Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 maja 2017 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 17 maja 2017 r. w Gliwicach

sprawy C. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania C. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

z dnia 13 lutego 2017 r. nr (...)

oddala odwołanie.

(-) SSO Małgorzata Andrzejewska

Sygn. akt VIII U 532/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 lutego 2017r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w C. odmówił ubezpieczonemu C. P. prawa do emerytury
w niższym wieku w oparciu o art. 184 w związku z art. 39 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2016r., poz. 887 ze zm.) oraz Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983r., Nr 8, poz. 43 ze zm.) w związku z tym, iż, do dnia 1 stycznia 1999r. nie udowodnił on 25 – letniego okresu składkowego i nieskładkowego oraz nie osiągnął obniżonego wieku emerytalnego w związku z wykonywaną pracą górniczą wynoszącego dla niego 59 lat i 6 miesięcy.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczony wniósł o jej zmianę i przyznanie prawa do emerytury. Wniósł o zaliczenie okresu współpracy przy prowadzeniu przez jego żonę działalności gospodarczej od 1 września 1997r. do 30 grudnia 1998r. oraz pracy
w gospodarstwie rolnym rodziców od 27 października 1974r. do 6 listopada 1974r., od
16 lutego 1975r. do 10 marca 1975r., od 25 października 1975r. do 9 listopada 1975r. i od 15 grudnia 1977r. do 5 stycznia 1978r.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując swoje stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 24 stycznia 2017r. ubezpieczony C. P., urodzony (...), złożył wniosek o emeryturę.

Skarżący, na dzień 1 stycznia 1999r., legitymuje się okresem składkowym
i nieskładkowym w wymiarze 24 lat, 7 miesięcy i 10 dni, w tym organ rentowy uznał, że udowodnił on 11 lat okresów pracy pod ziemią wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Umożliwia to obniżenie powszechnego wieku emerytalnego o 5 lat
i 6 miesięcy z 67 lat do 61 lat i 5 miesięcy.

Ubezpieczony nie jest członkiem OFE.

Organ rentowy uwzględnił do ogólnego stażu ubezpieczonego okresy:

- od 1 września 1972r. do 26 października 1974r. pracy w (...) Przedsiębiorstwie Budowlanym w S. (2 lata, 1 miesiąc, 26 dni)

- od 7 listopada 1974r. do 15 lutego 1975r. pracy w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w Ł. (...) Nr 4 w Z. (3 miesiące, 9 dni)

- od 11 marca 1975r. do 24 października 1975r. pracy w Spółdzielni Kółek Rolniczych
w Z. (7 miesięcy, 15 dni)

- od 10 listopada 1975r. do 30 stycznia 1976r. pracy w KWK (...) w R.
(2 miesiące, 21 dni)

- od 31 stycznia 1976r. do 14 grudnia 1977r. służby wojskowej (1 rok, 10 miesięcy, 15 dni)

- od 6 stycznia 1978r. do 31 sierpnia 1989r. pracy w KWK (...) w R. (11 lat
7 miesięcy i 26 dni)

- od 1 września 1989r. do 31 grudnia 1992r. prowadzenia działalności gospodarczej (3 lata, 4 miesiące)

- od 1 stycznia 1993r. do 28 lutego 1993r. pobierania zasiłku chorobowego (2 miesiące)

- od 1 marca 1993r. do 31 grudnia 1995r. prowadzenia działalności gospodarczej (2 lata, 10 miesięcy)

- od 1 stycznia 1996r. do 31 stycznia 1996r. dobrowolnej kontynuacji ubezpieczenia
(1 miesiąc)

- od 1 lutego 1996r. do 30 kwietnia 1996r. pobierania zasiłku chorobowego (3 miesiące)

- od 1 maja 1996r. do 29 czerwca 1996r. dobrowolnej kontynuacji ubezpieczenia
(1 miesiąc, 29 dni)

- od 3 września 1996r. do 19 sierpnia 1997r. pobierania zasiłku dla bezrobotnych
(11 miesięcy, 17 dni)

- od 30 grudnia 1998r. do 31 grudnia 1998r. prowadzenia działalności gospodarczej (2 dni).

