Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 marca 2018 roku

Sąd Rejonowy Szczecin - Centrum w Szczecinie, w V Wydziale Karnym:

w składzie:

Przewodniczący: Joanna Kasicka

Protokolant: Hanna Zielska

przy udziale prokuratora Prokuratury Rejonowej Szczecin – Niebuszewo w Szczecinie – Moniki Barbaszyńskiej

po rozpoznaniu na rozprawie w dniach: 14.02.2017 r., 12.04.2017 r., 28.06.2017 r., 4.10.2017 r., 6.12.2017 r., 22.02.2018 r.

sprawy

1. C. B. (1)

córki H. i B. z domu J.

urodzonej (...) roku w S.

2. I. M.

córki J. i A. z domu K.

urodzonej (...) w P.

oskarżonych o to , że:

od 01.12.2014 r. do 21.01.2015 r. w S. - w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, działając w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, działając wspólnie i w porozumieniu, usiłowały doprowadzić do niekorzystnego rozporządzenia mieniem Zakład Ubezpieczeń Społecznych w S. w kwocie 17 836,90 zł, w ten sposób, iż po fikcyjnym zatrudnieniu I. M. w firmie (...) - (...), z wynagrodzeniem 7 244,24 zł - I. M. złożyła wniosek o wypłatę zasiłku chorobowego, wprowadzając w błąd ZUS, co do zatrudnienia i podstawy wymiaru składki - lecz zamierzonego celu nie osiągnęły - ze względu na wydanie przez ZUS decyzji nr (...) o niepodleganiu I. M. ubezpieczeniu społecznemu,

tj. o czyn z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk.

I.  C. B. (1) i I. M. uznaje za winne popełnienia zarzucanego im czynu i za przestępstwo to, na podstawie art.14§1 kk w zw. z art. 286§1 kk, przy zastosowaniu art. 37a kk wymierza C. B. (1) karę grzywny w wysokości 150 (stu pięćdziesięciu) stawek dziennych po 10 (dziesięć) złotych każda, a I. M. karę grzywny w wysokości 300 (trzystu) stawek dziennych po 10 (dziesięć) złotych każda

II.  na podstawie art.627 kpk i art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych zasądza od oskarżonych na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe w części wywołanej sprawą każdej z nich, w tym od C. B. (1) 150 (sto pięćdziesiąt) złotych opłaty, a od I. M. 300 (trzysta) złotych opłaty.

VK 1289/16

UZASADNIENIE

Od sierpnia 2014 r. I. M. nieodpłatnie wynajmowała pokój w mieszkaniu C. B. (1). W zamian za to wymieniona pomagała C. B. (1) w prowadzeniu gospodarstwa domowego a nadto dotrzymywała towarzystwa matce C. B. (1), gdy sama C. B. (1) była w pracy. Dopiero w dniu 1 grudnia 2014 r. oskarżone podpisały umowę, której przedmiotem był wynajem tego właśnie pokoju. Nadto podpisały umowę o pracę, na podstawie której I. M. była zobowiązana do wykonania na rzecz C. B. (1) pracy polegającej na sprzątaniu, gotowaniu, prasowaniu, robieniu zakupów, utrzymaniu ogrodu, a także dotrzymywaniu towarzystwa matce C. B. (1) i robieniu jej dwa razy dziennie zastrzyków z insuliny pomimo, że nie posiadała do tego żadnych kwalifikacji ani też doświadczenia, albowiem ma wykształcenie podstawowe, a w przeszłości tj. w latach 1979-1982 r. pracowała w kopalni soli. Za pracę tą, zgodnie z umową, I. M. miała otrzymywać wynagrodzenie w wysokości 7797,63 zł. brutto. C. B. (1) nie mogła sama wykonywać obowiązków powierzonych I. M., albowiem w tym czasie wykonywała pracę zarobkową pod szyldem Indywidualna Praktyka Położnicza C. B. (2) C., która przynosiła jej dochód w wysokości 5500 zł. netto w stosunku miesięcznym. C. B. (1) zgłosiła swojego pracownika do ubezpieczeń społecznych od dnia 1 grudnia 2014 r. i uregulowała składki na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Natomiast nie skierowała swojego pracownika na obowiązkowe badania lekarskie stwierdzające jej zdolność do podjęcia pracy na tym stanowisku i nie skierowała jej na obowiązkowe szkolenie w zakresie BHP.

