Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 października 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku – Wydział V Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 16 października 2013 r. w Gdańsku na rozprawie

sprawy z powództwa A. F.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w D.

o zapłatę

na skutek apelacji obu stron

od wyroku Sądu Okręgowego w T.

z dnia 9 maja 2012 r., sygn. akt VI GC 48/11

I.  oddala obie apelacje;

II.  znosi wzajemnie między stronami koszty postępowania apelacyjnego.

Na oryginale właściwe podpisy

UZASADNIENIE

Powód A. F. wniósł pozew przeciwko (...) S.A. w W. o zapłatę kwoty 340.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami.

W odpowiedzi na pozew (...) S.A. w W. wniósł o oddalenie powództwa i obciążenie powoda kosztami postępowania sądowego.

W toku postępowania pozwany wskazał na możliwość miarkowania kary umownej.

Sąd Okręgowy w T. wyrokiem z 9.05.2012 r. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 120.162 zł z ustawowymi odsetkami od 21.04.2009 r. do dnia zapłaty, oddalił powództwo w pozostałym zakresie oraz orzekł o kosztach postępowania.

Swoje rozstrzygnięcie oparł na następujących ustaleniach.

W dniu 8 listopada 2012 r. powód zawarł z (...) S.A. w W. oraz (...) umowę przeniesienia autorskich praw majątkowych do filmów stanowiących tzw. surówki do produkcji reklam telewizyjnych wykorzystywanych w branży turystycznej. Umowa została wykonana przez powoda poprzez wydanie nośników, na których znajdowały się filmy opisane w załączniku nr 1, wskazanemu przez nabywców podmiotowi, tj. (...) sp. z o.o. w T..

(...) sp. z o.o. była wówczas w pełni kontrolowana przez pozwanego i (...), które były właścicielami wszystkich udziałów w kapitale zakładowym (...) sp. z o.o. Celem umowy było wyposażenie właśnie tej ostatniej spółki w prawa autorskie wymienione w załączniku nr 1. W umowie wprost wymieniono beneficjentów praw do tych utworów: (...) sp. z o.o. i (...) S.A. w W.. Pierwsza ze spółek miała realnie korzystać z utworów natomiast (...) S.A. miała być właścicielem (...) sp. z o.o. na skutek nabycia jej udziałów od pozwanego i (...) na podstawie umowy z dnia(...)

Wysokość kwot płatności poszczególnych rat ceny przedmiotowych praw autorskich była w umowie określona jako procent kwot, które (...) S.A. miał wypłacić pozwanemu z tytułu ceny sprzedaży udziałów w (...) sp. z o.o.

W umowie sprzedaży zawarte zostały klauzule, których wykonanie uzależnione było od zachowania podmiotu trzeciego – (...) S.A. i wykonania innej umowy „Umowy sprzedaży udziałów” (...) zawartej przez tę spółkę z (...) S.A. i (...).

Początkowo współpraca stron przebiegała bez przeszkód. (...) S.A. otrzymywał pieniądze od (...) S.A., a następnie dokonywał zapłaty na rzecz powoda. W ten sposób powód otrzymał (...) kwotę 69.838 zł, która została uznana przez strony, jako zaspokojenie roszczenia powoda określonego w § 2 ust. 1 pkt 1 a) umowy(...)

Problemy w realizacji umowy pojawiły się po tym, jak powód zakwestionował prawa do emisji materiałów reklamowych przez (...) sp. z o.o.

Z uwagi na to, że istnienie praw autorskich warunkowało działalność spółki (...) (...)doszło do zawarcia umowy przeniesienia autorskich praw majątkowych do utworów, które spółka ta wykorzystywała.

W tych okolicznościach (...) zażądał zmniejszenia ceny za nabyte udziały w spółce (...), uznając że udziały były obciążone wadą ponieważ spółka nie miała prawa do utworów, z których korzystała. Spór na tym tle zakończył się ugodą zawartą przed Sądem Arbitrażowym (...)w W..

