Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 listopada 2013r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący- Sędzia SO Marek Kurkowski

Sędzia SO Monika Kuźniar (spr.) Sędzia SR del. Piotr Walasek

Protokolant: Elżbieta Biała

po rozpoznaniu w dniu 8 listopada 2013r. we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa C. J.

przeciwko R. G. i P. K.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanych

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Śródmieścia we Wrocławiu

z dnia 7 grudnia 2012r.

sygn. akt IC 208/12

I.  oddala apelacje;

II.  zasądza solidarnie od pozwanych na rzecz powoda 738 zł, w tym 138 zł podatku od towarów i usług tytułem nieopłaconych kosztów pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu przez adwokat A. G. w postępowaniu apelacyjnym;

III.  przyznaje od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Śródmieścia we Wrocławiu na rzecz adwokata J. O. oraz adwokata Ł. O. po 1107 zł, w tym po 207 zł podatku od towarów i usług tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej każdemu z pozwanych z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

II Ca 477/13

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy w pkt I zasądził do pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 10.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami: - w stosunku do pozwanego P. K. od dnia 7.03.2012 r. do dnia zapłaty, - w stosunku do pozwanego R. G. od dnia 11.03.2012 r. do dnia zapłaty; w pkt II dalej idące powództwo oddalił; w pkt III nakazał pozwanym uiścić solidarnie na rzecz Skarbu Państwa kwotę 500 zł tytułem kosztów sądowych, od ponoszenia których powód był zwolniony; w pkt IV zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 1200 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Rozstrzygnięcie zapadło w oparciu o następujące ustalenia stanu faktycznego. W dniu 24 czerwca 2010 r. w godzinach popołudniowych D. G., R. G. i P. K. spożywali alkohol pod wejściem do budynku przy ul. (...) we W.. W tym samym czasie pod tymże adresem powoda i jego partnerkę I. O., odwiedziła znajoma B. K.. Cel jej wizyty obejmował zamiar uzyskania pożyczki od powoda. C. J. pożyczył swojej znajomej pieniądze, jednakże dysponując banknotem o wyższym nominale niż wnioskowana kwota, powód poprosił znajomą o rozmienienie pieniędzy w sklepie i zwrot nadwyżki. Podczas powrotu B. K. została zaczepiona przez pozwanych i D. G., którym nie odpowiadało, że kobieta kolejny raz wywołuje konieczność ustąpienia jej miejsca podczas przechodzenia przez bramę do klatki schodowej. Mężczyźni, ażeby przepuścić znajomą powoda do klatki schodowej zażyczyli sobie odśpiewania piosenki. Powód, który słyszał przebieg zdarzenia, wychylił się z okna budynku i głośno zwrócił uwagę pozwanym oraz D. G.. Pomiędzy mężczyznami doszło do wymiany zdań. B. K. po krótkim odśpiewaniu piosenki udała się wraz ze swoim synem do mieszkania powoda. Po krótkiej chwili D. G., R. G. i P. K. wkroczyli na klatkę schodową budynku przy ul. (...) i wtargnęli do mieszkania nr (...), w którym przebywał powód, a należącego do I. O.. Zajście miało charakter gwałtowny, pozwani dostali się do mieszkania w wyniku wyważenia drzwi wejściowych, skutkującego ich zniszczeniem i koniecznością wymiany. Pomiędzy powodem a D. G., R. G. i P. K. wywiązała się szamotanina, podczas której D. G. uderzył C. J. w głowę butelką z piwem. W wyniku uderzenia powód doznał rozcięcia skóry głowy i krwotoku. Przez kilka minut obaj pozwani przytrzymywali powoda za ramiona, a wolną ręką każdy z nich uderzał'C. J. po żebrach. Po kilku minutach pozwani wraz z D. G. opuścili mieszkanie przy ul .(...) i oddalili się z miejsca zdarzenia. Zostali zatrzymani przez policję wezwaną na miejsce zdarzenia przez powoda. Po zatrzymaniu R. G. przewieziono do (...) izby wytrzeźwień. W chwili zdarzenia w mieszkaniu przy ul. (...) prócz B. K. z małoletnim synem, powoda i jego partnerki pozostającej wówczas w 7 tygodniu ciąży,

