Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 grudnia 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie VII Wydział Gospodarczy w składzie:

Przewodniczący: SSA Ewa Stefańska

Sędziowie: SA Aldona Wapińska

SO del. Magdalena Sajur - Kordula (spr.)

Protokolant: sekr. sądowy Katarzyna Mikiciuk

po rozpoznaniu w dniu 13 grudnia 2017 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) (...) sp. z o.o. z siedzibą w W.

przeciwko K. M. i A. M.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 1 grudnia 2015 r., sygn. akt XXVI GC 678/14

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od (...). (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. na rzecz K. M. i A. M. kwoty po 10 800 zł (dziesięć tysięcy osiemset złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt VII ACa 70/17

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 1 grudnia 2015 roku Sąd Okręgowy w Warszawie oddalił powództwo(...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. (dalej – (...)) przeciwko A. M. i K. M. o zasądzenie od nich solidarnie kwoty w wysokości 236.285,40 zł wraz z ustawowymi odsetkami od kwot: 136.285,40 zł od dnia 8 marca 2014 r. do dnia zapłaty, 100.000 zł od dnia 3 kwietnia 2014 r. do dnia zapłaty.

Powyższy wyrok został wydany w oparciu o następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

W dniu 1 lipca 2002 r. (...) w (...) W. z siedzibą w W. (przekształcone w (...) sp. z o.o. w W.), zawarło umowę z J. S., H. M. i K. W. - wspólnikami (...) spółki cywilnej z siedzibą w P. (dalej - wspólnicy (...) s.c.), na mocy, której udostępniono wspólnikom (...) s.c. na czas prowadzonej rekultywacji, teren wysypiska w M. przy ul. (...), na zasadzie wyłączności w zakresie niezbędnym do budowy i uruchomienia przez wspólników (...) s.c. zakładu pozyskiwania gazu wysypiskowego oraz przetwarzania go na energię elektryczną. (...) s.c. zobowiązali się wybudować cały zakład pozyskiwania gazu łącznie ze studniami gazowymi, liniami przesyłowymi oraz przyłączami do nabywców energii elektrycznej ze środków własnych, w terminie do końca sierpnia 2002 r., przy czym budowa zakładu oraz studni i linii przesyłowych musiała uwzględniać dokumentację techniczną dotyczącą rekultywacji wysypiska i zakończenia jej, zgodnie z dokumentacją posiadaną przez (...) w (...) W. w W. (§ 6 umowy z 01.07.2002 r.). Wspólnicy ww. spółki cywilnej zobowiązali się również wydzierżawić od Gminy M. M. teren przyległy do składowiska w celu utrzymywania tam urządzeń niezbędnych do wykonywania umowy (§ 4 ust. 1 umowy z 01.07.2002 r.).

W § 15 ust. 1 umowy z 01.07.2002 r. strony postanowiły, że w czasie trwania rekultywacji, jeżeli wspólnicy (...) s.c. podejmą zamiar zamknięcia zakładu pozyskiwania i przetwarzania gazu wysypiskowego, poinformują (...) o tym fakcie co najmniej na trzy miesiące przed planowanym zamknięciem, przedstawiając na piśmie merytoryczne uzasadnienie i ekonomiczne przesłanki takiej decyzji, po czym strony miały wspólnie ustalić pisemny, szczegółowy harmonogram zamknięcia zakładu i zabezpieczenia wysypiska przed konsekwencjami mogącymi wyniknąć z tego powodu (zamknięcie) dla bezpieczeństwa rekultywowanego obiektu. (...) s.c. zobowiązali się, po uzyskaniu pisemnej zgody (...), do usunięcia na swój koszt wszystkich wybudowanych obiektów i urządzeń kolidujących z planami wykorzystania wysypiska, oraz pozostawienia terenu w stanie nienaruszonym i zrekultywowanym i dostosowanym do funkcji jakie wysypisko w danym czasie będzie spełniało, w terminie sześciu miesięcy od daty zamknięcia zakładu, a urządzenia trwale związane z wysypiskiem (np. studnie gazowe, przewody przesyłowe itp.), miały zostać pozostawione nie odpłatnie (§ 15 ust. 2 umowy z 01.07.2002 r.).

W § 15 ust. 3 umowy z 01.07.2002 r. postanowiono, że nieuzasadnione zamknięcie zakładu, bądź jednostronne nieudokumentowane wstrzymanie wydobycia gazu przez wspólników (...) s.c. (tzn. takie które nie zostało zgłoszone zgodnie z pkt. 1), traktowane będzie jako rozwiązanie niniejszej umowy ze skutkiem natychmiastowym. Z § 15 ust. 4 umowy z 01.07.2002 r. wynika, że w przypadku określonym w punkcie 3, wspólnicy (...) s.c. zobowiązali się zapłacić na rzecz (...) karę umowną w wysokości 100.000 zł, natomiast z § 15 ust. 5 tejże umowy wynika, że w przypadku odstąpienia przez wspólników (...) s.c, od realizacji budowy i eksploatacji Zakładu pozyskiwania gazu wysypiskowego w okresie prowadzonej rekultywacji przez (...), wspólnicy (...) s.c. zobowiązali się zapłacić (...) karę umowną w kwocie 200.000zł w terminie 7 dni od daty otrzymania przez (...) pisemnego oświadczenia o odstąpieniu wspólników (...) s.c. od realizacji i eksploatacji Zakładu pozyskiwania i przetwarzania gazu wysypiskowego lub stwierdzenia przez (...), iż wspólnicy (...) s.c. faktycznie odstąpili od realizacji niniejszej umowy.

Zgodnie z § 19 umowy z 01.07.2002 r., zysk ze sprzedaży gazu energii elektrycznej i ewentualnie energii cieplnej z zakładu pozyskiwania i przetwarzania gazu wysypiskowego miał przypadać w całości wspólnikom (...) s.c.

Z § 20 ust. 1 i ust. 2 umowy z 01.07.2002 r. wynika, że miała ona ulec rozwiązaniu w trybie natychmiastowym, gdy w czasie prowadzenia przez (...) rekultywacji wysypiska nastąpi rażące naruszenie przez wspólników (...) s.c. postanowień niniejszej umowy, a w przypadkach określonych w pkt 1 zamknięcie zakładu, jego demontaż oraz przywrócenie terenu wysypiska do stanu pierwotnego miało nastąpić w sposób określony w § 15 w terminie sześciu miesięcy od rozwiązania umowy. (...) s.c., w przypadku rozwiązania umowy z przyczyn określonych w pkt. 1 zobowiązali się zapłacić na rzecz (...) karę umowną w wysokości 100.000 zł w terminie 14 dni od daty rozwiązania umowy.