Zgodnie z § 4 ust. 4 umowy z dnia 8 listopada 2006r. ostateczny termin rozliczenia z powodem został określony na dzień (...). Był to termin niezależny od wejścia pozwanego w spór z jego kontrahentem, czy też wyniku tego sporu. Z uwagi na upływ tego terminu powód wezwał pozwanego do zapłaty całej kwoty zadłużenia z zastrzeżeniem, że po bezskutecznym upływie terminu uprawniony będzie do odstąpienia od umowy na podstawie § 4 ust. 4. Ponieważ pozwany nie zapłacił ceny, powód w dniu(...) złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy oraz wezwał pozwanego do zwrotu filmów.

Według § 4 ust. 4 umowy jeśli powrotne przeniesienie własności całości utworów na rzecz zbywcy nie będzie możliwe, Zbywcy będzie przysługiwać odszkodowanie w kwocie odpowiednio

-

60.000 zł (...)

-

340.000 zł (...) S.A.

Z uwagi na to, że nie nastąpiło zwrotne przeniesienie praw powód w dniu (...)wezwał pozwanego do zapłaty zryczałtowanego odszkodowania w kwocie 340.000 zł. Pozwany odmówił zapłaty należności.

Sąd Okręgowy w swoich rozważaniach dokonał szczegółowej analizy i oceny materiału dowodowego. Podkreślił, że zasadniczy spór w sprawie dotyczył interpretacji umowy(...) Powód na podstawie § 4 ust. 4 umowy dochodził odszkodowania, którego charakter strony zgodnie ustaliły jako kara umowna. Pozwany podniósł, że nie zostały spełnione przesłanki roszczenia z tego tytułu.

Dokonując oceny zarzutu pozwanego nieważności umowy i jej pozorności Sąd Okręgowy uznał, że umowa została ważnie zawarta.

W dalszym toku rozważań Sąd Okręgowy stwierdził, że nie ma podstaw do uznania, że powód nie miał uprawnienia do dysponowania prawami autorskimi. Powód nabył przedmiotowe prawa na podstawie umowy zawartej ze spółką (...) sp. z o.o. w dniu (...) i dalsze rozporządzanie prawami nie było kwestionowane ani przez pozwanego podczas negocjacji poprzedzających umowę (...) ani przez (...) sp. z o.o., gdy nabywał od powoda prawa w dniu(...) Zarzuty pozwanego związane z fikcyjnością umowy (...)są jedynie twierdzeniami strony, które nie znalazły potwierdzenia w dowodach. W ocenie Sądu I instancji analiza treści umowy łączącej strony wskazuje na to, że brak uregulowania ceny za nabyte od powoda prawa (...)uprawniał powoda do odstąpienia od umowy. Ostateczny termin zapłaty nie został uzależniony od wyników rozliczenia pozwanego z (...) S.A.

Zapłata za prawa autorskie do filmów była uzależniona od płatności dokonywanych na rzecz pozwanego przez (...) S.A. W przypadku braku zapłaty powód miał jednak prawo do odstąpienia od umowy niezależnie od przyczyny nieuiszczenia całej ceny. Po odstąpieniu od umowy pozwany był zobowiązany do zwrotu wszystkich utworów. Jeżeli powrotne przeniesienie własności całości utworów na rzecz powoda nie byłoby możliwe, powód miał zagwarantowane odszkodowanie w kwocie 340.000 zł. Pozwany po odstąpieniu od umowy przez powoda i wezwaniu do zwrotu utworów nie wykonał tego zobowiązania. Nie był w stanie dokonać zwrotnego przeniesienia praw, albowiem zostały one wniesione do spółki (...), które to udziały sprzedano na rzecz (...). Zaszła zatem okoliczność braku możliwości zwrotnego przejścia praw z uwagi na ich przeniesienie na podmiot trzeci. Z tych względów co do zasady roszczenie powoda Sąd Okręgowy uznał za uzasadnione.

Zarzut nadużycia prawa oparty na twierdzeniu pozwanego o tożsamości utworów sprzedanych pozwanemu i (...) Sąd Okręgowy uznał za nieuzasadniony. Z załączników do umów wynika, że utwory nie były tożsame. Materiał gotowy różni się od „surowego” tym, że jest przygotowany do emisji. Jest on efektem pracy montażysty, kompozytora, autora tekstów i narratora. Wymaga bardzo dużej ilości pracy i znacznego zaangażowania, aby powstał materiał końcowy. W ten sposób ma on twórczy charakter i podlega ochronie na podstawie art. 1 pr. autor.

