Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 kwietnia 2018 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSO Joanna Składowska

Sędziowie SSO Elżbieta Zalewska-Statuch

SSR del. Beata Witkowska

Protokolant sekretarz sądowy Elwira Kosieniak

po rozpoznaniu w dniu 11 kwietnia 2018 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa Skarbu Państwa – Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad

przeciwko Powiatowi (...)

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Sieradzu

z dnia 12 grudnia 2017 roku, sygnatura akt I C 595/17

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanego Powiatu (...) na rzecz powoda Skarbu Państwa – Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad 135 (sto trzydzieści pięć) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt I Ca 107/18

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Sieradzu

z dnia 11 kwietnia 2018 roku

Pozwem z dnia 27 stycznia 2017 roku, skierowanym przeciwko Powiatowi (...), powód - Skarb Państwa - Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad, wniósł o zasądzenie od pozwanego kwoty 1.058,55 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty i kosztami procesu. Na uzasadnienie żądania powód wskazał, że dochodzona pozwem kwota stanowi zaległe odsetki, naliczone z uwagi na nieterminową zapłatę przez pozwanego kwoty odpowiadającej kosztom poniesionym przez powoda w związku z oświetleniem sygnalizacji świetlnej oraz jej utrzymaniem i konserwacją, znajdującej się na skrzyżowaniach dróg będących w zarządzie pozwanego.

Strona pozwana w sprzeciwie od wydanego w sprawie nakazu zapłaty wniosła o oddalenie powództwa.

Wyrokiem z dnia 12 grudnia 2017 roku w sprawie o sygnaturze akt I C 595/17 Sąd Rejonowy w Sieradzu powództwo uwzględnił w całości i orzekł o kosztach postępowania.

Powyższe rozstrzygnięcie zapadło w oparciu o następujące ustalenia stanu faktycznego, poczynione przez Sąd I instancji:

Powód jako inwestor zrealizował inwestycję „Budowa drogi ekspresowej (...)". Droga w części jest położona na terenie pozwanego Powiatu. Droga została oddana do użytkowania decyzjami z dnia 28 października 2014 roku: o numerze (...) w zakresie odcinka 2, o numerze (...) w zakresie odcinka 4 oraz decyzją z dnia 28 listopada 2014 roku o numerze (...) w zakresie odcinka 5. Dwie pierwsze decyzje stały się ostateczne z dniem 12 listopada 2014 roku, a decyzja numer (...) roku stała się ostateczna z dniem 13 grudnia 2014 roku.

Powód, w związku z przekazywaniem kolejnych odcinków inwestycji do użytku, zawierał z (...) S.A. Oddział z siedzibą w Ł. umowy na świadczenie usług kompleksowych - dostawę energii elektrycznej oraz dystrybucji - na potrzeby zasilania sygnalizacji świetlnej w ciągu drogi, która straciła status drogi krajowej. Powód regulował opłaty za dostawę i dystrybucję energii na podstawie faktur VAT wystawianych przez (...) S.A. Oddział w Ł. zgodnie z umowami. Ponadto powód ponosił koszty związane z utrzymaniem i konserwacją sygnalizacji świetlnej na skrzyżowaniach zlokalizowanych na terenie pozwanego. Prace te wykonywał Zakład (...), M. M. w T. na podstawie zawartej z powodem umowy w oparciu o którą wystawiano faktury. Następnie powód wystawiał tzw. „refaktury" obciążając pozwany Powiat. Każdorazowo jednak ograniczano wysokość kosztów, tylko do tego zakresu utrzymania sygnalizacji znajdującej się na skrzyżowaniach dróg znajdujących się w zarządzie pozwanego, tj. ulic (...) z ulicami (...). G., S. i W., J. P. II i Al. (...) II i Al. (...) i ulicą (...). Opisane koszty zostały ustalone w oparciu o następujące faktury VAT:

