Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 lutego 2018 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach Wydział II Cywilny Ośrodek (...) w R.

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Okręgowego Barbara Migas

Protokolant: Ewa Kotyczka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 lutego 2018 roku w R.

sprawy z powództwa Bonus Wierzytelności (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w W.

przeciwko T. P.

o zapłatę

1.  oddala powództwo,

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 5417 złotych (pięć tysięcy czterysta siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego.

Przewodniczący SSO Barbara Migas

Sygn. akt II C 207/17

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 9 lutego 2017 r. o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym powód Bonus Wierzytelności (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W. wniósł, aby pozwany T. P. zapłacił na rzecz strony powodowej kwotę 142 713,56 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 22.12.2016 r. do dnia poprzedzającego wniesienie pozwu oraz poniósł koszty postępowania, w tym koszty zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Na dochodzoną pozwem należność złożyły się następujące kwoty:

1)  130 019,89 zł tytułem niespłaconej przez pozwanego należności głównej,

2)  6 056,39 zł tytułem odsetek karnych naliczonych przez wierzyciela pierwotnego,

3)  5 782,35 zł tytułem odsetek umownych naliczonych przez wierzyciela pierwotnego,

4)  854,93 zł tytułem naliczonych przez powoda odsetek ustawowych za opóźnienie od niespłaconego kapitału od dnia 22.12.2016 r. do dnia poprzedzającego wniesienie pozwu.

W uzasadnieniu pozwu powód podał, że dochodzona przez niego wierzytelność wynika z braku zapłaty przez pozwanego należności z tytułu umowy kredytu konsolidacyjnego nr (...) z dnia 27 września 2013 r., którą to wierzytelność powód nabył w drodze cesji od wierzyciela pierwotnego. Pozwany nie spełnił świadczenia w wyznaczonym terminie, co uzasadnia wystąpienie przez powoda z przedmiotowym pozwem.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym zastępstwa procesowego, według norm przepisanych. Pozwany zakwestionował powództwo zarówno co do zasady, jak i co do wysokości.

W swojej argumentacji podniósł w pierwszej kolejności, iż powodowi nie przysługuje dochodzone przez niego roszczenie, a to ze względu na treść §11 przedmiotowej umowy kredytowej, po myśli którego pozwany „wyraził zgodę i upoważnił Bank do przelewu wierzytelności, w tym niewymagalnych, oraz przeniesienia związanych z nimi zabezpieczeń z tytułu umowy na rzecz innego banku” wskazując, iż powód nie jest Bankiem w rozumieniu definicji z art. 2 ustawy Prawo bankowe, a zatem możliwość cesji przedmiotowej wierzytelności na jego rzecz została powyższym zapisem wyłączona. Tym samym, przelew wierzytelności na rzecz powoda narusza wyżej cytowany zapis umowy kredytowej, co czyni go bezskutecznym i pozbawia Bonus Wierzytelności (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W. możliwości dochodzenia roszczenia opisanego w przedmiotowym pozwie. Pozwany podniósł nadto, iż powód w żaden sposób nie wykazał dochodzonego pozwem roszczenia pomimo faktu spoczywania na nim ciężaru dowodu w tym zakresie. Wskazał również, iż zgłasza zarzut nadużycia prawa podmiotowego przez pierwotnego wierzyciela (...) Bank SA, polegający na nieuzasadnionym odrzuceniu wniosku pozwanego o restrukturyzację zadłużenia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany T. P. zawarł z (...) Bank SA z siedzibą w W. umowę kredytu konsolidacyjnego nr (...) z dnia 27 września 2013 r., na podstawie której Bank udzielił pozwanemu kredytu w wysokości 148 115,55 zł na okres 120 miesięcy (10 lat). Zapisy dotyczące wysokości oprocentowania kredytu zawarto w §2 i §3 umowy. Kwestie związane z trybem spłaty rat zostały opisane w §4 umowy, a nadto sporządzono szczegółowy harmonogram spłaty rat. W §6 zawarto informacje dotyczące kosztów wynikających z niewywiązania się z umowy przez kredytobiorcę, natomiast warunki odstąpienia od umowy zostały ujęte w §8. Z kolei w §11 przedmiotowej umowy strony ustaliły, iż „kredytobiorca wyraża zgodę i upoważnia Bank do przelewu wierzytelności, w tym niewymagalnych, oraz przeniesienia związanych z nimi zabezpieczeń z tytułu umowy na rzecz innego banku”. Nadto, w §14 ust. 1 umowy zapisane zostało, iż w kwestiach nieuregulowanych w umowie zastosowanie znajdują przepisy prawa powszechnie obowiązującego.

