Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 maja 2018r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 kwietnia 2018r. w S.

odwołania B. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w W.

z 11 września 2017r., nr (...)

w sprawie z wniosku B. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddziałowi w W.

z udziałem płatnika składek (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

Spółka komandytowa z siedzibą w W.

o ustalenie podlegania ubezpieczeniom społecznym

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala, że B. K. z tytułu wykonywania umowy zlecenie u płatnika składek (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa z siedzibą w W. podlega od 16 stycznia 2017r. obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu.

Sygn. akt IV U 831/17

UZASADNIENIE

Decyzją z 11 września 2017r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W., działając na podstawie art.83 ust.1 pkt 1, art.68 ust.1 lit. a ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art. 58 § 2 kodeksu cywilnego stwierdził, że B. K. jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia u płatnika składek (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa od dnia 16 stycznia 2017r. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu oraz wypadkowemu.

Podstawę do wydania powyższej decyzji stanowiły ustalenia organu rentowego dokonane w ramach postępowania wyjaśniającego, z których wynikało, że B. K. została zgłoszona jako zleceniobiorca wyżej wymienionego płatnika składek na podstawie umowy zlecenie zawartej w dniu 16 stycznia 2017r. Umowa ta miała obowiązywać do 31 grudnia 2017r. Ubezpieczona miała za zadanie wykonać projekt budowlany hali magazynowej, za co otrzymać miała wynagrodzenie w kwocie 7.000 zł brutto miesięcznie. W ocenie organu rentowego, powyższa umowa jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, gdyż na skutek jej zawarcia B. K. miała uzyskać wysokie świadczenia z FUS, podczas gdy dotychczas zatrudniona była na podstawie umów o dzieło, od których nie były odprowadzane składki na ubezpieczenie społeczne. B. K. stała się bowiem od 31 maja 2017r. niezdolna do pracy. Płatnik składek współpracuje głównie z architektami w ramach umowy o dzieło lub w ramach prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. Ubezpieczona sama wyznaczała sobie godziny pracy związane z etapem i stopniem zaawansowania projektu. W toku postępowania nie przedłożono ewidencji godzin pracy ubezpieczonej. Przedłożone natomiast do akt sprawy dokumenty dotyczące pozwoleń na realizację projektów architektonicznych, w których ubezpieczona występowała jako pełnomocnik, dotyczą innych mocodawców niż płatnik składek. Nie została zatrudniona żadna osoba na zastępstwo ubezpieczonej podczas jej niezdolności do pracy. Zdaniem organu rentowego, ubezpieczona w ramach umowy zlecenia wykonywała zadania o identycznym charakterze na rzecz płatnika składek jak wówczas, kiedy współpracowała z tym samym podmiotem na podstawie umowy o dzieło.

Odwołanie od w/w decyzji złożyła ubezpieczona B. K., wnosząc o jej zmianę poprzez ustalenie, że od dnia 16 stycznia 2017r. podlega ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu jako zleceniodawca u płatnika składek (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa. Ubezpieczona podała, iż faktycznie wykonywała zadania zlecone jej przez płatnika składek. Posiada również stosowne wykształcenie i doświadczenie zawodowe. W 2014r. zdobyła tytuł magistra na kierunku architektura. W latach 2011-2016 ubezpieczona, działając w oparciu o umowę o dzieło, wykonywała rysunki i opisy do projektów koncepcyjnych, budowlanych i wykonawczych. Ubezpieczona stwierdziła, iż zaproponowane jej przez płatnika składek wynagrodzenie (7000 zł brutto miesięcznie) jest zbliżone do innych wynagrodzeń oferowanych na rynku (...) dla doświadczonych, wykwalifikowanych architektów. O fakcie pozostawania w ciąży ubezpieczona dowiedziała się 20 stycznia 2017r. podczas wizyty u lekarza.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie, powołując się na argumentację wyrażoną w zaskarżonej decyzji. Organ rentowy podkreślił, iż w toku sprawy nie udało się potwierdzić faktycznego wykonywania przez ubezpieczoną zatrudnienia.

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczona B. K. w dniu 18 października 2012r. uzyskała tytuł zawodowy inżyniera architekta, zaś w dniu 4 listopada 2014r. uzyskała tytuł zawodowy magister inżynier architekt (kserokopie dyplomów k. 179 akt sprawy).

