Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 stycznia 2018 roku

Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie, Wydział XI Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Rejonowego Mariusz Zawicki

Protokolant: Maciej Żuchowski

po rozpoznaniu w dniu 22 stycznia 2018 roku w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

przeciwko (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 2.439 (dwa tysiące czterysta trzydzieści dziewięć) złotych i 81 (osiemdziesiąt jeden) groszy z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwot i dat:

- 1.219,91 złotych od dnia 19 listopada 2014 roku do dnia zapłaty;

- 1.219,90 złotych od dnia 27 lutego 2015 roku do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.039 (jeden tysiąc trzydzieści dziewięć) złotych i tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygnatura akt: XI GC 1650/17

Sprawa rozpoznana w postępowaniu uproszczonym

UZASADNIENIE

Powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. złożył pozew przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w K. o zapłatę kwoty 2.439,81 złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwot i dat wskazanych w pozwie. Powód wniósł o zasądzenie na jego rzecz, od pozwanego kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że strony zawarły umowę o przyłącze gazowe. Powódka wywiązała się z umowy. Pozwana nie wywiązała się z obowiązku wykonania i zapewnienia technicznej sprawności instalacji gazowej. Powódka naliczyła pozwanej karę umowną Powódka wzywała pozwaną do zapłaty, ta składała wyjaśnienia, które nie wpłynęły na stanowisko powoda.

Postanowieniem z dnia 8 marca 2017 roku (karta 24) Sąd Rejonowy w S. przekazał sprawę do rozpoznania tutejszemu sądowi.

W sprawie wydano nakaz zapłaty (karta 40).

Pozwana wniosła sprzeciw od nakazu zapłaty (karta 43), w którym wniosła o oddalenie powództwa w całości, zaskarżając nakaz zapłaty w całości i wniosła o zasądzenie na jej rzecz, od powoda, zasądzenie kosztów procesu. Wskazał na nieistnienie causy, nieważność umowy w zakresie wprowadzającej karę umowną, sprzeczność z zasadami obrotu gospodarczego, współżycia społecznego, braku szkody po stronie powoda. Wniósł o miarkowanie kary umownej i zobowiązanie powoda do przedłożenia dokumentów potwierdzających jego szkodę pod rygorem przyjęcia, że odmawia przedstawienia dowodów.

Na rozprawie w dniu 22 stycznia 2018 roku (karta 61) pozwany zarzucił brak powstania szkody po stronie powodowej, brak funkcji dyscyplinującej, odszkodowawczej i gwarancyjno – zabezpieczającej. Wniósł o miarkowanie kary do jednego grosza.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 31 października 2013 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. zawarł z (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w K. umowę o przyłączenie do sieci gazowej zmienioną dokumentem nowacji oraz aneksem. Przedmiotem umowy było przyłączenie do sieci gazowej obiektu położonego w K. przy ul. (...), w którym zakład produkcyjny prowadzi (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K.. Inwestycja prowadzona na podstawie umowy została zakończona o czym wykonawca powiadomił spółkę pismem z dnia 2 września 2014 roku. Wykonawca przedstawił również rozliczenie końcowe i wystawił fakturę za wykonane prace.

Dowód:

- umowa, karta 11-12, 17 – 18;

- aneks, karta 19;

- zawiadomienie, karta 20;

- rozliczenie, karta 21;

- faktura karta 21v;

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K. nie wywiązała się z obowiązku opisanego w § 3 ust. 2 litera a umowy łączącej strony a polegającym na wykonaniu i zapewnieniu technicznej sprawności instalacji gazowej przewidzianej do przyłączenia, potwierdzonej stosownym protokołem oraz zgłoszeniem gotowości instalacji do napełnienia paliwem sporządzonym według wzoru załączonego do umowy. Wykonawca wezwał spółkę do wykonania zobowiązania pod rygorem naliczenia kary umownej. Wobec niewykonania opisanego obowiązku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. zażądała zapłaty kary umownej w wysokości 1.219,91 złotych i wystawiła notę obciążeniową na tę kwotę. Następnie, w dniu 12 lutego 2015 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. wystawiła obciążającą notę uzupełniającą za dalszy okres niewykonania zobowiązania.

Dowód:

- pismo, karta 22 z dowodem nadania karta 23;

- pismo, karta 23v

- kalkulacja, karta 25, kalkulacja, karta 26v;

- nota, karta 25v, nota, karta 27;

- pismo, karta 26;

- pisma, karta 28 – 28v

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. wzywała kontrahenta do zapłaty.

Dowód:

- wezwania do zapłaty z dowodami doręczenia, karta 29 – 32v;

Postanowieniem z dnia 1 lipca 2013 roku Sąd Rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie wydał postanowienie o połączeniu spółek.

