Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 lipca 2017 r.

Sąd Rejonowy w Giżycku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 3 lipca 2017 r. w Giżycku na rozprawie

sprawy z powództwa T. P., K. P.

przeciwko (...) S.A w W.

o zapłatę

1.  Zasądza od pozwanego (...) S.A w W. na rzecz powoda T. P. kwotę 32.000,00 zł (trzydzieści dwa tysiące złotych 00/100) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 10.06.2016r. do dnia zapłaty.

2.  Oddala powództwo T. P. w pozostałym zakresie.

3.  Zasądza od pozwanego na rzecz powoda T. P. kwotę 2423,39 zł(dwa tysiące czterysta dwadzieścia trzy złote 39/100) tytułem zwrotu części kosztów procesu.

4.  Nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa Kasy Sądu Rejonowego w Giżycku 1.600,00 zł (jeden tysiąc sześćset złotych 00/100) tytułem nieziszczonej opłaty sądowej.

5.  Zasądza od pozwanego (...) S.A w W. na rzecz powódki K. P. kwotę 32.000,00 zł (trzydzieści dwa tysiące złotych 00/100) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 10.06.2016r. do dnia zapłaty.

6.  Oddala powództwo K. P. w pozostałym zakresie.

7.  Zasądza od pozwanego na rzecz powódki K. P. kwotę 2423,39 zł(dwa tysiące czterysta dwadzieścia trzy złote 39/100) tytułem zwrotu części kosztów procesu.

8.  Nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa Kasy Sądu Rejonowego w Giżycku 1.600,00 zł (jeden tysiąc sześćset złotych 00/100) tytułem nieziszczonej opłaty sądowej

SSR Marek Makowczenko

UZASADNIENIE

Powodowie T. P. i K. P. wnieśli o zasądzenie na ich rzecz od pozwanego kwot po 48.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 10 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za krzywdę w związku ze śmiercią syna M. P. w wypadku komunikacyjnym. Nadto domagali się zasądzenia na swoją rzecz kosztów procesu. Podali, iż dochodzona kwota uwzględnia 40 % przyczynienie się zmarłego do zaistnienia szkody poprzez wyrażenie zgody na jazdę z nietrzeźwym kierowcą.

(pozew T. P. – k. 2-7, pozew K. P. – k. 39-44)

Pozwany (...) S.A. z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództw w całości oraz zasądzenie od powodów na swoją rzecz kosztów procesu. Uznał swoją odpowiedzialność za naprawienie szkód powstałych na skutek śmierci M. P. kwestionując jednocześnie istnienie roszczenia po stronie powodów oraz jego wysokość. Pozwany podniósł także zarzut przedawnienia roszczenia.

(odpowiedź na pozwy – k. 85-87)

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 14.06.1997 r. w godzinach wieczornych M. P. jako kierowca wraz z M. L. (1), M. L. (2) i R. G. udał się samochodem M. L. (1) marki B. o nr rej. (...) do dyskoteki w W., gdzie wszyscy spożywali alkohol. Z uwagi na powyższe M. P. zobowiązał się znaleźć osobę, która będzie kierowała pojazdem w drodze powrotnej. Kluczyki od samochodu przekazał pracującemu w dyskotece barmanowi – G. R., który miał ich odwieźć. Na trasie W. – W. około godziny 5 nad ranem na jednym z zakrętów kierujący pojazdem, z uwagi na nadmierną prędkość wynoszącą ok. 120 km/h i brak należytej ostrożności podczas wykonywania manewru, zjechał na lewą stronę drogi, a następnie do rowu i w pole, gdzie pojazd uderzył w betonowy krąg. Na skutek zdarzenia śmierć na miejscu poniósł M. P., zaś kierujący pojazdem i pozostali pasażerowie doznali obrażeń ciała.

W toku postępowania karnego ustalono, iż kierujący pojazdem G. R. w chwili zdarzenia miał 1,6 ‰ alkoholu etylowego we krwi, zaś M. P. 1,8 ‰.

Prawomocnym wyrokiem z dnia 22 listopada 2010 r. tut. Sąd w sprawie o sygn. akt II K 707/10 uznał G. R. za winnego spowodowania przedmiotowego wypadku.