Od zawarcia umowy z 1 lipca 2002 r., skład osobowy wspólników spółki cywilnej (...) s.c. zmieniał się w następujący sposób:

- w dniu 24 września 2003 r., za zgodą pozostałych wspólników wystąpił ze spółki (...),

- w dniu 20 października 2006 r. wspólnicy J. S. i H. M. podjęli uchwałę o zmianie umowy spółki w taki sposób, że powstała w dniu 1 marca 1996 r. spółka (...) s.c, uzyskała nową firmę o brzmieniu (...) s.c. - od 20 października 2006 r. wspólnicy prowadzili działalność gospodarczą pod tą nazwą posługując się tym samym numerem NIP i REGON,

- w dniu 28 października 2008 r. za zgodą wspólników H. M. i J. S. do spółki wstąpił P. M.,

- w dniu 29 października 2008 r. H. M. złożyła oświadczenie o wystąpieniu z ww. spółki cywilnej, a zatem z dniem 29 października 2008 r. jedynymi wspólnikami pozostali J. S. i P. M.,

- w dniu 18 lipca 2009 r. skład osobowy wspólników powiększył się, gdyż do spółki przystąpili A. M. i K. M.,

- w dniu 20 lipca 2009 r. J. S. i P. M. złożyli oświadczenie o wystąpieniu ze spółki - od 20 lipca 2009 r. jedynymi wspólnikami (...) s.c. A. M. K. M. są A. M. i K. M..

Emisja gazu składowiskowego w 2013 r. osiągnęła poziom niezagrażający środowisku, a eksploatacja instalacji odgazowania była nierentowna z uwagi na systematycznie spadającą ilość biogazu oraz jego skład. Pismem z 19 listopada 2012 r. wspólnicy (...) poinformowali (...) sp. z o.o. w W., że w związku z wyczerpywaniem się złóż biogazu na zamkniętym składowisku odpadów komunalnych przy ul. (...) w M., systematycznie spadająca ilość oraz skład biogazu nie uzasadniają jego ekonomicznego wykorzystania, gdyż wydobycie stało się nierentowne, stąd wspólnicy s.c. podjęli decyzję o postawieniu w stan likwidacji spółki cywilnej (...) oraz o przystąpieniu z dniem 1 stycznia 2013 r. do demontażu elektrowni biogazowej oraz instalacji odgazowania. Jednocześnie wspólnicy (...) złożyli (...) sp. z o.o. w W. propozycję obsługiwania instalacji odgazowania od stycznia 2013 r. za opłatą w wysokości 6.000 zł miesięcznie, wskazując, że brak odpowiedzi na propozycję w terminie 14 dni będzie skutkować wypowiedzeniem umowy z 1 lipca 2002 r. zgodnie z § 15 pkt 1 tejże umowy na dzień 31 marca 2013 r. W załączeniu do pisma z 19 listopada 2012 r. przedstawiono zestawienie bieżących, średnich miesięcznych przychodów oraz kosztów utrzymywania elektrowni w okresie styczeń - sierpień 2012 r.

W dniu 1 marca 2013 r. (...) sp. z o.o. w W. zawarła z A. M. i K. M. - wspólnikami spółki cywilnej prowadzącymi działalność gospodarczą pod nazwą (...) S.C. A. M., K. M." z siedzibą w K. (zwani łącznie (...)), umowę nr (...), z uwagi na poniższe okoliczności:

- spółka cywilna (...) zajmująca się pozyskaniem i przetwarzania gazu ze składowiska w M., zmieniła nazwę na (...) S.C. A. M., K. M.",

- (...) prowadziła prace rekultywacyjne na składowisku w M., których niezbędnym elementem było wyposażenie w instalację do odprowadzania gazu składowiskowego oraz realizacja odgazowania składowiska,

- (...) prowadziło działalność w zakresie produkcji energii ze źródeł odnawialnych, w tym z gazu składowiskowego (...),

- (...) było właścicielem instalacji do ujmowania i energetycznego wykorzystywania gazu składowiskowego na składowisku w M. zwanej dalej Zakładem.

- (...) podjął decyzję dot. wypowiedzenia umowy na odgazowanie składowiska z uwagi na ekonomiczne przesłanki tej działalności,

- (...), pomimo spadającej ilości pozyskiwanego gazu składowiskowego, wyraził gotowość kontynuowania współpracy z (...) w zakresie ujmowania i energetycznego wykorzystywania gazu składowiskowego na składowisku w M. w zamian za dofinansowane ze strony (...).

W ramach obowiązków wynikających z umowy z 1 marca 2013 r., (...) zobowiązał się m.in. do prowadzenia odgazowania składowiska przez okres obowiązywania umowy z 1 marca 2013 r. (§ 1 pkt 1 umowy z 01.03.2013 r.), a (...) zobowiązał się płacić wynagrodzenie dla (...) w wysokości 3.000 zł netto miesięcznie, plus podatek VAT naliczony zgodnie z przepisami obowiązującymi w dniu jego naliczenia (§ 2 pkt 1 umowy z 01.03.2013 r.). W § 3 ust. 1 umowy z 1 marca 2013 r. postanowiono, że została ona zawarta na czas określony, do dnia 31 grudnia 2013 roku z możliwością zmiany terminu jej obowiązywania, przy czym wszelkie zmiany i uzupełnienia dotyczące umowy z 1 marca 2013 r. wymagały formy pisemnej pod rygorem nieważności.

