Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 stycznia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Świdnicy w IV Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

przy udziale Grzegorza Howorskiego Prokuratora Prokuratury Okręgowej,

po rozpoznaniu w dniu 26 stycznia 2018 r.

sprawy B. G.

syna J. i Z. z domu M.

urodzonego (...) w K.

oskarżonego z art. 226 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Ząbkowicach Śląskich

z dnia 24 października 2017 r. sygnatura akt II K 299/17

I.  uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania;

II.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. G. K. z Kancelarii Adwokackiej w Z. 516,60 złotych tytułem kosztów nie opłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

Sygn. akt IV Ka 5/18

UZASADNIENIE

Prokurator Rejonowy w Dzierżoniowie oskarżył B. G. o to, że: w dniu 5 października 2016 roku w Areszcie Śledczym w D. słowami powszechnie uznanymi za obelżywe znieważył funkcjonariusza Straży Więziennej mjr A. S. podczas i w związku z wykonywaniem przez niego obowiązków służbowych

tj. o czyn z art. 226 § 1 kk

Sąd Rejonowy w Ząbkowicach Śląskich wyrokiem z dnia 24 października 2017r. sygn. akt II K 299 /17:

I.  oskarżonego B. G. uznał winnym popełnienia czynu opisanego wyżej i za czyn ten na mocy art. 226 § 1 kk wymierzył mu karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

II.  zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. G. K. koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu w kwocie 1.033,20 (jeden tysiąc trzydzieści trzy 20/100) zł;

III.  zwolnił oskarżonego od ponoszenia opłaty w sprawie, zaś uzasadnione wydatki poniesione przez Skarb Państwa zaliczył na rachunek Skarbu Państwa.

Z wyrokiem tym w całości nie pogodził się oskarżony, wnosząc bardzo obszerną apelację własną.

Oskarżony zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1.  oparcie o błędne ustalenia faktyczne, mające wpływ na treść wyroku przez ustalenie jego sprawstwa i zawinienia podczas gdy oskarżony czynu się nie dopuścił, inkryminowane zdarzenie nie miało miejsca, nadto nie przeprowadzono badań sądowo- psychiatrycznych i psychologicznych oskarżonego,

2.  obrazę prawa procesowego, mającą wpływ na treść wyroku :

- art. 7 kpk przez błędną ocenę dowodów, gdyż oskarżenie zostało oparte o fałszywe zeznania świadków A. S. i G. G., co do których oskarżony powiadomił Prokuraturę Krajową o popełnieniu różnych przestępstw w związku z wykonywanym zajęciem funkcjonariuszy Służby Więziennej, którzy to w związku z tym z zemsty za to i za doprowadzenie przez oskarżonego do usunięcia dotychczasowego dyrektora Aresztu Śledczego w D. I. P. złożyli kłamliwe zeznania przeciwko oskarżonemu, a zaprzyjaźniony z pokrzywdzonym prokurator wniósł akt oskarżenia,

- zaniechanie wyjaśnienia sprzeczności pomiędzy notatką służbową pokrzywdzonego ( świadkami czynu miało być kilku funkcjonariuszy) a jego zeznaniami ( w których wskazał tylko na świadka G.), nadto niewyjaśnieniem, czy inkryminowana wypowiedź był słyszalna przez innych osadzonych, o czym wskazano w zawiadomieniu o przestępstwie na k. 1 akt,

- niewyjaśnienie kwestii zapisu monitoringu miejsca zdarzenia, skoro w Areszcie Śledczym w D. monitoring funkcjonuje, którego zapis wykazałby, że zdarzenie nie miało miejsca,

- art. 42 § 2 kpk, bo w sprawie orzekała sędzia Sądu Rejonowego M. D., która z żoną pokrzywdzonego sędzią Sądu Rejonowego w Dzierżoniowie P. Ż. utrzymuje kontakty towarzyskie i służbowe, która zatem powinna podlegać wyłączeniu od orzekania w sprawie,

- obrazę prawa procesowego art. 6 kpk naruszenia jego prawa do obrony przez zaniechanie obrońcy z urzędu kontaktów z oskarżonym, i w związku z tym brak porozumienia co do linii obrony oskarżonego.