( dowód : z akt postępowania II K 707/10: notatka urzędowa – k. 1-2, protokół oględzin miejsca zdarzenia – k. 19-22, protokół przesłuchania M. L. (2) – k. 24 – 25, 114, protokół przesłuchania M. L. (1) – k. 26-28, 116, protokół oględzin pojazdu – k. 29-32, protokół przesłuchania R. G. – k. 42-43, protokół oględzin i otwarcia zwłok – k. 53-57, sprawozdanie z badania krwi – k. 61, protokóły badania krwi na zawartość alkoholu – k. 61-82, protokół przesłuchania G. R. – k. 108, 141-142, akt oskarżenia – k. 157-161, protokół rozprawy z 22.11.2010 r. – k. 510-511, wyrok z 22.11.2010 r. z uzasadnieniem – k. 512, 515-519)

M. P. w chwili zdarzenia miał 24 lata. Był synem powodów T. i K. P., którzy obecnie mają odpowiednio 69 i 65 lat. Ze związku małżeńskiego posiadają jeszcze dwoje dzieci, które są już samodzielne i mieszkają oddzielnie. M. P. był najstarszym z rodzeństwa.

W chwili wypadku rodzina mieszkała razem. M. P. zakończył już edukację. Był mechanikiem samochodowym, pracował w W.. W czasie urlopów dorabiał za granicą. Pomagał rodzicom finansowo w utrzymaniu mieszkania, a także w pracach gospodarskich. W razie potrzeby zajmował się także młodszym rodzeństwem.

Relacje w rodzinie były poprawne. Nie dochodziło do kłótni i awantur. Członkowie rodziny wzajemnie się wspierali, spędzali wspólnie czas. Powodowie zawsze mogli liczyć na pomoc najstarszego syna.

Bezpośrednio po śmierci M. P. powodowie odczuwali żal i przygnębienie. Przyjmowali leki nasenne i uspokajające. Powódka korzystała z pomocy psychologa. Do chwili obecnej nie mogą się pogodzić ze śmiercią syna. Wspominają go, chodzą na cmentarz.

( dowód : zeznania świadków S. P. – k. 98, T. P. – k. 98-99, K. P. – k. 98, przesłuchanie powodów – k. 119)

W związku ze śmiercią syna powodowie zgłosili roszczenia pieniężne pozwanemu ubezpieczycielowi. Uzyskali jedynie zwrot kosztów pogrzebu pomniejszony o stopień przyczynienia się poszkodowanego do zaistnienia szkody (40%), o czym zostali zawiadomieni w piśmie z dnia 6 lipca 1999 r.

( dowód : pismo z 06.07.1999 r. – k. 59, odwołanie – k. 60, zaświadczenie – k. 61

Powodowie ponownie zgłosili szkodę pozwanemu ubezpieczycielowi sprawcy zdarzenia i zażądali wypłacenia na ich rzecz kwot po 120.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Pozwany odmówił spełnienia świadczenia.

( dowód : wezwanie do zapłaty – k. 55-57, oświadczenie powódki – k. 58)

S ąd zważył, co następuje:

Źródłem odpowiedzialności pozwanego za zdarzenie, w którym śmierć poniósł M. P. jest umowa ubezpieczenia umowa ubezpieczenia zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. Podstawę prawną odpowiedzialności stanowi art. 822 § 1 k.c. oraz art. 34 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych (Dz. U. z 2013 r., poz. 392 ze zm.), zgodnie z którym z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia.

W sprawie nie budziło wątpliwości, iż sprawca zdarzenia ponosi odpowiedzialność za szkodę na podstawie art. 436 § 1 k.c. - tj. za szkody na osobie lub na mieniu wyrządzone przez ruch środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody, a pozwany jako ubezpieczyciel sprawcy w dacie zdarzenia ponosi odpowiedzialność w granicach odpowiedzialności sprawcy. Bezprawność i zawinienie kierującego pojazdem G. R. zostało potwierdzone w postępowaniu karnym w sprawie II K 707/10, w którym został on uznany za winnego spowodowania wypadku ze skutkiem śmiertelnym w stanie nietrzeźwości. Powyższe pozwany przyznał już w toku postępowania likwidacyjnego. Nie kwestionował również swojej odpowiedzialności w niniejszym postępowaniu.

Dokonując ustaleń faktycznych w sprawie Sąd oparł się na zgłoszonym przez strony materiale dowodowym – tj. aktach postępowania karnego toczącego się przed tut. Sądem pod sygnaturą II K 707/10, zeznaniach świadków S. P., T. P. i K. P. oraz przesłuchaniu powodów. Okoliczności zdarzenia z dnia 15 czerwca 1997 r. ustalone w oparciu o przedmiotowe dowody pozostawały poza sporem. Kwestią sporną pomiędzy stronami był natomiast stopień przyczynienia się M. P. do powstania szkody oraz wysokość żądanego zadośćuczynienia.