Po upływie 51 dni od zawarcia pisemnej umowy tj. od dnia 21 stycznia 2015 r., I. M. zaczęła nieprzerwanie korzystać ze zwolnień lekarskich i złożyła wniosek o wypłatę świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

Decyzją nr (...) z dnia 7.05.2015 r. (...) Oddział w S. wyłączył I. M. z ubezpieczeń społecznych jako pracownika C. B. (1) z uwagi na pozorność zatrudnienia.

Mając na uwadze, że niezdolność do pracy I. M. nie powstała w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego, decyzją z dnia 21.05.2015 r. (...) Oddział w S. odmówił w/w prawa do zasiłku chorobowego za okres nieprzerwanej niezdolności do pracy od dnia 4.02.2015 r.

Oskarżone nie odwołały się od decyzji z dnia 7.05.2015 r., natomiast zaskarżyły do Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie decyzję z dnia 21.05.2015 r.

W sytuacji, gdyby ZUS nie wydał decyzji odmownej z dnia 21.05.2015 r., to I. M. otrzymałaby łącznie 28005,60 zł. tytułem zasiłku chorobowego.

dowód: zeznania A. T. k.8-13, 261-263

zeznania J. S. k.24-25, 263-264

zeznania D. Ł. k.100-101, 264

zeznania J. B. k.305

zeznania M. B. (2) k.305-306

pisemne zawiadomienie o przestępstwie k.1

kopia decyzji z dnia 21.05.2015 r. k.2-3

kopia decyzji z dnia 7.05.2015 r. k.4-6, 58-60

kopia kwestionariusza osobowego k.40-42

kopia umowy o pracę k.43

W roku 2014 C. B. (1) osiągnęła dochód w wysokości 7075, 12 zł.

dowód: zeznanie podatkowe PIT-36 wraz z załącznikiem PIT/B za 2014 r. k.294

C. B. (1) nie cierpi na chorobę psychiczną. W okresie zarzucanego jej czynu nie miał z przyczyn chorobowych zniesionej, ani znacznie ograniczonej zdolności rozpoznawania znaczenia czynu i kierowania swoim postępowaniem (warunki art.31§1 i 2 kk nie zachodzą). Cierpi natomiast na zaburzenia lękowo – depresyjne.

dowód: opinia sądowo – psychiatryczna k.206-209

C. B. (1) prowadzi własną działalność gospodarczą z czego aktualnie osiąga dochód w wysokości 6000 zł. brutto w stosunku miesięcznym. Oskarżona ma wykształcenie średnie i jest położną. C. B. (1) ma na utrzymaniu dwoje dzieci.

Oskarżona nie była dotychczas karana sądownie.

dowód: dane osobopoznawcze k.246

dane o karalności k.309

C. B. (1) przesłuchana w charakterze podejrzanej w postępowaniu przygotowawczym nie przyznała się do popełnienia zarzucanego jej czynu i skorzystała z prawa do odmowy składania wyjaśnień.

Przesłuchana przed sądem oskarżona nie przyznała się do popełnienia zarzucanego jej czynu i skorzystała z prawa do odmowy składania wyjaśnień.

/wyjaśnienia C. B. (1) k.180-181, 247/

I. M. nie ma osób, które byłyby na jej utrzymaniu. Oskarżona aktualnie utrzymuje się z renty chorobowej w wysokości 600 zł.

I. M. nie była dotychczas karana sądownie.

dowód: dane osobopoznawcze k.246

dane o karalności k.308

I. M. przesłuchana w charakterze podejrzanej w postępowaniu przygotowawczym nie przyznała się do popełnienia zarzucanego jej czynu i skorzystała z prawa do odmowy składania wyjaśnień.