W dniu 18 października 2013 r. wspólnicy (...) wystąpili do (...) sp. z o.o. w W. z informacją, że z dniem 31 grudnia 2013 r. zakończy działalność polegającą na odgazowaniu składowiska położonego w miejscowości M.. W piśmie z 25 października 2013 r. (...) sp. z o.o. w W. opierając się na postanowieniu § 15 umowy z dnia 1 lipca 2002 r. zaznaczyła, że niezbędne jest podjęcie rozmów w tej kwestii wskazując, jako osobę kontaktową w tym zakresie Pana S. D.. Dodatkowo w piśmie z dnia 14 listopada 2013 r. ponownie wskazano, że zakończenie rekultywacji składowiska odpadów w M. może nastąpić wyłącznie zgodnie z postanowieniami umowy z dnia 1 lipca 2002 r. Pismem z 20 listopada 2013 r. wspólnicy (...) zwrócili się do (...) sp. z o.o. w W. z prośbą o dalsze udzielenie dofinansowania rekultywacji składowiska odpadów w miejscowości M. z uwagi na fakt, że systematycznie spadająca ilość oraz skład biogazu nie uzasadniają jego ekonomicznego wykorzystania, a średni miesięczny dochód ze sprzedaży wyprodukowanej energii elektrycznej oraz świadectw pochodzenia nie tylko nie pokrywa kosztów utrzymania, a generuje straty średnio ok. 3.000zł. (...) sp. z o.o. w W. pismem z dnia 8 stycznia 2014 r. nie wyraziła zgody na dofinansowanie odgazowywania składowiska w M. w roku 2014 r. Pismem z dnia 20 stycznia 2014 r., wspólnicy (...) poinformowali (...) sp. z o.o. w W., że utrzymywana jest pełna sprawność urządzeń służących do rekultywacji składowiska odpadów . Pomimo wyrażenia w dniu 20 stycznia 2014 r. gotowości do dalszego wykonywania umowy z dnia 1 lipca 2002 r., pismem z dnia 24 lutego 2014 r. wspólnicy (...) poinformowali, że dalsza rekultywacja składowiska odpadów w miejscowości M. jest nieopłacalna ze względów ekonomicznych, w związku z tym wspólnicy (...) podjęli decyzję o likwidacji zakładu (elektrowni). Jednocześnie wskazali, że wypowiadają łączącą ich z powodem umowę z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia, a więc rozwiązanie umowy miałoby nastąpić z dniem 30 maja 2014 r. Z dniem 31 marca 2014 r. rozwiązano łączącą wspólników (...) z Gminą M. M. umowę o dzierżawę terenu przyległego do składowiska odpadów, stanowiącą zaplecze techniczne i sanitarne urządzeń wykorzystywanych do odgazowania składowiska. Pismem z dnia 5 marca 2014 r. (...) sp. z o.o. w W. wezwała wspólników (...) do dalszego prowadzenia procesu odgazowania wskazując, że w przypadku braku dokonania tych czynności, (...) sp. z o.o. w W. będzie dochodził roszczeń z tytułu kary umownej przewidzianej w § 15 ust. 4 umowy z dnia 1 lipca 2002 r.

(...) sp. z o.o. w W. przeprowadziła wizje lokalne w dniach 3 marca 2014 r., 14 marca 2014 r. oraz 18 marca 2014 r., które wykazały, że wspólnicy (...) nie przystąpili do dalszego wykonywania umowy, w związku z czym, pismem z 5 marca 2014 r. (...) sp. z o.o. w W. wezwał wspólników (...) do zapłaty kary umownej w kwocie 200.000 zł wskazując termin zapłaty na dzień 7 marca 2014 r. W dniu 7 marca 2014 r. odbyło się spotkanie stron umowy, w trakcie którego wskazano na niezgodność usunięcia urządzeń i przerwania odgazowania składowiska z postanowieniami umowy z dnia 1 lipca 2002 r., jak również doręczono wspólnikom (...) wysłane pocztą wezwanie do dalszego prowadzenia odgazowania wraz z wezwaniem o uiszczenie kary umownej w kwocie 200.000 zł, przy czym w piśmie z 10 marca 2014 r. (...) sp. z o.o. w W. wskazała, że łącząca strony umowa nie przewiduje możliwości przerywania procesu odgazowywania składowiska z jakiegokolwiek powodu, wzywając wspólników (...) do podjęcia procesu odgazowania składowiska w terminie do 12 marca 2014 r. W piśmie z 13 marca 2014 r. A. M. wskazał, że czynności nie mogą zostać podjęte z uwagi na brak gazu, tj. metanu.

(...) sp. z o.o. w W. pismem z 19 marca 2014 r., działając na podstawie § 20 ust. 1 umowy z dnia 1 lipca 2002 r., poinformowała wspólników (...), że rozwiązała w trybie natychmiastowym tę umowę oraz w trybie § 20 ust. 3 umowy wezwała wspólników (...) do zapłaty kary umownej w kwocie 100.000 zł. Pismem z dnia 20 marca 2014 r. (...) sp. z o.o. w W. złożyła pozwanemu A. M. oświadczenie o potrąceniu wierzytelności powódki wynikającej z nieopłaconej noty obciążeniowej z 8 marca 2014 r. (kara 200.000 zł) z wierzytelnością A. M. wynikającą z opiewającej na kwotę 63.714,60 zł faktury VAT nr (...) wystawionej na podstawie łączącej powoda i A. M. umowy z 5 marca 2014 r.

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego Sąd Okręgowy zważył, że powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd pierwszej instancji określił, że spór między stronami dotyczył charakteru umowy zawartej 1 marca 2013 r. i tego, w jakiej dacie umowa z 1 lipca 2002 r. uległa rozwiązaniu, a tym samym, czy powódka była uprawniona do naliczania kar umownych na podstawie umowy z 1 lipca 2002 r. z uwagi na zaprzestanie odgazowania składowiska przez pozwanych w marcu 2014 r.

Celem rozstrzygnięcia rozbieżności w zakresie interpretacji charakteru umowy zawartej 1 marca 2103 r., Sąd Okręgowy dokonał wykładni oświadczeń woli stron zawierających umowę w dniu 1 marca 2013 r.