W związku z nieterminowym wywiązywaniem się z postanowień umowy Bank wezwał pozwanego do zapłaty pismami m. in. z dnia 24 listopada 2015 r., 19 grudnia 2015 r. oraz 8 grudnia 2016 r. Następnie, umowa kredytu została przez Bank wypowiedziana pismem z dnia 21 marca 2016 r. Wypowiedzenie umowy kredytu zostało skutecznie doręczone pozwanemu.

Dnia 22 grudnia 2016 r. pomiędzy pierwotnym wierzycielem ( Bank (...) SA z siedzibą w W.) a powodem (Bonus Wierzytelności (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W.) doszło do zawarcia umowy cesji wierzytelności wynikającej z tytułu przedmiotowej umowy kredytowej. W związku z powyższym, powód pismem procesowym (k. 70) zawiadomił pozwanego o przelewie wierzytelności oraz wynikających z tego konsekwencjach w postaci przejścia uprawnień wierzycielskich z tytułu umowy kredytu nr (...) z dnia 27 września 2013 r. na powoda. Następnie, pismem procesowym z dnia 30 stycznia 2017 r. powód wezwał pozwanego do uregulowania zaległej należności, czego pozwany do chwili prowadzenia niniejszego postępowania nie uczynił.

Od chwili zawarcia umowy cesji wierzytelności pozwany otrzymywał wiele wiadomości wzywających go do zapłaty przedmiotowego zadłużenia, jednak nie reagował na nie, bowiem czuł się oszukany, iż spłaty dochodzi od niego podmiot innego rodzaju niż bank, wbrew wiążącemu ustaleniu zawartemu w umowie kredytu.

Dowód: umowa kredytu konsolidacyjnego nr (...) z 27.09.2013 r. k. 23, harmonogram spłat pożyczki k. 30, wypowiedzenie umowy kredytu k. 42, umowa cesji wierzytelności z dnia 22.12.2016 r. k. 48, wezwanie do zapłaty z dnia 30.01.2017 r. k. 46, zawiadomienie o przelewie k. 70, wyciąg z ksiąg bankowych k. 144, pismo informujące o zaległości i kolejne wezwania k. 149 i n., wyciąg z rejestru funduszy rejestracyjnych k. 118, 174 i n., zeznania pozwanego T. P. – nagranie rozprawy z dnia 6 lutego 2018 r., k. 255 i n.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Pozwany zakwestionował powództwo zarówno co do zasady, jak i co do wysokości. W swojej argumentacji podniósł przede wszystkim, iż powodowi nie przysługuje dochodzone przez niego roszczenie, a to ze względu na treść §11 przedmiotowej umowy kredytowej, po myśli którego pozwany „wyraził zgodę i upoważnił Bank do przelewu wierzytelności, w tym niewymagalnych, oraz przeniesienia związanych z nimi zabezpieczeń z tytułu umowy na rzecz innego banku” wskazując, iż powód nie jest bankiem w rozumieniu definicji z art. 2 ustawy Prawo bankowe. Tym samym, w ocenie pozwanego przelew wierzytelności na rzecz powoda narusza wyżej cytowany zapis umowy kredytowej, co czyni go bezskutecznym i sprawia, iż stronie powodowej nie przysługuje roszczenie dochodzone przedmiotowym pozwem.