W toku postępowania sądowego oskarżona nie przyznała się do popełnienia zarzucanego jej czynu i skorzystała z prawa do odmowy składania wyjaśnień.

/wyjaśnienia I. M. k.185-186, 247/

Stan faktyczny w niniejszej sprawie sąd ustalił przede wszystkim w oparciu o zeznania A. T., zeznania J. S., zeznania D. Ł. oraz o zeznania J. B. i M. B. (2), a także w oparciu o dowody z dokumentów w postaci pisemnego zawiadomienia o przestępstwie, kopii decyzji z dnia 21.05.2015 r., kopii decyzji z dnia 7.05.2015 r., kopii kwestionariusza osobowego, kopii umowy o pracę, opinię sądowo – psychiatryczną, dane osobopoznawcze, dane o karalności.

Wszystkie te dowody są zbieżne ze sobą, wzajemnie się uzupełniają i tworzą logiczną całość. Na ich podstawie można odtworzyć przebieg zdarzenia.

Zdaniem Sądu Rejonowego w niniejszej sprawie na wiarę w pełni zasługują zeznania A. T., J. S. i D. Ł., J. B. i M. B. (2), które są stanowcze, konsekwentne, logiczne i korespondują z pozostałym dokumentarnym materiałem dowodowym. Na istnienie okoliczności podważających wiarygodność tych świadków nie wskazywały również same oskarżone ani ich obrońca.

To na podstawie zeznań tych świadków sąd ustalił, że C. B. (1) zatrudniła I. M., ale za wynagrodzeniem wyższym niż jej własne lub choćby jemu równoważne. Praca niewykwalifikowanej pomocy domowej została przez nią wyceniona w sposób znacząco odbiegający od powszechnie przyjętych standardów. Co więcej, praca niewykwalifikowanej pomocy domowej została przez nią wyceniona na wyższą kwotę niż jej własna praca pielęgniarki dyplomowanej. Przy czym w okresie pomiędzy sierpniem 2014 r. (kiedy to I. M. wynajęła pokój u C. B. (1)) a 1 grudnia 2014 r. (kiedy to wymienione zawarły pisemną umowę) praca ta była równoważna wszelkim należnościom związanym z najmem pokoju a już po dniu 1 grudnia 2014 r. jej wartość odpowiadała kwocie 7797,63 zł. brutto. Innymi słowy wynajęcie jednego pokoju w mieszkaniu zajmowanym przez C. B. (1) i jej dwójkę dzieci nie mogło generować kwoty 7797,63 zł. Tymczasem wartość pracy świadczonej przez I. M. do dnia 1 grudnia 2014 r. odpowiadała kwocie należnej C. B. (1) za pokój a z niewiadomych przyczyn po dniu 1 grudnia 2014 r. wartość wykonywanej przez I. M. pracy przewyższała kwotę najmu pokoju. Jako irracjonalne jawi się zatrudnienie przez C. B. (1) pomocy domowej za wynagrodzeniem wyższym, czy też równoważnym jej wynagrodzeniu. Skoro C. B. (1) zobowiązała się do płacenia niewykwalifikowanej pomocy domowej, mającej w obowiązkach m.in. robienie zastrzyków bez jakiegokolwiek przygotowania w tym zakresie, to wydaje się słuszne, że sama powinna zrezygnować z podobnie płatnej pracy i zająć się gospodarstwem domowym i zastrzykami. Przecież I. M. nie miała żadnych kwalifikacji do wykonywania czynności pielęgniarskich polegających na robieniu zastrzyków, gdy tymczasem kwalifikacje takie miała C. B. (1). Wynagrodzenie miesięczne I. M. za pracę (2014 r.) wykonywaną w domu I. B. przekraczało wysokość rocznego (2014 r.) dochodu C. B. (1). Za miesiąc pracy I. M. dostawa wyższe wynagrodzenie, niż C. B. (1) za cały rok (patrz PIT-36 k.294). W takiej sytuacji wsparcie finansowe, które C. B. (1) otrzymywała od członków swojej rodziny na utrzymanie matki stanowiłoby je wynagrodzenie. W sytuacji osobistej i majątkowej C. B. (1) zatrudnienie I. M. nie miało żadnego uzasadnienia nawet wtedy, gdy wsparcia finansowego udzielali jej siostra (J. B.) i brat (M. B. (3)). Wszystko to przemawia za tym, że C. B. (1) nie opłacało się zatrudniać pomocy domowej nie tylko ze względu na okoliczność, że ona sama była w stanie zając się matką lepiej, bo jako dyplomowana pielęgniarka miała do tego jak najlepsze przygotowanie, a na pewno lepsze niż osoba z wykształceniem podstawowym, ale przede wszystkim ze względów finansowych. Skoro mogła liczyć na pomoc brata i siostry, to po co był przekazywać pieniądze od nich uzyskane na wynagrodzenie bądź co bądź obcej dla niej I. M. skoro mogły one stanowić istotne uzupełnienie jej własnego wynagrodzenia i to w miesięcznej wysokości przekraczającej roczne dochody C. B. (1) jako pielęgniarki.