W ocenie Sądu pierwszej instancji, mając na uwadze zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, umowę zawartą 1 marca 2013 r. należy traktować, jako aneks do umowy z 1 lipca 2002 r., na mocy którego określono czas obowiązywania (tj. datę rozwiązania a konkretnie harmonogram zamknięcia) umowy z 1 lipca 2002 r. na dzień 31 grudnia 2013 r., jak również ustalono, że powódka będzie dofinansowywać pozwanym proces odgazowania składowiska w M. do końca roku 2013 r. za kwotę w wysokości 3.000 zł miesięcznie. Za taką wykładnią oświadczeń stron przemawia w ocenie Sądu Okręgowego okoliczność, że pozwani z uwagi na wyczerpywanie się gazu (czego powódka miała świadomość) w dniu 19 listopada 2012 r. złożyli oświadczenie o wypowiedzeniu umowy z 1 lipca 2002 r. pod warunkiem zawieszającym, które miało wywołać skutek w przypadku braku otrzymania od powódki w określonym terminie informacji, co do propozycji pozwanych o dofinansowaniu odgazowania składowiska w M. (w przypadku braku odpowiedzi powódki umowa powinna rozwiązać się z dniem 31 marca 2013 r.), tymczasem przed upływem okresu wypowiedzenia, strony zawarły w dniu 1 marca 2013 r. umowę, w której uregulowano kwestię dofinansowania odgazowania składowiska, jak również wskazano termin obowiązku prowadzenia odgazowania składowiska w M. określając go na dzień 31 grudnia 2013 r. Następujące określenie zawarte w preambule umowy z 1 marca 2013 r. " (...) podjął decyzję dot. wypowiedzenia umowy na odgazowanie składowiska z uwagi na ekonomiczne przesłanki tej działalności" nie oznacza wypowiedzenia umowy z 1 lipca 2002 r., lecz świadczy o tym, że pozwani rozważali taką ewentualność w przypadku braku dofinansowania odgazowania składowiska przez powódkę, co potwierdza również to, że " strony, wyraziły wolę współpracy w zakresie pozyskiwania gazu składowiskowego", przy czym pozyskiwanie przez pozwanych gazu ze składowiska w M. uregulowane było dotychczas jedynie treścią umowy z 1 lipca 2002 r.

Sąd wskazał, że również z treści pisma pozwanych opatrzonego datą 19 października 2013 r. oraz próby rozwiązania umowy dzierżawy terenu przyległego do składowiska ze skutkiem na dzień 31 grudnia 2013 r. wynika, że z dniem 31 grudnia 2013 r. pozwani mieli zakończyć działalność polegającą na odgazowaniu składowiska wraz wykorzystaniem pozyskanego biogazu do produkcji energii elektrycznej na składowisku odpadów w M. przy ul. (...), która to działalność uregulowano w treści umowy z 1 lipca 2002 r., a zmodyfikowano jej warunki umową z 1 marca 2013 r. Niezależnie od powyższego, umowa z 1 lipca 2002 r. uległaby rozwiązaniu z dniem 31 grudnia 2013 r. także w przypadku, gdyby przyjąć, że umowa z 1 marca 2013 r. stanowiła harmonogram zamknięcia zakładu (elektrowni) - zgodnie z § 15 ust. 1 umowy z 1 lipca 2002 r., pozwani poinformowali powódkę o zamiarze zamknięcia zakładu pozyskiwania i przetwarzania gazy wysypiskowego trzy miesiące przed planowanym zamknięciem, przedstawiając na piśmie przesłanki takiej decyzji, tj. wyczerpywanie się gazu i nierentowność odgazowania składowiska, o czym z resztą powódka miała wiedzę. Sąd pierwszej instancji nadmienił również, że trudno jest mówić o braku wiedzy powoda, co do objętości złóż gazu, skoro przez 11 lat trwało jego nienaganne pozyskiwanie ze strony pozwanego, a działania powoda uwarunkowane są na celowe naliczenie niezasadnie kar umownych. Świadkowie S. D., J. B., A. K. pracownicy powoda wskazali, że umowę z dnia 1 lipca 2002 roku można było jedynie rozwiązać – płacąc kary, co pozostaje w sprzeczności z istotą kar umownych, a nadto zeznali, iż wiedziano o kończących się złożach gazu na wysypisku. Sąd uznał, że nie można przyjąć, że dłużnik będzie zobowiązany do zapłaty kary umownej także w sytuacji, gdy niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania jest spowodowane okolicznościami, za które odpowiedzialność ponosi wierzyciel. Kara umowna jest bowiem sankcją cywilnoprawną za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania przez dłużnika.

Sąd Okręgowy wskazał, że zgodnie z przepisem art. 483 § 1 k.c. można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna), zaś przepis art. 484 § 1 k.c. stanowi, że w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody, a żądanie odszkodowania przenoszącego wysokość zastrzeżonej kary nie jest dopuszczalne, chyba że strony inaczej postanowiły. Sąd pierwszej instancji uznał, że kara umowna wpisana jest w reżim odpowiedzialności odszkodowawczej, zatem stanowiąc ryczałtowe odszkodowanie za niewykonanie (niewłaściwe wykonanie) zobowiązania, nie powinna być oderwana od przesłanek odpowiedzialności kontraktowej. Dłużnik może się zwolnić od obowiązku zapłaty kary umownej, wykazując, że niewykonanie (nienależyte wykonanie) zobowiązania było następstwem okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności ( wyrok SN z dnia 16 stycznia 2013 r. w sprawie o sygn. akt II CSK 331/12), natomiast wierzyciel nie musi udowadniać, że wykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania nastąpiło na skutek okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność. Zgodnie bowiem z domniemaniem zawartym w art. 471 k.c. niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania następuje na skutek okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność, a zatem ciężar dowodu, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania nie zostało zawinione przez dłużnika, zostaje przerzucony na dłużnika (art. 6 k.c.)" [ wyrok SA w Szczecinie z 5 marca 2014 r., w sprawie o sygn. akt I ACa 947/13; wyrok SA w Szczecinie z 17 lipca 2014 r., sygn. akt I Aca 234/14, LEX nr 1527215].

Sąd Okręgowy uznał ostatecznie, że kara umowna może być zastrzeżona w kontrakcie zarówno za zwłokę, jak i tzw. opóźnienie proste, polegające na niespełnieniu świadczenia w oznaczonym terminie. Podkreślił jednak, że „obowiązek zapłaty kary umownej” powstaje wówczas, gdy naruszenie zobowiązania powstało na skutek okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność.

Sąd Okręgowy podkreślił także, że z uwagi na ustalenie przez strony, że prowadzenie przez pozwanych odgazowania składowiska ma trwać do 31 grudnia 2013 r., nie sposób przyjąć, że zaprzestanie przez pozwanych odgazowania składowiska w roku 2014 r. stanowiło rażące naruszenie postanowień umowy z 1 lipca 2002 r., skoro umowa ta uległa rozwiązaniu z dniem 31 grudnia 2013 r. i już tylko tej podstawie roszczenie powódki o zapłatę kar umownych w kwocie 236.285,40 zł, naliczonych na podstawie § 15 ust. 5 oraz § 20 ust. 3 umowy zawartej 1 lipca 2002 r., należało oddalić, o czym w następstwie orzekł w pkt I sentencji.

