Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 marca 2018 roku

Sąd Rejonowy w Bielsku Podlaskim Zamiejscowy VII Wydział Karny w Hajnówce

w składzie:

Przewodniczący: SSR Grzegorz Front

Protokolant: Piotr Jałoza

przy udziale oskarżyciela publicznego – starszego strażnika leśnego P. W.

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 marca 2018 r. w Hajnówce

sprawy R. G., syna Z. i L. z domu D., urodzonego w dniu (...) w W.

obwinionego o to, że:

w dniu 30.05.2017 r. około godziny 12.40, na terenie oddziału (...) Leśnictwa P., Nadleśnictwa B., gmina N., powiat (...), zaparkował pojazd mechaniczny w miejscu do tego nieprzeznaczonym,

to jest o wykroczenie z art. 161 kw

o r z e k a:

1)  obwinionego R. G. uniewinnia od popełnienia zarzucanego mu czynu,

2)  na podstawie art. 119 § 2 pkt 1 kpw kosztami postępowania obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt VII W 881/17

UZASADNIENIE

R. G. został obwiniony o to, że w dniu 30.05.2017 r. około godziny 12.40 na terenie oddziału (...) A Leśnictwa P. Nadleśnictwa B. zaparkował pojazd mechaniczny w miejscu do tego nieprzeznaczonym. Zachowanie obwinionego zakwalifikowano z art. 161 kw.

Jak ustalono, w dniu 25.05.2017 r. R. G. razem z innymi pasażerami poruszał się samochodem marki S. drogą leśną na terenie Nadleśnictwa B.. Ruch pojazdów na tej drodze był dozwolony. W trakcie przejazdu w kierunku miejscowości B. jedna z pasażerek zgłosiła zatrzymał samochód, aby umożliwić jednej z pasażerek załatwienie potrzeby fizjologicznej. Kierujący oraz pozostali pasażerowie opuścili auto, nie oddalali się jednak od niego, przebywali w jego pobliżu. W tym czasie nadjechał patrol Straży Leśnej. R. G. zaproponowano mandat karny za zaparkowanie auta w miejscu niedozwolonym.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zeznań świadków: Ł. M. (k. 35v-36) i B. W. (k. 35-35v) oraz pozostałych dowodów zgromadzonych w sprawie, w szczególności notatki urzędowej (k. 1) oraz materiału poglądowego (k. 3)

Obwiniony nie przyznał się do popełnienia zarzucanego wykroczenia. Kwestionował głównie wskazaną we wniosku o ukaranie datę jego popełnienia.

Sąd zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności jako nietrafne ocenić należało zarzuty obrony wskazujące na brak możliwości poczynienia odmiennych od zawartych we wniosku o ukaranie ustaleń dotyczących daty popełnienia czynu. Zasada skargowości nie ogranicza sądu w ustaleniach szczegółowych elementów faktycznych zdarzenia opisanego w akcie oskarżenia, ani w prawnej ocenie zarzucanego czynu. Z istoty tej fundamentalnej dla procesu karnego zasady wynika bowiem, że opis czynu zawarty w zarzucie skargi uprawnionego oskarżyciela stanowi jedynie procesową hipotezę, podlegającą ustawicznej weryfikacji w toku sądowego postępowania dowodowego. Rezultatem tych czynności oraz ocen dokonanych przez sąd jest opis czynu przypisanego oskarżonemu w orzeczeniu kończącym postępowanie (por. orz. SN z dnia 25.10.2017 r. sygn. IV KK 85/17). Poza tym, przedmiotem procesu nie jest opis czynu i jego kwalifikacja prawna zawarta w akcie oskarżenia, lecz czyn przestępny rozumiany jako historyczne zdarzenie faktyczne. Sąd nie jest związany ani opisem czynu, ani kwalifikacją prawną czynu, dokonaną przez oskarżyciela (por. orz. SA w Krakowie z dnia 29.03.2017 r. sygn. II AKa 271/16). Nieznacznie odmienne ustalenia faktyczne, np. co do daty popełnienia czynu zabronionego, tyczące tego samego zdarzenia, co opisane w akcie oskarżenia, nie naruszają zasady skargowości procesu, więc nie wymagają złożenia nowego aktu oskarżenia (por. orz. SA w Krakowie z dnia 17.03.2015 r. sygn. II AKa 24/15).

