Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 15 grudnia 2017 r.

Sąd Rejonowy w Nidzicy I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 grudnia 2017 r. w N.

sprawy z wniosku A. B.

z udziałem Gminy K.

w przedmiocie wezwania dłużnika do wykonania czynności

postanawia:

I.  wezwać Gminę K. do wykonania na jej koszt czynności wymienionych w wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie sygn. akt I C 91/13 z dnia 28 stycznia 2014 r. w sposób określony w opiniach biegłego sądowego inż. E. F. z dnia 24 czerwca 2015 r. i z dnia 17 lipca 2015 r., sporządzonych w sprawie Sądu Okręgowego w Olsztynie sygn. akt I C 544/14, oraz wyznaczenie Gminie K. jako dłużnikowi trzymiesięcznego terminu do wykonania tych czynności liczonego od uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia,

II.  zasadza od Gminy K. na rzecz A. B. kwotę 957 zł (dziewięćset pięćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 900,00 zł (dziewięćset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt I Co 232/17

UZASADNIENIE

Wierzyciel A. B. wniósł o wezwanie Gminy K. do dokonania na jej koszt czynności wymienionych w prawomocnym wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 28 stycznia 2014 roku sygn. akt I C 91/13 – w sposób określony w opiniach biegłego sądowego E. F. z dnia 24 czerwca 2015 roku i z dnia 28 sierpnia 2015 roku oraz w opinii biegłego sądowego S. S. z dnia 17 lipca 2015 roku, sporządzonych w sprawie Sądu Okręgowego w Olsztynie sygn. akt I C 544/14 oraz wyznaczenie Gminie K. jako dłużnikowi 14-dniowego terminu do wykonania tych czynności, z tym zastrzeżeniem, że w przypadku ich niewykonania w wyznaczonym terminie wierzyciel A. B. będzie umocowany do ich wykonania na koszt dłużnika. Ponadto wniósł, o przyznanie na swoją rzecz kwoty 49.860 zł w przypadku niewykonania przez dłużnika w wyznaczonym terminie wskazanych czynności oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

Wierzyciel w uzasadnieniu wniosku wskazał, że pomimo upływu ponad 1 roku i 9 miesięcy od daty wydania przez Sąd Okręgowy w Olsztynie w sprawie I C 544/14 wyroku wskazującego, jakie prace Gmina K. powinna wykonać na działce nr (...) w S., nadal nie wykonała ona tych prac, co uzasadnia wezwanie dłużnika do ich wykonania w terminie 14 dni, z jednoczesnym zastrzeżeniem, że w razie ich niewykonania w wyznaczonym terminie wierzyciel będzie umocowany do ich wykonania na koszt dłużnika.

Dłużnik Gmina K. zakwestionował żądanie zawarte we wniosku wskazując, iż termin 14-dniowy na wykonanie wymienionych robót jest niemożliwy do realizacji z uwagi na specyfikę oraz tryb wyłonienia ewentualnego wykonawcy robót. Ponadto zakwestionował treść żądania poprzez wezwanie jej do wykonania robót wymienionych w prawomocnym wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 28 stycznia 2014 roku sygn. akt I C 91/13, bowiem potwierdzone zostało w postępowaniu toczącym się przed Sądem Okręgowym w Olsztynie w sprawie I C 544/14 większość robót określonych przedmiotowym wyrokiem została wykonana. Dłużnik zakwestionował również wysokość żądanej kwoty przez wierzyciela tj. 49,860 zł, jako zawyżonej.

Sąd ustalił co następuje:

W dniu 28 stycznia 2014 roku Sąd Okręgowy w Olsztynie wydał wyrok w sprawie o sygn. akt I C 91/13, w którym nakazał Gminie K. przywrócenie stanu zgodnego z prawem w ten sposób, że usunie z nieruchomości rolnej stanowiącej działkę gruntu oznaczoną numerem ewidencyjnym (...), położonej w S., obręb 22, gmina K., dla której Sąd Rejonowy w Nidzicy prowadzi księgę wieczystą o nr KW Nr (...), grunt nasypowy na byłej drodze gminnej oraz wymieni grunt na głębokości 22 cm poprzez dowiezienie ziemi urodzajnej w terminie 6 miesięcy od daty uprawomocnienia się wyroku, albo zapłaci A. B. kwotę 75.369 zł. Przedmiotowy wyrok uprawomocnił się w dniu 24 czerwca 2014 r., a w dniu 17 września 2014 r. Sąd Okręgowy nadał klauzulę wykonalności.