Niesporne.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się zasadne.

Strona powodowa dochodziła zapłaty od pozwanej kwoty wyliczonej na podstawie zapisów zawartych w umowie stron a dotyczących kary umownej za niewykonanie zobowiązania niepieniężnego. Zgodnie z art. 483 § 1 k.c. można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). W myśl art. 484 § 1 k.c. w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody. Żądanie odszkodowania przenoszącego wysokość zastrzeżonej kary nie jest dopuszczalne, chyba że strony inaczej postanowiły. Zgodnie z § 2 tego przepisu jeżeli zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane, dłużnik może żądać zmniejszenia kary umownej; to samo dotyczy wypadku, gdy kara umowna jest rażąco wygórowana.

Na tle tych uregulowań ugruntowany jest pogląd, że żądanie kary umownej nie jest uzależnione od wykazania szkody.

Ciężar dowodu istnienia opisanych w umowie podstaw do naliczenia kar umownych, spoczywał zgodnie z art. 6 k.c. na powodzie.

W powyższym zakresie powód wykazał fakt zawarcia umowy, której jednym z postanowień jest zespół obowiązków (§ 3 ust. 2 litera a umowy, karta 11v akt), które miał wykonać pozwany. Warto zauważyć, że jest to obowiązek lezący po stronie pozwanej (polegający na wykonaniu i zapewnieniu technicznej sprawności instalacji gazowej przewidzianej do przyłączenia, potwierdzonej stosownym protokołem oraz zgłoszeniem gotowości instalacji do napełnienia paliwem sporządzonym według wzoru załączonego do umowy) , z którym skorelowane są odpowiednie następstwa – przewidziane w dalszej części umowy (na przykład § 3 ust. 3 umowy).

Powód sprostał zatem obowiązkom w zakresie dowodzenia istotnych okoliczności dla rozstrzygnięcia sprawy w oparciu o przytoczone normy.

W tym miejscu należy odnieść się do zarzutów wyartykułowanych przez pozwaną spółkę – nieistnienia causy dla roszczenia z tytułu kary umownej;

- nieważności umowy w części wprowadzającej karę umowna oraz obowiązki z § 3 ust. 2 litera a ;

- sprzeczność z zasadami obrotu gospodarczego i współżycia społecznego;

- brak szkody po stronie powoda;

Pozwany twierdził, że obowiązki nałożone na niego nie miały nic wspólnego z zabezpieczeniem umowy o przyłączenie do sieci gazowej. Opisane działanie zabezpieczyć miało umowę dystrybucji (niezawartą) powód nie poniósł zatem szkody. Powód otrzymał umówione wynagrodzenie. Przedmiotowe unormowanie w zakresie obowiązków pozwanego ma charakter jednostronnego.

Sąd zauważa, że o ile umowa nosiła stosowaną „nazwę” bo nazwa ta odnosiła się do przyłączenia do sieci, zawierał przecież inne również rozstrzygnięcia – w tym te, które stanowią przedmiot sporu. Niesporny fragment umowy dotyczy wykonania przyłącza a więc prac technicznych. Prace te strona powodowa wykonała, otrzymała za nie wynagrodzenie co jest niesporne.

Pozwana nie wskazała, ani nie wykazywała, że umowa była dla niej niezrozumiała, umowę zawarła pod przymusem, nie istniało inne przedsiębiorstwo, które mogło wykonać postanowienia § 2 umowy. Pozwana, co istotne, nie wskazała i nie wykazała, że umowa nie była negocjowana. Rzeczą bowiem powoda było nie tylko uzyskanie zapłaty za czynności opisane w § 2 umowy, ale również rozpoczęcie dystrybucji gazu. Pozwana zobowiązała się zawrzeć z powodem umowę dystrybucyjną w określonym w umowie terminie (§ 3 ust 3 umowy). Pozwana zobowiązała się ponadto do odbierania określonej (minimalnej ilości) paliwa gazowego. Jasnym jest, że niewykonanie zobowiązania stanowiącego w konsekwencji nałożenie na pozwaną kary umownej stało na przeszkodzie zawarciu umowy dystrybucyjnej i wykonania usługi dystrybucji i sprzedaży paliwa. Pozwana podniosła, że powód nie poniósł szkody. Zastrzeżenie kary umownej nie jest uzależnione od poniesienia straty. Twierdzenie, że pozwana nie poniosła szkody nie zostało udowodnione przez pozwaną, która z tej okoliczności wyciąga skutki prawne. Trudno odnosić się do naruszenia zasad obrotu gospodarczego i współżycia społecznego (ogólnych zarzutów) wobec niewskazania okoliczności, o których wyżej mowa – istnienia przymusu, braku możliwości negocjowania umowy, niemożności wykonania prac z § 2 umowy przez inny podmiot.