Gdyby umowa (...) przenosiła te same prawa, zawarcie kolejnej umowy przez podmiot, który dysponował prawami z pierwszego z wspomnianych kontraktów, nie byłoby racjonalne.

Wartość umowy z dnia(...)(990.000 zł netto) jest znacznie wyższa od wartości umowy (...) co wskazuje na to, że ta ostatnia nie obejmowała znacznie droższych praw nabytych bezpośrednio od powoda przez (...) sp. z o.o.

Istnienie sporu pomiędzy (...) z pozwanym wiązało się z tym, że umowa (...)nie obejmowała praw nabytych później przez (...) sp. z o.o. Z tego względu doszło do obniżenia ceny za udziały w spółce (...).

Z zeznań świadków i stron wynika, że umowa(...) zawarta była w pośpiechu, pod presją czasu i konsekwencji prawnych wobec (...) S.A. W rezultacie nie sprawdzono dokładnie co było przedmiotem umowy i stąd nieporozumienia. Nie jest to jednak wina powoda zaś kwestia należytej staranności nabywcy, której nie dochował. To on bowiem sporządził załącznik do umowy opisujący utwory. Należało ustalić, czy faktycznie wszystkie elementy majątku (...) sp. z o.o. należą do spółki. Było to tym bardziej uzasadnione w przypadku pozwanego, że został on jej wspólnikiem na zasadzie przejęcia przewłaszczonych na zabezpieczenie udziałów. Tego nie uczyniono i dlatego pozwany był zmuszony zawrzeć umowę z pozwanym (...)Okazało się jednak, że przedmiot umowy nie obejmował wszystkich praw do utworów, które niezbędne były dla działalności spółki (...).

W konsekwencji Sąd Okręgowy podsumowując, materiał dowodowy sprawy wskazał, że przedmiotem umowy (...)były inne prawa.

Wniosek pozwanego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność sprawdzenia tożsamości sprzedanych przez powoda utworów audiowizualnych w kontekście niniejszej sprawy Sąd I instancji uznał za całkowicie nieprzydatny.

Jedyny zarzut pozwanego zasługujący na uwzględnienie w ocenie Sądu Okręgowego wiązał się z uprawnieniem sądu do miarkowania kary umownej na podstawie art. 484 § 2 k.c.

Zdaniem Sądu I instancji kara umowna w kwocie 340.000 zł jest rażąco wygórowana i należało ją na podstawie art. 484 § 2 k.c. zmniejszyć do wysokości odpowiadającej pozostałemu, należnemu powodowi wynagrodzeniu wynikającemu z umowy(...) tj. do kwoty 120.162 zł (190.000 – 69.838 zł).

O kosztach postępowania orzeczono po myśli art. 100 zd. 2 k.p.c. uznając, że ostatecznie wynik procesu zależał od oceny sądu (miarkowanie kary umownej).

Apelację od powyższego orzeczenia złożyły obie strony.

Powód zaskarżył wyrok w punktach II i III zarzucając naruszenie art. 484 § 2 kc przez jego niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że kara umowna zastrzeżona na rzecz powoda jest rażąco wygórowana.

W oparciu o powyższy zarzut wniósł o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie od pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w D. na rzecz powoda kwoty 340.000,00 zł. (trzysta czterdzieści tysięcy złotych zero groszy) wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 21 kwietnia 2009 do dnia zapłaty;

2.  przeprowadzenie dowodu zeznań z ograniczeniem do osoby powoda na okoliczność otrzymania oferty sprzedaży utworów audiowizualnych;

3.  obciążenie pozwanego w całości kosztami postępowania za obie instancje, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany zaskarżył wyrok w pkt I, III i IV. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

a)naruszenie prawa materialnego:

-

przepisu art. 65 § 1 i 2 k.c. – poprzez wadliwą interpretację postanowień umowy przeniesienia autorskich praw majątkowych (...) w zakresie rozliczeń finansowych i przesłanek odstąpienia od umowy oraz nie zbadanie co było w opisanym zakresie zgodnym zamiarem stron tej umowy,