/Dowód: odpis wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 28 stycznia 2014 r. k. 8-8v/

Gmina K. podjęła działania polegające na realizacji nałożonych obowiązków wyżej wskazanym wyrokiem. Dokonała usunięcia z działki nr (...) w S. gruntu nasypowego zmierzającego do wymiany gruntu. Prace zostały wykonane w sposób inny niż przewidziany w wyroku Sądu z dnia 24 czerwca 2014 roku. W związku z powyższym wierzyciel wystąpił do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Nidzicy z wnioskiem o wyegzekwowanie od Gminy K. kwoty 75.369 zł jako świadczenia alternatywnego.

Zgodnie z opinią sporządzoną do sprawy I C 544/14 toczącej się przed Sądem Okręgowym w Olsztynie pomiędzy stronami w przedmiocie pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego biegły E. F. wskazał, że dłużnik nie przywrócił zgodnego z prawem stanu nieruchomości wierzyciela w sposób określony w wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie w sprawie I C 91/13 ponieważ m.in. nie dokonała usunięcia całego gruntu nasypowego, nie usunęła gruntu z powierzchni oraz została nawieziona ziemia z zanieczyszczeniami. W związku z powyższym przedmiotowa opinia potwierdziła, że dłużnik nie wykonała całości nałożonych na nią obowiązków. Ponadto w opinii sporządzonej przez biegłego S. S. wskazano, że urodzajność nawiezionego gruntu jest wysoka, natomiast jest ograniczona przez zanieczyszczenia mechaniczne jak i kamienie. Sąd Okręgowy w oparciu o przedmiotową opinię prawomocnym wyrokiem z dnia 14 września 2015 roku uznał, że wyrok Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 28 stycznia 2014 roku w sprawie I C 91/13 może być pozbawiony wykonalności jedynie w części, jedynie w zakresie obowiązku zapłaty przez dłużnika na rzecz wierzyciela kwoty 75.369 zł.

Pomimo uprawomocnienia się wyżej wymienionego wyroku Gmina K. nie podjęła dalszych prac w celu przywróceniu nieruchomości wierzyciela stanu zgodnego z prawem poprzez wykonanie czynności wskazanych przez biegłych sądowych dokonujących sporządzenia opinii w sprawie I C 544/14 toczącej się przed SO w Olsztynie.

/ Dowód: odpis wyroku SO w Olsztynie I C 544/14 k. 17-21; opinia biegłego Sądowego E. F. k. 22-44; opinia biegłego sądowego S. S. k. 45-64; zeznania S. B. k. 85v; zeznania P. J. k. 97v; zeznania A. W. k. 110-110v. /

Sąd zważył co następuje:

Wniosek należało uwzględnić.

Sprawę należało rozpoznać na gruncie art. 1049 kpc. Wobec tego w pierwszej kolejności należy wskazać, że dłużnik w niniejszym postępowaniu nie może opierać swojego stanowiska na zarzucie, że czynność wymienioną w tytule egzekucyjnym już wykonał, w takiej bowiem sytuacji może wytoczyć powództwo przeciwegzkucyjne / por. komentarz do art. 1049 kpc, LexPolonica H. P., KPC Komentarz pod red. Z. R. i W. S. tom 2, Wyd. Prawnicze 1976, s.1359-1360; E. Wenglerek Sądowe postępowanie egzekucyjne w sprawach cywilnych, Wyd. Prawnicze 1978, s.248-249;l Z. Świeboda Sąd jako organ egzekucyjny Wyd. Prawnicze 1980 r. s.53, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia 1971 r. II Cz 16/71, Uchwała Sadu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1968 r. III CZp 37/68/.

W niniejszym postępowaniu Sąd jest organem egzekucyjnym zaś zgodnie z art. 804 kpc organ taki, a więc i Sąd ( art. 758 kpc ) nie jest uprawniony do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym., a tym samym nie jest uprawniony do badania czy objęte tytułem roszczenie wygasło.