Ponadto Sąd pierwszej instancji wskazał, że trudno jest mówić o nieuzasadnionym zaprzestaniu wydobycia – skoro jak ustalono w toku postępowania gazu do wydobycia już nie było, a dalsze pozyskiwanie nie było ekonomicznie uzasadnione o czym świadczy dotowanie przez powoda pozwanych w końcowej fazie odzysku gazu wysypiskowego.

Sąd Okręgowy zaznaczył na marginesie, że nawet gdyby przyjąć, że umowa z 1 lipca 2002 r. nie uległa rozwiązaniu z dniem 31 grudnia 2013 r. to, w ocenie Sądu, powództwo również należałoby oddalić, gdyż pozwani skutecznie wykazali, że rzekomo nienależyte wykonanie przez nich zobowiązania polegające na zaprzestaniu odgazowania składowiska przed 31 maja 2014 r. (z tą datą umowa z 1 lipca 2002 r., wskutek złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu, uległaby rozwiązaniu, gdyby przyjąć, że umowa z 1 marca 2013 r. nie modyfikowała okresu obowiązywania umowy z 1 lipca 2002 r.), nastąpiło na skutek okoliczności niezawinionych przez pozwanych – skończenie pokładów gazu, a ponadto powód nie udowodnił przesłanek aktualizujących odpowiedzialność z art. 471 k.c. Zarówno z zeznań świadków, jak i twierdzeń samych stron, w ocenie Sądu Okręgowego wynika, że gaz pozyskiwany przez pozwanych ze składowiska ulegał wyczerpaniu, co było zgłaszane przez pozwanych, a dalsze prowadzenie działalności w postaci odgazowania składowiska nie znajdowało uzasadnienia ekonomicznego, ani środowiskowego (wydobywające się ilości gazu nie były szkodliwe dla otoczenia, co potwierdza przedłożony przez pozwanych raport z kwietnia 2014 r.), a obecnie na wysypisku nie są już prowadzone żadne prace związane z odgazowywaniem, po tym jak z wysypiska „zeszli” pozwani. Na podstawie powyższych wskazań Sąd Okręgowy przyjął, że trudno jest uznać, iż pozwani naruszyli obowiązek zaprzestania wydobycia gazu wysypiskowego ze swej winy, a de facto zakończyli prowadzenie eksploracji z uwagi na zużycie całkowite pokładów gazowych. Obciążenie zatem pozwanych koniecznością poniesienia kar umownych za rzekomo nieuzasadnione zamknięcie zakładu i wstrzymanie wydobycia gazu na tle bliżej nie wykazanych przez stronę czynną rażących naruszeń umowy wobec faktu braku gazu na wysypisku, zdaniem sądu jest niezasadne i zmierza do naszycia prawa.

O kosztach procesu w pkt II wyroku Sąd Okręgowy orzekł natomiast na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i art. 108 § 1 k.p.c. Zważywszy, że pozwani wygrali sprawę w całości, Sąd pierwszej instancji obciążył powódkę w całości kosztami procesu, szczegółowe rozliczenie kosztów postępowania pozostawiając referendarzowi na podstawie art. 108 § 1 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód zaskarżając orzeczenie w części i zarzucił Sądowi Okręgowemu naruszenie:

1)  prawa materialnego tj. art. 483 § 1 oraz art. 471 k.c. i art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na obciążeniu powoda ciężarem dowodu w zakresie wykazania winy pozwanego i związku przyczynowego pomiędzy nienależytym wykonaniem umowy a poniesioną szkodą w sytuacji, gdy prawidłowa wykładnia wskazanych przepisów nakłada na powoda jedynie obowiązek udowodnienia nienależytego wykonania przedmiotu umowy i tym samym zaistniały przesłanki do naliczenia kar umownych zgodnie z umową z dnia 1 lipca 2002 rok;

1)  prawa materialnego tj. art. 65 §2 k.c. przez błędną wykładnię:

a)  §15 łączącej strony Umowy z dnia 1 lipca 2002 r., z pominięciem reguł interpretacyjnych wynikających z art. 65 §2 k.c. i uznanie, że podstawą zaprzestania realizacji przez pozwanego przedmiotu umowy był brak gazu i możliwość zaprzestania wykonywania umowy przez pozwanych bez zastosowania procedury o pozwalającej na zaprzestanie odgazowywania i wykazania potrzeby dalszego odgazowania składowiska,

b)  §15 umowy z dnia 1 lipca 2012 r. przez jego niezastosowanie i w rezultacie uznanie, że powód nie miał podstaw prawnych do wystąpienia z roszczeniem o zapłatę kary umownej na skutek nienależytego wykonania przez pozwanego przedmiotu umowy w szczególności jednostronnego zaprzestania przez pozwanych czynności odgazowania;

3)  prawa materialnego tj. art . 65 §2 k.c. przez błędną wykładnię zapisów umowy z dnia 1 marca 2013 jako harmonogramu zamknięcia składowiska., z pominięciem reguł interpretacyjnych wynikających z art. 65 § 2 k.c. i uznanie, że powyższa umowa zwalniała pozwanych z odgazowania po dniu 31 stycznia 2013 roku bez zastosowania procedury pozwalającej na zaprzestanie odgazowywania i wykazania potrzeby dalszego odgazowania składowiska zgodnie z zapisami umowy z dnia 1 lipca 2002 roku;

2)  prawa procesowego tj. art. 230 k.p.c. polegające na bezpodstawnym uznaniu, iż powód nie udowodnił okoliczności uzasadniających naliczenie kar umownych i winy wykonawcy w zaprzestaniu odgazowania bez poinformowania powoda o przyczynach zaprzestania wykonywania umowy i zaprzestaniu odgazowania składowiska;

3)  prawa procesowego tj. art. 229 k.p.c. poprzez nieuwzględnienie przez Sąd faktów przyznanych przez pozwanego, w tym oświadczeń dotyczących przyczyn zaprzestania odgazowywania składowiska;

4)  prawa procesowego tj. art. 227 k.p.c. w zw. z art. 162 k.p.c. poprzez odmowę przesłuchania strony powodowej na okoliczność wyjaśnienia przyczyn naliczenia kar umownych, co mogło w znacznym stopniu przyczynić się do wyjaśnienia istoty przedmiotu sporu i do prawidłowego jej zrozumienia przez Sąd, a w konsekwencji przyczynić się do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy;