nr (...) z dnia 27 lutego 2015 roku,

nrFV/ (...) z dnia 20 lutego 2015 roku,

nrFV/ (...) z dnia 05 marca 2015 roku,

nr (...) z dnia 30 marca 2015 roku,

nr (...) z dnia 02 kwietnia 2015 roku,

nr (...) z dnia 29 kwietnia 2015 roku,

nr (...) z dnia 07 maja 2015 roku,

nr (...) z dnia 29 maja 2015 roku,

nr (...) z dnia 08 czerwca 2015 roku,

nr (...) z dnia 29 czerwca 2015 roku,

nr (...) z dnia 03 lipca 2015 roku,

nr (...) z dnia 30 lipca 2015 roku,

nr (...) z dnia 03 sierpnia 2015 roku,

nr (...) z dnia 28 sierpnia 2015 roku,

nr (...) z dnia 07 września 2015 roku,

nr (...) z dnia 29 września 2015 roku,

nr (...) z dnia 06 października 2015 roku

Powód zapłacił powyższe faktury na rzecz w/w podmiotów, a następnie obciążył pozwanego częścią kwot wynikającą z powyższych faktur wystawiając następujące noty księgowe:

- nr (...) z dnia 20 marca 2015 roku skorygowaną następnie notą nr (...) z dnia 30 listopada 2015 roku w wysokości 120,61 zł z terminem płatności do dnia 19 kwietnia 2015 roku,

nr (...) z dnia 31 marca 2015 roku skorygowaną następnie notami nr (...) z dnia 30 listopada 2015 roku oraz nr (...) z dnia 16 grudnia 2015 roku w wysokości 4 059,00 zł z terminem płatności do dnia 30 kwietnia 2015 roku,

nr (...) z dnia 13 kwietnia 2015 roku skorygowaną następnie notami nr (...) z dnia 30 listopada 2015 roku oraz nr (...) z dnia 16 grudnia 2015 roku w wysokości 4 674,00 zł z terminem płatności do dnia 12 maja 2015 roku,

nr (...) z dnia 15 kwietnia 2015 roku skorygowaną następnie notami nr (...) z dnia 30 listopada 2015 roku oraz nr (...) z dnia 16 grudnia 2015 roku w wysokości 120,96 zł z terminem płatności do dnia 14 maja 2015 roku,

nr (...) z dnia 07 maja 2015 roku skorygowaną następnie notami nr (...) z dnia 30 listopada 2015 roku oraz nr (...) z dnia 16 grudnia 2015 roku w wysokości 3 690,00 zł z terminem płatności do dnia 06 czerwca 2015 roku,

nr (...) z dnia 14 maja 2015 roku skorygowaną następnie notą nr (...) z dnia 30 listopada 2015 roku w wysokości 120,61 zł z terminem płatności do dnia 13 czerwca 2015 roku,

nr (...) z dnia 09 czerwca 2015 roku skorygowaną następnie notami nr (...) z dnia 30 listopada 2015 roku oraz nr (...) z dnia 16 grudnia 2015 roku w wysokości 3 690,00 zł z terminem płatności do dnia 09 lipca 2015 roku,

nr (...) z dnia 15 czerwca 2015 roku skorygowaną następnie notą nr (...) z dnia 30 listopada 2015 roku w wysokości 106,72 zł z terminem płatności do dnia 15 lipca 2015 roku,

nr (...) z dnia 07 lipca 2015 roku skorygowaną następnie notami nr (...) z dnia 30 listopada 2015 roku oraz nr (...) z dnia 16 grudnia 2015 roku w wysokości 3 690,00 zł z terminem płatności do dnia 06 sierpnia 2015 roku,

nr (...) z dnia 15 lipca 2015 roku skorygowaną następnie notą nr (...) z dnia 30 listopada 2015 roku w wysokości 107,08 zł z terminem płatności do dnia 14 sierpnia 2015 roku,

nr (...) z dnia 06 sierpnia 2015 roku skorygowaną następnie notami nr (...) z dnia 30 listopada 2015 roku oraz nr (...) z dnia 16 grudnia 2015 roku w wysokości 3 690,00 zł z terminem płatności do dnia 05 września 2015 roku,

nr (...) z dnia 13 sierpnia 2015 roku skorygowaną następnie notami nr (...) z dnia 30 listopada 2015 roku oraz nr (...) z dnia 16 grudnia 2015 roku w wysokości 105,30 zł z terminem płatności do dnia 12 września 2015 roku,

nr (...) z dnia 07 września 2015 roku skorygowaną następnie notami nr (...) z dnia 30 listopada 2015 roku oraz nr (...) z dnia 16 grudnia 2015 roku w wysokości 3 690,00 zł z terminem płatności do dnia 07 października 2015 roku,