-

przepisu art. 53 ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawie pokrewnych (tekst jednolity z 2006 r. Dz.U. Nr 90 poz. 631 z późniejszymi zmianami), w związku z przepisem art. 99 § 1 k.c. – poprzez nieprawidłową wykładnię i zastosowanie, przyjęcie, że umowa przeniesienia autorskich praw majątkowych została ważnie zawarta, mimo braku w chwili jej zawierania pisemnego pełnomocnictwa do działania udzielonego przez osoby uprawnione do reprezentacji pozwanego,

-

przepisu art. 103 § 1 k.c. – poprzez jego nieprawidłową wykładnię i zastosowanie, przyjęcie, że porozumienie pomiędzy powodem, a pozwanym z dnia 16.05.2007 r. konwalidowało nieważność umowy przeniesienia autorskich praw majątkowych (...) i przyjęcie dopuszczalności udzielania pełnomocnictwa do działania w imieniu pozwanej spółki akcyjnej sobie wzajemnie przez członków jej zarządu,

-

przepisu art. 373 § 1 k.s.h. – poprzez przyjęcie, umowa przeniesienia autorskich praw majątkowych (...) była ważna mimo, że pozwana spółka akcyjna nie była prawidłowo reprezentowana – że prawidłową była reprezentacja jednoosobowa, w sytuacji, gdy takiej reprezentacji nie przewiduje ani ustawa, ani statut tej spółki,

-

przepisu art. 484 § 2 k.c. – poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, nieuwzględnienie przy miarkowaniu wysokości zasądzonej kary, że zgodnie z porozumieniem(...)została skwitowana płatność II raty ceny sprzedaży, zatem maksymalnie świadczenie pozwanego mogło wynosić 95 tys. zł., a nie 190 tys. jak przyjął Sąd Okręgowy,

b)naruszenia przepisów postępowania:

-

art. 328 § 2 k.p.c. – w uzasadnieniu wyroku powoływane są fakty, co do których sąd nie wskazuje dowodów na których się oparł i przyczyn, dla których dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej,

-

art. 233 § 1 i 2 k.p.c. – brak odniesienia się do zarzutów pozwanego i wnioskowanych dowodów na ich poparcie, brak wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego, przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, mających istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia w sprawie i uniemożliwiających dokonanie kontroli instancyjnej,

c) nie ustalenie stanu faktycznego i sprzeczność ustalonego stanu faktycznego ze zgromadzonym materiałem dowodowym oraz błędów w ustaleniach faktycznych, w szczególności – pominięcie ustaleń w zakresie treści § 2 ust. 1 i 2 umowy przeniesienia autorskich praw majątkowych z (...), przyjęcie, że zostały spełnione przesłanki odstąpienia od umowy, - które miały istotny wpływ na treść wyroku.

Wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez oddalenie powództwa, zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych lub uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, z pozostawieniem temu Sądowi orzeczenia o kosztach instancji odwoławczej,

zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania odwoławczego według norm przepisanych.

Pozwany w odpowiedzi na apelację powoda wniósł o jej oddalenie.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacje stron są bezzasadne.

Sąd Apelacyjny w pełni podziela dokonane przez Sąd Okręgowy ustalenia faktyczne i przyjmuje je za własne. Podziela również w pełni ustalone na ich podstawie konsekwencje prawne.

Mając na uwadze zakres zaskarżenia wyroku, przez strony oraz rodzaj zarzutów w pierwszej kolejności należy odnieść się do zarzutów apelacji pozwanego jako dalej idących.