5)  nierozpoznanie istoty sprawy w zakresie niezbędnym do dokonania prawidłowej oceny nienależytego wykonania przez pozwanego przedmiotu umowy od wykonania czynności niezbędnych do zakończenia odgazowywania składowiska;

6)  prawa procesowego tj. art. 233 §1 k.p.c. poprzez dokonanie ustaleń sprzecznych z zebranym w sprawie materiałem dowodowym, w zakresie zapisów umowy z dnia 1 lipca 2002 roku oraz umowy z dnia 1 marca 2013 roku, podczas gdy przedstawiony zakres umów nie był tożsamy a umowa z dnia 1 marca 2013 roku dotyczyła jedynie dofinansowywania realizacji umowy z dnia 1 lipca 2012 roku przez pozwanego i nie mogła stanowić jak przyjął to Sąd Okręgowy harmonogramu zamknięcia składowiska.

Na podstawie powyższych zarzutów powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez uwzględnienie powództwa w całości i zasądzenie od pozwanego na rzecz Powodowej spółki kwoty 236 285, 40 zł z odsetkami ustawowymi wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od poniższych kwot:

- 136.285,40 zł od dnia 08 marca 2014 r. do dnia zapłaty,

- 100.000 zł od dnia 03 kwietnia 2014 r. do dnia zapłaty,

wraz z kosztami postępowania wg norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 7.200 zł i kosztów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda także kosztów procesu w drugiej instancji, według norm przepisanych.

Ewentualnie powód wniósł o uchylenie wyroku Sądu pierwszej instancji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania i pozostawienie temu Sądowi rozstrzygnięcia o kosztach procesu.

W odpowiedzi na apelację powoda, pozwany K. M. wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Na rozprawie w dniu 13 grudnia 2017 r. pozwany A. M. wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Wyrok Sądu I instancji jest słuszny, jednakże z innych przyczyn, niż wskazano w jego uzasadnieniu.

Sąd I instancji poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, które Sąd Apelacyjny podziela i uznaje za swoje, co przesądza o niezasadności zawartego w apelacji zarzutu naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c.

Sąd Apelacyjny dokonał natomiast odmiennej wykładni umowy z dnia 1 marca 2013r. zawartej pomiędzy (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. a A. M. i K. M. (k.24-28), w rezultacie przyjmując, że była to nowa umowa zawarta w miejsce dotychczasowo obowiązującej umowy z dnia 1 lipca 2002r.

Do takiego wniosku prowadzi przede wszystkim analiza treści samej umowy z dnia 1 marca 2013r., jak również okoliczności towarzyszących jej zawarciu.

Zgodnie z art. 65 § 1 k.c. oświadczenia woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których zostało złożone, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje. Z § 2 powyższego przepisu wynika, że w umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu. W orzecznictwie przyjmuje się, że w oparciu o powyższy przepis należy przyjąć tzw kombinowaną metodę wykładni (np. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 1995r., III CZP 66/95, OSNC 1995 Nr 5 poz. 168). Ta metoda wykładni przyznaje pierwszeństwo - w wypadku oświadczeń woli składanych innej osobie - temu znaczeniu oświadczenia woli, które rzeczywiście nadały mu strony w chwili jego złożenia (subiektywny wzorzec wykładni). To, jak strony składając oświadczenie woli, je rozumiały można wykazywać zarówno za pomocą dowodu z przesłuchania stron, jak i innych środków dowodowych. Gdy okaże się, że strony różnie rozumiały treść złożonego oświadczenia woli, to za prawnie wiążące należy uznać znaczenie oświadczenia woli ustalone według wzorca obiektywnego. W jego ramach właściwy dla prawa sens oświadczenia woli ustala się tak, jak adresat oświadczenia sens ten rozumiał i rozumieć powinien, przy czym wiążące jest rozumienie oświadczenie woli, będące wynikiem starannych zabiegów interpretacyjnych adresata. Ustalając to znaczenie oświadczenia woli należy zacząć od sensu wynikającego z reguł językowych, z tym, że przede wszystkim należy uwzględnić zasady, zwroty i zwyczaje językowe używane w środowisku, do którego należą strony, a dopiero potem ogólne reguły językowe. Trzeba jednak przy tym mieć na uwadze nie tylko interpretowany zwrot, ale także jego kontekst. Dlatego nie można przyjąć takiego znaczenia interpretowanego zwrotu, który pozostawałby w sprzeczności z pozostałymi składnikami wypowiedzi. Kłóciłoby się to bowiem z założeniem o racjonalnym działaniu uczestników obrotu prawnego. Przy wykładni oświadczenia woli należy - poza kontekstem językowym - brać pod uwagę także okoliczności złożenia oświadczenia woli np. przebieg negocjacji, dotychczasowe doświadczenie stron, ich status. Niezależnie od tego z art. 65 § 2 k.c. wynika nakaz kierowania się przy wykładni umowy jej celem. Nie jest konieczne, aby był to cel uzgodniony przez strony, wystarczy cel zamierzony przez jedną stronę, który jest wiadomy drugiej. Wątpliwości interpretacyjne, niedające się usunąć za pomocą ogólnych reguł wykładni oświadczeń woli powinny być rozstrzygane na niekorzyść strony, która zredagowała tekst wywołujący wątpliwości.

W niniejszym przypadku strony nadawały odmienne znaczenie faktowi podpisania umowy z dnia 13 marca 2013r. Powód prezentował pogląd, że winna być ona traktowana jako aneks do umowy z 2002r. przyznający pozwanym dodatkowo - do końca 2013r. - wynagrodzenie miesięczne w kwocie 3000 zł. Powód wskazał w pozwie, że „przedmiotowa umowa nie zawierała wszystkich essentialia negotii oraz traktowana była jako dodatkowe porozumienie stron”. Wskazał również, że umowa z dnia 1 lipca 2002r. została aneksowana w związku z sygnałami pozwanych, co do wyczerpywania zasobów metanu przetwarzanego na energię elektryczną. W konsekwencji pozostałe zapisy umowy z 2002r. pozostały bez zmian, w tym przede wszystkim, zapisy dotyczące rozwiązania umowy, jak również kar umownych. Pozwani natomiast twierdzili, że z uwagi na spadek ilości gazu strony podjęły decyzję o zawarciu, w miejsce obowiązującej umowy, nowej umowy o odpłatnej usłudze odgazowania składowiska.