To, że w niniejszym postepowaniu Sąd przychylił się do wniosków dowodowych Gminy o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków na okoliczność czy prace i w jakim zakresie związane z prawomocnymi orzeczeniami zostały wykonane nie stanowiło podważania wyżej powołanego stanowiska orzecznictwa i doktryny. Sąd linię te w pełni podziela. Jednakże Sąd uznał, że w niniejszej sprawie ów zakres prac który rzekomo miał być wykonany rzutował na kwestie ich wartości, które w następstwie nie wykonania skutkować miałyby przyznaniem wierzycielowi od dłużnika kwoty objętej wnioskiem, a określonej w postępowaniu przeciwegzkucyjnym. W tym bowiem postępowaniu po raz ostatni poddano badaniu jakie prace zostały wykonane i jaka wartość odpowiada tym pracom, a które wymagają jeszcze wykonania zgodnie z ówczesnym orzeczeniem Sądu.

Przeprowadzone przed Sądem meriti dowody wykazały bezspornie, że od wydania prawomocnego orzeczenia przeciwegzkucyjnego na nieruchomości powoda Gmina nie wykonała żadnych prac. Tym samym ich zakres stwierdzony w tamtym postepowaniu jako niewykonany pozostał niezmienny. Niezmienna została także ich ewentualna wartość, która na gruncie niniejszej sprawy aktualnie ma drugorzędne znaczenie, co zostanie wyjaśnione na dalszym etapie postępowania.

Podkreślenia wymaga, że orzeczenie kończące postępowanie przeciwegzkucyjne ( IC 544/14) jest orzeczeniem prawomocnym. Jako takie tworzy stan w którym ustalono w następstwie przeprowadzanych dowodów, że Gmina nie wywiązała się z całości obowiązku objętego prawomocnym orzeczeniem w sprawie IC 91/13. Dlatego też podnoszona przez Gminę argumentacja zgłaszana poprzez niektórych świadków, że prace zostały wykonane prawidłowo, stanowi próbę wzruszenia prawomocnego orzeczenia. To samo dotyczy wniosku pełnomocnika dłużnika zgłoszonego na ostatniej rozprawie, o sprecyzowanie wniosku przez wierzyciela- jakie to prace miałyby zostać ostatecznie wykonane. Wniosek wierzyciela nie dość że jest czytelny, to stanowi odwzorowanie zakresu prac ustalonych przez biegłych w postępowaniu przeciwegzkucyjnym. Skoro zakres prac nie różni się niczym od chwili ustalenia przez biegłych to zgłaszanie powyższego wniosku, stanowi o przedłużenia postępowania ze strony dłużnika.

Przechodząc do kwestii formalnych wniosku to należy wskazać, że zgodnie z treścią art. 1049 kpc tytułem wykonawczym może być objęty obowiązek wykonania przez dłużnika różnego rodzaju czynności. Kodeks postępowania cywilnego przewiduje szczególny tryb egzekucji dla ich wykonania. Chodzi tu głownie o: 1) czynności, które bez uszczerbku dla wierzyciela mogą być wykonane przez inną osobę (art. 1049 kpc); 2) czynności, które ze względu na swoje szczególe cechy może wykonać tylko dłużnik (art. 1050 kpc). W doktrynie czynności pierwsze nazywane są „zastępowalnymi” lub „zastępczymi”, zaś drugie „niezastępowalnymi” lub „nie zastępczymi” /por. J. Korzonek: Postępowanie egzekucyjne i zabezpieczające, s. 1932; M. Allerhand: Kodeks postępowania cywilnego, s. 689/.

Mając powyższe na uwadze, trzeba zauważyć, że egzekucja wykonania czynności przez dłużnika wchodzi zakres egzekucji świadczeń niepieniężnych. Podstawą jest tytuł wykonawczy zobowiązujący dłużnika do świadczenia niepieniężnego, zwłaszcza w kontekście pozbawienia wykonalności tytułu zakresie zapłacenia określonej sumy pieniężnej. O ile egzekucja świadczeń pieniężnych jest z reguły wykonywana przez komornika, o tyle egzekucja świadczeń niepieniężnych w większej mierze jest wykonywana przez sąd jako organ egzekucyjny.

Biorąc pod uwagę powyższe ustalenia wniosek zasługiwał na uwzględnienie.