W oparciu o tak postawione zarzuty oskarżony wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez uniewinnienie oskarżonego od stawianego mu zarzutu.

Sąd Okręgowy zważył co następuje;

Niektóre z zarzutów apelacji okazały się zasadne, co musi skutkować uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy do jej ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji, gdyż koniecznym jest przeprowadzenie przewodu sądowego na nowo w całości ( art. 437 § 2 kpk).

Niestety nie sposób uznać za niezasadny zarzut apelacyjny podważający ustaloną winę oskarżonego przez zaniechanie weryfikacji przez Sąd I instancji kwestii zdrowia psychicznego i poczytalności oskarżonego w dacie zarzucanego mu czynu. Oskarżony w niniejszej sprawie nie był poddany badaniom sądowo- psychiatrycznym. Jakkolwiek oskarżony do protokołu przesłuchania ( k.33 akt) oświadczył, iż nie był cyt.” leczony w poradni zdrowia psychicznego, neurologicznie oraz odwykowo”, to jednak informacja taka nie wykluczała przecież konieczności pogłębienia ustaleń w zakresie stanu zdrowia psychicznego oskarżonego. Wszak świadek A. S. zeznając na rozprawie podał, iż cyt. „oskarżony posiada Grupę Terapeutyczną R1T-T, to zaburzenia osobowości nie psychotyczne w tym przypadku. Ja miałem dostęp do opinii sądowo- psychiatrycznych dot. oskarżonego, ale nigdy w tych opiniach nie miał zniesionej bądź ograniczonej poczytalności” k. 172 akt. Oczywistym pozostaje wniosek, że od bliżej nie znanej daty wydania tych opinii stan zdrowia psychicznego oskarżonego ( jak i każdego człowieka) może w każdej chwili ulec zmianie, tym bardziej, że wedle danych o karalności oskarżony był już od 2003r. skazany prawomocnie 49 – ma wyrokami, głównie na kary izolacyjne, zaś ich suma wskazuje na wieloletnią izolację penitencjarną oskarżonego i nie pozwala nawet na prognozowanie przypuszczalnej daty zakończenia wykonania tych kar. Nawet jeżeli wydawane w przeszłości opinie sądowo-psychiatryczne nie diagnozowały u oskarżonego zaburzeń psychicznych skutkujących co najmniej ograniczeniem poczytalności, to jednak podawane przez świadka A. S. okoliczności wymagały procesowego sprawdzenia i to nie tylko przez uzyskanie od administracji aresztu stosownej kopii dokumentacji z akt osobowych oskarżonego, ale także przez poddanie oskarżonego badaniu i wydanie opinii przez biegłych lekarzy psychiatrów. Brak takiego dowodu, wobec przedstawionej przez oskarżonego w apelacji decyzji Komisji Penitencjarnej z dnia 24 marca 2017r. ( k. 205 akt) o skierowaniu oskarżonego do oddziału terapeutycznego dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo, nie pozwala Sądowi Odwoławczemu na ostateczną ocenę kwestii winy oskarżonego.

Oczywiście Sąd Odwoławczy mógłby samodzielnie z urzędu przeprowadzić omawiany dowód w ramach postępowania apelacyjnego, gdyby nie inne wady procedowania w sprawie, których istota sprowadza się do konieczności znaczącego poszerzenia postępowania dowodowego, na co słusznie wskazuje apelacja oskarżonego.