Brak jednomyślności stron co do rozumienia treści umowy powoduje, że winno się dokonać jej interpretacji w drodze wykładni obiektywnej.

W orzecznictwie przyjmuje się, że sens oświadczeń woli ujawnionych w formie pisemnej, ustala się, przyjmując za podstawę wykładni przede wszystkim tekst dokumentu (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 1995r., III CZP 66/95, OSNC 1995, nr 12, poz. 168). Zasady tłumaczenia umów określone przepisem art. 65 § 2 k.c. znajdują zastosowanie w odniesieniu do umów sporządzanych na piśmie tylko wówczas, gdy sformułowania dokumentu są na tyle niejasne, że mogą budzić wątpliwości co do zamiaru stron zawierających umowę.

Jak wskazano powyżej za podstawę wykładni należy przyjąć tekst dokumentu i językowe reguły znaczeniowe. Wykładni poszczególnych wyrażeń należy przy tym dokonać z uwzględnieniem całego kontekstu oraz związków treściowych występujących pomiędzy postanowieniami zawartymi w tekście, a zatem nie można przyjąć takiego znaczenia interpretowanego zwrotu, który pozostawałby w sprzeczności z pozostałymi składnikami wypowiedzi zawartymi w tekście umowy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 kwietnia 2009r., IV CSK 558/08, LEX nr 512966).

Celem dokonania wykładni umowy z dnia 13 lipca 2013r. należy mieć na względzie również treść umowy z 2002r., która została zawarta pomiędzy poprzednikiem prawnym powoda (t.j. (...) oraz wspólnikami spółki cywilnej (...) w składzie: J. S., H. M. i K. W.. Na mocy powyższej umowy udostępniono wspólnikom H. na czas prowadzonej rekultywacji teren wysypiska w M. przy ul. (...), na zasadzie wyłączności w zakresie niezbędnym do budowy i uruchomienia przez wspólników (...) s.c. zakładu pozyskiwania gazu wysypiskowego oraz przetwarzania go na energię elektryczną. (...) s.c. zobowiązali się wybudować cały zakład pozyskiwania gazu łącznie ze studniami gazowymi, liniami przesyłowymi oraz przyłączami do nabywców energii elektrycznej ze środków własnych, w terminie do końca sierpnia 2002r., przy czym budowa zakładu oraz studni i linii przesyłowych musiała uwzględniać dokumentację techniczną dotyczącą rekultywacji wysypiska i zakończenia jej, zgodnie z dokumentacją posiadaną przez (...) w W. (§ 6). (...) s.c. zobowiązała się zapewnić oprócz technicznego wykonania odwiertów, także wykorzystanie do celów energetyki niekonwencjonalnej pozyskanego gazu (§3). Zgodnie z § 19 zysk ze sprzedaży gazu energii elektrycznej i ewentualnie energii cieplnej z zakładu pozyskiwania i przetwarzania gazu wysypiskowego miał przypadać spółce (...).

Podsumowując - na mocy powyższej umowy H. zobowiązał się do nieodpłatnego pozyskiwania gazu ze składowiska odpadów komunalnych za pomocą wybudowanego przez siebie zakładu, do wykorzystania pozyskanego gazu do celów energetyki niekonwencjonalnej, w zamian mógł zachować zysk ze sprzedaży energii elektrycznej i ewentualnie energii cieplnej.

Sąd Apelacyjny uznał, że zawarta umowa stanowiła umowę o świadczenie usług, zgodnie z art. 750 k.c. Mimo, że spółka (...) zobowiązała się wybudować zakład pozyskiwania gazu, który następnie miał być wykorzystywany do celów energetyki cieplnej, to był to jedynie sposób wykonywania zleconego odgazowania wysypiska, zaś zakład nadal miał stanowić własność pozwanego. Z tych względów powyższa umowa nie może zostać zakwalifikowana jako umowa o dzieło, gdyż umowa o dzieło, to umowa o pewien określony rezultat pracy i umiejętności ludzkich. Dlatego też celem tej umowy nie jest samo wykonywanie umówionych czynności, lecz wytworzenie dzieła, czyli osiągnięcie konkretnego, indywidualnie oznaczonego rezultatu, który musi mieć charakter samoistny i być ucieleśniony, czyli przybrać określoną postać w świecie zjawisk zewnętrznych. Rezultat ten musi być obiektywnie osiągalny i pewny, a przy tym sprawdzalny, czyli zdatny do poddania sprawdzianowi na istnienie wad fizycznych i prawnych. Jeżeli natomiast czynności wykonywane w ramach łączącej strony umowy do konkretnego, indywidualnie oznaczonego rezultatu nie prowadzą, możemy mówić jedynie o świadczeniu usług, do których stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu.

Podobny charakter ma umowa z dnia 1 marca 2013r. Jak wynika z jej preambuły, (...) podjął decyzję dotyczącą wypowiedzenia umowy na odgazowanie składowiska z uwagi na ekonomiczne przesłanki tej działalności. Pomimo spadającej ilości pozyskiwanego gazu składowiskowego (...) wyraził gotowość kontynuowania współpracy z (...) w zakresie ujmowania i energetycznego wykorzystywania gazu składowiskowego na składowisku w M. w zamian za dofinansowane ze strony (...). Świadczy to o intencjach stron - powód zamierzał wypowiedzieć dotychczasową umowę, ale tego formalnie nie zrobił (nie spełnił bowiem wymogów zawartych w § 15 umowy), zaś strony zdecydowały się kontynuować współpracę na nowych warunkach, wsród których najistotniejsze było ustalenie wynagrodzenia za świadczone usługi oraz określenia terminu obowiązywania umowy.

Na mocy powyższej umowy (...) zobowiązał się do następujących czynności: dokonywania odgazowania składowiska przez okres obowiązywania niniejszej umowy, prowadzenia na własny koszt badań, pomiarów i analiz określonych w przepisach prawa dotyczących monitoringu składowisk odpadów oraz w załączniku nr 1 do umowy i dostarczania ich do (...) wraz z informacją o ilości wyprodukowanej energii elektrycznej wytworzonej z pozyskanego gazu, w terminie 14 dni po zakończeniu każdego miesiąca oraz nieodpłatnego udostępnienia części instalacji przetwarzania gazu składowiskowego w celu umożliwienia wykonania badań parametrów gazu składowiskowego (§ 1). Z tytułu wykonywania obowiązku odgazowania składowiska, (...) zobowiązało się płacić wynagrodzenie dla (...) w wysokości 3 000 zł netto miesięcznie plus podatek VAT (§ 2). Umowa została zawarta na czas określony do dnia 31 grudnia 2013r. (§ 3).

