 2 ust. 3 i 5 oraz art. 4 ust. 1 pkt 1 lit a ustawy o grach hazardowych, poprzez ich błędną wykładnię polegającą na uznaniu, że urządzanie gier hazardowych na automatach bez zezwoleń i koncesji poza kasynem gry jest zakazane, podczas gdy przepisy te nie były notyfikowane Komisji Europejskiej oraz nie były przedmiotem pytania prejudycjalnego do Trybunału Sprawiedliwości, wskutek czego zignorowano zasadę pełnej skuteczności prawa wspólnotowego w zakresie systemu zakazów i licencji, który wobec braku notyfikacji jest bezskuteczny;

5.  naruszenie art. 10 § 4 k.k.s. w zw. z art. 107 § 1 k.k.s. poprzez przyjęcie, że oskarżona mogła rozpoznać znaczenie czynu w chwili jego popełnienia i popełniła je z winy umyślnej w zamiarze bezpośrednim, podczas gdy oskarżona działała w usprawiedliwionym przekonaniu, że przepisy prawa, tj. ustawa o grach hazardowych, we wskazanym w akcie oskarżenia zakresie, były bezskuteczne wobec niej.

W związku z tymi zarzutami skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonej albo o uchylenie tego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja obrońcy oskarżonej nie została uwzględniona, albowiem ma charakter polemiczny, a przedstawione w niej zarzuty nie znajdują oparcia w zgromadzonym materiale dowodowym oraz w obowiązujących przepisach.

Pierwszy z zarzutów dotyczy oparcia orzeczenia wyłącznie o przepis art. 107 § 1 k.k.s. bez jednoznacznego odwołania do przepisów art. 6 ust. 1 i art. 14 ust. 1 ustawy o grach hazardowych. Norma blankietowa wynikająca z art. 107 § 1 k.k.s. została jednak wypełniona w niniejszej sprawie zakazem ustanowionym w art. 6 ust. 1, art. 14 ust. 1 i art. 23a ust. 1 ustawy o grach hazardowych. Co prawda przepisy te, wbrew art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k., nie zostały powołane w podstawie skazania, jednak to uchybienie procesowe pozostaje bez znaczenia dla możliwości prawidłowego zidentyfikowania zastosowanego prawa materialnego, naruszone przepisy ustawy zostały bowiem wskazane w opisie czynu i w ocenie Sądu Okręgowego wystarczające jest zastosowanie w podstawie skazania art. 107 § 1 k.k.s.

Kolejny zarzut również nie spotkał się z uznaniem Sądu Odwoławczego. W ocenie obrońcy oskarżonej, nie można przypisać jej odpowiedzialności za czyn z art. 107 § 1 k.k.s. z uwagi na techniczny charakter art. 6, art. 2 ust. 3 i 5 oraz art. 4 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o grach hazardowych. W ślad za stanowiskiem Trybunału Sprawiedliwości UE zaprezentowanym w wyroku z dnia 13 października 2016 r., C-303/15, należy uznać, że art. 6 ust. 1 ustawy o grach hazardowych, uzależniający prowadzenie działalności w zakresie gier cylindrycznych, gier w karty, gier w kości oraz gier na automatach od uzyskania koncesji na prowadzenie kasyna gry, nie stanowi przepisów technicznych w rozumieniu dyrektywy 98/34/WE, w związku z czym projekt tego uregulowania nie podlegał notyfikacji Komisji Europejskiej. Zastrzeżenie, uczynione w końcowej części tego przepisu, iż chodzi tu o koncesje na prowadzenie kasyna gry, nie może być w takiej sytuacji poczytywane jako powtórzenie, zawartego w art. 14 ust. 1 ustawy o grach hazardowych ograniczenia, zwłaszcza że pierwszy z powołanych przepisów dotyczy prowadzenia działalności, drugi zaś - urządzania gier. Oznacza to, że art. 6 ust. 1 ustawy o grach hazardowych mógł i może nadal stanowić uzupełnienie normy blankietowej zawartej w art. 107 § 1 k.k.s., o ile okoliczności faktyczne konkretnej sprawy pozwalają na ustalenie, że przepis ten ma zastosowanie i został naruszony (uchwała SN 7 sędziów z 19.01.2017 r., I KZP 17/16).

Nie można przychylić się też do zarzutu naruszenia art. 2 ust. 3 i 5 oraz art. 4 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o grach hazardowych, poprzez ich błędną wykładnię polegającą na uznaniu, iż urządzanie gier hazardowych na automatach bez zezwoleń i koncesji poza kasynem gry jest zakazane, podczas gdy przepisy te nie były notyfikowane Komisji Europejskiej i nie były przedmiotem pytania prejudycjalnego do Trybunału Sprawiedliwości UE, wskutek czego zignorowano zasadę pełnej skuteczności prawa wspólnotowego w zakresie systemu zakazów i licencji, który wobec braku notyfikacji jest bezskuteczny. Wskazane przepisy nie ustanawiają zakazów urządzania gier na automatach, a jedynie definiują pojęcia gry na automatach (art. 2 ust. 3 i 5) oraz ośrodka gier (art. 4 ust. 1 pkt 1 lit. a). Przepisy ujęte w opisie czynu, tj. art. 6 ust. 1 oraz art. 23a ust. 1 ustawy o grach hazardowych nie miały charakteru technicznego. Z kolei wprowadzony w nowym brzmieniu ustawą z dnia 12 czerwca 2015 roku o zmianie ustawy o grach hazardowych, która weszła w życie w dniu 3 września 2015 roku, art. 14 ust. 1 został notyfikowany przed Komisją Europejską w dniu 5 listopada 2014 roku pod numerem 2014/0537/PL zgodnie z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych, które wdraża dyrektywę 98/34/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 czerwca 1998 roku ustanawiającą procedurę udzielania informacji w zakresie norm i przepisów technicznych oraz zasad dotyczących usług społeczeństwa informacyjnego. To właśnie treść tych przepisów zdecydowała o odpowiedzialności karnej E. F.. W ocenie sądu odwoławczego nie ma wątpliwości, że obowiązujące od 3 września 2015 r. przepisy zostały notyfikowane w prawidłowy sposób i w związku z tym nie można podzielić stanowiska obrońcy oskarżonego, że w związku z brakiem notyfikacji art. 2 ust. 3, art. 2 ust. 5 ustawy o grach hazardowych, które dotyczą towarów jakimi są automaty, a więc są przepisami technicznymi, oskarżona nie zrealizowała znamion zarzucanego jej czynu zabronionego.