Zarzut miarkowania kary umowne wynika z treści art. 484 § 2 k.c. w przedmiotowej sprawie nie doszło do częściowego wykonania zobowiązania przez pozwaną, należy zatem przeanalizować zarzut rażącego wygórowania tej kary. W tym zakresie pozwany przerzucił obowiązek wykazania faktu poniesienia szkody na powoda. Jednak rzeczą pozwanego jest wykazanie, że szkoda nie powstała. Sama analiza zapisów umowy wskazuje, że szkoda powstała. Strony nie zawarły umowy, powód nie mógł rozpocząć dystrybucji gazu i pobierać za te czynności wynagrodzenia. Ewentualna niewspółmierność wysokości ary wobec straty, bądź utraconych korzyści powoda mogłaby wynikać z zestawienia wysokości tej kary z wysokością korzyści powoda (§ 3 ust. 3 umowy) nie sposób odnieść się do tej okoliczności bez wniosku dowodowego ze strony pozwanej. Warto zauważyć, że sama umowa przewidywała możliwość przedłużenia terminu do wykonania zobowiązania przez pozwaną (§ 3 ust. 3 zdanie ostatnie). Pozwana jednak nigdy o taką zgodę nie wystąpiła. W zasadzie dopiero wszczęcie procesu wywołało aktywność po stronie pozwanej.

Art. 7 ust. 2 ustawy Prawo energetyczne przewiduje, że essentialia negotii umowy o przyłączenie to m. in. termin realizacji przyłączenia, wysokość opłaty za przyłączenie, miejsce rozgraniczenia własności sieci przedsiębiorstwa energetycznego i instalacji podmiotu przyłączanego, zakres robót niezbędnych przy realizacji przyłączenia, wymagania dotyczące lokalizacji układu pomiarowo-rozliczeniowego i jego parametrów, harmonogram przyłączenia, warunki udostępnienia przedsiębiorstwu energetycznemu nieruchomości należącej do podmiotu przyłączanego w celu budowy lub rozbudowy sieci niezbędnej do realizacji przyłączenia, przewidywany termin zawarcia umowy, na podstawie której nastąpi dostarczanie paliw gazowych lub energii, ilości paliw gazowych lub energii przewidzianych do odbioru, moc przyłączeniową, odpowiedzialność stron za niedotrzymanie warunków umowy, a w szczególności za opóźnienie terminu realizacji prac w stosunku do ustalonego w umowie, oraz okres obowiązywania umowy i warunki jej rozwiązania. Z kolei postanowienia art. 7 ust. 8 przywołanej ustawy potwierdzają, że opłata przyłączeniowa nie jest równowartością nakładów na realizację przyłącza. Przedsiębiorstwo energetyczne ma obowiązek zawierać umowy o przyłączenia; skoro więc opłaty przyłączeniowe wynikają z taryfy i nie odzwierciedlają faktycznych kosztów, to przedsiębiorstwo może oczekiwać, że wpływy z opłat dystrybucyjnych zrównoważą wydatki na budowę i na utrzymanie gazociągu oraz na budowę przyłączy. W sytuacji, gdy do zawarcia umowy o dostawy paliwa nie dochodzi, po stronie przedsiębiorstwa powstaje szkoda, związana z wydatkami na wybudowanie przyłącza, a nie zrównoważona przyszłymi wpływami

Strona pozwana nie kwestionowała sposobu obliczenia kary umownej ani wymagalności tej należności. Sąd zauważa, że treść umowy nie narusza zasad współżycia społecznego ani dobrych obyczajów. Umowa stanowiła pierwszy etap działań zmierzających ostatecznie do zawarcia umowy dystrybucyjnej. Nie sposób rozgraniczyć, choćby w świetle przywołanych norm Prawa energetycznego, wynagrodzenia za faktycznie wykonane czynności od dochodów związanych z dystrybucją paliwa. Stąd i zarzut miarkowania kary umownej jawi się jako niezasadny.

Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak w wyroku. Wysokość kwot kary umownej wynika z treści umowy, pozwany nie kwestionował sposobu obliczenia należności, wymagalności o której (odsetki) orzeczono na zasadzie art. 481 k.c. a daty wymagalności roszczenia wynikają z not odsetkowych.

O kosztach procesu orzeczono na zasadzie art. 98 k.p.c. Powód wygrał sprawę w całości a na poniesione przez powoda koszty składa się opłata od pełnomocnictwa 17 złotych, opłata od pozwu 122 złotych, wynagrodzenie pełnomocnika zawodowego 900 złotych (§2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych).

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)