znajdowało się także ich wspólne dziecko. Po zajściu z dnia 24 czerwca 2010 r. powód w związku z doznanymi obrażeniami i odczuwanymi dolegliwościami udał na pogotowie ratunkowe do szpitala przy ul. (...), a I. O. do szpitala przy ul. (...). Podczas badania diagnostycznego czaszki i żeber powoda nie wykazano złamania części kostnych żeber. Po zajściu z 24.06.2010r. powód wraz z I. O. oraz ich wspólnym dzieckiem wyprowadzili się z mieszkania przy ul. (...). Odczuwają bowiem lęk przed ponownym zamieszkaniem przy ul. (...) tym bardziej, że osoby, które pobiły powoda, były ich sąsiadami. W wyniku zdarzenia z 24.06.2010r. powód przebywał na zwolnieniu lekarskim przez okres pomiędzy 28 czerwca 2010 r. a 16 lipca 2010 r. Powód od dnia pobicia odczuwa lęk przed pozwanymi. Obawia się z ich strony dalszych agresywnych zachowań mogących stanowić reakcję na wytoczenie przeciwko nim powództwa o zapłatę. Prawomocnym wyrokiem z dnia 1 grudnia 2011 r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia - Śródmieścia we Wrocławiu zasądził od D. G. na rzecz na rzecz C. J. kwotę 10.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dobra osobistego w postaci zdrowia i nietykalności cielesnej oraz za doznaną krzywdę, wyrządzona powodowi w wyniku ataku D. G. w czasie zajścia z 24.06.2010r., a to uderzenia butelką w głowę. I. O. wytoczyła przeciwko D. G. powództwo o zapłatę, w którym dochodziła zasądzenia kwoty 1000,00 zł tytułem kosztów wymiany drzwi wejściowych do lokalu, uszkodzonych w wyniku zdarzenia z dnia 24 czerwca 2010 r. Prawomocnym nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 16 sierpnia 2011 r. (sygn. akt I Nc 1411/11) Sąd Rejonowy dla Wrocławia - Śródmieścia we Wrocławiu uwzględnił żądanie powódki w całości. Pozwem z dnia 16 stycznia 2012 r. (I Nc 71/12) I. O. wystąpiła o zasądzenie na jej rzecz od D. G. dalszej kwoty 1.000,00 zł, stanowiącej pozostałą kwotę z tytułu kosztów wymiany uszkodzonych przez niego drzwi. Rozpatrując wskazane powództwo, wyrokiem z dnia 17 maja 2012 r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia - Śródmieścia we Wrocławiu (I C 400/12) zasądził na rzecz I. O. od D. G. kwotę 1000,00 zł., które to rozstrzygnięcie pozwany zaskarżył apelacją do Sądu Okręgowego we Wrocławiu.

Uzasadniając rozstrzygnięcie Sąd podał, że w trakcie zajścia w dniu 24.06.2010 r. na skutek przytrzymywania i bicia przez pozwanych C. J. doznał bolesnego obicia żeber, na co dodatkowo wskazywało wykonane w dniu zdarzenia badanie diagnostyczne żeber. Sąd podał, że pozwani naruszyli dobra osobiste powoda w postaci nienaruszalności mieszkania, jak i nietykalności cielesnej i zdrowia. Sąd zasądził kwotę zadośćuczynienia solidarnie, albowiem działanie, w związku z którym powód dochodził zadośćuczynienia, było wynikiem wspólnego ataku pozwanych na dobra osobiste powoda. Wspólnie wtargnęli do mieszkania zajmowanego przez powoda, wspólnie go przytrzymywali i zadawali ciosy, nie było też istotne ustalenie który z pozwanych zadał który cios. Odsetki zostały zasądzone od dnia, w którym upłynęło 7 dni od doręczenia każdemu z pozwanych pozwu.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia wniósł pozwany P. K., domagając się jego uchylenia w całości. Sądowi I instancji zarzucił brak wystarczających dowodów w sprawie, pozew nie został poparty odpowiednią dokumentacją medyczną.

Apelację wniósł także pozwany R. G., domagając się jego uchylenia w całości. Sądowi I instancji zarzucił stronniczość oraz brak dowodów. Podał, że postępowanie prokuratorskie w sprawie zajścia z jego udziałem zostało umorzone. Zarzucił brak dokumentacji medycznej w zakresie stłuczenia żeber powoda.