Jak stanowi art. 509 kc, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Po myśli art. 2 ustawy Prawo bankowe (Dz.U.2017.1876 ze zm.) bank jest osobą prawną utworzoną zgodnie z przepisami ustaw, działającą na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym.

Zgodnie z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Istnieje zatem domniemanie, że osoba uprawniona korzysta z prawa podmiotowego w sposób legalny, zasługujący na ochronę prawną. Kwestionujący takie uprawnienie obowiązany jest wykazać racjonalne przesłanki swej kontestacji (wyrok Sądu Najwyższego z 9 lipca 2008 r., sygn. akt V CSK 43/08, niepubl.).

W ocenie Sądu argumentacja pozwanego, zgodnie z którą powodowi nie przysługuje dochodzone przez niego roszczenie zasługuje na uznanie w pełni, powodowi nie udało się bowiem wykazać istnienia po jego stronie niniejszego roszczenia.

Kluczowymi dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie były wiążące obie strony i wspólnie przez nie ustalone zapisy umowy kredytu nr (...) z dnia 27 września 2013 r. W §11 przedmiotowej umowy strony jednomyślnie ustaliły, iż „kredytobiorca wyraża zgodę i upoważnia Bank do przelewu wierzytelności, w tym niewymagalnych, oraz przeniesienia związanych z nimi zabezpieczeń z tytułu umowy na rzecz innego banku”. Takie sformułowanie niniejszego zapisu (in fine) nie było przypadkowe, co udowodniono ponad wszelką wątpliwość w toku przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego. Przed zawarciem umowy kredytobiorca, będący pozwanym w sprawie, w sposób jasny wyraził swoją wolę, aby przedmiotowa wierzytelność wynikająca z tytułu udzielenia kredytu konsolidacyjnego mogła zostać przelana jedynie na inny bank, nie zaś na inne podmioty. Zapis ten był istotnym warunkiem umowy dla pozwanego, bowiem ze względu jego sytuację finansową zależało mu, aby przedmiotowa wierzytelność mogła zostać przelana jedynie na inny bank, z wyłączeniem podmiotów innego rodzaju. Pozwany posiadał bowiem wiedzę, iż banki udzielają tzw. „wakacji kredytowych”, a to okresowych przerw w spłatach, co ze względu na możliwości ekonomiczne pozwanego było dla niego korzystne i istotne. Takie sformułowanie warunków umowy budziło zaufanie pozwanego. Z tego powodu ustalono, iż przedmiotowa wierzytelność nie zostanie scedowana na inny podmiot niż bank, na co obie strony przystały.

Powód natomiast nie jest podmiotem, który mieści się w legalnej definicji banku, zawartej w art. 2 ustawy Prawo bankowe. Należy zauważyć, iż bankiem nie są wszystkie podmioty finansowe działające na rynku, a jedynie ściśle określone podmioty, działające na podstawie stosownych ustaw i zezwoleń, w odpowiedniej formie. Trzeba bowiem wskazać, iż regulacje zawarte w Prawie bankowym wskazują na szczególną pozycję banku w obrocie gospodarczym. Bank jest uznawany za instytucję zaufania publicznego, objętą szczególnym nadzorem (zob. A. Janiak, Bank jako instytucja zaufania publicznego, „Glosa" 2003, nr 2, s. 17-20) . Sąd Najwyższy wskazał, że przepisy prawa tworzą i podtrzymują wizerunek banku jako podmiotu o wyjątkowym charakterze, jako instytucji pod specjalnym nadzorem państwa, której system prawny wyznacza ramy działania w sposób znacznie bardziej szczegółowy niż innym podmiotom gospodarczym. Poddanie działalności bankowej szczególnej regulacji publicznoprawnej, uwzględniającej wyjątkową pozycję banków w systemie gospodarczym państwa, powoduje, że naruszenie przez instytucję zaufania publicznego spoczywających na niej obowiązków należy ocenić znacznie bardziej restrykcyjnie niż w przypadku podmiotu niemającego tego statusu (wyrok SN z 21 października 2010 r., IV CSK 236/2010, LexPolonica 2401699). Słusznie podniósł zatem pozwany, iż powód statusu takiego nie posiada.