Doświadczenie zawodowe z zakresu działalności architektonicznej ubezpieczona zdobywała już od 2011r. Dotychczas była zatrudniona na podstawie umów o dzieło, które łączyły ją z kilkoma podmiotami, wśród których, w 2016r. był również komplementariusz płatnika składek, czyli (...) sp. z o. o. w W.. W okresie od 1 stycznia 2013r. do 1 stycznia 2017r. ubezpieczona była zatrudniona przez podmiot D. - (...) i z tego tytułu podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Ubezpieczonej zależało na zmianie formy zatrudnienia z umowy o dzieło na umowę zlecenie.

Płatnik składek został zarejestrowany w Rejestrze Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego z dniem 10 czerwca 2016r.

W dniu 16 stycznia 2017r. ubezpieczona zawarła z płatnikiem składek, reprezentowanym przez K. J. (1) umowę zlecenie, na podstawie której przyjęła do wykonania opracowanie projektu budowlanego w postaci hali magazynowej na terenie Centrum (...)- położonego w miejscowości S. w gminie M.. Umowa ta została zawarta do 31 grudnia 2017r., zaś wynagrodzenie ubezpieczonej ustalono na kwotę 7.000 zł brutto miesięcznie.

Ubezpieczona zobowiązała się do zaprojektowania jednego budynku- hali magazynowej. Budynek ten wchodził w skład większego kompleksu budowlanego. Inwestorem tego przedsięwzięcia było międzynarodowe przedsiębiorstwo pod nazwa H.. Przedsiębiorstwo to od kilku lat współpracuje z komplementariuszem płatnika składek. Przedsiębiorstwo to jest powiązanie również z (...) Sp. z o. o. Ten ostatni podmiot był mocodawcą pełnomocnictw udzielanych ubezpieczonej celem udziału w sprawach administracyjnych związanych z realizacją przedsięwzięcia budowlanego Centrum (...).

W trakcie wykonywania obowiązków nałożonych na ubezpieczoną na mocy wyżej wymienionej umowy, ubezpieczona współpracowała z K. J. (2), architektem, będącym wspólnikiem i prezesem zarządu (...) sp. z o. o. w W., czyli spółki będącej komplementariuszem płatnika składek. Ubezpieczona miała koordynować działania innych osób, które pracowały nad zagadnieniami związanymi z przyłączeniem mediów do inwestycji.

Termin końcowy przedmiotowej umowy był powiązany z planem inwestora dotyczącym realizacji kolejnych etapów całego przedsięwzięcia budowlanego.

Do zadań ubezpieczonej należało opracowanie projektu architektonicznego, nadzór współpracy z przedsiębiorstwem świadczącym usługi elektryczne jak również koordynacja działań dodatkowych osób zajmujących się kwestiami związanymi z przyłączeniem mediów. Ubezpieczona pełniła również w postępowaniach administracyjnych funkcję pełnomocnika spółek powiązanych z inwestorem Centrum (...) w M.. Ubezpieczona, z ramienia dającego zlecenie, kontaktowała się z inwestorem przedsięwzięcia, tj. przedsiębiorstwem (...). Kontakt ten polegał na spotkaniach oraz wymianie informacji drogą mailową.

Obowiązki wynikające z powyższej umowy ubezpieczona wykonywała w siedzibie płatnika składek, tj. mieszczącej się przy ul. (...) w W.. Dający zlecenie prowadził ewidencję godzin zatrudnienia ubezpieczonej.

Powyższa umowa była wykonywana przez ubezpieczoną do dnia 31 maja 2017r. Od tej daty bowiem ubezpieczona stała się niezdolna do pracy z powodu ciąży. W tym czasie zatwierdzono koncepcję budynku, co pozwalało na przystąpienie do prac nad projektem budowlanym.

Ubezpieczona urodziła dziecko 4 września 2017r.

Płatnik składek nie zatrudniał żadnej innej osoby na podstawie umowy zlecenie.

Za wykonaną pracę ubezpieczona otrzymała wynagrodzenie w drodze przelewów bankowych.

W okresie niezdolności do pracy ubezpieczonej, płatnik składnik nie zatrudnił pracownika na zastępstwo. Obowiązki ubezpieczonej przejął K. J. (1). Inwestycja znajdowała się na etapie zamkniętej koncepcji, co oznacza, iż była bardzo zaawansowana.