Sposób egzekucji przewidziany w art. 1049 kpc obejmuje bowiem dwa stadia: pierwsze - wezwanie dłużnika przez organ egzekucyjny (sąd) do wykonania czynności w oznaczonym terminie i drugie - umocowanie wierzyciela do wykonania czynności na koszt dłużnika i przyznanie wierzycielowi, w razie jego żądania, potrzebnej na ten cel kwoty. Te dwa stadia egzekucji nie przebiegają jednocześnie, lecz w pierwsze musi poprzedzać drugie, które może okazać się zbędne, jeżeli dłużnik zastosuje się do wezwania sądu obejmującego pierwsze stadium omawianej egzekucji, czyli wykona czynność w wyznaczonym przez sąd, stosownie do okoliczności terminie. Drugie stadium egzekucji tj. upoważnienie wierzyciela do wykonania czynności na koszt dłużnika i przyznanie na jego żądane potrzebnej na ten cel kwoty, może nastąpić dopiero po bezskutecznym upływie terminu zakreślonego przez sąd.

Umocowanie – jak wyjaśnił Sąd Najwyższy – wierzyciela do zastępczego wykonania czynności na koszt dłużnika i przyznanie wierzycielowi sumy potrzebnej do wykonania tej czynności (art. 1049 § 1 kpc) może być objęty jednym postanowieniem lub może być ono wydane dopiero po bezskutecznym upływie terminu wyznaczonego dłużnikowi do wykonania czynności /por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1968 r., III CZP 37/68, OSNCP 1969, nr 1, poz. 9/.

Jak wskazuje się w doktrynie wszystkie żądania wierzyciela mogą być objęte jednym wnioskiem. Sąd w takiej sytuacji będzie prowadził egzekucje etapami, wstrzymująca się z dalszymi dopóki przesłanki poprzednich się nie ziszczą. Rzeczą wierzyciela jest zawiadomienie Sądu o niewykonaniu pierwszego stadium egzekucji w trybie art. 1049 kpc.

Odnosząc się do wyznaczonego trzymiesięcznego terminu wskazać należy, że od wydania orzeczenia stwierdzającego obowiązek Gminy względem wierzyciela minęło ponad trzy lata. Od orzeczenia przeciwegzkucyjnego ponad dwa lata. Mimo tak długich okresów, oraz świadomości niewłaściwego wykonania zobowiązania potwierdzonego prawomocnym orzeczeniem przeciwegzekucyjnym dłużnik nie wywiązał się z nałożonego obowiązku. Zdaniem Sądu taka postawa dłużnika może świadczyć o lekceważeniu orzeczeń Sądu i co najważniejsze interesów i praw wierzyciela. Sąd ma świadomość, że dłużnik związany jest przepisami nakładającymi na niego konieczność przeprowadzenia przetargu na wykonanie zobowiązania. Jednak taka okoliczność jako mająca uzasadnić znacznie dłuższy termin niż trzy mieniące (notabene pełnomocnik Gminy nie był w stanie sprecyzować jaki termin jest niezbędny na przeprowadzenia przetargu) stanowiłoby dalsze pokrzywdzenie wierzyciela. Świadomość Gminy w niewykonaniu dotąd orzeczenia, a przynajmniej świadomość prawomocnych rozstrzygnięć w tym zakresie, powinna nakłonić Gminę do szybkiego zakończenia sporu,. Jeżeli tryb przetargowy to uniemożliwi w terminie wskazanym przez Sąd, należałoby się zastanowić, czy w świetle bezczynności Gminy przez okres wskazany wyżej, nie powinna zapłacić dłużnikowi kwoty niezbędnej dla zakończenia sporu, zwalniając się z obowiązku wynikającego z prawomocnych orzeczeń Sądu.

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w pkt I sentencji postanowienia.

O kosztach orzeczono po myśli art. 770 kpc w zw. z § 2 ust. 5 w zw. z § 8 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2015.1800 z późn. zm.) który stanowi, że dłużnik powinien zwrócić wierzycielowi koszty niezbędne do celowego przeprowadzenia egzekucji. Na koszty te złożyła się opłat od wniosku, opłata od pełnomocnictwa, oraz koszty wynagrodzenia pełnomocnika.