Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 20 marca 2018 r.

Sąd Okręgowy w Kielcach II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Teresa Kołbuc

Sędziowie: SSO Małgorzata Klesyk (spr.)

SSO Mariusz Broda

Protokolant: st. sekr. sąd. Justyna Bińkowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 marca 2018 r. w Kielcach

sprawy z wniosku (...) S.A. w L.

z udziałem A. S. i D. S.

o zasiedzenie służebności przesyłu

na skutek apelacji uczestników od postanowienia Sądu Rejonowego w Końskich

z dnia 22 września 2017 r., sygn. akt I Ns 905/15

postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie i sprawę przekazać do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Końskich pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

II Ca 1576/17I

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 22 września 2017 roku w sprawie sygn INs 905/15 Sąd Rejonowy w Końskich stwierdził , że (...) (...) w S. nabyły z dniem 01 lutego 2009r służebność przesyłu napowietrznej linii energetycznej średniego napięcia 15 kV relacji S. – F., odgałęzienie N. wraz ze słupami nr(...) na nieruchomości uczestników – działce oznaczonej nr (...) , położonej w N., gmina S. , objętej księgą wieczystą (...), pas gruntu oznaczony pkt (...) o powierzchni 0,07 ha na mapie zaewidencjonowanej w Starostwie Powiatowym w K. za nr(...)w zakresie niezbędnym do zapewnienia prawidłowego działania umiejscowionych na niej urządzeń energetycznych eksploatacji tj. dystrybucji energii, przeprowadzania kontroli , konserwacji, modernizacji, remontów, usuwaniu awarii i wymianie w/w urządzeń (pkt I), pobrać od (...) na rzecz Skarbu Państwa (Sąd Rejonowy w Końskich) kwotę 3 787,93 złotych ( trzy tysiące siedemset osiemdziesiąt siedem złotych , dziewięćdziesiąt trzy grosze) tytułem zwrotu kosztów sądowych (pkt II), ustalił, że koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie ponosi wnioskodawca i uczestnicy we własnym zakresie (pkt III).

Sygn. Akt NS 905/15

Sąd Rejonowy swoje rozstrzygnięcie oparł o następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

Sąd Rejonowy ustalił, iż Prezydium Powiatowej Rady Narodowej Wydział Architektury i Budownictwa w K. zatwierdził lokalizację szczegółowa linii 15kV i stacji dla poprawy warunków napięciowych w miejscowości N., N. , N. . W/ w linia została wybudowana w 1962r . przez Zakłady (...), Zakład (...).

Decyzję administracyjną Urzędu Wojewódzkiego w K. (...) ( po rozpatrzeniu wniosku Zakładu (...) w S. – K. ) w sprawie przebudowy linii 15kV i stacji transformatorowej w N. i Wielkim i N. udzielono 4 X 1989r pozwolenia na przebudowę. Modernizacja nie wpłynęła na zmianę przebiegu trasy linii. Odebranie i przekazanie do eksploatacji nastąpiło na podstawie protokołu odbioru nr (...)

Lokalizacja linii i stacji miała miejsce na działce nr (...), która w ewidencji gruntów figurowała na Skarb Państwa - Państwowy Fundusz Ziemi.

Aktem Notarialnym (...) A. i D. małż .S. zakupili działkę (...) ( w wyniku przetargu od Skarbu Państwa ). Od daty budowy do chwili obecnej przedsiębiorstwo energetyczne nieprzerwanie eksploatuje urządzenia, prowadząc za ich pomocą dystrybucję energii elektrycznej, w razie konieczności prowadzi naprawy i remonty, dokonuje okresowych przeglądów w/w linii, wejście na teren nie było uzgadniane w właścicielem nieruchomości.

Sąd Rejonowy podniósł , że okoliczność posadowienia linii napowietrznej w 1962r nie była kwestionowana , jak i fakt , że linia ta od czasu posadowienia do chwili obecnej nie zmieniała przebiegu. Jak wynika z zeznań świadka Z. Z. ( k. 107), stara linia była wybudowana w latach 60 –tych w ramach powszechnej elektryfikacji, na słupach drewnianych z przewodami żelaznymi .Remont polegał na wymianie słupów z drewnianych na betonowe w istniejących miejscach i wymianie przewodów . (...) powstała na gruntach Państwowego Funduszu Ziemi . Wg tego świadka jak i świadka K. M. , nie były zgłaszane roszczenia do przedmiotowych urządzeń .