Ubezpieczona od czerwca 2017r. posiada uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej do projektowania bez ograniczeń (zeznania ubezpieczonej k.222v-224 akt sprawy, zeznania działającego za płatnika składek K. J. (1) k.224-225v akt sprawy, zeznania świadka K. M. k.225v-226 akt sprawy, dokumenty zgromadzone w aktach organu rentowego - cv, umowa zlecenie z 16 stycznia 2017r. oraz aneks do tej umowy, pełnomocnictwo oraz dokumentacja z prowadzonych spraw administracyjnych, wydruki z korespondencji mailowej, wydruki przelewów wynagrodzenia ubezpieczonej wypłacanego przez płatnika składek, dokumenty zgromadzone w aktach sprawy: zeznania podatkowe k.92-109, rachunki do umów o dzieło k.124-129, zwolnienia lekarskie k.130-133, karta ciąży k.134-145, decyzja stwierdzająca nabycie uprawnień budowlanych k.180, wydruki przelewów wynagrodzenia ubezpieczonej wypłacanego w 2016r. przez komplementariusza płatnika składek k.213-219, informacje z KRS k.205-210, wydruki potwierdzające dane ubezpieczenia w ramach zatrudnienia D. (...) k.46-71, ewidencja godzin k.181-186, korespondencja mailowa- koperta k.201).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonej zasługiwało na uwzględnienie.

Analizując okoliczności sprawy Sąd doszedł do przekonania, że organ rentowy nie przedstawił argumentów przemawiających za prawidłowością zaskarżonej decyzji.

W ocenie Sądu Okręgowego, przedmiotowej umowie zlecenie nie można zarzucić pozorności. Ubezpieczona bezsprzecznie faktycznie wykonywała, opisane w stanie faktycznym, zadania związane z realizacją umowy zlecenie z 16 stycznia 2017r. Zakres obowiązków przypisanych ubezpieczonej pozwala na kwalifikację tego kontraktu jako umowy zlecenie. Organ rentowy podnosił, iż w dotychczasowym przebiegu drogi zawodowej ubezpieczonej, była ona zatrudniana na podstawie umów o dzieło. Należy pamiętać, iż istotą umowy o dzieło, w nawiązaniu do art.627 kc, jest zobowiązanie się przyjmującego zamówienie do wykonania oznaczonego dzieła w zamian za otrzymanie wynagrodzenia. Umowa ta jest umową rezultatu, co oznacza, iż wykonanie zobowiązania przyjmującego zamówienie polega na wytworzeniu oznaczonego dzieła. Z kolei umowa zlecenie, czy precyzyjniej umowa o świadczenie usług, do której odpowiednio stosuje się przepisy o zleceniu (art.750 kc w zw. z art.734§1 kc), polega na podjęciu przez przyjmującego zlecenie starannych działań w celu realizacji określonej usługi, czyli czynności faktycznej lub kompleksu czynności prawnych i faktycznych (zob. E. Gniewek, P. Machnikowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Wyd. 8, Warszawa 2017 Legalis wersja internetowa- komentarz do art.750 kc.). Wyłaniający się z dowodów osobowych w postaci zeznań stron: ubezpieczonej, K. J. (1) oraz świadka K. M., obraz pozwala stwierdzić, iż zakres zadań ubezpieczonej nie polegał jedynie na przygotowaniu projektu architektonicznego. Na ubezpieczonej ciążyły różnego rodzaju obowiązki: opracowanie projektu architektonicznego, koordynacja współpracy z przedsiębiorstwem energetycznym, jak również koordynacja działań osób zajmujących się zagadnieniami związanymi z przyłączeniem mediów. Ubezpieczona pełniła również w postępowaniach administracyjnych funkcję pełnomocnika spółek powiązanych z inwestorem Centrum (...) w M.. Zdaniem Sądu, nie można przyjąć, by zespół przedstawionych okoliczności odpowiadał pojęciu wykonania dzieła. Wręcz przeciwnie, zadania wykonywane przez ubezpieczoną wpisywały się w pojęcie czynności dokonywanych z należytą starannością, charakterystycznych dla umowy zlecenia czy umowy o świadczenie usług. Występowanie w postępowaniach administracyjnych nie stanowi czynności rezultatu, gdyż wynik tego postępowania nie jest wyłącznie zależny od zachowania podjętego przez pełnomocnika. Również koordynowanie przez ubezpieczoną działań innych osób pracujących nad przyłączeniem mediów do inwestycji nawiązuje do zadań przyjmującego zlecenie wynikających z konstrukcji prawnej umowy o świadczenie usług. Dlatego też umowy z 16 stycznia 2017r. łączącej ubezpieczoną i płatnika składek nie należy kwalifikować jako umowy o dzieło. Wpływu na tę ocenę nie powinny mieć rodzaje umów łączących płatnika składek z pozostałymi zatrudnionymi osobami. Kluczowe dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy jest bowiem ustalenie charakteru zatrudnienia ubezpieczonej, tj. zakresu przypisanych jej obowiązków. Odnosząc się zaś do złożonych w sprawie zeznań stron oraz świadka K. M. wskazać należy, że są one logiczne, korespondują ze sobą oraz jako przekonujące zasługują na wiarę.

