Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 marca 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant st. sekr. sądowy Zofia Aleksandrowicz

po rozpoznaniu w dniu 22 lutego 2018 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z wniosku M. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania M. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 23 października 2017 r.

oddala odwołanie.

Sygn. akt V U 1191/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23 października 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział przyznał M. K. emeryturę od dnia (...) (...) roku, to jest od dnia osiągnięcia wieku emerytalnego. Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej i wyniosła 2399,33 złotych brutto. W uzasadnieniu organ rentowy podał, że do obliczenia emerytury przyjęto średnie dalsze trwanie życia zgodnie z Komunikatem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 25 marca 2016r. (M.P. 2016 nr 291) obowiązujące w dniu osiągnięcia przez skarżącego powszechnego wieku emerytalnego wynoszącego 65 lat i 8 miesięcy, co nastąpiło w dniu (...). tj. 210,60 miesięcy, ponieważ jest korzystniejszy dla wnioskodawcy, gdyż jest niższe od średniego dalszego trwania życia ustalonego na podstawie tablic trwania życia obowiązujących w dniu osiągnięcia przez wnioskodawcę wieku 65 lat..

W odwołaniu z dnia 23 listopada 2017 roku M. K. wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji w przedmiocie ustalenia średniego dalszego trwania życia. W uzasadnieniu podał, że organ rentowy w decyzji z dnia 3 lutego 2012 roku wyliczył średnie dalsze trwania życia na poziomie 251,50 miesięcy, a w zaskarżonej decyzji podał, że wynosi 210,60 miesięcy. W ocenie skarżącego skoro od czasu wydania decyzji z dnia 3 lutego 2012 roku minęło 69 miesięcy, to organ rentowy ustalając średnie dalsze trwania życia w zaskarżonej decyzji powinien pomniejszyć je o 69 miesięcy, a zatem powinno ono wynieśc 182,50 miesięcy.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, powielając argumentację przedstawioną w zaskarżonej decyzji.

Na rozprawie w dniu 22 lutego 2018 roku wniósł o wyjaśnienie przez organ rentowy na jakiej podstawie prawnej wyliczono mu emeryturę i czy była jakaś zmiana wyliczania systemu emerytalnego w okresie 2012-2017, czy system emerytur uległ zmianie skoro przy pierwszym wyliczeniu emerytury decyzją z dnia 3 lutego 2012 roku wyliczono mu długość życia 251,5, a w decyzji z dnia 23 października 2017 roku długość życia wyniosła 210,6 miesiąca (według wyliczeń 251,5 – 69 winna wynosić 182,5 miesięcy). Wnioskodawca zwrócił uwagę, że poprzednia decyzja była dwusystemowa na podstawie art.53 i art.26, - 35% starego systemu i 65% nowego systemu a teraz wprowadzono jakiś inny system.

W piśmie procesowym z dnia 26 lutego 2018 roku organ rentowy zaznaczył, że obecnie ustalona emerytura w związku z osiągnięciem pełnego wieku emerytalnego nie może być obliczona w sposób mieszany ponieważ wariantowość wyliczenia emerytury zastrzeżona została dla osób osiągających wiek emerytalny naj później w 2014 roku. Nie dotyczy to zatem wnioskodawcy, który pełny wiek emerytalny osiągnął w 2017 roku.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją z dnia 6 sierpnia2008r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. ustalił M. K. kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999r. w wysokości 157.157,55zł.

Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych tj. od 1 stycznia 1980 roku do 31 grudnia 1989 roku.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 112,62%.

Podstawę wymiaru kapitału początkowego w wysokości 1374,97 zł. ustalono w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 112,62% przez kwotę bazową 1220,89 zł.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy przyjął:

- 333 miesięcy okresów składkowych oraz 10 miesiące okresów nieskładkowych

- współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do 31 grudnia 1998 roku wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego – 84,60%;

- oraz średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat – wynoszące 209 miesięcy.

Okresy składkowe przeliczono ze współczynnikiem 1,3%, a okresy nieskładkowe ze współczynnikiem 0,7%.

