Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 13 listopada 2014 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXV Wydział Cywilny

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Hanna Jaworska

Protokolant: sekr. sąd. Anna Wsół

po rozpoznaniu w dniu 13 listopada 2014 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy

z wniosku J. P. (1)

z udziałem J. K.

o wydanie orzeczenia w trybie art. 111 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. - Kodeks wyborczy

postanawia:

1.  nakazać uczestnikowi postępowania J. K. sprostowanie nieprawdziwych informacji zawartych w wywiadzie udzielonym przez J. K., a zamieszczonych w prasie lokalnej, tj. w papierowym wydaniu specjalnym Informatora O. i W. poprzez zobowiązanie go do jednorazowego opublikowania na własny koszt tą samą czcionką, którą zamieszczony był skarżony wywiad, w najbliższym papierowym wydaniu Informatora O. i W. sprostowania następującej treści: „Pan J. K. informuje, że podane przez niego w wywiadzie z nim, jako zastępcą Burmistrza D. W. oraz liderem Komitetu Wyborczego Wyborców (...) opublikowanym w Informatorze O. i W. w Wydanie specjalne - wybory -16 listopada 2014, (w wydaniu papierowym) informacje, jakoby J. P. (1) podczas posiedzenia Komisji Budżetu w dniu 9 października 2014 roku próbowała zablokować budowę fontanny oraz podczas sesji w dniu 25 maja 2011 roku nie poparła stanowiska rady dzielnicy W., która oprotestowała budowę sortowni śmieci (...) przy ul. (...) są nieprawdziwe, za co J. K. J. P. (1) przeprasza”;

2.  zakazać uczestnikowi J. K. dalszego rozpowszechniania nieprawdziwych informacji o, których mowa w pkt 1;

3.  w pozostałym zakresie wniosek oddalić;

4.  zasądzić od uczestnika J. K. na rzecz wnioskodawczyni J. P. (1) kwotę 360 zł (trzysta sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

XXVNs 161/14

UZASADNIENIE

Pismem z dnia 7 listopada 2014 r. (data prezentaty, k. 3-5.) J. P. (1), na podstawie art. 111 § 1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy, wniosła o:

1.  zakazanie rozpowszechniania informacji nieprawdziwych o jej pracy jako dotychczasowej radnej dzielnicy W., które obrażają wnioskodawczynię i mają na celu zdyskredytowanie w oczach wyborców oraz zniechęcenie ich do głosowania na wnioskodawczynię oraz na innych kandydatów Komitetu Wyborczego Stowarzyszenia (...) w wyborach samorządowych w dniu 16 listopada 2014 roku do rady dzielnicy W.,

2.  orzeczenie przepadku materiałów wyborczych zawierających takie informacje, w tym w wydania wyborczego gazety (...), Wydanie specjalne -wybory - 16 listopada 2014, w wydaniu papierowym oraz usunięcie tych treści z portalu internetowego http://(...)/ i z wszystkich innych, gdzie zostało opublikowane,

3.  nakazanie uczestnikowi sprostowania nieprawdziwych informacji na stronie internetowej Wspólnoty D. W., na stronie http://(...)/, na profilach społecznościowych prowadzonych lub administrowanych przez Wspólnotę D. W. i przez kandydatów na radnych do rady dzielnicy W., którzy startują z list wyborczych Wspólnoty D. W., w materiałach wyborczych Komitetu Wyborczego Wyborców (...), oraz w prasie lokalnej w tytule Informator O. i W. oraz w Biuletynie Urzędowym (...) D. W.,

4.  nakazanie uczestnikowi przeproszenia wnioskodawcy, na stronie internetowej Wspólnoty D. W., na stronie internetowej Stowarzyszenia (...), na profilach społecznościowych J. K. i innych kandydatów do rady dzielnicy W. w 2014 r. kandydujących w okręgu trzecim, na (...) Stowarzyszenia (...), na (...) Gazety (...) dla D. W. oraz w najbliższym wydaniu papierowym Informatora O. i W. z tytułu naruszenia dóbr osobistych wnioskodawczyni w treści i formie:

„Przepraszam radną dzielnicy W. panią J. P. (1) za szkalujące ją publikacje w ramach prowadzonej przez Komitet Wyborczy Wyborców (...) kampanii wyborczej na temat jej braku poparcia dla działań mieszkańców mających na celu niedopuszczenie do lokalizacji sortowni śmieci (...) przy ul. (...) oraz sugerujące mieszkańcom 3 okręgu wyborczego, że radna J. P. (1) na posiedzeniu komisji budżetu 9 października 2014 r. bez powodu i jako jedyna, próbowała zablokować budowę fontanny w parku M. K. (1)",

5.  nakazanie uczestnikowi postępowania wpłacenia kwoty 10.000 złotych na rzecz Stowarzyszenia (...) na projekt (...).