W tej sytuacji B. K. w spornym okresie podlegała ubezpieczeniom społecznym jako zleceniobiorca na podstawie art.6 ust.1 pkt 4, art.13 pkt 2 i art.14 ust.1 i 1a ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2015r., poz.121 ze zm.) .

Zawartej w dniu 16 stycznia 2017r. umowie nie można zarzucić sprzeczności z zasadami współżycia społecznego. Okoliczność, iż w okresie przed zawarciem powyższej umowy ubezpieczona była zatrudniona na podstawie umów o dzieło nie powinna skłaniać do uznania, iż zawarcie przez nią przedmiotowej umowy zlecenie pozostawało w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego, w tym poprzez uzyskanie nieuprawnienie wysokich świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Na wstępie zaznaczyć należy, iż B. K. w poprzednich latach (tj. 2013-2016) podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu zatrudnienia w przedsiębiorstwie (...), a zatem, w poprzednich latach uczestniczyła w tworzeniu systemu ubezpieczeń społecznych. Zdaniem Sądu, wynagrodzenie w kwocie 7.000 zł brutto za wykonywanie usług polegających na projektowaniu i koordynowaniu realizacji przedsięwzięcia budowlanego nie jest nadmiernie wygórowane, zważywszy, że ubezpieczona była zatrudniona w W.. Nie budzi wątpliwości, iż zarobki uzyskiwane w stolicy z tytułu tego samego zatrudnienia różnią się od uzyskiwanych w mniejszych miejscowościach. Należy pamiętać, iż ubezpieczona z tytułu umów o dzieło uzyskiwała w roku 2016 wynagrodzenie miesięczne na poziomie 5.000-10.000 zł (wydruki potwierdzeń przelewów k.213-219 akt sprawy). W tych okolicznościach ustalone w umowie z 16 stycznia 2017r. wynagrodzenie w kwocie 7 000 złotych brutto miesięcznie nie jest wygórowane. Jak wynika z zeznań K. J. (1) (k.225 akt sprawy), na rynku (...) architekt bez uprawnień z doświadczeniem zbliżonym do ubezpieczonej zarabia miesięcznie ok. 5 000 zł netto, a architekt z uprawnieniami ok. 7 000 zł netto. W tej sytuacji nie ma uzasadnionych podstaw, by twierdzić, iż wypłacane przez płatnika składek wynagrodzenie było nadmiernie wysokie i nieadekwatne do wykonywanej pracy, a przez to sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. W całokształcie okoliczności sprawy uzasadnione jest zatem przyjęcie, że ubezpieczona zawarła umowę zlecenie z zamiarem jej wykonywania i faktycznie, przez niespełna pół roku, wykonywała przyjęte na siebie obowiązki.

Zdaniem orzecznictwa, zatrudnianie kobiet w ciąży nie jest działaniem zakazanym przez prawo. Przeciwnie celem każdego zatrudnionego odprowadzającego składki na ubezpieczenia społeczne jest uzyskanie stosownych świadczeń z ubezpieczenia społecznego w razie zajścia zdarzenia objętego ubezpieczeniem. Jak wskazuje się w orzecznictwie (uzasadnienie do wyroku Sądu Najwyższego z 9 sierpnia 2005r. w sprawie III UK 89/05) skorzystanie z ochrony gwarantowanej pracowniczym ubezpieczeniem społecznym jest legalnym celem zawierania umów o pracę. Może ono być nawet głównym motywem nawiązania stosunku pracy, zamiast wykonywania pracy na innych podstawach prawnych (…) w szczególności trudno uznać, że dążenie kobiety ciężarnej do uzyskania takiej ochrony jest sprzeczne z prawem. Przeciwnie, jest to zachowanie rozsądne i uzasadnione zarówno z osobistego, jak i społecznego punktu widzenia.

Z| przedstawionych względów, Sąd na podstawie art.477 ¹⁴§2 kpc uwzględnił odwołanie ubezpieczonej od decyzji z 11 września 2017r. i orzekł jak w sentencji wyroku.