Odnosząc się zaś do zarzutu przedawnienia należy uznać go za bezzasadny. Na mocy bowiem art. 442 ¹§2 k.c. termin przedawnienia roszczenia o naprawienie szkody wynikłej ze zbrodni lub występku wynosi 20 lat od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Sąd uznał bowiem za zasadne twierdzenia strony powodowej, iż bieg przedawnienia uległ przerwaniu na skutek zgłoszenia roszczenia i rozpoczął bieg na nowo od dnia 06.07.1999 r. – tj. dnia, w którym zgłaszający uzyskali pisemne oświadczenie ubezpieczyciela o odmowie wypłaty świadczenia (art. 819 § 4 k.c.). Wskutek tego zastosowanie w sprawie znajdują terminy przedawnienia określone w art. 442 ¹§2 k.c. obowiązującym od dnia 10 sierpnia 2007 r. W niniejszej sprawie termin przedawnienia rozpoczął bieg na nowo w dniu 06.07.1999 r., zaś powodowie wnieśli pozwy w dniu 20 stycznia 2017 r., a zatem zarzut przedawnienia nie może podlegać uwzględnieniu.

Zgłoszone roszczenia powodowie oparli na treści art. 23 k.c. w związku z art. 448 k.c. W niniejszej sprawie nie ulega wątpliwości, iż przerwanie istniejącej pomiędzy powodami, a zmarłym synem więzi rodzinnej, w sposób gwałtowny i niespodziewany, naruszyło dobra osobiste powodów. W wyniku zdarzenia z dnia 15 czerwca 1997 r. powodowie bezpowrotnie utracili bliską im osobę – syna, z którym łączyły ich szczególnie bliskie więzi. W efekcie jego nagłej śmierci, więzi te zostały zerwane, zaś dobra osobiste powodów w postaci prawa do życia w pełnej rodzinie naruszone. Sąd uznał zatem, iż zgłoszone w sprawie roszczenia podlegają ochronie i są uzasadnione co do zasady.

Ustalając wysokość należnego zadośćuczynienia Sąd miał na uwadze, że celem zadośćuczynienia jest kompensacja doznanej krzywdy, czyli „złagodzenie cierpienia wywołanego śmiercią osoby bliskiej oraz pomoc osobie pokrzywdzonej w dostosowaniu się do zmienionej w związku z tym rzeczywistości”, natomiast na sam „rozmiar krzywdy mają przede wszystkim wpływ: dramatyzm doznań osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki, cierpienia moralne i wstrząs psychiczny wywołany śmiercią osoby najbliższej, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego z zmarłym, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem tego odejścia (np. nerwicy, depresji), roli w rodzinie pełnionej przez osobę zmarłą, stopień w jakim pokrzywdzony będzie umiał się znaleźć w nowej rzeczywistości i zdolności jej zaakceptowania, leczenie doznanej traumy, wiek pokrzywdzonego”, przy czym „każdy przypadek powinien być indywidualizowany z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy” (por. wyrok Sądu Najwyższego z 3 czerwca 2011 r., III CSK 279/10).

Mając na uwadze powyższe rozważania Sąd doszedł do przekonania, że odpowiednią kwotą zadośćuczynienia na rzecz każdego z powodów jest uznana przez nich za odpowiednią kwota 80.000 zł. W ocenie Sądu kwota ta jest adekwatna do rozmiaru doznanych przez powodów krzywd, pozwoli je złagodzić oraz nie doprowadzi do bezpodstawnego wzbogacenia.

Sąd miał w tym zakresie na uwadze rodzaj i intensywność relacji i więzi rodzinnych łączących M. P. z powodami, stopień zażyłości oraz zależności pomiędzy tymi osobami, bliskość relacji emocjonalnych, rolę, jaką pełnił M. P. w rodzinie, skutki w zakresie życia osobistego, jakie wywołała u powodów jego śmierć oraz stopień nasilenia i czas trwania cierpień psychicznych. Nie może budzić wątpliwości, iż relacja łącząca powodów ze zmarłym była bardzo bliska – typowa dla relacji rodzice - dziecko. Prowadzili wspólne gospodarstwo domowe, pomimo iż M. P. zaczął się usamodzielniać – kupił mieszkanie, planował założyć rodzinę. Powodowie mogli cały czas liczyć na pomoc syna – finansową, przy wypełnianiu obowiązków związanych z prowadzeniem gospodarstwa domowego, opieką nad rodzeństwem. Nie może ulegać wątpliwości, iż więź łącząca rodziców z dzieckiem jest jedną z najsilniejszych więzi i zwłaszcza po stronie rodziców nie ulega ona co do zasady osłabieniu wraz z wiekiem dziecka, a jego strata nie jest mniej bolesna.