nr (...) z dnia 14 września 2015 roku skorygowaną następnie notami nr (...) z dnia 30 listopada 2015 roku oraz nr (...) z dnia 16 grudnia 2015 roku w wysokości 107,44 zł z terminem płatności do dnia 14 października 2015 roku,

nr (...) z dnia 07 października 2015 roku skorygowaną następnie notami nr (...) z dnia 30 listopada 2015 roku oraz nr (...) z dnia 16 grudnia 2015 roku w wysokości 3 690,00 zł z terminem płatności do dnia 06 listopada 2015 roku,

nr (...) z dnia 12 października 2015 roku skorygowaną następnie notą nr (...) z dnia 08 grudnia 2015 roku w wysokości 61,96 zł z terminem płatności do dnia 11.11.2015 roku,

nr (...) z dnia 06 listopada 2015 roku skorygowaną następnie notą nr (...) z dnia 08 grudnia 2015 roku w wysokości 1 455,50 zł z terminem płatności do dnia 06 grudnia 2015 roku.

Pozwany w dniu 21 grudnia 2015 roku zapłacił powodowi kwotę 33.179,18 zł, która w całości zaliczona została na poczet należności głównej. Nie uiścił odsetek w łącznej wysokości 1.058,55 zł skapitalizowanych na dzień 21 grudnia 2015 roku od kwot wskazanych w/w notach według terminów płatności w nich wskazanych.

Strona pozwana nie kwestionowała konieczności ponoszenia kosztów utrzymania sygnalizatorów świetlnych, za wyjątkiem sygnalizacji znajdującej się na skrzyżowaniu ulic (...) II z ulicami (...). Powód początkowo traktował to skrzyżowanie jak jeden obiekt zespolony. W październiku 2015 roku ostatecznie ustalono wskutek zawarcia przez pozwanego porozumienia z Miastem S., że strony porozumienia winny zostać obciążone kosztami utrzymania opisanego skrzyżowania po połowie. Umowy zawarte przez powoda na dostawę energii elektrycznej zostały przedstawione pozwanemu w dniu 30 czerwca 2015 roku, a te dotyczące konserwacji w dniu 22 lipca 2015 roku W grudniu 2015 roku przedstawiono pozwanemu noty korygujące w związku z zawarciem porozumienia. Do tego czasu strony prowadziły korespondencję dotyczącą zasadności obciążenia pozwanego całymi kosztami utrzymania opisanego skrzyżowania oraz zasadności ponoszenia przez pozwanego kosztów utrzymania i konserwacji znaków D6, a noty przedstawiane do zapłaty były przez pozwanego odsyłane.

W tak ustalony stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał powództwo za uzasadnione w całości.

Sąd I instancji wskazał, że zgodnie z treścią art. 4 ust. 1 pkt. 6 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2017 roku poz. 1868 t. jedn.), powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym w zakresie m.in. transportu zbiorowego i dróg publicznych, pozostając zgodnie z art. 19 ust. 2 pkt. 3 ustawy z dnia 21 marca 1985 roku o drogach publicznych (Dz.U. z 2017 roku poz. 2222 t. jedn.) zarządcą tej kategorii dróg, obowiązanym do ponoszenia kosztów, przewidzianych m.in. w przepisie art. 20 pkt. 2, 3 i 4, tj. budowy i utrzymania drogowych urządzeń inżynieryjnych. Natomiast w myśl art. 25 ust 1 powołanej ustawy, budowa, przebudowa, remont, utrzymanie i ochrona skrzyżowań dróg różnej kategorii, wraz z drogowymi obiektami inżynierskimi w pasie drogowym oraz urządzeniami bezpieczeństwa i organizacji ruchu, związanymi z funkcjonowaniem tego skrzyżowania, należy do zarządcy drogi właściwego dla drogi wyższej kategorii.

Zgodnie z treścią § 11 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 23 września 2003 roku w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem (Dz.U. z 2017 roku poz. 784 t. jedn.), organizację ruchu, w szczególności zadania techniczne polegające na umieszczaniu i utrzymaniu znaków drogowych, urządzeń sygnalizacji świetlnej, urządzeń sygnalizacji dźwiękowej oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu, realizuje na własny koszt zarządca drogi.