(dowód: decyzja z dnia 6 sierpnia 2008r. – k. 27 – 28 akt kapitałowych)

Decyzją z dnia 13 stycznia 2012r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. ustalił M. K. kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999r. w wysokości 160.413,77zł.

Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych tj. od 1 stycznia 1977 roku do 31 grudnia 1986 roku.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 116,10%.

Podstawę wymiaru kapitału początkowego w wysokości 1417,45 zł. ustalono w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 116,10% przez kwotę bazową 1220,89 zł.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy przyjął:

- 333 miesięcy okresów składkowych oraz 10 miesiące okresów nieskładkowych

- współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do 31 grudnia 1998 roku wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego – 84,60%;

- oraz średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat – wynoszące 209 miesięcy.

Okresy składkowe przeliczono ze współczynnikiem 1,3%, a okresy nieskładkowe ze współczynnikiem 0,7%.

(dowód: decyzja z dnia 13 stycznia 2012r. – k. 31-32 akt kapitałowych)

M. K., urodzony w dniu (...), w dniu 6 grudnia 2011 roku złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym.

(dowód: wniosek o emeryturę k. akt ZUS)

Decyzją z dnia 3 lutego 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. przyznał M. K. emeryturę od dnia (...) (...)roku, to jest od dnia osiągnięcia obniżonego wieku emerytalnego tj. 60 lat.

Emerytura została obliczona na podstawie art. 183 ustawy o emeryturach i rentach z FUS tj. w części z art. 53 ustawy o emeryturach i rentach z FUS i w części z art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS i wyniosła 1913,16 złotych brutto.

Do ustalenia wysokości emerytury z art. 53 ustawy ZUS uwzględnił 35 lat, 11 miesięcy i 17 dni okresów składkowych tj. 431 miesięcy oraz 2 lata, 3 miesiące i 14 dni okresów nieskładkowych tj. 27 miesięcy.

Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury z art. 53 ustawy przyjęto:

- przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia od 1975 roku do 1996 roku, co dało wskaźnik wysokości podstawy wymiaru 101,22 %;

Podstawa wymiaru została obliczona poprzez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 101,22 % przez kwotę bazową 2822,66 złotych i wyniosła 2857,10 złotych.

Wysokość emerytury została obliczona:

24%x 2822,66 złotych = 677,44 złotych

(431x1,3%) /12x2857,10 = 1333,98 złotych

(27x0,7%) / 12x2857,10 = 45,14 złotych

677,44 złotych +1333,98 złotych+ 45,14 złotych = 2056,56 złotych. Wysokość emerytury po obliczeniu zgodnie z art. 53 wyniosła 2056,56 złotych brutto.

Wysokość emerytury zgodnie z art. 26 wyniosła 1835,94 złotych brutto.

Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto:

- kwotę składki zaewidencjonowanej na koncie z uwzględnianiem waloryzacji 20481,74 złotych

- kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego 441.256,01 złotych;

- średnie dalsze trwanie życia 251,50 miesięcy

. Wysokość świadczenia została obliczona poprzez zsumowanie kwoty składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji ( 20481,74 złotych) i kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego (441.256,01 złotych) a następnie podzielenie tej sumy przez średnie dalsze trwanie życia wynikające z tablicy trwania życia obowiązujące w dniu osiągnięcia wieku 60 lat –251,50 miesięcy.

Wobec osiągnięcia przez wnioskodawcę wieku 60 lat uprawniającego do emerytury w 2012 roku wysokość jego emerytury zgodnie z art. 183 ustawy składa się w 35% z emerytury wyliczonej na podstawie art. 53 ustawy (719,80 złotych) oraz w 65% z emerytury obliczonej na podstawie art.26 ustawy (1193,36 złotych) i wynosi 1913,16 złotych brutto.

(dowód: decyzja ZUS z dnia 3 lutego 2012 roku k.34 akt ZUS)

W dniu 2 października 2017 roku M. K. złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury.

(dowód: wniosek o emeryturę k.1-4 akt ZUS )

Decyzją z dnia 20 października 2017r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. ponownie ustalił M. K. kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999r. na kwotę 160.413,77zł.

Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych tj. od 1 stycznia 1977 roku do 31 grudnia 1986 roku.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 116,10%.