Stąd też sąd doszedł do przekonania, że zatrudnienie I. M. przez C. B. (1) miało charakter pozorny i zmierzało wyłącznie do długotrwałego pozyskiwania przez tą pierwszą bardzo wysokich świadczeń.

Sąd nie dostrzegł okoliczności wyłączających winę C. B. (1) i I. M. lub bezprawność ich czynu, a karę kształtował na zasadach określonych w art.53 kk. Na podstawie całokształtu zebranego materiału dowodowego, biorąc pod uwagę, że czyn przypisany oskarżonym został zrealizowany tylko w fazie usiłowania i z tej przyczyny szkoda nie została wyrządzona, sąd doszedł do przekonania, że zachowanie oskarżonych należało ocenić przez pryzmat art.37a kk.

Kształtując wymiar kary sąd uznał, iż orzeczenie kary grzywny wobec C. B. (1) w wysokości 150 stawek dziennych po 10 zł. każda, a wobec I. M. w wysokości 300 stawek dziennych po 10 zł, będzie adekwatne do stopnia zawinienia, społecznej szkodliwości czynu jak również, że wymierzona kara spełni swoje cele zarówno w zakresie prewencji ogólnej jak i szczególnej.

Jako okoliczności łagodzące wobec oskarżonych sąd wziął pod uwagę, że obie oskarżone nie były dotychczas karane sądownie, do wywołania szkody nie doszło oraz fakt, że oskarżone nie utrudniały prowadzonego przeciwko nim postępowania.

Natomiast jako okoliczność obciążającą sąd poczytał sposób działania oskarżonych, w tym istnienie porozumienia pomiędzy nimi i uzgodnień co do decyzji o popełnieniu przestępstwa i zaplanowanego sposobu jego popełnienia, a także działanie mające na celu uzyskanie znaczącej korzyści majątkowej. Kształtując wysokość kary grzywny sąd miał na uwadze nie tylko okoliczność, iż ma ona stanowić dla oskarżonych niemalże natychmiast odczuwalną dolegliwość, ale również umożliwić im równolegle wykonywanie stałej pracy, która zapewni im stałe dochody, a tym samym uchroni przed popełnianiem kolejnych przestępstw, w tym przeciwko mieniu. Sąd zróżnicował ilość stawek dziennych orzeczonej kary biorąc pod uwagę przede wszystkim role każdej z oskarżonych przy popełnianiu przestępstwa. Sąd miał na względzie, że to I. M. miała otrzymywać nienależne jej świadczenia, ale też miał na względzie okoliczność, że świadczeń tych nie miałaby szans uzyskać, gdyby nie znacząca pomoc C. B. (1).

Orzeczenie w części dotyczącej obciążenia oskarżonych kosztami sądowymi sąd oparł o przepisy art. 627 kpk i art.3 ust.1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych. Sąd doszedł do przekonania, że koszty te zostały wywołane przez C. B. (1) i I. M. i będą one w stanie je uiścić.