W świetle powyższych przepisów w ocenie Sądu I instancji to na pozwanym, nie zaś na powodzie, spoczywał obowiązek pokrywania wskazanych kosztów.

Roszczenie o zwrot wydatków poniesionych wskutek wykonania bez podstawy prawnej obowiązku ustawowego spoczywającego na pozwanym Sąd wywiódł z art. 753 § 2 zd. 2 k.c, regulującego uprawnienie prowadzącego cudzą sprawę bez zlecenia do żądania zwrotu poniesionych, uzasadnionych wydatków, wraz z ustawowymi odsetkami.

Powód wskazał, że nie będąc upoważniony ani zobowiązany do działania na rzecz pozwanego został zmuszony do podjęcia działań w jego interesie, przez zawarcie we własnym imieniu umowy na dostawę energii elektrycznej celem oświetlenia dróg, na odcinku położonym na terenie pozwanego Powiatu i znajdującym się w jego zarządzie. Powód wypełnił tym samym ustawowy obowiązek pozwanego w opisanym zakresie.

Na kwotę dochodzonego w niniejszym postępowaniu roszczenia powoda składały się wyłącznie odsetki naliczone od zaspokojonej przez pozwanego należności głównej za okres od dnia wskazanego na poszczególnych notach obciążeniowych do dnia zapłaty przez pozwanego należności. Sąd Rejonowy uznał, iż powyższe określenie przez powoda daty wymagalności poszczególnych roszczeń pozostawało zgodne z treścią art. 455 k.c., zaś wystawione noty obciążeniowe pełniły również rolę wezwania do zapłaty.

Zdaniem Sądu Rejonowego na termin wymagalności zobowiązania nie mógł wpłynąć fakt nieprzedłożenia przez powoda pozwanemu zawartych umów o dostawę energii elektrycznej oraz o konserwacje i utrzymanie sygnalizacji świetlnej, gdyż obowiązek negotiorum gestora wydania dominusowi wszystkiego, co uzyskał dla niego przy prowadzeniu sprawy może być realizowany odrębnym roszczeniem i nie wpływa na wymagalność obowiązku pokrycia poniesionych przy prowadzeniu cudzej sprawy wydatków. Sąd Rejonowy podkreślił, że pozwany nigdy nie skierował przeciwko powodowi roszczenia o wydanie wskazanych dokumentów, co wskazuje, iż argument powyższy sformułowany został wyłącznie na potrzeby niniejszej sprawy.

W konsekwencji sąd I instancji uwzględnił powództwo w zakresie odsetek za opóźnienie. Uznał nadto, iż powód miał prawo domagać się odsetek od zaległych odsetek od chwili wytoczenia powództwa o te odsetki (art. 482 § 1 k.c.), zasądzając od pozwanego na rzecz powoda odsetki od zaległych odsetek od dnia wytoczenia powództwa.

O kosztach postępowania Sąd I instancji orzekł zgodnie z wynikiem postępowania i w oparciu o przepis art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c.

Powyższy wyrok apelacją zaskarżył pozwany w całości, zarzucając wydanemu w sprawie rozstrzygnięciu niewyjaśnienie wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy poprzez niewyjaśnienie podstawy prawnej wyroku i ograniczenie tego obowiązku do przytoczenia art. 753 § 2 zd 2 k.c., jak również sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego poprzez dokonanie oceny tego materiału w sposób wybiórczy z pominięciem istotnych faktów wynikających z tych materiałów, jak również naruszenie prawa materialnego poprzez błędne zastosowanie art. 753 § 2 zd 1 k.c. jako podstawy prawnej rozstrzygnięcia.

Wskazując na powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę wyroku i oddalenie powództwa oraz o zasądzenie na rzecz powoda kosztów postępowania według norm.