Wbrew twierdzeniom strony pozwanej Sąd Okręgowy prawidłowo ocenił materiał dowodowy bez przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów zakreślonej w art. 233 § 1 kpc. W ocenie Sądu Apelacyjnego bez znaczenia dla rozstrzygnięcia jest okoliczność podnoszona przez pozwanego, która ze stron redagowała treść umowy, skoro obydwie działały przez profesjonalnych pełnomocników. Nie ma to również znaczenia dla ustalenia jaka była wola stron co do postanowień w zakresie rozliczeń finansowych i przesłanek odstąpienia od umowy oraz treści załączników. Rzeczą kupującego było sprawdzenie czy faktycznie ma miejsce przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworów niezbędnych w celu zawarcia umowy sprzedaży udziałów w (...) spółce z o.o. na rzecz (...) S.A. Fakt. iż umowa była zawierana w pośpiechu nie zwalniał nabywcy z należytej staranności dokładnego sprawdzenia jej przedmiotu i w konsekwencji analizy załączników i porównania ich treści z materiałem wydanym (...) spółce z o.o. Brak należytej staranności nabywcy nie może powodować przerzucenia winy na powoda za to, że przedmiot umowy nie obejmował wszystkich praw do utworów niezbędnych do działalności (...). Rację ma Sąd I instancji twierdząc, że trudno obciążać zbywcę obowiązkiem odczytania intencji kupującego co do przedmiotu transakcji, skoro jest on profesjonalnym podmiotem gospodarczym na dodatek działającym przez profesjonalnego pełnomocnika.

Z powyższych przyczyn również nie zasługuje na uwzględnienie zarzut naruszenia art. 328 § 2 kpc jako nie mający istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Zarzuty apelacji pozwanego dotyczące naruszenia prawa materialnego bezsprzecznie w ocenie Sądu II instancji należy uznać za bezzasadne. Najdalej idącym zarzutem jest zarzut zmierzający do zniweczenia skutków umowy (...)tj. naruszenia art. 53 ustawy z 4.02.1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz art. 99 § 1 kc przez nieprawidłową wykładnię i zastosowanie przyjęcie, że umowa została ważnie zawarta mimo braku pisemnego pełnomocnictwa do działania udzielonego przez osoby uprawnione do reprezentacji.

Nie ulega wątpliwości, że zgodnie z KRS pozwana spółka posiada reprezentację łączną. Umowę faktycznie podpisał jeden członek zarządu, który jednocześnie występował jako pełnomocnik. Z zeznań G. G. (k-453) prezesa zarządu pozwanej wynika, że treść umowy była akceptowana przez drugiego członka zarządu. Ponadto drugi członek zarządu I. K. wraz z prokurentem K. S. na piśmie w porozumieniu(...) potwierdził, że strony zawarły w dniu (...)umowę o przeniesienie autorskich praw majątkowych. Zgodnie z doktryną i orzecznictwem nieważność umowy w przypadku pełnomocnika, jako przedstawiciela osoby prawnej wchodzi w grę dopiero wówczas, gdy umowa nie zostanie potwierdzona przez osobę prawną. Możliwość potwierdzenia takiej umowy wynika jednoznacznie z art. 103 § 1 kc. (Komentarz do kc St. Dmowski , St. Rudnicki Lexis-Nexis W-wa 2007 s. 149). Z odpisu KRS pozwanego, wynika, że do składania oświadczeń w imieniu spółki uprawnieni są dwaj członkowie zarządu bądź jeden członek zarządu wraz z prokurentem. Nawet więc gdyby przyjąć, że w momencie zawarcia umowy reprezentacja pozwanej spółki była nieprawidłowa to przyjąć należy w ślad za Sądem Okręgowym, że doszło do jej potwierdzenia w dniu (...)Forma pisemna czyni też zadość wymogom art. 53 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Dodać również należy, że ostatecznie doszło do wykonania umowy.

Wobec powyższych wywodów za bezzasadne należy uznać zarzuty naruszenia art. 103 § 1 kc oraz 373 § 1 ksh.

Za bezzasadny należy uznać kolejny z zarzutów naruszenia art. 65 § 1 i 2 kc poprzez wadliwą interpretację postanowień umowy(...) w zakresie rozliczeń finansowych i przesłanek odstąpienia od umowy oraz nie zbadanie co było zgodnym zamiarem stron. Na wstępie podkreślić należy z całą stanowczością, że umowa redagowana była przez profesjonalnych pełnomocników stron, które w dacie jej zawierania były profesjonalnymi podmiotami gospodarczymi.

Wobec powyższego w ocenie Sądu Apelacyjnego margines interpretacji jej treści poza literalne brzmienie praktycznie nie istnieje, tym bardziej co do warunków istotnych tj. rozliczeń finansowych oraz warunków odstąpienia.