Organ rentowy nie uwzględnił do ogólnego stażu ubezpieczonego:

- okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 27 października 1974r. do
6 listopada 1974r. (11 dni), od 16 lutego 1975r. do 10 marca 1975r. (23 dni), od
25 października 1975r. do 9 listopada 1975r. (16 dni) i od 15 grudnia 1977r. do 5 stycznia 1978r. (22 dni) – łącznie 2 miesiące i 12 dni

- okresu współpracy przy prowadzeniu przez jego żonę działalności gospodarczej od 1 września 1997r. do 30 grudnia 1998r. – 1 rok i 4 miesiące.

Odwołujący od 1 września 1997r. do 30 grudnia 1998r. był osobą współpracującą przy prowadzeniu działalności gospodarczej przez jego żonę J. P.. J. P. prowadziła działalność gospodarczą od 1 stycznia 1996r. do 30 czerwca 2000r. polegającą na skupie i sprzedaży samochodów. Ubezpieczony pomagał jej prowadzić tą działalność jako kierowca, mechanik, sprawdzał stan samochodów przed zakupem, jeździł

z żoną na zakup aut, ponadto ochraniał ją w związku z tym, że kupowała i sprzedawała samochody za gotówkę. J. P. nie zgłosiła męża w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych jako osoby współpracującej i nie odprowadzała za niego żadnych składek. Nie byłoby ich zresztą wówczas stać na opłacenie składek za dwie osoby. W grudnia 1998r. ubezpieczony otworzył własną działalność gospodarczą i małżonkowie przeszli na ubezpieczenie w KRUS-ie.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie akt organu rentowego
(w załączeniu), przesłuchania świadka J. P. (zapis z rozprawy z dnia 17 maja 2017r. 00:12:56-00:24:45).

Sąd w całości dał wiarę zgromadzonym w sprawie dokumentom oraz zeznaniom świadka.

W związku z tym, że okoliczność współpracy ubezpieczonego przy prowadzeniu przez niego działalności gospodarczej została dostatecznie wykazana dowodem
z przesłuchania świadka J. P. i nie budziła wątpliwości Sąd pominął kolejny wniosek ubezpieczonego zgłoszony na tą okoliczność o przesłuchanie świadka R. P..

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego C. P. nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j: Dz.U. z 2016r., poz. 887 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie z art. 39 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j: Dz.U. z 2016r., poz. 887 ze zm.) ubezpieczonemu urodzonemu przed dniem 1 stycznia 1949 r., spełniającemu warunek określony w art. 27 ust. 1 pkt 2 i niespełniającemu warunków wymaganych do uzyskania górniczej emerytury na podstawie art. 50a, który ma co najmniej 5 lat:

1) pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1, wykonywanej pod ziemią stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy, albo

2) pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1 pkt 4 i 5, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego oraz
w kopalniach otworowych siarki

- wiek emerytalny, o którym mowa w art. 27 ust. 2 i 3, obniża się o 6 miesięcy za każdy rok takiej pracy, nie więcej jednak niż o 15 lat.

Rozpoznawanej sprawie kwestia sporna sprowadzała się do wyjaśnienia, czy ubezpieczonemu przysługuje prawo do emerytury w obniżonym wieku na podstawie przepisów art. 184 w związku z art. 39 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W uzasadnieniu wyroku z dnia 12 stycznia 2017r., II UK 566/15, Lex nr 2209112 Sąd Najwyższy wskazał, że w treści ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przewidziano prawo do obniżenia powszechnego wieku emerytalnego z tytułu wykonywania pracy górniczej dla osób, które nie spełniają warunków do nabycia prawa do emerytury górniczej, na podstawie art. 50a ustawy emerytalnej. Do obniżenia powszechnego wieku emerytalnego uprawnia wykonywanie pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1, wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, albo pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1 pkt 4 i 5, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na odkrywce w kopalniach siarki
i węgla brunatnego oraz w kopalniach otworowych siarki. Z obniżenia wieku emerytalnego z tytułu wykonywania określonej pracy górniczej skorzystać mogą ubezpieczeni urodzeni po 31 grudnia 1948r., po spełnieniu dodatkowych warunków - art. 184 w związku z art. 39 ustawy emerytalnej.