Bezzasadny jest także zarzut naruszenia art. 10 § 4 k.k.s. w zw. z art. 107 § 1 k.k.s. poprzez przyjęcie, iż oskarżona mogła rozpoznać znaczenie czynu w chwili jego popełnienia i popełniła je z winy umyślnej w zamiarze bezpośrednim. Oskarżona, jako przedsiębiorca oraz prezes zarządu spółki powinna na bieżąco śledzić wszystkie zmiany przepisów bezpośrednio związanych z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą, było to przecież w jej interesie, aby prowadzić działalność gospodarczą zgodnie z obowiązującym prawem. W związku z tym Sąd Okręgowy nie przychyla się do stanowiska obrońcy oskarżonej zaprezentowanego w apelacji, że wątpliwości co do wykładni art. 107 § 1 k.k.s. spowodowały, iż od oskarżonej nie można było oczekiwać prawidłowej oceny, czy jej zachowanie jest zgodne z prawem, czy nie. Owszem, stanowisko krajowych sądów przez pewien okres mogło być niejasne i wprowadzać stan niepewności co do charakteru i mocy wiążącej przepisów art. 6 ust. 1 oraz art. 14 ust. 1 ustawy o grach hazardowych. Jednakże przepisy te były jawne, ich treść powinna być znana oskarżonej, zaś od dnia wejścia w życie przepisów znowelizowanych, tj. od 3 września 2015 roku, miały one moc obowiązującą gdyż były prawidłowo notyfikowane. Od tego dnia, do dnia popełnienia zarzucanego oskarżonej czynu upłynęły przeszło 3 miesiące i był to czas odpowiedni do dostosowania prowadzonej przez siebie działalności do obowiązujących przepisów. Sąd Okręgowy stoi na stanowisku, że od przedsiębiorców, a więc osób zawodowo działających na danym polu, oczekiwać należy większego zainteresowania zmianami w przepisach oraz dążenia do dostosowania się do nich, niż od przeciętnej osoby. Jednocześnie wskazany w ustawie nowelizującej ustawę o grach hazardowych okres na dostosowanie prowadzonej działalności do nowych wymogów ustawy i wynikająca z przepisów depenalizacja czynów z tego okresu nie dotyczy oskarżonej, ponieważ okres ten obejmuje wyłącznie podmioty, które prowadziły działalność zgodnie z ustawą o grach hazardowych w brzmieniu sprzed 3 września 2015 roku i posiadały stosowne zezwolenia.

Na marginesie tylko dodać można, że w żadnym razie nie można podzielić stanowiska obrońcy oskarżonej, iż nie mogła ona rozpoznać znaczenia zarzucanego jej czynu w chwili jego popełnienia, dotyczy to bowiem osób niepoczytalnych, które dopuszczają się przestępstwa w warunkach art. 11 § 1 k.k.s., zaś obrońca oskarżonej niewątpliwie zwraca uwagę na rzekomy błąd co do prawa (art. 10 § 4 k.k.s.)

Powyższe rozważania, prowadzą do słusznie przyjętej przez Sąd Rejonowy konkluzji, którą Sąd Okręgowy w pełni akceptuje, że oskarżona dopuściła się zarzucanego jej w akcie oskarżenia czynu. Dokonując oceny zaskarżonego wyroku w części dotyczącej orzeczenia o karze, Sąd Okręgowy doszedł do wniosku, że analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wskazuje, iż wymierzenie oskarżonej kary 100 stawek dziennych grzywny po 70 złotych poprzedzone zostało ze strony Sądu I instancji właściwą oceną i uwzględnieniem wszystkich okoliczności mających wpływ na jej intensywność (art. 12 § 2 i art. 13 k.k.s.). Przekonuje o tym argumentacja przytoczona - na ten temat - w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia, którą należało, jako słuszną, podzielić. Orzekając o karze Sąd ten w sposób właściwy dokonał prawnokarnej oceny popełnionego przez oskarżoną czynu i adekwatnie do stopnia zawinienia, stopnia społecznej szkodliwości czynu, właściwości i warunków osobistych podsądnej wymierzył wskazaną wyżej karę grzywny. Tak wymierzona kara jest karą sprawiedliwą, należycie też realizuje ustawowe cele kary, tak w zakresie oddziaływania na sprawcę jak i kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa i w żadnym zakresie nie może być uznana za rażąco niewspółmiernie surową w rozumieniu art. 438 pkt 4 k.p.k.

Sąd Okręgowy orzekł o kosztach postępowania na zasadach ogólnych, tj. uznał, że oskarżona zdolna będzie uiścić opłatę za drugą instancję oraz pozostałe koszty sądowe, jest ona bowiem osobą młodą, zdolną do pracy, prowadziła działalność gospodarczą, była prezesem zarządu spółki, brak zatem podstaw, aby zwolnić ją z obowiązku uiszczenia tych kosztów.

Z powyższych względów orzeczono jak w części dyspozytywnej wyroku.