W przedmiotowej umowie kredytu w sposób zrozumiały dla stron wyłączono możliwość cesji wierzytelność na rzecz podmiotów innych niż banki. Postępowanie takie znajduje oparcie w obowiązujących przepisach, w art. 509 § 1 kc wskazano bowiem jasno, iż przelew wierzytelności nie może nastąpić bez zgody dłużnika, jeżeli sprzeciwiałoby się to postanowieniu umownemu. W niniejszym przypadku §11 tejże umowy jest przepisem sprzeciwiającym się dokonaniu cesji wierzytelności na rzecz powoda bez zgody pozwanego. Tym samym, umowę cesji wierzytelności z dnia 22 grudnia 2016 r. pomiędzy pierwotnym wierzycielem ( Bank (...) SA z siedzibą w W.) a powodem (Bonus Wierzytelności (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W.) uznać zależy za bezskuteczną, co oznacza, iż powodowi nie przysługuje roszczenie dochodzone przez niego niniejszym pozwem.

Argumenty podnoszone przez powoda, dotyczące nieprawidłowości zapisu zawartego §11 umowy kredytu należy uznać za zupełnie chybione. Pozwany podniósł bowiem, iż użyte sformułowanie nie wyłącza w sposób wyraźny i zrozumiały grona podmiotów, na rzecz których nie może zostać przelana przedmiotowa wierzytelność. Strony nie miały jednak obowiązku wymienienia w zapisie wszystkich podmiotów podlegających wyłączeniu, bowiem jest to zarówno niecelowe, jak i zwyczajnie niemożliwe. Sąd podziela stanowisko zajęte w tym przedmiocie przez Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z dnia 5 września 2017 r., sygn. akt I ACa 1023/16 ( LEX nr 2387055), zgodnie z którym w sytuacji gdy umowa wskazuje pod jakimi warunkami i na rzecz jakich podmiotów cesja może być wykonana, to wówczas uznać należy, że dokonanie cesji na rzecz innych podmiotów, bądź pod innymi warunkami, nie jest dopuszczalne. Odmienna wykładnia takiego zastrzeżenia umownego byłaby nielogiczna ze względu na treść art. 509 § 1 k.c. Skoro bowiem przepis ten dopuszcza cesję bez zgody dłużnika co do zasady, to zamieszczanie w umowie pozytywnego zastrzeżenia umownego wskazującego na jakich warunkach i na rzecz jakich podmiotów cesja jest dopuszczalna, byłoby niepotrzebne, gdyż stanowiłoby wyłącznie powtórzenie art. 509 § 1 k.c. Uznać zatem należy, że zamieszczenie takiego zastrzeżenia w umowie ogranicza możliwość dokonania cesji wierzytelności tylko do wypadków w umowie opisanych.

W świetle powyższego niecelowym było analizowanie dalszych zarzutów podnoszonych przez pozwanego, bowiem wyżej opisane wnioski mają charakter rozstrzygający dla sprawy. Niniejszym, na podstawie przytoczonych wcześniej przepisów prawa, orzeczono jak w punkcie 1 wyroku.

W punkcie 2 wyroku Sąd zasądził od powoda jako od strony przegrywającej sprawę w rozumieniu art. 98 § 1 kpc koszty zastępstwa procesowego w kwocie 5.417 zł (w tym opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł) na podstawie § 2 pkt. 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1800 ze zm.).

SSO Barbara Migas