W uzasadnieniu wywiedzionego środka zaskarżenia pozwany wskazał, iż wbrew ustaleniom Sądu umowy na świadczenie usług kompleksowych powód zawierał z podmiotami trzecimi nie w związku z budową drogi (...) lecz wobec faktu, że był zarządcą dróg krajowych na terenie miasta S.. Drogi te (ul. (...), ul. (...) i ul. (...) II) wobec oddania do użytku drogi (...) stały się drogami gminnymi (tj. Miasta S.), a utrzymanie skrzyżowań tych dróg z drogami powiatowymi - zgodnie z art. 25 ust. 1 ustawy o drogach publicznych - „przeszło" do Zarządu Powiatu (pozwanego). Skrzyżowania te to: ulica (...) i Aleja (...), ul. P.O.W. i ul. (...); ul. (...); ul. (...) i Aleja (...) oraz ul. (...) i Aleja (...).

Sąd w istocie nie ustalił kiedy zmienił się status tych dróg, gdyż właśnie zmiana statusu drogi, a co za tym idzie zarządcy dróg i skrzyżowań spowodowała, że koszty utrzymania dróg oraz skrzyżowań tych dróg „przeszły" na Powiat (...) oraz Miasto S..

Bezpodstawnie także zdaniem skarżącego Sąd ustalił, że refakturowanie kosztów utrzymania dróg obciążyło pozwanego wyłącznie w części dotyczącej utrzymania sygnalizacji świetlnej na skrzyżowaniach. Przez obiekt zespolony należy bowiem uznać taki obiekt, który „zespolił" koszty utrzymania drogi i skrzyżowania. Powód bowiem zawierając umowy nie był w stanie stwierdzić, które koszty obciążają utrzymanie sygnalizacji świetlnej na skrzyżowaniu (te ponosi zgodnie z prawem Powiat (...) po przejęciu dróg krajowych), a które dotyczą utrzymania sygnalizacji w ciągu drogi, która wskutek wybudowania (...) stała się drogą miejską. Zdaniem skarżącego dopiero w październiku 2015 roku zarządca skrzyżowań tj. pozwany i zarządca dróg miejskich dochodzących do skrzyżowań ustalili, że mając na uwadze „trudności techniczne" z rozgraniczeniami kosztów (do których powstania dopuścił sam powód) uznają te koszty po 50%. To porozumienie dopiero spowodowało, że pozwany nie bacząc na to czy refakturowane koszty są rzeczywiście „jego" kosztami, uściślił je. To z kolei oznacza - gdyż sam powód dokonując korekty kwoty na notach uznał, że pozwany zobowiązany jest do zapłaty 50% kosztów, a nie 100% - że odsetki za zwłokę w zapłacie mogą biec dopiero od chwili uznania tych kosztów tj. od października 2015 roku. Ponieważ zaś kwota została natychmiast zapłacona, podstaw do żądania zapłaty odsetek w ocenie pozwanego brak.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanego zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego jest bezzasadna.

W złożonej apelacji skarżący sformułował zarówno zarzuty naruszenia przepisów prawa materialnego, jak i przepisów prawa procesowego, w tej sytuacji w pierwszej kolejności wymaga rozważenia zarzut naruszenia przepisów procesowych, bowiem zarzuty naruszenia prawa materialnego mogą być właściwie ocenione tylko na tle prawidłowo ustalonego stanu faktycznego.

Odnosząc się do podniesionego w apelacji zarzutu obrazy art. 233 § 1 k.p.c., zarzut ten w kontekście jego uzasadnienia uznać należy za bezzasadny. Sąd I instancji, w wyniku przeprowadzonego postępowania dowodowego ustalił istotne dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności, które znajdowały odzwierciedlenie w całokształcie zaoferowanego przez strony materiału dowodowego, a w zasadniczym zakresie pozostawały bezsporne pomiędzy stronami.

Uzasadnieniem dla tak postawionego zarzutu w ocenie pozwanego ma być ta okoliczność, iż Sąd I instancji miał zaniechać ustalenia, a jakiej dacie utrzymanie skrzyżowań opisanych w pozwie dróg z drogami powiatowymi - zgodnie z art. 25 ust. 1 ustawy o drogach publicznych - „przeszło" do Zarządu Powiatu (pozwanego). Zaznaczenia wymaga, iż w myśl art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 21 marca 1985 roku o drogach publicznych (Dz. U. 2017 roku poz. 2222 t.j.) w brzmieniu sprzed nowelizacji, dokonanej z dniem 9 lipca 2015 roku, odcinek drogi zastąpiony nowo wybudowanym odcinkiem drogi z chwilą oddania go do użytkowania zostaje pozbawiony dotychczasowej kategorii i zaliczony do kategorii drogi gminnej. Sąd I instancji poczynił ustalenia w przedmiocie daty oddania do użytkowania drogi ekspresowej (...). W konsekwencji z tą też chwilą w myśl art. 25 ust. 1 powołanej ustawy utrzymanie i ochrona skrzyżowań dróg różnej kategorii, wraz z drogowymi obiektami inżynierskimi w pasie drogowym oraz urządzeniami bezpieczeństwa i organizacji ruchu, związanymi z funkcjonowaniem tego skrzyżowania, przeszła do zarządu powiatu jako zarządcy drogi właściwego dla drogi wyższej kategorii.