Sąd zważył, co następuje:

Apelacje pozwanych nie zasługiwały na uwzględnienie.

Sąd I instancji przeprowadził prawidłowo wyczerpujące postępowanie dowodowe, w oparciu o dowody wskazane przez strony dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne /art. 232 k.p.c./, następnie w sposób zgodny z zasadą swobodnej oceny dowodów wyrażoną w art. 233 § 1 k.p.c. ocenił ich wiarygodność i moc według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału, zgodnie z logiką i zasadami doświadczenia życiowego czyniąc trafne i prawidłowe ustalenia faktyczne. W związku z tym Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do uzupełnienia materiału dowodowego, ani do czynienia odmiennych ustaleń faktycznych od prawidłowych ustaleń Sądu Rejonowego, które przyjął za własne.

W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę, że Sąd I instancji nie był związany ustaleniami poczynionymi w postępowaniu prokuratorskim, lecz miał obowiązek poczynić własne ustalenia, dokonując oceny wiarygodności i mocy dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Nadto zgromadzony w przedmiotowej sprawie materiał dowodowy był wystarczający do ustalenia, że w wyniku działania obu pozwanych powód odniósł liczne obrażenia. W ocenie Sądu Odwoławczego niewątpliwie, wskutek działania pozwanych, doszło do naruszenia dóbr osobistych powoda - zdrowia, nietykalności cielesnej i nienaruszalności mieszkania. Przebieg zdarzenia do momentu wtargnięcia pozwanych i D. G. do mieszkania powoda był bezsporny. W ocenie Sądu Odwoławczego Sąd Rejonowy prawidłowo uznał za wiarygodną wersję zdarzenia przedstawioną przez samego powoda, jak i świadków I. O. i B. K.. Na wtargnięcie przez pozwanych do mieszkania powoda, potwierdzone zeznaniami powołatiych osób, wskazywały też uszkodzenia drzwi wejściowe do mieszkania. Co szczególnie istotne, powód wezwał policję. Należy uznać za prawdopodobne, że gdyby poszkodowanymi w wyniku zdarzenia w dniu 24 czerwca 2010 r. byli pozwani, dążyliby do bieżącego wyjaśnienia sprawy i sami wezwali policję lub przynajmniej skorzystali z możliwości przedstawienia swojej wersji przebiegu zdarzenia patrolowi wezwanemu przez powoda. Pozwani jednak nie czekali na przyjazd policji i oddalili

się. Skoro powód nie wahał się wezwać na pomoc funkcjonariuszy policji, za prawdopodobne należy uznać, że wersja, którą następnie przedstawił w toku postępowania przed Sądem I instancji, jak też wersja przedstawiona przez świadków I. O. i B. K., odzwierciedlały faktyczny przebieg zdarzenia. Naruszenie przez powodów nienaruszalności mieszkania powoda było tym bardziej naganne, że powód w chwili zdarzenia przebywał w mieszkaniu z ciężarną partnerką i ich rocznym dzieckiem.

Bez wątpienia zdarzenie z udziałem pozwanych skutkowało koniecznością ograniczenia przez powoda aktywności zawodowej, co wpłynęło na spadek jego dochodów. Powód zmuszony był zrezygnować z prowadzenia działalności gospodarczej i obecnie utrzymuje się z renty. Okoliczności te niewątpliwie nie mogą być pomijane w kontekście całokształtu okoliczności, w szczególności psychologicznych skutków zdarzenia. Dla aktywnego zawodowo powoda, na którym spoczywał obowiązek utrzymania rodziny, skutki wypadku są wyjątkowo negatywne. Doznane dolegliwości powypadkowe, w tym zawroty głowy, konieczność spania na siedząco w okresie 3 miesięcy po zdarzeniu z uwagi na ból stłuczonych żeber, jak też wtargnięcie przez pozwanych do mieszkania powoda, które spowodowało utratę poczucia bezpieczeństwa, jakie winno zapewniać własne mieszkanie, pozwalały uznać zasądzenie zadośćuczynienia za zasadne. Powód nadal obawia się przebywać w mieszkaniu przy ul. (...), odczuwa strach przed przyjmowaniem gości. Należy zgodzić się z Sądem I instancji, że atak pozwanych na powoda miał charakter chuligański i drastyczny. Pozwani bowiem dokonali umyślnego zamachu na nietykalność cielesną powoda, jego zdrowie, mieszkanie, czyniąc to bez powodu, okazując jednocześnie całkowite lekceważenie porządku prawnego.

Art. 445 § 1 k.c. stanowi podstawę przyznania poszkodowanemu odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Zadośćuczynienie stanowi materialną rekompensatę za doznaną krzywdę obejmującą zarówno cierpienia fizyczne, jak i psychiczne. Ponieważ tak określona krzywda jest zawsze wielkością niewymierną, przeto określenie w konkretnym wypadku odpowiedniej sumy pozostawione zostało sądowi, który przy orzekaniu o roszczeniach z tego tytułu winien opierać się na swobodnym sędziowskim uznaniu, opartym jednak na sprawdzalnych kryteriach po wszechstronnym rozważeniu wszelkich istotnych okoliczności sprawy. Kryteria określenia wysokości zadośćuczynienia mają charakter ocenny. Oznacza to, że zarzut naruszenia art. 445 § 1 k.c. poprzez zawyżenie bądź zaniżenie wysokości zasądzonego zadośćuczynienia może być uwzględniony w razie zasądzenia zadośćuczynienia rażąco niskiego lub rażąco wygórowanego. Przy określaniu wysokości zadośćuczynienia, kierując się praktyką Sądu Najwyższego należy uwzględnić wszystkie elementy krzywdy, łącznie z tymi, które mogą ujawnić się w przyszłości. Przy jego ustalaniu powinno się brać pod uwagę takie elementy jak: nasilenie cierpień, długotrwałość choroby, leczenia, rehabilitacji (bolesność zabiegów, dokonywanie operacji, leczenie sanatoryjne), rozmiar kalectwa, trwałość następstw zdarzenia, konsekwencje uszczerbku na zdrowiu w życiu prywatnym i społecznym (wyrok

Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 199 r. sygn. akt II UKN 681/98); cierpienia fizyczne i psychiczne; aktualne warunki i przeciętną stopę życiową społeczeństwa, która jest związana z miejscem zamieszkania, zamożnością społeczeństwa, przemiany gospodarcze w danym kraju - standard życia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1985 r. sygn. akt II CR 94/85, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 stycznia 1984 r. sygn. akt I CR 407/83), poczucie bezradności życiowej, jego widoki i możliwości w przyszłości (niemożność wykonywania zawodu, uprawiania sportu, zawarcia związku małżeńskiego, posiadania dzieci) utrata możliwości wykonywania pracy, korzystania z rozrywek (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 grudnia 1975 r. sygn. akt I CR 862/75), sytuacja życiowa ofiary wypadku przed jego zaistnieniem i po jego zaistnieniu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 września 1970 r., sygn. akt II PR 257/70, OSNCP 1971/6, poz. 103, z dnia 15 lipca 1977 r., sygn. akt IV CR 266/77, Monitor Prawniczy - Zestawienie Tez 2001/8, str. 469), wiek i płeć poszkodowanego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 sierpnia 1977r. sygn. akt II CR 266/77, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 1973 r. sygn. akt II CR 50/73), wyłączenie poszkodowanego, ^A z normalnego życia (np. trudności w opuszczaniu mieszkania) (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 1973 sygn. akt I CR 55/73).

W ocenie Sądu Odwoławczego ustalona przez Sąd I instancji wysokość zadośćuczynienia nie jest ani nadmierna, ani zaniżona w stosunku do doznanej krzywdy, a jednocześnie utrzymana jest w rozsądnych granicach.

Mając powyższe na uwadze Sąd Odwoławczy, na podstawie art. 385 kpc oddalił apelacje obu pozwanych jako bezzasadne, o czym orzeczono jak w pkt I sentencji.

Orzeczenie o kosztach postępowania odwoławczego zawarte w pkt II sentencji

zapadło w oparciu o art. 98 kpc w zw. z § 2 ust. 3, § 6 pkt 4, § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Orzeczenie o kosztach postępowania odwoławczego zawarte w pkt III sentencji zapadło w oparciu o § 2 ust. 3, § 6 pkt 4, § 13 ust. 1 pkt 1 i § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.