I tak, oskarżony podaje, że w Areszcie Śledczym w D. zainstalowano monitoring. Jeżeli tak, to należy wyjaśnić, czy pomieszczenie dyżurki wychowawcy, w której przy otwartych drzwiach miało dojść do przestępstwa znieważenia pokrzywdzonego, było w tamtej dacie objęte takim monitoringiem, czy zapis zdarzenia został utrwalony, czy jest dostępny, a jeśli tak, to należy przeprowadzić taki dowód przed sądem.

Potrzeba ustaleń w powyższym zakresie wynika także z kolejnego zarzutu apelacji, tj. niedostatecznego wyjaśnienia okoliczności czynu w aspekcie dwóch dokumentów. Pierwszy z nich to zawiadomienie o przestępstwie złożone przez Dyrektora Aresztu Śledczego w D. ( k. 1 akt), z treści którego wynika, że wyzwiska wypowiadane przez oskarżonego „pod adresem funkcjonariusza były słyszalne przez innych osadzonych (podkr. SO) przebywających na oddziale mieszkalnym. Świadkiem zdarzenia był sierż. G. G.…” .

Drugi dokument pochodzi od pokrzywdzonego funkcjonariusza A. S., to notatka służbowa ( k.2 akt), sporządzona w dniu zdarzenia, z treści której wynika, że świadkami zdarzenia było kilku funkcjonariuszy( podkr. SO). Natomiast z zeznań jedynych świadków przesłuchanych w sprawie tj. A. S. i G. G. nie wynika, by poza świadkiem G. byli inni świadkowie zdarzenia. Na wskazane rozbieżności także ani prokurator ani sąd meriti uwagi nie zwrócił i nie wyjaśnił, chociażby w toku przesłuchania dotychczasowych świadków. Jeżeli faktycznie są inni świadkowie przedmiotowego zajścia, to należy ich ustalić i przesłuchać w charakterze świadków. Pomocnym może się tu okazać także przeprowadzenie dowodu z akt penitencjarnych oskarżonego w zakresie ukarania go przez Dyrektora aresztu za przedmiotowe zachowanie karą dyscyplinarną, o której zeznał świadek A. S. ( k. 171 v.).

Czy słuszne są zarzuty apelującego naruszenia jego prawa do obrony z art. 6 kpk, tego przesądzić arbitralnie nie sposób. Przecież wyznaczona dla oskarżonego obrońca z urzędu adw. G. K. uczestniczyła w rozprawie przed Sądem Rejonowym, apelacji od wyroku skazującego nie wywiodła, ale na rozprawie apelacyjnej popierała apelację własną oskarżonego. Wedle twierdzeń apelującego został on pozbawiony realnej obrony ( apelacja k. 210 akt), gdyż obrońca z urzędu mimo próśb nawet nie skontaktował się z oskarżonym. W tym zakresie niezbędnym jest podjęcie przez Sąd Rejonowy stosownych wyjaśnień, skoro tenże sąd obrońcę z urzędu dla oskarżonego ustanowił, a trybie art. 81 § 2 kpk na uzasadniony wniosek oskarżonego lub jego obrońcy może wyznaczyć nowego obrońcę w miejsce dotychczasowego.

Dalsze ogólnikowe i nierzeczowe zarzuty apelującego oskarżonego o wniesieniu wobec niego aktu oskarżenia jako aktu zemsty wobec podjętych przezeń działań przeciwko patologii w Służbie Więziennej, preparowaniu przeciwko niemu dowodów w ramach zemsty funkcjonariuszy Służbie Więziennej i pozostawaniu w zmowie mafii (...) w wymiarze sprawiedliwości, braku obiektywizmu sędzi SR w Ząbkowicach Śląskich M. Dulanowskiej, uznać należy co najmniej za nieudowodnione i bezprzedmiotowe, a jako takie nie mają wpływu na treść zaskarżonego wyroku i tym samym nie wymagają analizy w ramach niniejszego uzasadnienia apelacyjnego ( art. 436 kpk).

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym orzeczono na podstawie § 4 ust. 1 i 3 w zw. z § 17 ust. 2 pkt 4) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U.2016.1714).