Poniesione przez powoda koszty, których zwrotu domagał się od pozwanego w związku z utrzymaniem wskazanych w pozwie skrzyżowań, a które to koszty pozwany dobrowolnie zwrócił powodowi przed wszczęciem procesu, zostały przez powoda pokryte po wskazanej powyżej dacie oddania nowo wybudowanego odcinka drogi do użytkowania. W związku z powyższym przyjęcie za pozwanym, iż umowy na świadczenie usług kompleksowych powód zawierał z podmiotami trzecimi nie w związku z budową drogi (...), lecz wobec faktu, że był zarządcą dróg krajowych na terenie miasta S., nie wpływa na ocenę trafności wydanego w sprawie rozstrzygnięcia w sytuacji, gdy powód nie domagał się pokrycia przez pozwanego kosztów powstałych przed datą zmiany statusu ww. drogi.

W pozostałym zakresie Sąd Okręgowy przyjął za własne poczynione przez Sąd I instancji ustalenia stanu faktycznego.

Odnośnie podniesionego w apelacji zarzutu braku podstaw do poniesienia przez pozwanego kosztów utrzymania obiektów, należy uznać podniesiony zarzut, zgłoszony na etapie postępowania apelacyjnego za spóźniony, gdyż pozwany nie wykazał, że powołanie tego zarzutu w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji nie było możliwe. W sprzeciwie od wydanego w sprawie nakazu zapłaty pozwany oświadczył, iż nie kwestionuje co do zasady ciążącego na nim obowiązku pokrycia kosztów utrzymania sygnalizacji świetlnej znajdującej się na skrzyżowaniach dróg znajdujących się w zarządzie pozwanego, tj. ulic (...) z ulicami (...). G., S. i W., J. P. II i Al. (...), jedynie odnośnie kosztów utrzymania skrzyżowań ulic (...) i Al. (...) i ulicą (...) pozwany podnosił, iż skrzyżowania te traktowane były jako obiekt zespolony, a częścią kosztów ich utrzymania zostało obciążone Miasto S.. Pozwany spełnił świadczenie na rzecz powoda przed procesem, a dochodzone w niniejszym postępowaniu roszczenie ograniczało się jedynie do odsetek naliczonych w związku z brakiem płatności w terminie, oznaczonym przez powoda w wezwaniu.

Sąd Okręgowy podziela poczynioną przez Sąd I instancji kwalifikację prawną roszczenia powoda jako roszczenia wynikającego z prowadzenia cudzych spraw bez zlecenia. Skarb Państwa zawarł umowę na dostarczanie energii elektrycznej w celu oświetlenia drogi krajowej i wykonywał tę umowę, świadcząc na rzecz dostawcy energii kwoty wynikające z przedstawianych do zapłaty faktur po przejściu obowiązku utrzymania sygnalizacji świetlnej na pozwanego, w związku z czym w tym zakresie wykonywał obowiązek pozwanego, nałożony na pozwanego ustawą. Finansując powyższe wydatki powód nie wykonywał obowiązków własnych, lecz obowiązek pozwanego jako "cudzą sprawę", co wypełniło dyspozycję art. 752 k.c.

Zgodnie z art. 753 § 2 zdanie 2 k.c. prowadzący cudzą sprawę, jeżeli działa zgodnie ze swoimi obowiązkami, może żądać zwrotu uzasadnionych wydatków i nakładów wraz z ustawowymi odsetkami. Prawo żądania zwrotu dotyczy wszelkich wydatków, które były uzasadnione, a więc zostały poniesione w celu należytego wykonania czynności, jakich podjął się podmiot wykonujący sprawy cudze. Decydujące znaczenie dla zdefiniowania pojęcia "wydatku uzasadnionego" ma celowy charakter wydatku. Uznać za takie należy nie tylko wydatki konieczne, ale również inne potrzebne do prawidłowej realizacji dokonywanych przez niego czynności.