W uzasadnieniu wniosku wnioskodawczyni podała, że w trakcie kampanii wyborczej na radnych dzielnicy W. pan J. K. rozpowszechnia nieprawdziwe informacje o jej pracy jako dotychczasowej radnej dzielnicy W.. Zdaniem wnioskodawczyni działania te mają na celu zdyskredytowanie J. P. (1) w oczach wyborców i zniechęcenie ich do głosowania na wnioskodawczynię.

Zdaniem wnoszącej nieprawdziwe są informacje, że wnioskodawczyni podczas posiedzenia dzielnicowej Komisji Budżetu w dniu 9 października 2014 roku próbowała zablokować inwestycję polegającą na budowie fontanny w parku M. K. (2), którą zgłosili mieszkańcy oraz że podczas sesji w dniu 25 maja 2011 roku wnioskodawczyni nie poparła stanowiska rady dzielnicy W., które wyrażało sprzeciw dla planowanej lokalizacji bazy sortowani śmieci (...) przy ul. (...). Stawiane tezy w ocenie wnioskodawczyni naruszają jej dobre imię i narażają ją na utratę zaufania mieszkańców.

Wnioskodawczyni podała, że nieprawdziwe informacje pojawiły się w Informatorze O. i W. Wydanie specjalne – wybory – 16 listopada 2014 (str. 6), w udzielonym przez P. Wyborczego Komitetu Wyborczego Wyborców (...) wywiadzie oraz na profilu Wspólnoty D. W. na portalu społecznościowym (...).

Zdaniem skarżącej działania powyższe mają na celu wywarcie na wyborcach przekonania, że J. P. (1) jest osobą działającą w oderwaniu od potrzeb społeczności lokalnej.

Wnioskodawczyni wskazała, że nie była przeciwna budowie fontanny, a podczas posiedzenia, które odbyło się w dniu 9 października 2014 roku, na którym omawiany był projekt budżetu na 2015 roku zapytała jedynie o autora i termin złożenia wniosku w sprawie nowej propozycji budowy fontanny w parku M. K. (2), a także zaproponowała rozważenie przesunięcia środków przeznaczonych na budowę fontanny na modernizację obiektu budynku miejskiego, w którym mieści się Biblioteka Publiczna. Wnioskodawczyni wskazała jedynie, że są inwestycje, które na obecną chwilę są ważniejsze.

J. P. (1) na posiedzeniu w dniu 23 maja 2011 roku skrytykowała tryb i formę sprzeciwu przedstawicieli zarządu i rady dotyczącego budowy sortowni śmieci (...) przy ul. (...).

W dniu 12 listopada 2014 roku - w związku z wezwaniem do uzupełnienia braków formalnych wniosku z dnia 7 listopada 2014 roku – J. P. (1) podała treść żądanego sprostowania:

„Pan J. P. (2) Wyborczy Komitetu Wyborczego Wyborców (...) informuje, że w wywiadzie z nim, jako zastępcą Burmistrza D. W. oraz liderem Komitetu Wyborczego Wyborców (...) opublikowanym w Informatorze O. i W. w Wydanie specjalne - wybory -16 listopada 2014, (w wydaniu papierowym oraz cyfrowym) podana przez niego informacja jakoby Pani Radna J. P. (1) podczas sesji 25 maja 2011 r. była za budową obiektu bazy (...) przy ul. (...) jest nieprawdziwa. W tym samym wywiadzie twierdzenia jakoby Pani J. P. (1) radna i liderka Stowarzyszenia (...) na posiedzeniu dzielnicowej Komisji Budżetu w dniu 9 października próbowała zablokować „pomysł budowy fontanny zgłoszony przez mieszkańców i poparty przez największą grupę osób" są równie nieprawdziwe."

Jednocześnie J. P. (1) uzupełniając swój wniosek wniosła o dostarczenie wydrukowanego sprostowania wraz z przeproszeniem w ilości równej wydaniu Informatora O. i W. Wydanie specjalne - wybory - 16 listopada 2014, do wszystkich punktów, gdzie dostarczony został ten numer Informatora.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny w sprawie:

Wnioskodawczyni J. P. (1) jest kandydatką na radną dzielnicy W. z Komitetu Wyborczego Wyborców Stowarzyszenie (...).