Biorąc powyższe pod uwagę, zawarte we wniosku o ukaranie stwierdzenie, że do zarzuconego czynu doszło w dniu 30.05.2017 r. nie uniemożliwiało sądowi poczynienia w tym zakresie odmiennych ustaleń faktycznych. Poruszając się bowiem w granicach określonego przez oskarżyciela zdarzenia historycznego, poza wszelką wątpliwością ustalono, że zarzucony czyn miał faktycznie miejsce w dniu 25.05.2017 r., o czym przesądzała treść notatki urzędowej z k. 1-2 oraz zeznania strażnika leśnego Ł. M.. Z uwagi jednak na zachodzące w sprawie inne przyczyny prowadzące do wydania wyroku uniewinniającego, korygowanie opisu zarzuconego czynu było bezprzedmiotowe.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 28.09.1991 r. o lasach (Dz. U. 2017 poz. 788 t.j. ze zm.), ruch pojazdem silnikowym w lesie dozwolony jest jedynie drogami publicznymi, natomiast drogami leśnymi jest dozwolony tylko wtedy, gdy są one oznakowane drogowskazami dopuszczającymi ruch po tych drogach. Z kolei postój pojazdów na drogach leśnych jest dozwolony wyłącznie w miejscach oznakowanych (art. 29 ust. 3 ustawy o lasach). Korelatem powyższego unormowania miał być w założeniu przepis karny zamieszczony w art. 161 kodeksu wykroczeń, zgodnie z którym „kto, nie będąc do tego uprawniony albo bez zgody właściciela lub posiadacza lasu, wjeżdża pojazdem silnikowym, zaprzęgowym lub motorowerem do nienależącego do niego lasu w miejscu, w którym jest to niedozwolone, albo pozostawia taki pojazd w lesie w miejscu do tego nieprzeznaczonym, podlega karze grzywny.” Jak wynika jednak z porównania obu unormowań, nie są one ze sobą do końca spójne. Podczas gdy ustawa o lasach posługuje się terminem „postoju pojazdu”, w kodeksie wykroczeń mowa jest o jego „pozostawieniu”. Zważywszy, że znamiona czynu zabronionego ukształtowane zostały w przepisie karnym, to jego należało poddać pogłębionej analizie, uzupełniająco jedynie odwołując się do regulacji zawartej w ustawie o lasach.

Dekodowanie znamion typu czynu zabronionego należy rozpocząć od poddania przepisu wykładni językowej, albowiem zgodnie z naczelną dyrektywą preferencji, to do tej metody należy odwoływać się w pierwszej kolejności, sięgając do języka prawnego, a następnie do języka prawniczego i ogólnego.

Zwrot „pozostawiać” w języku ogólnym oznacza tyle, co „nie zabrać czegoś lub kogoś ze sobą”, „opuścić, porzucić kogoś, coś” (źródło - www. sjp.pwn.pl). Przytoczone definicje wskazują dość jednoznacznie, że chodzi tu o raczej długotrwałe zerwanie bezpośredniej więzi z przedmiotem lub osobą, brak osobistego kontaktu, pozbawienie możliwości kontrolowania i wpływania na przedmiot, np. poprzez zmianę jego położenia. Zwrot „postój” nie został w ustawie o lasach odrębnie zdefiniowany. Pomocniczo można było się więc odwołać do definicji zawartej w art. 2 pkt. 30 ustawy Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. 2017 poz. 1260 t.j. ze zm.), gdzie „postój pojazdu” oznacza unieruchomienie pojazdu niewynikające z warunków lub przepisów ruchu drogowego, trwające dłużej niż 1 minutę. Tak sformułowana definicja poniekąd również sugeruje pewną długotrwałość zatrzymania pojazdu, które nie może być krótsze od 1 minuty.

Wyniki uzyskane przy pomocy wykładni językowej potwierdzały również rezultaty wykładni systemowej. Rodzajowym przedmiotem ochrony przepisu karnego zawartego w art. 161 kw jest las. Indywidualnym przedmiotem ochrony są zasoby leśne, to jest ich ochrona przed działaniem pojazdów silnikowych, zaprzęgowych, i motorowerów. Zawarta w ustawie o lasach regulacja kwestii poruszania się i postoju pojazdów mechanicznych ma charakter porządkowy, jednak jej celem jest przede wszystkim ochrona lasu i zasobów leśnych. W przeciwieństwie do regulacji zawartej w ustawie Prawo o ruchu drogowym, której zasadniczym celem jest organizacja i dyscyplinowanie ruchu pojazdów po drogach publicznych. Przy takim spojrzeniu na pierwszy plan wysuwały się choćby względy przeciwpożarowe i w tym kontekście zakaz poruszania się i postoju pojazdów poza drogami i miejscami wyznaczonymi realizuje zadanie zapewnienia drożności dróg leśnych oraz kontrolę nad miejscami postoju pojazdów.

W świetle przytoczonej argumentacji oczywiste było, że znamię czynności wykonawczej z art. 161 kw „pozostawienia” pojazdu nie może być utożsamiane z każdym jego zatrzymaniem, choćby nie wynikało ono z warunków drogowych. Do realizacji tego znamienia niezbędna, zdaniem sądu, jest co najmniej zerwanie bezpośredniej styczności z zatrzymanym pojazdem, uniemożliwiające jego niezwłoczne przestawienie i odjechanie z miejsca postoju. Taki sposób rozumienia analizowanego znamienia koreluje z przedmiotem ochrony art. 161 kw. Dopóty dopóki kierujący ma możliwość usunięcia pojazdu, nie dochodzi bowiem do zagrożenia dóbr prawnych w postaci lasu lub zasobów leśnych.

Z taką sytuacją mieliśmy do czynienia w niniejszej sprawie. Obwiniony R. G. po zatrzymaniu auta znajdował się w jego pobliżu i przez cały czas miał możliwość jego usunięcia z tego miejsca. Jego zachowanie nie realizowało zatem znamion czynu zabronionego z art. 161 kw. W konsekwencji sąd, kierując się wskazaniami art. 5 § 1 pkt 2 kpw w zw. z art. 62 § 3 kpw, uniewinnił go od popełnienia zarzucanego wykroczenia.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 119 § 2 pkt. 1 kpw, obciążając nimi Skarb Państwa.