Rację ma pozwany, że zapłata za prawa autorskie do filmów uzależniona była od płatności dokonanych na rzecz pozwanego przez (...) SA. Jednakże podkreślić należy, że zależność ta ograniczała się do stosunku procentowego wynagrodzenia należnego powodowi od kwoty jaką zapłaci (...) S.A. na rzecz pozwanego z tytułu zakupu udziałów spółki (...) sp. z o.o. Umowa przewidywała płatność w dwóch ratach do dnia (...) Należność jaka powinna być zapłacona przez pozwanego (...) została uiszczona w kwocie 69.838 zł i strony zgodnie oświadczyły, że stanowi to zaspokojenie roszczenia powoda z § 2 ust. 1 pkt. 1a. Twierdzenie pozwanego, że należność ta wobec nie uiszczenia przez (...) S.A. trzeciej raty na rzecz (...) S.A., z uwagi na ugodę zawartą przed Sądem Polubownym, wyczerpuje całe roszczenie powoda z umowy (...) jest w ocenie Sądu Apelacyjnego niezasadne. W żadnym razie wobec brzmienia treści umowy nie można uznać, że została ona wykonana i powodowi nie należy się już żadne dodatkowe wynagrodzenie. W ocenie Sądu Apelacyjnego nie można interpretować poszczególnych postanowień umownych w oderwaniu od całego kontekstu.

Z treści § 4 ust. 3 wynika, że zbywca ma prawo odstąpienia od umowy w wypadku, gdy pozwany wypłaci mu 42.500 zł i nie dokona wpłaty 15,71% kwoty zapłaconej mu (...)w terminie do (...)Zatem w kontekście treści całej umowy przyjąć należy, że kwota 42.500 zł nie stanowi całej należności z tytułu przeniesienia autorskich praw majątkowych, a jedynie z § 2 pkt 1 pkt a). Niezależnie od tej kwoty powód ma otrzymać (i - koniunkcja) 15,71% kwoty zapłaconej pozwanemu do (...)

Strony w dalszej części § 4 w pkt 4 zawarły postanowienie na wypadek, gdyby pozwany należności tej nie otrzymał tj. zmuszony został do wejścia w spór oraz w przypadku przegrania sprawy w całości. W takim wypadku mają zastosowanie zapisy dotyczące odstąpienia od umowy przez pozwanego z zastrzeżeniem postanowień § 4 ust. 3. Wobec powyższego przyjąć należy, że pozwany był zobowiązany zapłacić do (...)należność wynikającą z § 2 pkt. 2 ppkt a) nawet gdyby sam nie otrzymał zapłaty. Skoro powód zapłaty nie otrzymał oczywistym jest w ocenie Sądu Apelacyjnego, że uprawniony był do odstąpienia od umowy. Trafnie zaznaczył Sąd I instancji, że odmienna interpretacja umowy na jaką powołuje się pozwany nie znajduje w treści umowy uzasadnienia. Powód w ten sposób zagwarantował sobie prawo zwrotu rzeczy, za które nabywca w całości nie zapłacił. Bezsporne jest między stronami, że poza kwotą 69.838 zł pozwany powodowi nic więcej nie zapłacił, wobec powyższego powód od umowy odstąpił. Zgodnie z § 4 ust. 4 kontraktu, po odstąpieniu od umowy pozwany był zobowiązany do zwrotu wszystkich utworów. Jeżeli powrotne przeniesienie własności całości utworów na rzecz powoda nie byłoby możliwe, powód na podstawie wspomnianego postanowienia umownego, miał zagwarantowane odszkodowanie w kwocie 340.000 zł. Pozwany po odstąpieniu od umowy przez powoda i wezwaniu do zwrotu utworów nie wykonał tego zobowiązania.

W ocenie Sądu Apelacyjnego twierdzenie pozwanego, że zwrotne przeniesienie praw jest możliwe nie zasługuje na uwzględnienie z dwóch powodów: po pierwsze – pozwany nie zareagował na wezwanie powoda (...) po drugie - utwory zostały przeniesione do (...), którego udziały sprzedano na rzecz (...). Zaszła zatem okoliczność przewidziana umową doszło do przeniesienia praw na podmiot trzeci. W konsekwencji za uzasadnione należy uznać żądanie powoda co do zapłaty kar umownych. Przeciwna argumentacja pozwanego zawarta w uzasadnieniu apelacji jest pozbawiona podstaw i niezasadna w świetle jednoznacznych postanowień umownych stron.