W orzecznictwie sądowym wyjaśniono, iż art. 184 ustawy emerytalnej ustanawia własne (odrębne) przesłanki powstania uprawnień emerytalnych, a zwrot „po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40” odnosi się wyłącznie do wieku emerytalnego określonego w tych przepisach, jednak bez odwoływania się do pozostałych warunków związanych z wiekiem. Z uwagi na to, prawo do emerytury na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej nabywa ubezpieczony, który na dzień 1 stycznia 1999r. legitymował się wymaganym okresem ogólnym i szczególnym, natomiast wiek emerytalny osiągnął po tej dacie. Uprawnienie emerytalne określone w art. 184 ustawy emerytalnej adresowane jest do kategorii ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948r. Zgodnie zaś
z przepisem art. 24 ustawy emerytalnej (adresowym do tej samej kategorii ubezpieczonych), mężczyznom urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego:

- 65 lat (określonego do dnia 31 grudnia 2012r. w ust. 1),

- 65 lat i 5 miesięcy - 67 lat (określonego od dnia 1 stycznia 2013r. w ust. 1a i 1b,
z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184).

Wobec powyższego, uznać należy, iż w treści art. 24 ust. 1 ustawy emerytalnej nie przewidziano odstępstwa od ogólnych zasad wydłużania wieku emerytalnego, obowiązujących od dnia 1 stycznia 2013r., na mocy przepisów ustawy z 11 maja 2012r.
o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2012r., poz. 637), a jedynie przyjęto, poprzez użycie zwrotu; „z zastrzeżeniem”, że wiek emerytalny określony na podstawie art. 24 ust. 1a i 1b, stanowił będzie podstawę do wyliczenia obniżonego wieku emerytalnego, czyli wieku przewidzianego w art. 39. W kontekście normy art. 184 ustawy emerytalnej, należy podkreślić, że dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948r., od dnia
1 stycznia 2013r. wiek emerytalny określony w art. 24 ust. 1a i 1b, stanowi punkt wyjścia do zastosowania algorytmu, o jakim mowa w art. 39 cyt. ustawy.

Do dnia 31 grudnia 2012 r. przepis art. 39 cyt. ustawy odwoływał się do powszechnego wieku emerytalnego, wynoszącego 65 lat, zaś, do dnia 1 stycznia 2013 r. odwołuje się do wieku emerytalnego, o którym mowa w art. 27 ust. 2 i 3. Poczynając od
1 stycznia 2013r., na podstawie art. 27 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, również wśród ubezpieczonych - mężczyzn urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949r. doszło do zróżnicowania wieku emerytalnego. Zgodnie z ust. 3 pkt 1 tegoż przepisu dotychczasowy wiek emerytalny, tj. 65 lat zachowany został jedynie w przypadku tych urodzonych w okresie do dnia 31 grudnia 1947r., po myśli pkt 2-5 w odniesieniu do ubezpieczonych urodzonych na przestrzeni 1948r., doszło do jego wydłużenia od jednego do czterech miesięcy, w zależności od tego, w którym kwartale 1948r. ubezpieczony przyszedł na świat. Chociaż więc po dacie 1 stycznia 2013r. art. 39 ustawy emerytalnej (adresowany do mężczyzn urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949r.) w dalszym ciągu pozwala na obniżenie wieku emerytalnego, o którym mowa w art. 27 ust. 2 i 3, to w przypadku ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948r., podlegający obniżeniu wiek emerytalny ustalany winien być według wieku, o którym mowa w art. 24 ust. 1a i 1b. Przyjęcie odmiennej wykładni w istocie prowadziłoby do nieuzasadnionego podwójnego uprzywilejowania niektórych ubezpieczonych, polegającego na możliwości skorzystania z uprawnienia do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym i jednocześnie z obniżenia wieku emerytalnego nieobowiązującego już dla tej grupy ubezpieczonych (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 19 maja 2015r., III AUa 585/14, L.
nr (...)).