Podstawę wymiaru kapitału początkowego w wysokości 1417,45 zł. ustalono w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 116,10% przez kwotę bazową 1220,89 zł.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy przyjął:

- 333 miesięcy okresów składkowych oraz 10 miesiące okresów nieskładkowych

- współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do 31 grudnia 1998 roku wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego – 84,60%;

- oraz średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat – wynoszące 209 miesięcy.

Okresy składkowe przeliczono ze współczynnikiem 1,3%, a okresy nieskładkowe ze współczynnikiem 0,7%.

(dowód: decyzja z dnia 20.10 2012r. – k. 38 akt kapitałowych)

Zaskarżoną decyzją z dnia 23 października 2017 roku organ rentowy przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury od dnia (...) (...) roku, to jest od dnia osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego 65 lat i 8 miesięcy. Wysokość emerytury została obliczona na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej i wyniosła 2399,33 złotych brutto. Wysokość świadczenia została obliczona poprzez zsumowanie kwoty składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji ( 52009,84 zł.) i kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego ( 599140,38 zł.), a następnie podzielenie tej sumy przez średnie dalsze trwanie życia wynikające z tablicy trwania życia obowiązujące w dniu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego 65 lat i 8 miesięcy–210,60 miesięcy, co dało kwotę 2399,33 złotych brutto.

(decyzja ZUS z dnia 3 lutego 2012 roku k.34 akt ZUS)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zaskarżoną decyzją organ rentowy przyznał wnioskodawcy ur. (...) emeryturę od dnia (...) (...). tj. od osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego 65 lat i 8 miesięcy. Na wstępie należy wskazać, że wnioskodawcy, jako ubezpieczonemu urodzonemu po dniu 31 grudnia 1948 roku, przysługuje emerytura z art. 24 ustawy wyliczona na podstawie art. 25i art. 26ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1383 ze zm.).

Zgodnie z art. 25 ust. 1 ww. ustawy podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenia emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych.

W myśl art. 26 ust. 1 ww. ustawy emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 ustawy przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183.

Zgodnie z art. 26 ust. 3, 4, 5 i 6 ustawy o emeryturach i rentach średnie dalsze trwanie życia ustala się wspólnie dla mężczyzn i kobiet oraz wyraża się w miesiącach. Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” corocznie w terminie do dnia 31 marca tablice trwania życia, z uwzględnieniem ust. 3, dla wieku ubezpieczonych określonego w myśl ust. 2. Tablice te są podstawą przyznawania emerytur na wnioski zgłoszone od dnia 1 kwietnia do dnia 31 marca następnego roku kalendarzowego, z uwzględnieniem ust. 6.

Zgodnie z art. 26 ust 6 ustawy, który wszedł w życie z dniem 1 października 2017r., jeżeli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego, do ustalenia wysokości emerytury zgodnie z ust. 1 art. 26 ustawy stosuje się tablice trwania życia obowiązujące w dniu, w którym ubezpieczony osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn.

Skarżący zakwestionował ustalenie przez organ rentowy w zaskarżonej decyzji średniego dalszego trwania życia w wymiarze 210,60 miesięcy. Ubezpieczony podniósł, że w decyzji emerytalnej z dnia 3 lutego 2012r. ZUS ustalił, że średnia długość jego dalszego życia wynosi 251,50 miesięcy. Od tego czasu minęło 69 miesięcy, a więc jego średnie dalsze trwanie życia powinno być obniżone o czas, który upłynął czyli 69 miesięcy i wynosić 182,5 miesięcy, a nie 210,6 miesięcy jak przyjął organ.

Zarzuty skarżącego nie zasługują na uwzględnienie. Średnie dalsze trwanie życia ustala się na podstawie tablic trwania życia, które ogłasza w formie komunikatu w „Monitorze Polskim” corocznie w terminie do dnia 31 marca Prezes Głównego Urzędu Statystycznego obowiązujących w dniu, w którym ubezpieczony osiągnął wiek emerytalny. W ten sposób ZUS ustalił średnie dalsze trwanie życia ubezpieczonego w decyzji z dnia 3 lutego 2012r. oraz w zaskarżonej decyzji.