Za nietrafny należy uznać ostatni z zarzutów pozwanego naruszenie art. 484 § 2 kc przez jego niewłaściwe zastosowanie.

W ocenie Sądu Apelacyjnego zarzut nieuwzględnienia przez Sąd I instancji przy miarkowaniu kary umownej okoliczności, że maksymalne świadczenie pozwanego mogło wynosić 95.000 zł, a nie 190.000 zł jest wynikiem błędnej interpretacji umowy – o czym była już mowa wyżej – iż powód nie był uprawniony do żądania zapłaty wynikającego z postanowień umowy zawartych w § 2 pkt 2 pkt.a. Sąd Okręgowy prawidłowo przyjął, że kara umowna w wysokości wynikającej z umowy jest stanowczo wygórowana i obniżył ją do wysokości wynagrodzenia jakie mógłby uzyskać powód przy należytym wykonaniu umowy przez pozwanego. Kara umowna stanowi sankcję cywilną za niewykonanie bądź nienależyte wykonanie zobowiązania, ma na celu naprawienie szkody, stanowi niejako surogat odszkodowania. Powód w oparciu o postanowienia umowne mógł uzyskać tytułem wynagrodzenia kwotę 190.000 zł, zatem w ocenie Sądu Apelacyjnego kwota 120.102 zł jaką przyjął Sąd I instancji nie jest rażąco wygórowana. Wobec powyższego apelacja pozwanego jako bezzasadna na mocy art. 385 kpc podlega oddaleniu.

Nie można również zgodzić się z apelacją powoda zawierającą zarzut naruszenia art. 484 § 2 kc poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że kara umowna zastrzeżona na rzecz powoda jest rażąco wygórowana.

Ustawodawca nie sprecyzował kryteriów istotnych dla oceny rażącego wygórowania kary umownej. Niewątpliwie jednak miarkowanie kary umownej ma na celu przeciwdziałanie dużym dysproporcjom między wysokością zastrzeżonej kary a godnym ochrony interesom wierzyciela. Skoro „maksymalna” cena nabycia przedmiotowych praw do utworów została określona w umowie(...)stosunku do pozwanego na 190.000,00 zł., oczywistym jest, że powód na takim poziomie określił również maksymalną wartość sprzedawanych praw do utworów. W konsekwencji – wartość rzeczywistej szkody jaką by powód poniósł w braku zwrotnego przeniesienia tych praw przez pozwanego,

mogłaby wynosić jedynie maksymalnie 190.000 zł. Powód w porozumieniu z dnia 16.05.2007 r. akceptował, że zamiast kwoty 95.000,00 zł, tytułem drugiej raty ceny otrzyma 69.838,00 zł, co stanowiło tylko 73,5% umówionej kwoty. Zatem powód godził się na redukcję ceny sprzedaży utworów mimo, iż w jego ocenie były więcej warte. Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, że brak jest uzasadnienia dla prób wiązania faktycznej szkody z wysokością kary umownej (uchwała z 6.11.2003r. OSNC 2004/5/69). Ustalenie wysokości realnej szkody poniesionej przez powoda stoi w sprzeczności z instytucją kary umownej. Wręcz przeciwnie, Sąd Najwyższy stoi na stanowisku, że kara umowna zbliżona bądź równa do wartości zobowiązania może już być uznana za wygórowaną (wyrok SN z 19.04.2006 r. OSNCP 1980/12/243). Uznając przydatność tego kryterium do oceny żądania powoda przyjąć należy, że kwota przewyższająca wartość maksymalnego zobowiązania pozwanego wobec powoda wynikającego z umowy (...)jest wygórowana, a kwota zasądzona przez Sąd Okręgowy stanowić będzie dla pozwanego właściwą sankcję za nienależyte wykonanie zobowiązania, w pełni adekwatną do naruszenia interesu powoda.

Wobec powyższego apelację A. F. należało w oparciu o art. 385 kpc oddalić jako nieuzasadnioną. O kosztach orzeczono na mocy art. 100 kpc.