Aby nabyć, na podstawie art. 184 prawo od emerytury po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 39, ubezpieczony - prócz innych przesłanek - do dnia 1 stycznia 1999r. winien dysponować co najmniej 5 – letnim okresem pracy górniczej pod ziemią. Nabycie emerytury na podstawie powołanych przepisów nie jest uzależnione od spełnienia przesłanki - wynoszącego na dzień 1 stycznia 1999r. – 15 lat stażu pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze.

Zgodnie z art. 100 ust. 1 ustawy emerytalnej prawo do świadczeń określonych
w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do jego nabycia. Wówczas też, na wniosek osoby uprawnionej, organ rentowy wydaje decyzję o przyznaniu tego prawa (art. 116 i art. 118 ustawy emerytalnej). Niespełnienie przez ubezpieczonego ustawowych warunków koniecznych do przyznania świadczenia powoduje wydanie decyzji odmownej, również wtedy, gdy niespełniona została tylko jedna
z przesłanek nabycia prawa do świadczenia,

Zgodnie z art. 24 ust. 1b pkt 20 wiek emerytalny dla ubezpieczonego urodzonego w dniu (...) wynosi 67 lat. Po obniżeniu tego wieku z tytuły pracy górniczej (art. 39 w związku z art. 184) wiek ten wynosi 61 lat i 6 miesięcy. Ubezpieczony tego wieku nie osiągnął, gdyż ma obecnie 60 lat i 8 miesięcy.

Ubezpieczony nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego. C. P. wykazał 5 – letni okres pracy górniczej pod ziemią, o której mowa w art. 39 ustawy emerytalnej.

Ubezpieczony nie legitymuje się też 25 – letnim okresem składkowym
i nieskładkowym na dzień 1 stycznia 1999r. Wykazał on jedynie 24 lata 7 miesięcy i 10 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że w związku ze współpracą przy prowadzeniu działalności gospodarczej przez żonę nie zostały zapłacone jakiekolwiek składki na ubezpieczenie społeczne za C. P. w okresie od 1 września 1997r. do 30 grudnia 1998r. (1 rok i 4 miesiące). Nie ma zatem postaw do uwzględnienia przy ustalaniu okresów składowych okresu współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej, w przypadku braku opłacenia z tego tytułu składek. Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych okresami składkowymi są wyłącznie okresy opłacania składek na ubezpieczenie społeczne.

W tej sytuacji z uwagi na brak możliwości zaliczenia do okresów składkowych okresu współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej oraz w związku
z nieosiągnięciem wymaganego wieku bezprzedmiotowym stało się ustalanie, czy istnieją podstawy do zaliczenia ubezpieczonemu do okresów składkowych wskazanych przez niego okresów pracy w gospodarstwie rolnym rodziców – przypadających w przerwach pomiędzy kolejnymi zatrudnieniami i służbą wojskową (łącznie 2 miesiące i 23 dni), bowiem nawet ewentualne pozytywne ustalenie w tym zakresie nie pozwoli na przyznanie mu prawa do emerytury.

Podsumowując ubezpieczony do dnia 1 stycznia 1999r. nie udowodnił 25 – letniego okresu składkowego i nieskładkowego oraz nie osiągnął jeszcze obniżonego wieku uprawniającego do emerytury. W związku z tym Sąd stwierdził, że C. P. nie spełnia łącznie wszystkich warunków niezbędnych do przyznania emerytury z obniżonego wieku, wynikających z treści art. 184 w związku z art. 39 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: z 2016r., poz. 887 ze zm.), a tym samym jego odwołanie jest nieuzasadnione.

Mając powyższe na uwadze, na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., orzeczono jak
w sentencji.

(-) SSO Małgorzata Andrzejewska