Linia energetyczna powstała w 1962r jako część przedsiębiorstwa państwowego , którego następcą jest wnioskodawca.

Fakt wybudowania trwałych i widocznych urządzeń w postaci napowietrznej stacji transformatorowej, linii średniego napięcia 15kV oraz ich użytkowanie spełnia przesłanki trwałego i widocznego korzystania z nieruchomości.

Początkowa data eksploatacji wynika z protokołu odbioru, w tym okresie do 1989r ( zgodnie z zasadą jednolitej własności państwowej ), właścicielem gruntu oraz posiadaczem służebności był ten sam podmiot - Skarb Państwa.

Uczestnicy nie do końca przyznają fakt , że posadowienie urządzeń miało miejsca na gruncie Skarbu Państwa , jednakże z załączonych dokumentów wynika, że był to grunt (...) ( k. 18) , a uczestnicy jak wynika z ich wyjaśnień nabyli w 2003r działkę ( obecny nr (...) (...) Nabywana przez uczestników nieruchomość była zabudowania zarówno linia średniego zasięgu jak i stacją transformatorową .

Zatem do czasu posiadania wykonywanego przed rokiem 1989r przedsiębiorstwo energetyczne nie może doliczyć okresu posiadania po tej dacie. Po znowelizowaniu art. 128 kc. , po dniu 31 stycznia 1989r przedsiębiorstwo państwowe jako państwowa osoba prawna do czasu jego uwłaszczenia ex lege mogło być posiadaczem służebności gruntowej w rozumieniu art. 352kc. ,

Zgodnie z orzeczeniem SN z dnia 05 lipca 2012r IV CSK 606/11 okoliczność, że konieczność utrzymywania urządzeń przesyłowych na działce stanowiącej niegdyś własność Skarbu Państwa nie była kwestionowana przez aktualnego właściciela i jego poprzednika, pozwala na przyjęcie ,że w sprawie zachodzą szczególne okoliczności uzasadniające potraktowanie przedsiębiorstwa przesyłowego i jego poprzedników prawnych na równi z posiadaczami w dobrej wierze.

Zatem przyjmując za początkową datą biegu zasiedzenia 1.02. 1989r i dobrą wiarę po stronie posiadacza , zasiedzenie nastąpiło z upływem 20 lat tj 1. 09. 2009r .

Przedmiot zasiedzenia został naniesiony na mapę sporządzoną przez biegłego Zb Grudnia ( k. 122) , opinia biegłego nie była kwestionowana .

Apelację od powyższego postanowienia skarżąc go w całości wywiedli uczestnicy zarzucając:

1.naruszenie art 233§1 k.p.c;

-przez bezpodstawne przyjęcie, że przebieg linii i stacji transformatorowej na nieruchomości stanowiącej obecnie własność uczestników nie uległa zmianie od 1962 roku podczas gdy zaświadczenie lokalizacyjne z 1961roku nie zawiera załącznika graficznego a decyzja Urzędu Wojewódzkiego w K. dotyczy przebudowy linii 15 kv i stacji transformatorowych w N. I Wielkim oraz N. , a w 1997roku doszło do kolejnej rozbudowy stacji transformatorowej polegające na dobudowaniu odgałęzienia od słupa nr (...) i wybudowania dodatkowej stacji transformatorowej, na co uczestnik wskazywał w odpowiedzi na wniosek oraz zeznania świadków K. M. (2) i Z. Z.;

-przez bezpodstawne przyjęcie dobrej wiary;

-przez błędne przyjęcie początku biegu terminu zasiedzenia podczas gdy poprzez zniesienie zasady jednolitej własności Skarbu Państwa państwowe osoby prawne nie doprowadziło ex lege do przekształcenia stosunków własnościowych;

2. naruszenie prawa materialnego poprzez ;

- niewłaściwe zastosowanie art 292 i 172§1kc podczas gdy z materiału dowodowego wynika,że linia energetyczna oraz stacje transformatorowe były przebudowywane w latach 1989 i 1997 oraz użytkowane bez żadnego tytułu prawnego regulującego ich budowę i użytkowanie, co wyłącza dobrą wiarę a uczestnicy przerwali termin wnosząc o ustanowienie służebności z 21 lipca 2014roku oraz zapłatę za bezumowne korzystanie z gruntu

- niewłaściwe zastosowanie art 292 kc i art 172 kc prze uznanie początku terminu zasiedzenia na 1 luty 1989 rok;

-błędną wykładnię art 292kc i art 172kc prze pominięcie, że służebność przesyłu została wprowadzona do kodeksu z dniem 3 sierpnia 2008roku.