Analiza treści powyższych zapisów prowadzi do wniosku, że strony zawarły umowę na czas oznaczony, dotyczącą przede wszystkim odpłatnego pozyskiwania gazu składowiskowego. W sposób kompleksowy uregulowano obowiązki stron (§ 1 i 2), sposób jej rozwiązania i wypowiedzenia (§ 3 ust. 2 i 3), szczegóły dotyczące jej wykonywania (§ 4,5 i 6), zawarto klauzulę prorogacyjną (§ 7 ust. 1), uregulowano kwestię przeniesienia praw i obowiązków (§ 7 ust. 2), ustalono, że wszelkie zmiany i uzupełnienia dotyczące niniejszej umowy wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności (§ 7 ust. 3).

Podkreślenia wymaga, że przedmiot umowy z 2013r. był odmienny niż w umowie z 2002r. W pierwszej umowie H. zobowiązał się do wybudowania zakładu pozyskiwania gazu oraz do odgazowania wysypiska, natomiast w drugiej umowie jedynie do dokonywania czynności odgazowania, co jest logiczną konsekwencją tego, że zakład został już wybudowany i funkcjonował. Kompleksowość zawartych uregulowań świadczy o tym, że umowa z 2013r. stanowiła nową umowę zawartą w miejsce umowy z 2002r., nie zaś aneks do niej. Niezasadne jest twierdzenie powoda, że umowa z 2013r. nie zawierała przedmiotowo istotnych elementów umowy (essentialia negotii), czyli takich składników treści umowy, które określają jej typ i charakter, bez których nie można dokonać czynności prawnej. W umowie określono, że pozwani będą wykonywali odpłatną czynność odgazowania na składowisku w M., prowadzili na własny koszt badania, zobowiązali się oni również do prowadzenia na własny koszt pomiarów i analiz określonych w przepisach prawa dotyczących monitoringu składowisk odpadów oraz nieodpłatnego udostępnienia części instalacji przetwarzania gazu składowiskowego w celu umożliwienia wykonania badań parametrów gazu składowiskowego. Przedmiotem umowy była więc przede wszystkim określona czynność faktyczna (odgazowanie), za którą powód zobowiązał się uiszczać wynagrodzenie. Była to umowa o świadczenie usług nie uregulowana w odrębnych przepisach. Potrzeba zawarcia nowej umowy wynikała ze zmiany sytuacji na wysypisku. Jak wynika z zebranego materiału dowodowego w sposób znaczący zmniejszyła się ilość gazu i działalność stała się dla pozwanych nieopłacalna. Zawierając nową umowę strony nie przewidziały trybu zamknięcia zakładu takiego jak w umowie z 2002r., nie umieszczono również zapisów dotyczących kar umownych. Świadczy to o uwzględnieniu nowej sytuacji faktycznej, z których głównym elementem było wyczerpywanie się złóż biogazu.

W ten sposób należy dojść do wniosku, że umowa z dnia 13 lipca 2013r wygasła z dniem 31 grudnia 2013r. wobec upływu terminu jej obowiązywania.

Istotne jest również, że w dniu 18 października 2013 r. wspólnicy (...) wystąpili do (...) sp. z o.o. w W. z informacją, że z dniem 31 grudnia 2013 r. zakończą działalność polegającą na odgazowaniu składowiska położonego w miejscowości M.. Pismem z 20 listopada 2013 r. wspólnicy (...) zwrócili się do powoda z prośbą o dalsze udzielenie dofinansowania rekultywacji składowiska odpadów w miejscowości M. z uwagi na fakt, że systematycznie spadająca ilość oraz skład biogazu nie uzasadniają jego ekonomicznego wykorzystania, a średni miesięczny dochód ze sprzedaży wyprodukowanej energii elektrycznej oraz świadectw pochodzenia nie tylko nie pokrywa kosztów utrzymania, a generuje straty średnio ok. 3.000 zł. (...) pismem z dnia 8 stycznia 2014 r. nie wyraziła zgody na dofinansowanie odgazowywania składowiska w M. w roku 2014 r. Pomimo wyrażenia w dniu 20 stycznia 2014 r. gotowości do dalszego wykonywania umowy z dnia 1 lipca 2002 r., pismem z dnia 24 lutego 2014 r. pozwani poinformowali, że dalsza rekultywacja składowiska odpadów w miejscowości M. jest nieopłacalna ze względów ekonomicznych, w związku z tym wspólnicy (...) podjęli decyzję o likwidacji zakładu (elektrowni). Jednocześnie wskazali, że wypowiadają łączącą ich z powodem umowę z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia, a więc rozwiązanie umowy miałoby nastąpić z dniem 30 maja 2014 r. Czynności te nie mogły odnieść skutku prawnego. Umowa uprzednio wygasła, nie doszło natomiast do zawarcia nowej, nawet w sposób dorozumiany. Podobnie bezskuteczne było rozwiązanie umowy w trybie natychmiastowym przez powoda. Z tych względów powód nie miał żadnych podstaw by obciążyć pozwanych karami umownymi. Jak wskazano pozwani nie mieli obowiązku odgazowania wysypiska po dniu 31 grudnia 2013r., umowa z 2002r. przewidująca kary umowne już pomiędzy stronami nie obowiązywała, zaś nowa umowa kar umownych nie regulowała, stąd oddalenie powództwa było słuszne.

W ocenie Sądu Apelacyjnego nie było podstaw do badania czy po dniu 1 marca 2013r., pozwani należycie wykonywali umowę z 2002r. Tym samym Sąd I instancji nie naruszył przepisów art. 483 § 1 w zw. z art. 471 k.c. oraz art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c., jak również art. 230 k.p.c., art. 229 k.p.c., art. 227 k.p.c. w zw. z art. 162 k.p.c.

Z tych względów apelacja powoda jako bezzasadna podlegała oddaleniu na mocy art. 385 k.p.c.

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego oparto na podstawie art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Wynagrodzenie pełnomocników pozwanych ustalono na mocy § 10 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015r. poz. 1804 ze zm.).