Na posiedzeniu w dniu 23 maja 2011 roku J. P. (1), aktywnie uczestnicząc w debacie dotyczącej wyrażenia ponownego sprzeciwu wobec planowanej lokalizacji Dzielnicowego Zakładu (...) przy ul. (...), skrytykowała tryb i formę sprzeciwu przedstawicieli zarządu i rady dotyczącego budowy sortowni śmieci (...) przy ul. (...) (k. 18-22).

Podczas posiedzenia, które odbyło się w dniu 9 października 2014 roku, na którym omawiany był projekt budżetu na 2015 roku zapytała o autora i termin złożenia wniosku w sprawie nowej propozycji budowy fontanny w parku M. K. (2), a także zaproponowała rozważenie przesunięcia środków przeznaczonych na budowę fontanny na modernizację obiektu budynku miejskiego, w którym mieści się Biblioteka Publiczna (k. 9-11).

W Informatorze O. i W. Wydanie specjalne - wybory - 16 listopada 2014 ukazał się artykuł „rozmowa z J. K. – zastępcą Burmistrza D. W. m. st. W. liderem Komitetu Wyborczego Wyborców (...) w którym J. K. stwierdził:

„Osobiście, byłem mocno zaangażowany w likwidację deficytowego i nieestetycznego lodowiska ("prezentu" od mia­sta) w parku M. K.. Liczni Mieszkańcy okolicznych terenów bardzo o to zabiegali. Lodowisko się nie sprawdziło. W przyszłości stanie tam fontanna - ten pomysł zgłosili Mieszkańcy i poparła go największa grupa osób. Dlatego tez z dużym zdzi­wieniem przyjąłem fakt, że pod­czas posiedzenia dzielnicowej Komisji Budżetu 9 października obecna radna i liderka (...) W. (które wystawia również kandy­datów na radnych na tym tere­nie - w okręgu nr 3) próbowała zablokować budowę fontanny”. „Podczas sesji 25 maja 2011 r. rada dzielnicy W. stanowczo zaprotestowała w gło­sowaniu przeciwko budowie tego obiektu. Tylko jedna radna (ta sama, która nie chce fontanny) miała odmienne zdanie. Teren przy ul. (...) powinien być wykorzystany pod funkcje mieszkaniowo - usługowe, a nie pod kątem przemysłowym”.

W dniu 9 października 2014 roku na portalu społecznościowym na facebook’u na profilu Wspólnoty D. W. pojawiły się dwa posty Wspólnoty D. W. następującej treści:

„(…) Dzisiaj podczas posiedzenia dzielnicowej Komisji Budżetu radna J. P. (1) ze Stowarzyszenia (...) próbowała (na szczęście nieskutecznie) zablokować budowę fontanny w P. M. K., o którą prosili liczni Mieszkańcy”, „Warto przy tej okazji pamiętać że radna J. P. (1) jako jedyna nie poparła stanowiska rady dzielnicy W. które wyrażało sprzeciw dla planowanej lokalizacji bazy (...) przy ul. (...). Fakt ten miał miejsce podczas sesji rady dzielnicy w dniu 25 maja 2011 roku”

W dniu 10 października 2014 roku na tym samym profilu pojawił się wpis J. K. o treści „Pani radna w sprawie fontanny postawiła swoich kolegów kandydatów z osiedla (...) w trudnej sytuacji. Nie chce mi się wierzyć żeby wcześniej o tym nie rozmawiali. A jeśli tak – to jest to tzw. klasyczny strzał w stopę”.

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie zgromadzonych w sprawie dokumentów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Wniosek J. P. (1) zasługuje na częściowe uwzględnienie.

W okresie poprzedzającym wybory ważne jest aby opinie i informacje mogły być swobodnie przekazywane. Podlega to jednak pewnym ograniczeniom. Kampania wyborcza powinna być bowiem prowadzona według określonych ustawą reguł i zasad, a w toku rywalizacji kandydatów i ich komitetów wyborczych o zdobycie mandatu nie powinno dochodzić do drastycznego złamania tych zasad.

Zgodnie z dyspozycją artykułu 111 § 1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeksu wyborczego jeżeli rozpowszechniane, w tym również w prasie w rozumieniu ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. - Prawo prasowe (Dz. U. Nr 5, poz. 24, z późn. zm.), materiały wyborcze, w szczególności plakaty, ulotki i hasła, a także wypowiedzi lub inne formy prowadzonej agitacji wyborczej, zawierają informacje nieprawdziwe, kandydat lub pełnomocnik wyborczy zainteresowanego komitetu wyborczego ma prawo wnieść do sądu okręgowego wniosek o wydanie orzeczenia:

1)zakazu rozpowszechniania takich informacji;

2)przepadku materiałów wyborczych zawierających takie informacje;

3)nakazania sprostowania takich informacji;

4)nakazania publikacji odpowiedzi na stwierdzenia naruszające dobra osobiste;

5)nakazania przeproszenia osoby, której dobra osobiste zostały naruszone;

6)nakazania uczestnikowi postępowania wpłacenia kwoty do 100.000 złotych na rzecz organizacji pożytku publicznego.

Przepis art. 111 § 1 Kodeksu wyborczego ustanawia ochronę prawną w okresie kampanii wyborczej dla kandydata i pełnomocnika wyborczego zainteresowanego komitetu wyborczego przed nieprawdziwymi informacjami zawartymi w materiałach wyborczych rozpowszechnianych w: prasie, materiałach wyborczych, w szczególności na plakatach, ulotkach, hasłach, a także w wypowiedziach lub w innych formach agitacji wyborczej.

Celem tego przepisu jest nie tylko ochrona uczestników kampanii (kandydatów i komitetów wyborczych) przed skutkami rozpowszechniania nieprawdziwych informacji, ale również ocena prawidłowości przebiegu kampanii wyborczej, rywalizacji politycznej, zasad uczciwej konkurencji wyborczej, która ma przez to zapobiegać zniekształcaniu ocen wyborców.

Sąd rozpoznając wniosek w trybie wyborczym bada przede wszystkim, czy informacje, wiadomości podawane przez rywalizujące między sobą podmioty są prawdziwe, czy też nie. To znaczy, czy da się je przyporządkować wg kryterium „prawda” – „fałsz”. Ma to kluczowe znaczenie, gdyż wyrażanie opinii, czy poglądów na czyjś temat, jakkolwiek o ujemnym ciężarze gatunkowym, mieści się z reguły w szeroko pojmowanej „walce wyborczej”.

Wskazać należy, iż J. P. (1) w toku niniejszego postępowania wykazała, że uczestnik J. K. rozpowszechnił w wywiadzie udzielonym przez niego, a zamieszczonym w papierowym wydaniu Informatora O. i W. Wydanie specjalne - wybory - 16 listopada 2014 dwie nieprawdziwe informacje na jej temat, a mianowicie, że J. P. (1) podczas posiedzenia Komisji Budżetu w dniu 9 października 2014 roku próbowała zablokować budowę fontanny oraz podczas sesji w dniu 25 maja 2011 roku nie poparła stanowiska rady dzielnicy W., która oprotestowała budowę sortowni śmieci (...) przy ul. (...).

Wnioskodawczyni do wniosku z dnia 7 listopada 2014 roku załączyła protokół z posiedzenia Komisji Budżetu i Infrastruktury Rady D. W. m.st. W., które odbyło się w dnu 9 października 2014 roku (k. 9-11) oraz protokół VII Sesji Rady D. W. m.st. W., która miała miejsce w dniu 25 marca 2011 roku (18-22).

Z protokołu z dnia 9 października 2014 roku wynika, że podczas posiedzenia, które odbyło się w dniu 9 października 2014 roku, omawiano w obecności zaproszonych gości i członków Komisji projekt budżetu na 2015 roku. J. P. (1), zabrała głos i zapytała zgromadzonych o autora wniosku w sprawie propozycji budowy fontanny w parku M. K. (2). Wnioskodawczyni zaproponowała radnym rozważenie przesunięcia środków przeznaczonych na budowę fontanny na modernizację obiektu budynku miejskiego, w którym mieści się Biblioteka Publiczna. Remont biblioteki w ocenie wnioskodawczyni winien zostać wykonany w pierwszej kolejności (k. 10).

Z protokołu z dnia 25 marca 2011 roku wynika jedynie, że wnioskodawczyni J. P. (1) negowała działania przedstawicieli zarządu i rady w zakresie trybu i formy sprzeciwu przedstawicieli zarządu i rady dotyczącego budowy sortowni śmieci (...) przy ul. (...) (k. 20 verte).

Trudno więc uznać, że działania podjęte przez wnioskodawczynię na posiedzeniu w dniu 9 października 2014 roku polegające na zaproponowaniu członkom komisji rozważenia przesunięcia środków przeznaczonych na budowę fontanny na modernizację obiektu budynku miejskiego, w którym mieści się Biblioteka Publiczna, miały na celu zablokowanie budowy fontanny. Zgodnie z definicją podaną w słowniku języka polskiego PWN „zablokować” znaczy tyle co utrudnić przejście, dostęp do czegoś lub ruch na jakimś terenie, nie dopuścić do czegoś, zająć coś i uniemożliwić innym skorzystanie z tego, wstrzymać wypłatę pieniędzy, uniemożliwić pracę urządzenia.

Krytykowanie trybu i formy sprzeciwu przedstawicieli zarządu i rady dotyczącego budowy sortowni śmieci (...) przy ul. (...) nie stanowi samo przez się, tego, że J. P. (1) w dniu 25 maja 2011 roku nie poparła stanowiska rady dzielnicy W., która oprotestowała budowę sortowni śmieci (...) przy ul. (...).

W ocenie Sądu Okręgowego informacje podane przez uczestnika J. K. w artykule, który ukazał się w wydaniu specjalnym Informatora O. i W., są niezgodne z prawdą.

Wskazać w tym miejscu należy, iż tylko jedyna informacja opublikowana na stronie internetowej na portalu społecznościowym (...) na profilu (...) została umieszczona przez J. K., a mianowicie że „Pani radna w sprawie fontanny postawiła swoich kolegów kandydatów z osiedla (...) w trudnej sytuacji. Nie chce mi się wierzyć żeby wcześniej o tym nie rozmawiali. A jeśli tak – to jest to tzw. klasyczny strzał w stopę”. Informacja ta nie została jednak przez wnioskodawczynię zakwestionowana jako nieprawdziwa.

Sąd nie badał natomiast tego, czy pozostałe informacje zamieszczone na stronie internetowej na portalu społecznościowym (...) na profilu (...) są prawdziwe czy nie, bowiem zostały one zamieszczone przez Wspólnotę D. W., a zatem nie sposób ustalić czy opublikował je osobiście uczestnik J. K..

J. P. (1) nie wykazała, że w innych materiałach wyborczych, poza zamieszczonym w Informatorze O. i W. artykułem, ukazały się nieprawdziwe informacje na jej temat.

Mając na uwadze powyższe, Sąd meriti uwzględnił żądanie wnioskodawczyni o nakazanie sprostowania tych nieprawdziwych informacji, z jednoczesnym przeproszeniem jej osoby za rozgłaszanie tych niezgodnych z prawdą informacji, jednakże w zakresie węższym aniżeli żądała tego wnioskodawczyni, tj. jedynie w najbliższym papierowym wydaniu Informatora O. i W..

Sposób sprostowania zawierający jednocześnie przeproszenie wnioskodawczyni w ocenie Sądu należało uznać za właściwy.

Zdaniem Sądu żądanie zakazu rozpowszechniania „informacji nieprawdziwych o pracy wnioskodawczyni jako dotychczasowej radnej dzielnicy W.” jest zbyt daleko idące, wobec czego Sąd zobowiązał uczestnika do nie rozpowszechniania jedynie tych dwóch informacji uznanych przez Sąd za nieprawdziwe.

Pozostałe żądania wnioskodawczyni Sąd postanowił oddalić.

Po pierwsze, nie mogły zostać uwzględnione żądania polegające na orzeczeniu przepadku materiałów wyborczych zawierających nieprawdziwie informacje, w tym wydania specjalnego Informatora O. i W.. Powyższe środki byłyby bowiem nieproporcjonalne do rozpowszechnionej na temat wnioskodawczyni informacji. Oprócz dwóch niewielkich fragmentów dotyczących J. P. (1) artykuł ten zawierał wiele innych informacji, których prawdziwości w/w nie kwestionowała.

Sąd Okręgowy nie znalazł także podstaw do nakazania uczestnikowi J. K. zapłaty kwoty 10 000 zł na rzecz wskazanego we wniosku stowarzyszenia, uznając i to żądanie za nieproporcjonalne do rozpowszechnionych na temat J. P. (1) nieprawdziwych informacji.

Kwota 360 zł zasądzona tytułem kosztów zastępstwa procesowego została zasądzona w oparciu o wynagrodzenie przyznawane pełnomocnikom w sprawach o ochronę dóbr osobistych.

W związku z powyższy Sąd orzekł jak na wstępie.