Wskazując na powyższe wnieśli o zmianę zaskarżonego postanowienia przez oddalenie wniosku ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania , zasądzenie na rzecz uczestników kosztów postępowania za obie instancje oraz dopuszczenia dowodów zawnioskowanych w treści apelacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna i doprowadziła do uchylenia zaskarżonego postanowienia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, gdyż nie została rozpoznana istota sprawy (art 386§4 k.p.c w związku z art 13§2 k.p.c )..

Przede wszystkim nie został przez Sąd Rejonowy zidentyfikowany przedmiot wniosku o zasiedzenie . Faktycznie Sąd objął orzeczeniem grunt co do którego wnioskodawca nie składał wniosku o zasiedzenie, czym wyszedł poza żądanie wniosku.

Jak wynika z odpowiedzi na apelację, wnioskodawca na zarzuty dotyczące nieuwzględnianie przez Sąd zmiany przebiegu linii w 1997 roku kiedy to doszło do kolejnej rozbudowy stacji transformatorowej polegające na dobudowaniu odgałęzienia od słupa 6 i wybudowania dodatkowej stacji transformatorowej, wnioskodawca wskazał, że wnioskiem o zasiedzenie objął wyłącznie linię energetyczną średniego napięcia (bez stacji trafo) i do tych konkretnych urządzeń odnosi się sentencja zaskarżonego postanowienia. Przedmiotem wniosku o zasiedzenie nie była stacja transformatorowa.

Na rozprawie apelacyjnej w dniu 20 marca 2018roku pełnomocnik wnioskodawcy przyznał, że mapa stanowiąca integralną część orzeczenia obejmuje nie tylko pas objęty wnioskiem o zasiedzenie służebności przesyłu wskazany we wniosku ale również i tę część gruntu, która została zajęta pod transformator w 1997roku.Takie samo stanowisko zajął także pełnomocnik uczestników.

Faktycznie wnioskodawca nie sprecyzował jednoznacznie wniosku, w uzasadnieniu wniosku była też mowa o transformatorze. Nie zareagował także , podobnie jak i pełnomocnik uczestników, na błędną mapę sporządzoną przez biegłego zgodnie z ogólnym zleceniem sądu.

Nie zwalniało to sądu z obowiązku kontroli prawidłowości mapy, szczególnie w świetle treści zeznań świadków Z. Z. i K. M. (2) oraz dokumentów ze sprawy Ns 704 /14, w tym protokołu rozprawy z 22 października 14 (k-170).

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy należy jednoznacznie ustalić przedmiot wniosku i okoliczności faktyczne go uzasadniające.

Postanowienie podlega też uchyleniu , gdyż nie ustalono kto był właścicielem działki w dacie budowy linii i w dacie biegu zasiedzenia. Dowolne jest bowiem ustalenie , że w całym okresie był to Skarb Państwa , bo takiego wniosku nie można wyciągnąć, jak to uczynił Sąd Rejonowy, z faktu zakupu w 2003roku przez uczestników nieruchomości od Skarbu Państwa oraz z dokumentu z k-18. Dokument z karty 18 to nie wypis z rejestru gruntu, jak wskazał Sąd, lecz wykaz właścicieli gruntów jako załącznik do projektu przebudowy. Sąd Rejonowy w oparciu o dokumenty akt księgi wieczystej nr Kw (...) K., z której odłączono działkę uczestników i założono nową księgę (k-7) winien ustalić prawidłowy tytuł prawny do nieruchomości przed 2003 rokiem.

Brak ustalenia powyższego czyni przedwczesnym odnoszenie się przez Sąd Okręgowy do zarzutów dotyczących ustalenie złej lub dobrej wiary wnioskodawcy .

Wątpliwości Sądu Okręgowego budzi zlecenie mapy do zasiedzenia od razu biegłemu geodecie , zamiast poprzedzenia powyższego opinią biegłego z zakresu urządzeń przesyłowych.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy ustali jednoznacznie przedmiot wniosku i okoliczności faktyczne je uzasadniające, właściciela działki w dacie budowy linii i biegu terminu zasiedzenia, rozpozna wnioski dowodowe zawarte w apelacji i ewentualnie dalsze zgłoszone przez strony czy dopuszczone z urzędu i wówczas dopiero wyda orzeczenie , które uzasadni zgodnie z regułami z art 328 k.p.c.

SSO M Broda SSO T Kołbuc SSO M Klesyk(spr)