Na tej podstawie powód uprawniony był do żądania zwrotu poniesionych wydatków, zaś podnoszony obecnie brak zawiadomienia pozwanego o charakterze prowadzonej sprawy nie uzasadnia odmiennej oceny. Z ustaleń faktycznych wynika, że powód w notach księgowych wzywających do zapłaty, zawiadomił pozwanego o prowadzeniu jego sprawy polegającej na oświetleniu skrzyżowań na wskazanych odcinkach. Nie można jednak przyjąć, że powód działał wbrew woli pozwanego, co wyłączałoby możliwość żądania zwrotu wydatków w myśl art. 754 k.c. Pozwany miał bowiem świadomość - jako zarządca obiektu, że inny podmiot wykonuje za niego nałożony ustawą obowiązek finansowania oświetlenia. W tym stanie faktycznym pozwany nie może podnosić zarzutu działania wbrew jego woli.

Roszczenie Skarbu Państwa było zatem uzasadnione na podstawie na podstawie art. 753 § 2 k.c. Takie stanowisko, na tle spraw o podobnym stanie faktycznych, zostało wyrażone również przez Sąd Najwyższy w wyrokach: z dnia 19 lipca 2012 r., II CSK 724/12 (LEX nr 1228442) oraz z dnia 31 stycznia 183/13 (LEX nr 1458712).

Skoro pozwany, wezwany do zwrotu poniesionych przez powoda wydatków, nie spełnił świadczenia w terminie, popadł w opóźnienie.

Art. 481 § 1 k.c. stanowi, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Odsetki za opóźnienie należą się zatem zarówno bez względu na szkodę poniesioną przez wierzyciela, jak i zawinienie okoliczności opóźnienia przez dłużnika. Termin, od którego należą się odsetki, jest terminem spełnienia świadczenia. Określa się go według zasad z art. 455 k.c. Dłużnik popada zatem w opóźnienie, jeśli nie spełnia świadczenia pieniężnego w terminie, w którym stało się ono wymagalne, także wtedy, gdy kwestionuje istnienie lub wysokość świadczenia, chyba że wierzyciel wyraził zgodę na zmianę tego terminu (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 1977 r. II CR 63/77, PUG 1977, nr 8-9, s. 229-230, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 października 1994 r., I CRN 121/94, OSNCP 1995, nr 1, poz. 21).

W przeciwnym razie doszłoby do niedopuszczalnego kredytowania dłużnika kosztem wierzyciela, i to wbrew woli tego ostatniego.

Z ustaleń poczynionych przez Sąd Rejonowy i uznanych za prawidłowe przez Sąd Okręgowy, wynika, że powód wzywał pozwanego do zapłaty, określając termin płatności, po upływie którego należą się powodowi odsetki za opóźnienie (art. 481 § 1 k.c.). Okoliczność, że pozwany kwestionował kwoty dotyczące obiektów zespolonych, nie ma w tym ujęciu znaczenia, skoro w dacie wskazanej w wezwaniu nie dokonał płatności żadnej kwoty na rzecz powoda, strony nie zawarły w tym przedmiocie ugody, a ostatecznie pozwany dokonał zapłaty w zakresie uznanym za odpowiadający kosztom utrzymania oświetlenia skrzyżowań pozostających w jego zarządzie, ale uczynił to z opóźnieniem.

W tej sytuacji powodowi należą się odsetki ustawowe za opóźnienie. Ich wysokość nie była kwestionowana przez strony. Od zaległych odsetek zaś powodowi przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie od daty wytoczenia powództwa w niniejszej sprawie (art. 482 § 1 k.c.).

Apelacja pozwanego jako bezzasadna podlegała zatem oddaleniu, o czym orzeczono na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego zgodnie z wynikiem sprawy orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., zasądzając od pozwanego na rzecz powoda zwrot kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu apelacyjnym w wysokości ustalonej stosownie do § 2 pkt 2 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 roku poz. 1800).