Decyzją z dnia 3 lutego 2012r. ZUS przyznał skarżącemu emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym 60 lat zgodnie z Komunikatem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 24 marca 2011 roku w sprawie tablicy średniego dalsze trwania życia kobiet i mężczyzn ( M.P. z 2011 roku nr 25 poz.272), który obowiązywał w okresie od 1 kwietnia 2011r. do 31 marca 2012r. średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku 60 lat wynosiło 251,50 miesięcy.

Dla skarżącego powszechny wiek emerytalny do dnia (...) (...). wynosił 65 lat i 8 miesięcy, a od dnia (...) 65 lat. W takiej sytuacji ustalenie średniego dalszego trwania życia ubezpieczonego mogło nastąpić albo dla wieku 65 lat i 8 miesięcy albo dla wieku 65 lat, w zależności co było dla niego korzystniejsze.

W dacie osiągnięcia przez wnioskodawcę wieku emerytalnego 65 lat średnie dalsze trwanie życia kobiet i mężczyzn określał Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 25 marca 2016 roku ( M.P. z 2016 roku poz. 291). Średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku- 65 lat zgodnie z tym komunikatem wynosiło 216,10 miesięcy, a dla osób w wieku 65 lat i 8 miesięcy 210,60 miesięcy. Najkorzystniejsze zatem dla skarżącego było średnie dalsze trwanie życia ustalone dla wieku emerytalnego 65 lat i 8 miesięcy wynoszące 210,60 miesięcy , tak jak to ustalono w zaskarżonej decyzji.

Zgodnie natomiast z kolejnym Komunikatem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 24 marca 2017 roku ( M.P. z 2016 roku poz. 291) obowiązującego od 1 kwietnia 2017r. do 31 marca 2018r. średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku 65 lat i 8 miesięcy wynosiło 214,10 miesięcy, a dla 65 lat – 219,60. A zatem Komunikat obowiązujący w dacie osiągnięcia przez ubezpieczonego 65 lat ((...).) był korzystniejszym od tego, który obowiązywał w dacie złożenia wniosku o emeryturę w powszechnym wieku emerytalnym (października 2017r.)

Brak było natomiast podstaw do ustalenia średniego dalszego trwania życia poprzez obniżenie poprzednio ustalonej średniej długości życia decyzją z 2012r. o liczbę przeżytych miesięcy do ponownego ustalenia emerytury w 2017r. tj. 69 miesięcy, jak chciał skarżący. Ustawodawca nie przewiduje takiego mechanizmu obliczania średniego dalszego trwania życia. Średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego ustala się na podstawie Komunikatu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Średnia dalszego trwania życia to wielkość statystyczna, wyliczana przez Główny Urząd Statystyczny i uwzględnia maksymalny czas trwania generacji, liczbę osób dożywających określonego wieku. Średnia ta obliczana dla całej populacji, dla obu płci (wyrażana w miesiącach), ogłaszana jest przez Prezesa GUS w Dzienniku Urzędowym RP do 31 marca następnego roku kalendarzowego (art. 26 ust. 5), stanowiąc podstawę przyznawania emerytur na podstawie wniosków składanych od 1 kwietnia do 31 marca następnego roku.

Dodatkowo wskazać należy, że emerytura ustalona w zaskarżonej decyzji w związku z osiągnięciem pełnego wieku emerytalnego w 2017r. nie może być obliczona na podstawie art. 183 ustawy o emeryturach i rentach z FUS częściowo na podstawie art. 53 ustawy i częściowo na podstawie art. 26 ustawy. Taki sposób wyliczenia emerytury obowiązywał tylko dla osób, które wiek emertytalny osiągnęły w latach 2009-2014r. Emerytura wnioskodawcy w obniżonym wieku emerytalnym z racji jego osiągnięcia w 2012r. (60 lat) mogła zatem być i została wyliczona na podstawie art. 183 ustawy w systemie mieszanym. Ponieważ wnioskodawca powszechny wiek emerytalny osiągnął po 2014r. ( w 2017r.), do wyliczenia jego emerytury po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego art. 183 ustawy nie ma zastosowania.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji.