Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 20 kwietnia 2018 r.

  Sąd Okręgowy w Bydgoszczy, VIII Wydział Gospodarczy

  w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Wojciech Wołoszyk

Sędziowie: SO Marek Tauer

SO Artur Fornal (sprawozdawca)

po rozpoznaniu w dniu 20 kwietnia 2018 r. w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa J. G.

przeciwko (...) w W.

o zapłatę

na skutek zażalenia powódki na postanowienie Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 9 marca 2018 r., sygn. akt VIII GC 3138/17

p o s t a n a w i a:

1.  oddalić zażalenie;

2.  zwrócić powódce ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Bydgoszczy kwotę 10 zł (dziesięć złotych) tytułem różnicy pomiędzy opłatą pobraną od zażalenia a należną.

Marek Tauer Wojciech Wołoszyk Artur Fornal

Sygn. akt VIII Gz 72/18

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 9 marca 2018 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy oddalił wniosek powódki J. G. o udzielenie zabezpieczenia roszczenia o zapłatę kwoty 28.507,42 zł - wobec pozwanej (...) w P. (obecnie (...) w W.) poprzez zajęcie wierzytelności na rachunku bankowym należącym do pozwanego i dokonanie wpłaty powyższej kwoty na rachunek depozytowy sądu.

Uzasadniając swoje rozstrzygnięcie Sąd Rejonowy wskazał, że powódka uprawdopodobniła dochodzone w niniejszym procesie roszczenie o zapłatę, nie uprawdopodobniła natomiast interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia. W ocenie Sądu pierwszej instancji sam fakt, że do Sądu Rejonowego Poznań - Stare Miasto w Poznaniu (Sądu upadłościowego) wpłynął wniosek o ogłoszenie upadłości pozwanej spółki i że w postępowaniu tym – w dniu 13 grudnia 2017 r. – wydane zostało postanowienie o zabezpieczeniu majątku ww. dłużnika poprzez ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego nie przesądza jeszcze o powyższym. Przeciwnie, nadzorca ten obowiązany będzie czuwać nad tym, aby czynności dłużnika (pozwanego) nie zagrażały interesom jej wierzycieli. Nie istnieje przy tym, w ocenie Sądu pierwszej instancji, obawa wyzbycia się majątku dłużnej spółki, skoro w ramach wskazanego zabezpieczenia dłużnikowi pozostawiono możliwość dokonywania jedynie czynności zwykłego zarządu. Bez zgody nadzorcy nie jest natomiast możliwe np. sprzedaż nieruchomości czy też zbycie wierzytelności w większym rozmiarze.

Zażalenie na powyższe postanowienie złożyła powódka domagając się zmiany zaskarżonego postanowienia poprzez udzielenie żądanego zabezpieczenia, a ponadto zasądzenia od pozwanego kosztów postępowania zażaleniowego.

Skarżąca podniosła w uzasadnieniu, że zabezpieczenie majątku dłużnika w toku postępowania o ogłoszenie jego upadłości nie jest pomyślane dla ochrony indywidualnego interesu, lecz w interesie wszystkich wierzycieli, którzy staną się uczestnikami przyszłego postępowania upadłościowego. W tym wyraża się odmienność zabezpieczenia majątku dłużnika według prawa upadłościowego od zabezpieczenia roszczeń w postępowaniu cywilnym. Ponadto, w ocenie powódki, ewentualne rozporządzenie przez pozwanego – w ramach zwykłego zarządu – środkami zgromadzonymi na rachunku bankowym może skutkować udaremnieniem celu niniejszego postępowania. Pozwana ma przy tym, pomimo wymogu zgody nadzorcy (osoby trzeciej), realne możliwości wyzbycia się także i innego majątku, pomimo zabezpieczenia dokonanego w toku postępowania o ogłoszenie jej upadłości. W ocenie powódki sytuacja finansowa pozwanego jest trudna, a obawa uszczuplenia jego majątku (tj. rozporządzania nim) realna. Powódka będzie zaś poszkodowana sytuacją, w której – w razie ogłoszenia upadłości pozwanego – w pierwszej kolejności zaspokojeniu podlegać będą wierzytelności bieżące, a nie zaległe (w tym powódki).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Zażalenie powódki nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 730 ⁽¹⁾ § 1 k.p.c. udzielenia zabezpieczenia może żądać strona, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Jak o tym stanowi art. 730 ⁽¹⁾ § 2 k.p.c. interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie.

Należy zgodzić się z Sądem Rejonowym, że chociaż – biorąc pod uwagę załączone do pozwu dokumenty – powódka uprawdopodobniła co do zasady swoje roszczenie (art. 243 k.p.c.), to jednak nie zostało dotąd w dostatecznym stopniu uprawdopodobnione, aby miała ona interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia (art. 730 ⁽¹⁾ § 2 k.p.c.).

Przyczyną zagrażającą realizacji roszczenia – jak to wynika z orzecznictwa i piśmiennictwa – jest przede wszystkim zła kondycja finansowa dłużnika, która przejawiać się może w braku środków pozwalających na regulowanie zobowiązań, wyzbywaniu się majątku, ograniczaniu zakresu działalności, zaciąganiu pożyczek lub kredytów zabezpieczonych majątkiem i zachwianiu możliwości ich spłaty.

Podkreślić jednakże trzeba, że obawa, iż brak zabezpieczenia mógłby pozbawić uprawnionego zaspokojenia, powinna być realna, a nie ogólnikowa. Zagrożenie pozbawienia zaspokojenia jest bowiem pewnym stanem obiektywnym dotyczącym zachowania się dłużnika. Stwierdzenie zatem zagrożenia zależy od obiektywnej sytuacji dłużnika, co z kolei prowadzi do wniosku, że zagrożenie możliwości zaspokojenia musi być konkretnie stwierdzone w każdym poszczególnym wypadku. Wprawdzie do jego wykazania wystarcza uprawdopodobnienie, jednakże nie może wchodzić w rachubę sama teoretyczna możliwość utraty majątku przez dłużnika. W razie uwzględnienia tego rodzaju teoretycznych możliwości zabezpieczenie roszczeń, które według intencji ustawodawcy ma mieć miejsce wyjątkowo, musiałoby się stać regułą (zob. uzasadnienie orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 9 września 1961 r., 4 CZ 54/61, OSPiKA 1962, nr 11, poz. 289). Uprawdopodobnienie w zasadzie nie powinno opierać się również na samych tylko twierdzeniach uprawnionego (zob. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 19 czerwca 1951 r., C 398/51, OSN 1951, nr III, poz. 89, postanowienie tego Sądu z dnia 20 lutego 2008 r., III SK 28/07, LEX nr 452469, a także Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego pod redakcją Tadeusza Erecińskiego, Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2006 r., str. 556, art. 243, teza 3 i 4)

Trzeba w związku z tym podnieść, że jako okoliczność mającą uzasadniać udzielenie żądanego zabezpieczenia powódka w istocie rzeczy powołała jedynie fakt ujawnienia w Krajowym Rejestrze Sądowym zabezpieczenia majątku pozwanego w toku postępowania o ogłoszenie jego upadłości poprzez ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego ( zob. k. 102-103 i 110 akt). Rzecz jednak w tym, że – w ocenie Sądu Okręgowego – z samego tylko zabezpieczenia w taki sposób majątku dłużnika (pozwanego) we wszczętym wobec niego postępowaniu o ogłoszenie upadłości nie można jeszcze zasadnie wnosić, iż uprawdopodobnione zostało, że sytuacja finansowa dłużnika rzeczywiście jest zła.

Zabezpieczenie majątku dłużnika poprzez ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego jest podstawowym sposobem takiego zabezpieczenia (art. 38 ust. 1 zd. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe; tekst jedn. Dz.U. z 2017 r., poz. 2344 ze zm. – dalej jako „p.u.”), a w uzasadnieniu postanowienia Sądu Rejonowego Poznań - Stare Miasto w Poznaniu (Sądu upadłościowego) w tym przedmiocie z dnia 13 grudnia 2017 r. (sygn. akt XI GU 801/17) – którego kopia z urzędu pozyskana została przez Sąd pierwszej instancji ( zob. k. 137-138 i 154-154 v. akt) – brak jest jeszcze jakichkolwiek danych dotyczących sytuacji finansowej oraz majątku pozwanego (wskazano jedynie, że postępowanie wszczęto na wniosek wierzyciela (...) z siedzibą w E.), a także że nie stwierdzono podstaw do zastosowania bardziej dolegliwego dla dłużnika sposobu zabezpieczenia, np. poprzez ustanowienie zarządu przymusowego).

Niezależnie od powyższego można byłoby wyobrazić sobie nie tylko sytuację w której wniosek wierzyciela o ogłoszenie upadłości pozwanego zostanie uwzględniony przez Sąd upadłościowy, lecz również i taką w której wniosek taki zostaje oddalony jako złożony przez wierzyciela w złej wierze, tj. gdyby był on świadomy tego, iż dłużnik nie jest niewypłacalny (art. 34 ust. 1 p.u.).

W konsekwencji, w ocenie Sądu Okręgowego, wskazane przez powódkę informacje nie mogą jeszcze świadczyć o tym, że pozwany rzeczywiście jest w trudnej sytuacji finansowej i zamierza pozbyć się majątku, aby uniknąć ewentualnej zapłaty zobowiązania dochodzonego przez powódkę.

Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c., zażalenie podlegało oddaleniu. Podstawę do zwrotu różnicy między opłatą pobraną tytułem opłaty od przedmiotowego zażalenia (w kwocie 40 zł), a opłatą należną (w kwocie 30 zł – stosownie do art. 19 ust. 3, art. 20 ust. 1 i art. 69 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, tekst jedn. Dz.U. z 2018 r., poz. 300 - dalej jako „u.k.s.c.”, por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 16 marca 2007 r., III CZP 4/07, OSNC 2008, nr 2, poz. 18) stanowił przepis art. 80 ust. 1 i 2 u.k.s.c.

Marek Tauer Wojciech Wołoszyk Artur Fornal