Nagła śmierć syna niewątpliwie skutkowała żalem oraz poczuciem krzywdy i osamotnienia powodów. Sąd miał na uwadze długotrwałą żałobę powodów. W początkowym okresie śmierć syna determinowała życie powodów, którzy z uwagi na doznany wstrząs przyjmowali leki nasenne i uspokajające, powódka zaś korzystała z pomocy psychologa. W okresie tych korzystali ze wsparcia najbliższej rodziny. Skutki zdarzenia powodowie odczuwają do chwili obecnej, a poczucie żalu będzie im towarzyszyło nieustannie. Wskazane okoliczności wynikają z zeznań słuchanych w charakterze świadków powodów oraz świadka S. P., którym Sąd dał wiarę w całości.

Uwzględnieniu przez Sąd podlegało niekwestionowane przez strony przyczynienie się poszkodowanego M. P. do zaistnienia wypadku z uwagi na znaczny stopień naruszenia przez niego obowiązujących przepisów i podstawowych zasad ostrożności. Sąd uznał jednak, iż przyjęty przez powodów stopień przyczynienia się na poziomie 40 % jest zbyt niski w ustalonych okolicznościach. Należy zauważyć, że przyczynieniem się poszkodowanego do szkody w rozumieniu art. 362 k.c. jest takie jego zachowanie polegające na działaniu lub zaniechaniu, które pozostaje w normalnym związku przyczynowym ze szkodą wyrządzoną przez inną osobę. Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą osoba, która decyduje się na jazdę z nietrzeźwym kierowcą, przyczynia się do poniesionej szkody powstałej w wyniku wypadku komunikacyjnego, gdy stan nietrzeźwości kierowcy pozostaje w związku przyczynowym z tym wypadkiem (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 grudnia 1985 r., IV CR 412/85, OSPiKA 1986/4, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 1997 r., II CKN 213/97, OSNC 1998 nr 1 poz. 5, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 listopada 2003 r., III CKN 606/00, LEX nr 550935). W niniejszej sprawie Sąd uznał, iż M. P. niewątpliwie przyczynił się szkody. Był on kierowcą pojazdu w dniu poprzedzającym zdarzenie, jednak z uwagi na spożycie alkoholu w trakcie spotkania towarzyskiego zobowiązał się znaleźć innego kierowcę. Podejmując czynności w tym zakresie winien powierzyć kierowanie pojazdem osobie posiadającej w tym zakresie odpowiednie kwalifikacje oraz zdolnej do prowadzenia pojazdów mechanicznych, a gdy miała to być osoba nieznajoma względy ostrożności wymagały sprawdzenia tych okoliczności. Tymczasem dysponując kluczykami do pojazdu powierzył kierowanie samochodem osobie, która była pod znacznym wpływem alkoholu (1,6 ‰ alkoholu etylowego we krwi), nadto jak wynika z zeznań pasażerów pojazdu składanych w toku postępowania karnego od krótkiego czasu posiadała prawo jazdy. Sprawca zdarzenia, który znajdował się w stanie nietrzeźwości pracował w dyskotece, w której wieczór oraz noc spędził M. P.. Bez wątpienia w tych okolicznościach M. P. był inicjatorem tragicznego wydarzenia, bowiem zdecydował się na powierzenie kierowania pojazdem osobie będącej w stanie nietrzeźwości, a stopień jego przyczynienia się należy ocenić jako znaczny.

W ocenie Sądu powyższe okoliczności pozwalają na przyjęcie stopnia przyczynienia się M. P. do powstania szkody w wysokości 60 %. W takim też zakresie zasadnym było obniżenie należnego powodom zadośćuczynienia o kwotę 48.000 zł (80.000 zł x 60%) i ostatecznie na ich rzecz zasądzeniu podlegały kwoty po 32.000 zł. W pozostałym zakresie Sąd powództwa oddalił jako bezzasadne. O odsetkach Sąd orzekł po myśli art. 817 § 1 k.c. w zw. z art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, mając na uwadze żądanie pozwu. 30-dniowy termin do zapłaty zadośćuczynienia od wystosowania wezwania do zapłaty w piśmie z dnia 10 maja 2016 r. upłynął w dniu 10 czerwca 2016 r., zatem od 10 czerwca 2016 r. pozwany pozostawał w opóźnieniu.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. Regulacja zawarta w tym przepisie ma zastosowanie w wypadku częściowego uwzględnienia żądań. W takiej sytuacji decydować o zwrocie kosztów procesu będzie stosunek poniesionych kosztów przez obie strony oraz zakres wygranej przez każdą ze stron, a wyjątkowo charakter sprawy. Zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielania kosztów procesu strony powinny ponieść jego koszty w takim stopniu, w jakim przegrały sprawę, a zatem powodowie po 1/3, a pozwany w 2/3.

Zgodnie z przepisem art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w związku z art. 100 k.p.c., Sąd nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwoty po 1.600 zł tytułem opłat sądowych od pozwów, od których obowiązku uiszczenia powodowie zostali zwolnieni.